Dwanaście: Liczba znaków zodiaku, a więc liczba kosmicznych autorytetów stworzonych przez demiurga w Tajemnej Księdze Jana. Także liczba pokoleń Izraela i liczba uczniów (uczniowie) i posłańcy (apostołowie) Jezusa we wczesnym Kościele.
Dziewiąty: Dziewiąty odnosi się do królestwa poza siedmioma sferami planetarnymi i ósmego królestwa gwiazd stałych, stąd do królestwa boskości, jak w Rozprawie o ósmej i dziewiątej oraz w innych miejscach.
Duch żywy: Światło wysłane, aby uratować pierwotnego człowieka w myśli manichejskiej, który wpadł do królestwa ciemności. Ojciec pięciu synów: stróża chwały, wielkiego króla honoru, Adamasa światła, króla chwały i Atlasa. Wspomniane w Kefalajach.
Dziecko ludzkie: Syn człowieczy, syn ziemski. Idiom semicki (hebr. ben adam lub ben enosz, "syn człowieczy") używany do określenia człowieka, potomka grupy ludzkości. Wyrażenie to może oznaczać dowolną istotę ludzką, może być użyte w odniesieniu do samego siebie (Ewangelia Tomasza 86) lub może być użyte apokaliptycznie w odniesieniu do człowieka, który przyjdzie z Bogiem na końcu czasów. W tekstach Seta "człowiek" jest epitetem Barbelo i może odnosić się także do Geradamasa, a ludzkie dziecko może być boskim dzieckiem niewidzialnego ducha i Barbelo, czyli niebiańskiego Seta.
Dobra: Imię transcendentnego bóstwa w Księdze Barucha, także w Księdze Tomasza. Dobro jest zasadą etyczną i metafizyczną w filozofii grecko-rzymskiej, zwłaszcza w platonizmie, oraz atrybutem boskości w judaizmie i innych religiach.
Derdekeas: Gnostycki objawiciel w parafrazie Sema. Imię Derdekeas może pochodzić od aramejskiego i oznacza "dziecko płci męskiej".
Deucalion: Bohater wielkiej powodzi, który w mitologii greckiej przeżył potop zesłany przez Zeusa. Wspomniane w Objawieniu Adama.
Dharma: prawo buddyjskie, o którym mowa w Wielkiej Pieśni do Mani.
Diospolis: Jedno z dwóch miast w Górnym Egipcie. Diospolis Magna to Teby (współczesny Luksor), Diospolis Parva to Heou (niedaleko Nag Hammadi). W przemówieniu ósmym i dziewiątym znajduje się wzmianka o świątyni w Diospolis.
Docetists: Z greckiego dokeo "wydaje się, wydaje się". Pierwsi chrześcijanie, którzy twierdzili, że Chrystus jedynie się pojawił lub zdawał się żyć w ciele, cierpieć i umierać na krzyżu, zostali nazwani doketystami. Wielu gnostyków podzielało ten pogląd. Zobacz na przykład Drugi Traktat Wielkiego Seta.
Dositheos: samarytański przywódca religijny z I wieku n.e. i nauczyciel Szymona Maga. Wspomniane w Trzech Stelach Seta, o których mówi się, że są objawieniem Dositheosa.
Duldul: Biały muł Mahometa i niebiańskie stworzenie w Matce Ksiąg.
Daveithai: Jeden z luminarzy myśli gnostyckiej.
Demeter: "Matka ziarna" lub, co jest mniej prawdopodobne, "matka ziemia" z tajemnic greckich, zwłaszcza eleuzyjskich. Jej córką jest Kore, czyli Persefona. Wspomniane w kazaniu Naassene.
Demiurg: grecki, demiourgos, "rzemieślnik". W Platońskim Timajosie demiurg porządkuje lub kształtuje świat materialny z chaosu. W opowieściach o stworzeniu w Księdze Rodzaju i innych źródłach bóg lub bogowie stwórcy również kształtują świat, często z chaosu. W Księdze Rodzaju 1 oraz w mezopotamskiej historii zwanej Enuma Elish ("Kiedy na wysokości"), boskość tworzy z wodnego chaosu pierwotny śluz. W tekstach gnostyckich demiurg stwarza ludzi i świat materialny i często jest postrzegany jako sprawca zła, jako biblijny twórca, który więzi cząstki światła w materialnym ciele.
Danae: Młoda kobieta zgwałcona przez Zeusa, który przybrał postać deszczu złotego deszczu, w mitologii greckiej. Wspomniane w Księdze Barucha.
Daphne: Młoda łowczyni ścigana przez Apolla i zamieniona w drzewo laurowe w mitologii greckiej. Temat ten odnosi się do mitologii gnostyckiej i jest wspomniany w Tajnej Księdze Jana, Rzeczywistości władców i O pochodzeniu świata.

dewaluacja : obniżenie wartości waluty narodowej w stosunku do innych walut.

deficyt handlowy : Niekorzystny bilans handlowy; występuje, gdy wartość importu danego kraju przewyższa wartość jego eksportu plus przepływy pieniężne z innych czynników, takich jak turystyka, zagraniczna pomoc, wydatki wojskowe i inwestycje zagraniczne.

dumping : Sprzedaż produktów w obcym kraju po niższych cenach niż te pobierane w kraju producenta.

Druga Świątynia: określenie powszechnie używane w odniesieniu do świątyni odbudowanej w Jerozolimie pod koniec VI lub na początku V wieku p.n.e. i zniszczonej w roku 70 n.e.

Dagan: Lewantyński bóg zboża czczony w starożytnej południowo-zachodniej Azji. Jego hebrajskie imię to Dagon.

Deber: Hebrajskie imię pomniejszego bóstwa lub nadprzyrodzonego uosobienia zarazy.

Dumuzi: Mezopotamski bóg-pasterz, często przedstawiany w roli kochanka Inanny (Isztar).

dług publiczny : suma deficytów budżetowych w czasie.

depresja : Poważna recesja, której zwykle towarzyszy deflacja.

dezinflacja : sytuacja, w której wzrost cen spowalnia (stopa inflacji spada).

deflacja: sytuacja, w której ceny spadają.

drenaż mózgów: Utrata najlepszych i najzdolniejszych ludzi do innych krajów.

doskonała konkurencja : Stopień konkurencji, w którym na rynku jest wielu sprzedawców, ale żaden nie jest wystarczająco duży, aby dyktować cenę produktu.

demografia: badanie statystyczne populacji ludzkiej w odniesieniu do jej wielkości, gęstości i innych cech, takich jak wiek, rasa, płeć i dochód.

działalność gospodarcza: każda działalność mająca na celu dostarczanie towarów i usług innym osobom przy jednoczesnym osiąganiu zysku.

dwanaście: liczba apostołów, liczba bogów w panteonie olimpijskim, liczba eonów w dwunastnicy i liczba autorytetów stworzonych przez demiurga w Tajemnej Księdze Jana.
Drzewo Życia: Centralny schemat Kabały, składający się z dziesięciu sefirot i trzydziestu dwóch ścieżek, które je łączą.
duch: boski pierwiastek w trichotomii ciała, duszy i ducha. W wielu gnostyckich relacjach o stworzeniu człowieka Adam jest stworzony przez demiurga i jego archontów, ale nie jest w stanie powstać, dopóki nie otrzyma iskierki ducha od eonu lub pleromy. To przez ducha ludzkość może zostać przywrócona do pleromy.
Duchowa natura prawdy: zaginione dzieło Bardaisana.
dusza: starożytni gnostycy postrzegali duszę jako środkowy termin w trychotomii ciało/dusza/duch. Stworzenie duszy często przypisuje się demiurgowi, podczas gdy duch pochodzi od pleromy. W Egzegezie o duszy dusza jest postacią kobiecą, która w ciele upadła na ziemię; kiedy dusza zależy od ciała, jest w stanie upadku, ale dzięki pokucie może zjednoczyć się z duchowym oblubieńcem w komnacie weselnej.
Drugi dyskurs Wielkiego Seta: (NHC VII,2) setyjski traktat gnostycki, być może napisany w Aleksandrii pod koniec II wieku. Dyskurs jest wygłaszany przez Chrystusa, mimo że tytuł przypisuje go Setowi, więc identyfikuje Chrystusa z Setem. Oddaje się ostrej krytyce postaci Starego Testamentu, w tym Adama, Izaaka, Jakuba, Dawida, Salomona i Mojżesza, których nazwano "żartami" lub "pośmiewiskami". Narrator śmieje się także z arogancji twórcy Yaldabaotha i dosłownego ukrzyżowania Jezusa. Powiedziano nam, że prawdziwe znaczenie ukrzyżowania leży w zwycięstwie Chrystusa nad zwierzchnościami i władzami.
Drugi Logos Wielkiego Seta: Dyskurs Wielkiego Seta.
Drugie Objawienie Jakuba: (NHC V, 4; prawdopodobnie II wiek) Jakub Sprawiedliwy wygłasza serię przemówień w Świątyni, dopóki nie zostaje zamordowany przez kapłanów. Jego dyskursy obejmują jego stosunek do Jezusa jako brata, jego doświadczenie zmartwychwstałego Chrystusa, nauczanie Jezusa, naturę Ojca i Bóstwa oraz ducha. Jakub zostaje zamęczony przez wyrzucenie ze świątyni, przykrycie wielkim kamieniem i stratowanie, włożenie do dziury i ukamienowanie. Drugie Objawienie Jakuba kończy się modlitwą wypowiadaną przez Jakuba przed śmiercią.
Doskonały dyskurs: Grecki oryginał tekstu hermetycznego Wyciąg z doskonałego dyskursu lub Asklepiosa w NHC VI,8.
Diagram Ophite: (II wiek) W Contra Celsum Orygenes opisuje diagramy stworzone przez gnostyków ofickich. Opisy podaje Orygenes i jego źródło, Celsus. Opisy diagramów są trudne do pogodzenia i mogły istnieć dwa oddzielne diagramy. Diagram opisany przez Celsusa składał się z "dziesięciu [lub siedmiu] oddzielnych kręgów, otoczonych jednym kołem, o którym mówi się, że jest duszą świata i nazywa się Lewiatan. Diagram jest podzielony grubą czarną linią, która nazywa się Gehenna, czyli po grecku Tartar. Wokół diagramu były rysunki i etykiety archontów, aniołów i innych znaczących postaci kosmologicznych. W wersji Orygenesa jest "większy i mniejszy krąg. Na ich średnicach wpisany jest Ojciec i Syn. Pomiędzy większym, w którym leży mniejszy, a innym kołem, składającym się z dwóch kół, zewnętrznego żółtego i wewnętrznego ciemnoniebieskiego, znajduje się bariera w kształcie topora obosiecznego. Powyżej znajduje się małe kółko, mniejsze od większego z wymienionych, z napisem miłość. Poniżej jest inny ze słowem życie. W drugim okręgu, łącząc i opisując pozostałe dwa okręgi, jak również inny romboidalny kształt, napisano "Przedwiedza Mądrości" i nad ich wspólnym przecięciem znajduje się okrąg, w którym zapisana jest wiedza, a poniżej inny, w którym zapisane jest zrozumienie.
Dziewiąta: boskie królestwo poza sferami planet i gwiazd stałych w dyskursie o ósmym i dziewiątym.
Duch Święty: W chrześcijaństwie trzeci element Trójcy Świętej. W gnostycyzmie często odpowiednik boskiego ducha ludzi; w opisanym przez Ireneusza micie ofickim postać kobieca równoważna Pierwszej Niewieście; w O powstaniu świata dziewica zesłana przez Ducha Świętego siedzi po lewej stronie Jezusa Chrystusa.
Dobro: W gnostycyzmie Dobro jest zwykle utożsamiane z Jedynym lub najwyższym Bogiem. W Księdze Barucha Justyna, Dobro jest specyficzną postacią tego rodzaju, zwaną też Priapem. Ta koncepcja Dobra opiera się na platońskiej idei Dobra jako doskonałej natury dobra, do której ludzkość powinna dążyć.
Dobrzy Chrześcijanie: Katarowie mają dla siebie preferowaną nazwę.
Dobry Samarytanin: przypowieść o Jezusie, znaleziona tylko w Łukasza 10:25-37, w której podróżnik w drodze do Jerycha zostaje napadnięty i okradziony, jest ignorowany przez kapłana i lewitę, a pomaga mu tylko przechodzący Samarytanin, od którego oczekiwano, że będzie wrogo nastawiony do żydowskiego podróżnika. Przypowieść jest opowiedziana w Interpretacji wiedzy we fragmencie, który jest niestety uszkodzony, ale porównuje nieszczęście podróżnika do naszej sytuacji w świecie materialnym.
Dobroć: Jedna z siedmiu mocy stworzonych przez Yaldabaotha w Sekretnej Księdze Jana i połączona z archontem Athothem; twórca duszy z kości.
Dominikanie: Zakon mnichów żebrzących założony na początku XIII wieku przez hiszpańskiego świętego Dominika w celu zwalczania katarów poprzez oferowanie katolickiego kontrprzykładu we wspólnocie; znani również jako Bracia Kaznodzieje lub Czarni Bracia.
Donatyzm: sekta chrześcijańska z początku IV wieku w Afryce Północnej, potępiona jako heretycka na różnych soborach, w szczególności na Pierwszym Soborze w Arles w 314 r. Donatyści byli rygorystami, wierząc, że chrześcijanie, a zwłaszcza duchowni, powinni rygorystycznie przestrzegać chrześcijańskich zasad i restrykcji. Szczególnie uważali to za skorumpowane ,że księża nie mogli udzielać ważnych sakramentów, a późniejsze wersje tego przekonania były również nazywane donatyzmem. Katolicy temu zaprzeczają , doktryna ex opere operato, non ex opere operantis, że łaska wynika z tego, co się robi, a nie z tego, kto to czyni.
Donatus Magnus: (311?-355?) Przywódca donatystów, rygorystycznej wczesnochrześcijańskiej sekty w Afryce Północnej. Pierwszy przywódca ugrupowania, Majorinus, wystąpił przeciw Cecylianowi z urzędu biskupiego Kartaginy, lecz po śmierci Majorinusa w 313 roku na jego miejsce wybrano Donata. Mimo potępienia Kościoła nadal przewodził swojej sekcie w obliczu oficjalnych prześladowań. W sierpniu 347 został wygnany do Galii przez rzymskiego cesarza Konstansa I i uważa się, że zmarł na wygnaniu około 355 roku.
Doresse, Jean: (1917-2007) francuski egiptolog, który w 1947 r. Był pierwszym uczonym, który przestudiował kodeksy Nag Hammadi. Był także pierwszym, który opublikował pełnometrażową książkę o odkryciu, Les livres secrets des gnostiques d′Égypte, w 1958 (opublikowana w języku angielskim jako The Secret Books of the Egyptian Gnostics, 1960). Dositheanie: wyznawcy samarytańskich Dositheos z I wieku. Materiał na temat Dozytejczyków jest późny i sprzeczny, ale często są oni powiązani z żydowskimi sektami chrześcijańskimi, takimi jak ebionici czy nazarejczycy. Dositheanie byli również związani z Mandejczykami, a Dositheos miał być zamierzonym następcą Jana Chrzciciela, dopóki nie został zastąpiony przez Szymona Maga.
Dositheos/Dositheus: ("dar Boży") Samarytanin z I wieku, który może być identyczny z Dositheos, o których mówi się, że zapisywali Trzy Stele Seta. Relacje o Dositheosie są późne, niejednolite i niewiarygodne, ale mówi się, że był on postacią zbawiciela lub mesjasza Samarytan i praktykował chrzest. Mówiono, że był uczniem Jana Chrzciciela, dopóki nie został zastąpiony przez Szymona Maga. Jego wyznawcy byli znani jako Dositheanie.
Dromos: Pomocnik siedmiu dziewic światła w *Księgach Jeu.
Drower, ES: (1879-1972) Lady Ethel Stefana Drower, z domu Stephens, angielska arystokratka, studiowała Mandejczyków z pierwszej ręki i zbierała i przetłumaczył mandejskie rękopisy. Jej prace obejmują Kanoniczny Modlitewnik Mandejczyków (Qolusta); Mandejczycy z Iraku i Iranu; Sekretny Adam; oraz, o Jezydach, The Peacock Angel.
Druguntia: Region w Tracji lub Macedonii, gdzie kwitł absolutny dualistyczny kościół Bogomil.
dualizm/dualiści: system religijny lub filozoficzny, w którym istnieją dwa przeciwstawne elementy, zwykle wyrażane jako dobro i zło, światło i ciemność, duch i materia. W absolutnym dualizmie (np. zaratusztrianizm, manicheizm, niektóre formy kataryzmu) dwie wiecznie współistniejące siły są i zawsze będą w opozycji. Nasz świat materialny jest postrzegany jako front bitwy między tymi dwiema przeciwstawnymi siłami, a ludzkość ma zarówno jasne, jak i ciemne elementy. W złagodzonym lub umiarkowanym dualizmie dualizm jest tymczasowy, a dwie przeciwstawne siły nie są wiecznie przeciwstawiane sobie. W gnostycyzmie setyjskim i walentyniańskim obecny stan dwoistości na ziemi jest wynikiem upadku (zwykle Zofii). W ten sposób świat duchowy przeciwstawia się światu materialnemu, a prawdziwy Bóg demiurgiowi. Ta dychotomia jest odzwierciedleniem w człowieczeństwie w wyborze, którego dusza musi dokonać między duchem a materią.
Duc de Palatine, Richard: (1916-1977) Urodzony jako Ronald Powell w Melbourne w Australii, był związany z teozofią, liberalnym Kościołem katolickim, masonerią i innymi grupami ezoterycznymi, zanim został konsekrowany na biskupa w niezależnej tradycji katolickiej i wraz z założeniem własnego kościoła, przednicejskiego gnostyckiego kościoła katolickiego, kiedy przeniósł się do Anglii w 1953 roku.
Dulcynianie: sekta religijna późnego średniowiecza, wywodząca się z Braci Apostolskich, inspirowana ideałami franciszkańskimi, będąca pod wpływem joachimitów i być może katarów. Dulcynianie zostali uznani przez Kościół katolicki za heretyków ze względu na ich millenaryzm, który obejmował przepowiednię upadku ustanowionego kościoła, oraz ich egalitarny etos. Dulcynianie zostali wymordowani i oblężeni w krucjacie (przypominającej krucjatę albigensów) ogłoszonej w 1306 roku przez papieża Klemensa V, podczas której większość z nich została zabita, chociaż ślady ocalałych Dulcynian można znaleźć do 1374 roku.
Duldul: Boskie stworzenie w Matce Ksiąg, nazwane na cześć białego muła Mahometa Proroka.
Dunamis/Dynamis: (z greckiego "moc", "siła") W kosmologii Bazylidesa, jedna z pięciu emanacji Ojca.
duodecad: Grupa dwunastu eonów spośród wszystkich trzydziestu w systemie eonów Markusa.
Durand z Huesca: (ok. 1160-1224) hiszpański waldens, który przeszedł na katolicyzm, autor kilku dzieł antyheretyckich. Jego Liber contra Manicheos ma znaczenie dla zachowania cytowanego tekstu katarskiego.
Dyofizytyzm: (gr. "dwie natury") Doktryna głosząca, że w jednej osobie Jezusa istnieje zarówno natura ludzka, jak i boska. Dyofizytyzm stał się oficjalną doktryną kościołów rzymskokatolickich i prawosławnych.
Dysaules:Według Klemensa Aleksandryjskiego imię chłopskiego męża Baubo w misteriach eleuzyjskich. Przewodniczył świętemu Polu Rharos, gdzie zostało zasiane pierwsze ziarno.
Dmuta: W mandeizmie niebiański bliźniak lub obraz w świecie światła. docetic, doketism: (gr. doke?, "wydawać się") Przekonanie, że Jezus nie miał prawdziwego ciała fizycznego, a jedynie wydawało się, że ma jedno; dlatego jego prawdziwe ciało było duchowe; dlatego ukrzyżowanie jest mniej ważne. Wiara ta jest poświadczona w tekstach Seta i Walentyniana, a także w Dziejach Jana, ale w żadnym wypadku nie była to uniwersalna opinia gnostycka. Paulicjanie, bogomilowie i katarzy również wyznawali poglądy dokeckie.
Doinel, Jules: (Jules-Benoît Stanislas Doinel du Val-Michel, 1842-1903) Założyciel nowoczesnego kościoła gnostyckiego (Église Gnostique) w 1890 r. Doinel przyjął imię Tau Valentin II, po Walentyniuszu. Kościół gnostycki miał silne wpływy masońskie, teozoficzne i martynistyczne. Doinel wyświęcił biskupów i Sophias, urząd żeński, ale opuścił swój własny kościół w 1895 r. Następnie powrócił do Kościoła rzymskokatolickiego i zaangażował się w publikacje antymasońskie, ale przed śmiercią w 1903 r. Wrócił do kościoła gnostyckiego. Wiele współczesnych kościołów gnostyckich twierdzą, że ich rodowód pochodzi z kościoła Doinela.
Domedon Doxomedon: (gr. Domedon, "pan domu"; oxomedon, "pan chwały") W Świętej Księdze Wielkiego Niewidzialnego Ducha, eon eonów, który wyłonił się z ciszy ojca; wymieniony również jako Doxomedon w Zostrianos i Melchizedeku.
Dominik: (Domingo de Guzmán, 1170-1221) Założyciel dominikanów, czyli Zakonu Braci Kaznodziejów. Głosił kazania przeciwko katarom w Langwedocji i był blisko Szymona de Montfort. Kanonizowany w 1234 r.
diwan: Zwój w języku Mandejczyków.
Diwan Abatur: Mandejski tekst opisujący podróż duszy.
Deucalion: grecki bohater, syn Prometeusza i Pronoi. Jego ojciec ostrzegł go, że potop zniszczy ludzkość, a Deucalion i jego żona Pyrrha przeżyli w arce. W Objawieniu Adama Deucalion jest postrzegany jako pogańskie imię Noego.
Deywa: (Mandaic) Zły duch w religii Mandejczyków.
Diaktios: Pomocnik siedmiu dziewic światła w Księgach Jeu.
Dialog Zbawiciela: (NHC III, V, II lub III w.) Chrześcijański tekst gnostycki, który zawiera tradycyjne wypowiedzi Jezusa i dyskursy. Rozpoczyna się dyskursem i modlitwą za Zbawiciela, Jezusa, która rozwija się w sesję pytań i odpowiedzi między Zbawicielem a jego uczniami Mateuszem, Judaszem (Tomaszem) i Marią. Kosmologiczne ramy Dialogu nie wydają się obejmować demiurga, ale tekst ma wiele cech gnostyckich, w tym archontów, niebiańskich bliźniaków, komnatę weselną i koncepcję odpoczynku. Maryja jest opisana przez Tomasza jako "niewiasta, która wszystko rozumiała".
dianoia: (grecki) zrozumienie.
Diatessaron: (gr. "do czterech"; ok. 150-160). Pierwsza harmonia czterech * Ewangelii Mateusza, Marka, Łukasza i Jana, opracowana przez Tatiana. Diatessaron był bardzo wpływowy w Syrii, a jego oryginalna greka została przetłumaczona na syryjski i wiele innych języków. Może zachowały starożytne odczyty wczesnych tekstów Ewangelii, a niektórzy uczeni (np. Norman Perrin) argumentowali, że było to źródło Ewangelii Tomasza.
dychotomia: podział na dwie części. W wielu antropologiach chrześcijańskich istnieje dychotomia ciała i duszy, a duch jest odpowiednikiem duszy. Gnostycy na ogół stosowali trychotomię ciała, duszy i ducha, w której duch jest pokrewny boskości, a dusza jest pośrednikiem między ciałem a duchem.
Didache: (po grecku "nauczanie") Krótki wczesnochrześcijański tekst protoortodoksyjny, datowany na koniec I lub początek II wieku. Składa się z trzech głównych części, które dotyczą nauk chrześcijańskich, w tym zasady dwóch dróg, drogi życia i drogi śmierci; rytuały takie jak chrzest i Eucharystia; i organizacji kościelnej.
Didaskalos: (z greckiego "nauczyciel") Termin używany w odniesieniu do paulickich nauczycieli lub przywódców religijnych.
Didymos: (z greckiego "bliźniak") W incipicie Ewangelii Tomasza iw tradycji syryjskiej Tomasz był znany jako Didymos Judasz Tomasz. Zarówno Didymos, jak i Thomas oznaczają "bliźniaka" odpowiednio po grecku i aramejsku. W Dziejach Tomasza mówi się, że Tomasz jest bliźniakiem Chrystusa, co sugeruje, że Chrystusa można uznać za duchową naturę Tomasza.
Din: Wyrok, piąta sefira Drzewa Życia w kabale.
Diolimodraza: W *Tajemnej Księdze Jana, anioł, który aktywuje głowę.
Dionizy / Pseudo-Dionizy: (ok. 500) Anonimowy chrześcijański teolog i filozof, którego zbiór prac, Corpus Areopagiticum, został błędnie przypisany Dionizjuszowi Areopagitowi, ateńskiemu konwertycie św. Pawła, o którym mowa w Dziejach Apostolskich 17:34. Jego zachowane dzieła obejmują Boskie imiona, niebiańskie hierarchie, teologię mistyczną, hierarchię kościelną i różne listy. Jego chrześcijaństwo było mistyczne z silnym wpływem neoplatońskim. Jego kosmologia, określająca hierarchie aniołów, wywarła silny wpływ na średniowieczne chrześcijaństwo.
Diospolis: (z greckiego "miasto Zeusa") Diospolis Magna było egipskim miastem Teby. W Rozprawie o ósmej i dziewiątej uczniowi każe się skopiować tekst hieroglifami na turkusowe stele, które mają zostać umieszczone w świątyni w Diospolis.
Diphaneus: Jeden z czterech luminarzy eonu Kalyptos w Zostrianos; jego małżonką jest Deiphanea.
Definicje Hermesa Trismegistusa do Asklepiosa: Hermetyczny tekst, który przetrwał niezależnie od Corpus Hermeticum, składający się z krótkich, zwięzłych stwierdzeń o podstawach hermetyzmu. Czasami są one oprawione jako część dialogu między Hermesem a Asklepiosem.
Deitharbathas: W Sekretnej Księdze Jana, anioł, który rządzi percepcją.
Dejean, William: XIV-wieczny mieszkaniec Langwedocji, który w 1300 roku udawał katara, aby zdradzić Petera Autiera Inkwizycji. Jego podstęp został odkryty, został pobity i zrzucony z urwiska.
demiurg: (z greckiego demiurgos, "rzemieślnik") Koncepcja demiurga wywodzi się z Timaeusa Platona, w którym jest on po prostu bogiem stwórcą, rolę, którą odgrywa również w większości Hermetica. W Gnostycyzmie demiurg stał się ignorantem lub złym bóstwem niższym, rzemieślnikiem odpowiedzialnym za stworzenie świata materialnego i upadłego stanu ludzkości. W tekstach gnostyckich, takich jak Sekretna Księga Jana i O pochodzeniu świata, demiurg jest najczęściej nazywany Yaldabaoth, ale jest również powszechnie znany jako Samael, Saklas lub Nebruel. Demiurg jest często postrzegany jako kierujący ludzkimi sprawami i utożsamiany z Bogiem Starego Testamentu. Konwencjonalna, niegnostycka religia jest postrzegana jako kult demiurga. Przedstawienie demiurga w tekstach setyjskich jest bardziej negatywne niż w schematach Walentyniana, w których demiurg może często uczestniczyć w procesie odkupienia.
Demostratus: (III wiek) pisarz gnostycki wspomniany mimochodem przez Porfiriusza. Jego prace były studiowane w szkołach Akwilina i Adelfiusza.
Derdekeas: postać objawiająca w parafrazie Sema, syna nieskończonej światłości, którego imię prawdopodobnie wywodzi się z języka aramejskiego i oznacza "dziecko płci męskiej".
Dearcho: W Sekretnej Księdze Jana anioł, który stworzył gardło.
Debata między Izarnem a Sicartem: XIII wiek antykatarski poemat dialogowy napisany w języku prowansalskim po upadku Montségur. Izarn jest Inkwizytorem, który przesłuchuje katara Sicarta, a dialog ma na celu pokazanie katarów w złym świetle.
decad: Dziesięć eonów z ogółem trzydziestu w systemie eonów Markusa.
dekan: Jedno z trzydziestu sześciu bóstw egipskich, z których każde włada dziesięcioma stopniami zodiaku.
Daveithai: Trzeci z czterech luminarzy w micie setyjskim, któremu towarzyszą eony zrozumienia, miłości i idei. W Trójce Formy Pierwszej Myśli, eon z trzeciej grupy eonów. Nasienie Seta mieszka w Davithe.
Danae: W mitologii greckiej matka Perseusza zapłodniona przez Zeusa, który odwiedził ją w jej więziennej wieży w postaci złotego deszczu. W Baruchu Justyna, złoty deszcz jest interpretowany jako Elohim, a Danae jako Eden.
Daphne: W greckim micie młoda łowczyni lub nimfa, w której zakochał się Apollo i ścigał. Zaapelowała do ziemi, aby ją pochłonęła i została zamieniona w drzewo laurowe. Historia ta jest wspomniana w kilku tekstach gnostyckich - Tajemnej Księdze Jana, O powstaniu świata i Naturze władców. Dafne było także miastem w Syrii.

Deszcz meteorytów

Pojawienie się na niebie w określonej porze roku większej niż przeciętna liczby meteorów, z których wszystkie wydają się emanować z określonego punktu na sferze niebieskiej, zwanego radiantem. Większość deszczów nosi nazwy od konstelacji, w której leży promiennik, poprzez dodanie sufiksu "-id": na przykład deszcz Lirydów lub Lirydów ma swój radiant w konstelacji Liry. Deszcz Quandrantidów został nazwany na cześć przestarzałego konstelacji Quadrans Muralis, obecnie będącej częścią Bootes. Tam, gdzie w konstelacji jest więcej niż jeden radiant, roje są rozróżniane przez dodanie litery Bayera oznaczającej jasną gwiazdę w pobliżu radiantu, jak na przykład w przypadku Delta Aquarids i Eta Aquarids. Kilka rojów zostało nazwanych na cześć ich macierzystych komet - komet, które wytworzyły strumienie meteorów - na przykład Giacobinids, na cześć komety 21P/Giacobini-Zinner. Deszcz występuje, gdy Ziemia przecina strumień meteorytów. Aktywność deszczu, która jest obliczana jako wielkość zwana zenitalną stawką godzinową (ZHR), trwa tak długo, jak Ziemia przechodzi przez strumień, i osiąga szczyty tam, gdzie strumień jest najbardziej skoncentrowany. Młode, ciasne strumienie meteorów mają tendencję do wytwarzania krótkotrwałych deszczy, które szybko narastają do wysokiego szczytu ZHR, a następnie gwałtownie się kończą. Starsze, bardziej rozwinięte strumienie, które rozprzestrzeniły się po obu stronach pierwotnej orbity, mają dłuższy całkowity czas trwania, powoli budując się do skromniejszego ZHR, a następnie powoli zanikając. Około 10 najbardziej aktywnych pryszniców, z ZHR około 10 lub więcej, jest znanych jako główne prysznice. Istnieją dziesiątki mniej aktywnych, drobnych pryszniców. tabela 1 zawiera szczegółowe informacje na temat najaktywniejszych rojów głównych (tam, gdzie występuje więcej niż jeden radiant, podana jest pozycja głównego roju). W zdecydowanej większości przypadków ciałem macierzystym deszczu meteorytów jest kometa. Rzadkim wyjątkiem jest deszcz Geminidów, który jest powiązany z asteroidą (3200) Phaethon. Połączenie między strumieniem meteorów a jego ciałem macierzystym jest ustalane przez odpowiedniki między elementami orbity każdego z nich. Meteory należące do roju nazywane są deszczowymi meteorami, w odróżnieniu od sporadycznych meteorów, które są wytwarzane przez meteoroidy, które nie pochodzą z możliwych do zidentyfikowania strumieni meteorów. Coroczne deszcze to te, których ZHR zwykle różnią się nieznacznie z roku na rok, i są wytwarzane przez strumienie meteorów, w których meteoroidy są równomiernie rozmieszczone na orbicie. Strumienie meteorytów, w których meteoroidy są skupione w roju w jednej części orbity, powodują okresowe ulewy, które są wysoce aktywne tylko w latach, w których Ziemia przecina rój, i wykazują niewielką lub żadną aktywność w innych latach.

Dzieje Andrzeja: (150-250) Jeden z najpopularniejszych dziejów apokryficznych, znany w całym świecie chrześcijańskim aż do IX wieku. Jego cechy gnostyckie nie są tak widoczne, jak niektóre inne dzieje apokryficzne, takie jak Dzieje Jana, ale istnieją dowody, że używali go manichejczycy i pryscylianie. Dzieje Andrzeja charakteryzuje ciąg cudów dokonywanych przez apostoła, który udaje się do greckiej prowincji Achaja po zmartwychwstaniu Jezusa, ale podróżuje także do innych części Grecji, Bizancjum i okolic. Uzdrawia i wskrzesza zmarłych, powoduje aborcję nieślubnego płodu, ratuje chłopca przed kazirodczą uwagą jego matki i zostaje wyratowany przez Boga z trzęsienie ziemi. Po różnych przygodach, w tym po uwięzieniu, Andrzej zostaje ukrzyżowany i wygłasza kazanie o krzyżu, które trwa trzy dni.
Dzieje Jana: (150-200) Najbardziej gnostycki z aktów apokryficznych, zawierający elementy doktryny, która uważa ciało Jezusa za nierzeczywiste. Mówiono, że Jezus zmienił kształt, ukazując się jako mały chłopiec, jako przystojny mężczyzna, jako łysy mężczyzna z długą brodą i jako młodzieniec. Dzieje Jana zawierają także Okrągły Taniec Krzyża, czyli Hymn Jezusa, oraz gnostycką relację o ukrzyżowaniu.
Dzieje Pawła: (150-200) Najpopularniejszy ze starożytnych aktów apokryficznych, który zawiera jedyny znany opis Pawła: "mężczyzna niskiego wzrostu, z łysą głową i krzywymi nogami; w dobrym zdrowiu; ze zbiegającymi się brwiami i dość wydatnym nosem." Promuje celibat, ale przedstawia ważną towarzyszkę Pawła o imieniu Tekla. Dzieje Pawła były początkowo popularne wśród ortodoksyjnych chrześcijan, ale gdy zostały użyte przez manichejczyków, potraktowano je z podejrzliwością.
Dzieje Piotra: (150-200) Jeden z najwcześniejszych apokryficznych dziejów apostołów, Dzieje Piotra obejmują magiczny pojedynek między Szymonem Magiem a apostołem Piotrem w Rzymie. Kończy się męczeńską śmiercią Piotra i słynną sekcją Quo vadis, w której Piotr uciekając z Rzymu widzi Chrystusa i pyta Go: "Quo vadis?" (Gdzie idziesz?). Chrystus odpowiada, że idzie do Rzymu, aby zostać ponownie ukrzyżowany, co Piotr rozumie jako nakaz powrotu do Rzymu i przyjęcia własnego ukrzyżowania.
Dzieje Piotra i Dwunastu Apostołów: (NHC VI, 1) apokryficzna relacja o apostołach, alegoryczna opowieść chrześcijańska bez konkretnego odniesienia do Gnozy lub gnostyckiej kosmologii. Piotr i jego uczniowie udają się do miasta o nazwie Trwanie w Wytrwałości, gdzie spotykają nieznajomego o imieniu Lithargoel, handlarza perłami. Lithargoel opisuje swoje miasto dziewięciu bram, a uczniowie podejmują niebezpieczną podróż, aby do niego dotrzeć. Później Lithargoel powraca jako lekarz i przedstawia się jako Jezus. Daje uczniom woreczek z lekarstwami i poleca leczyć nie tylko ciała, ale i serca.
Dzieje Piłata: (150-400) Fikcyjna relacja rzekomo będąca oficjalnymi zapisami procesu Jezusa, która ma na celu oczyszczenie Piłata z zarzutów i zrzucenie winy na Żydów; znana również jako Ewangelia Nikodema.
Dzieje Apostolskie: (ok. 75-110) Księga Nowego Testamentu napisana przez autora Ewangelii Łukasza, która śledzi losy apostołów po zmartwychwstaniu Jezusa i opisuje nawrócenie i późniejszą posługę Pawła. Szczególnie interesujący dla studiów nad gnostycyzmem jest epizod z Dziejów Apostolskich 8, w którym pojawia się Szymon Mag. Dzieje Apostolskie odzwierciedlają tendencję do harmonizowania wczesnych podziałów między chrześcijanami pochodzenia żydowskiego i pogańskiego i przedstawiają wyidealizowaną historię bardzo wczesnego kościoła.
Dzieje Tomasza: (200-225) dzieje apokryficzne z silnymi wpływami gnostyckimi i tendencją do celibatu i ascezy. Opowiada historię apostołów ciągnących losy, aby podzielić świat na podróże misyjne i śledzi losy Tomasza po tym, jak wylosował Indie. Opiera się powierzonej mu misji, więc Chrystus postanawia sprzedać go jako niewolnika kupcowi o imieniu Habban, który zabiera Tomasza do Indii, gdzie pracuje jako stolarz dla króla Gundafora. Dokonuje cudów w Indiach, ale ostatecznie zostaje skazany na śmierć przez króla Misdaeusa i jego krewnego Charisiusa po tym, jak Tomasz nawrócił ich żony. W więzieniu Tomasz śpiewa piękny Hymn o perle. Dzieje Tomasza były używane zarówno przez manichejczyków, jak i katolików.
Dzieje Piotra: (BG 8502, 4) Apokryficzna relacja o apostole Piotrze, datowana na mniej więcej koniec II wieku. Większość uczonych utrzymuje, że Akt Piotra nie jest tekstem gnostyckim, ale znajduje się w Ewangelii Maryi, Tajemnej Księdze Jana i Mądrości Jezusa Chrystusa w Berlińskim Kodeksie Gnostyckim. Ktoś z tłumu krytykuje apostoła Piotra za uzdrowienie wielu nieznajomych, ale pozostawienie sparaliżowanej własnej dziewiczej córki. Piotrr odpowiada, przywracając córce zdrowie, a ona natychmiast wstaje i chodzi. Ale Piotr przywraca ją do stanu sparaliżowania, ponieważ jej paraliż ochroni ją przed skalaniem seksualnym. Gdy miała dziesięć lat, mężczyzna o imieniu Ptolemeusz planował ją zgwałcić, ale widząc, że jest sparaliżowana, ustąpił i ostatecznie udał się do domu Piotra, gdzie nawrócił się na chrześcijaństwo. Gdy Ptolemeusz zmarł oddając swoją ziemię Piotrowi, który sprzedał ją i przekazał pieniądze biednym.

Dynamics Explorer (Explorer 62 i 63)

Dwa satelity NASA wystrzelone razem w sierpniu 1981 roku w celu zbadania ziemskiej jonosfery, zórz polarnych i magnetosfery.

Dyson, Sir Frank Watson (1868-1939)

Astronom, urodzony w Measham, Leicestershire, Anglia, Astronom Królewski w Szkocji, a później w Anglii. Kierował (wraz z SIR ARTHUREM STANLEYEM EDDINGTONEM) ekspedycją zaćmienia w 1919 r., która potwierdziła ugięcie światła gwiazd pod wpływem grawitacji Słońca, zgodnie z przewidywaniami ogólnej teorii względności Einsteina. Kierował pomiarami ziemskiego magnetyzmu, szerokości geograficznej i czasu w Królewskim Obserwatorium oraz zainicjował transmisję radiową czasu.

Dunér, Nils Christoffel (1839-1914)

Szwedzki astronom potwierdził spektroskopowo dokonany przez Galileusza pomiar rotacji Słońca z przesunięciem Dopplera i wykazał, że rotacja Słońca jest zróżnicowana (szybsza na równiku).

Dunlop, James (1793-1848)

Dunlop, pochodzenia szkockiego, był superintendentem w Obserwatorium Parramatta w Nowej Południowej Walii i skompilował Katalog 7835 gwiazd z obserwacji wykonanych w Obserwatorium w Parramatta, do swojego katalogu 621 mgławic, do swojej listy gwiazd podwójnych.

Douglass, Andrew Ellicott (1867-1962)

Astronom urodzony w Windsor, VT, zbadał związek między plamami słonecznymi a klimatem, badając słoje starożytnej sosny i sekwoi w Arizonie i ukuł termin "dendrochronologia" dla metody, za pomocą której archeolodzy i historycy mogli używać słojów drzew do datowania drewnianych pozostałości.

Draco

(smok; w skrócie Dra, gen. Draconis; powierzchnia 1083 st. kw.). Północna konstelacja, która leży między Wielką Niedźwiedzicą a Cefeuszem i otacza Małą Niedźwiedzicę z trzech stron. Centrum konstelacji kończy się o północy w maju, choć część konstelacji znajduje się na południku od połowy lutego do końca lipca. Draco reprezentuje smoka Ladona w mitologii greckiej, który strzegł złotej jabłoni, którą Matka Ziemia podarowała bogini Herze, kiedy poślubiła Zeusa, i który został zabity przez Herkulesa, który jest zwykle przedstawiany na wczesnych mapach niebiańskich ze stopą na ciele Draco. głowa. Jego najjaśniejsze gwiazdy zostały skatalogowane przez Ptolemeusza (ok. 100-175 n.e.) w Almagest . Duża, ale niepozorna konstelacja, najjaśniejsze gwiazdy w Draco to γ Draconis (Eltanin) o jasności 2,2mag, η Draconis o jasności 2,7mag i β Draconis (Rastaban lub Alwaid), o jasności 2,8mag. Istnieje dziesięć innych gwiazd o jasności 4,0 lub jaśniejszych, w tym ? Draconis (Thuban lub Adib) o jasności 3,7 magnitudo, która była gwiazdą bieguna północnego około 4800 lat temu. Inne interesujące gwiazdy to układ podwójny ? Draconis, który ma składowe niebieskawo-białe/białe (A4 i A6), oba o jasności 4,9mag, separacja 62″, z których jeden ma niewidocznego towarzysza, oraz μ Draconis, który ma bladożółty (F7 ), oba o jasności 5,8mag, separacja 2,2″ i trzecia składowa o jasności 13mag. Innym interesującym obiektem jest NGC 6543, mgławica planetarna o jasności dziewiątej wielkości, w której w 1864 roku William Huggins po raz pierwszy zaobserwował "linie mgławicowe" typowe dużej masy gorącego, świecącego gazu. Deszcz meteorytów znany jako Giacobinids (Draconidy) wydaje się promieniować z konstelacji.

Drake, Frank Donald (1930-2022)

Urodzony w Chicago, w 1958 roku dołączył do nowo utworzonego National Radio Astronomy Observatory (NRAO) w Green Bank w Wirginii Zachodniej i podjął próbę pierwszego poszukiwania pozaziemskich transmisji, dwutygodniowej obserwacji gwiazd Tau Ceti i Epsilon Eridani. Opracował równanie Drake'a, aby oszacować, ile inteligentnych, komunikujących się cywilizacji istnieje w naszej galaktyce. Równanie Drake'a mnoży liczbę gwiazd w Drodze Mlecznej przez ułamek, na którym krążą planety, następnie przez liczbę planet przypadających na gwiazdę, na których może istnieć życie, następnie przez ułamek tych planet, na których rzeczywiście rozwija się życie, a następnie przez liczbę ułamek tych, w których życie jest inteligentne i komunikuje się, a następnie ułamek życia planety, podczas którego żyją komunikujące się cywilizacje. Stanowi to szacunkową liczbę komunikujących się cywilizacji w Galaktyce. Prawdziwa wartość równania Drake'a nie leży w samej odpowiedzi, ale w pytaniach, które pojawiają się podczas próby znalezienia odpowiedzi.

Draper, Henry (1837-82)

Amerykański pionier fotografii astronomicznej, urodzony w hrabstwie Prince Edward w Wirginii. Wykonał pierwszą fotografię widma gwiazd (Vega). Jego asystentka WILLIAMINA FLEMING przeanalizowała zdjęcia widm gwiazd w pryzmatach obiektywnych i stworzyła podstawę do klasyfikacji gwiazd, a dane zostały ostatecznie opublikowane przez ANNIE CANNON jako Henry Draper Catalog of Stellar Spectra.

Dreyer, John Louis Emil (1852-1926)

Duński astronom urodzony w Kopenhadze, który po pracy w zamku Birr w Irlandii został dyrektorem Armagh Observatory, badając wiele mgławic, które wcześniej obserwował w Birr. W czasie, gdy nie było jasne, czy mgławice spiralne znajdują się wewnątrz naszej Galaktyki (Drogi Mlecznej), czy też, jak podejrzewano, są wszechświatami wyspowymi na zewnątrz, ustalił poprzez dokładne pomiary, że nie mają one ruchu własnego i prawdopodobnie są odległe. Opracował Nowy ogólny katalog mgławic i gromad gwiazd (znany jako NGC), który pozostaje głównym katalogiem mgławic i galaktyk; opierał się na obserwacjach Herschelów (patrz RODZINA HERSCHELÓW) oraz Lorda ROSSE'a, Dreyera i współpracowników z Birr i Armagh. Kiedy rządowe fundusze na obserwacje zostały wycofane z Armagh w wyniku rozpadu Kościoła Irlandii, Dreyer zwrócił się w stronę historii astronomii, publikując obserwacje TYCHO BRAHE oraz Historię Układu Planetarnego od Talesa do Keplera.

Dubhe

Gwiazda α Ursae Majoris, pozorna jasność 1,81 magnitudo, jedna z wiodących par gwiazd w Pługu znanym jako "Wskaźniki". Nazwa pochodzi od arabskiego skrótu oznaczającego "Grzbiet Wielkiej Niedźwiedzicy".

Doppler, Johann Christian Andreas (1803-53)

Urodzony w Salzburgu w Austrii, Doppler studiował i nauczał matematyki w Wiedniu. U progu, z powodu trudności ekonomicznych, emigracji do Ameryki zaproponowano mu posadę w Pradze. Mimo ogromnych obciążeń dydaktycznych był w stanie prowadzić własne badania (w obliczu skarg studentów na zaniedbania). W 1842 roku przeczytał artykuł dla Royal Bohemian Society "O kolorowym świetle gwiazd podwójnych i niektórych innych gwiazd na niebie", wyrażając zasadę Dopplera, która wiąże częstotliwość (lub długość fali) źródła z jego prędkością względem obserwatora . Doppler wykazał, że gdyby źródło się poruszało, nastąpiłaby zmiana częstotliwości zarówno fal świetlnych, jak i dźwiękowych; zmiana częstotliwości (lub długości fali) nazywana jest przesunięciem Dopplera. Próbował zilustrować swoją teorię, odnosząc ją do kolorów gwiazd podwójnych, ale efekt jest w rzeczywistości zbyt mały, aby spowodować znaczną zmianę koloru. Przewidział, że jego efekt "w niezbyt odległej przyszłości zapewni astronomom pożądany sposób określania ruchów i odległości odległych gwiazd".

Dorado

(Złota Rybka lub Miecznik - czasami pokazana Xiphias; w skrócie Dor, gen. Doradus; powierzchnia 179 stopni kwadratowych) Południowy konstelacja, która leży między Pictor i Reticulum, a jej kulminacja następuje o północy na początku grudnia. Po raz pierwszy został pokazany na globusie niebieskim Petrusa Planciusa z ok. 1598, chociaż zwykle przypisuje się go holenderskim nawigatorom Pieterowi Dirkszoonowi Keyserowi (znanemu również jako Petrus Theodorus) i Frederickowi de Houtman, którzy sporządzili mapy tej części południowego nieba w latach 1595-7. Mała, niepozorna konstelacja, najjaśniejsze gwiazdy w Dorado to α Doradus o jasności 3,3 magnitudo i β Doradus , jedna z najjaśniejszych zmiennych cefeid (zakres 3,5-4,1, okres 9,84 dnia). Nie ma innych gwiazd jaśniejszych niż czwartej wielkości. Konstelacja zawiera większość Wielkiego Obłoku Magellana (LMC, który rozciąga się do sąsiedniego konstelacji Mensy), w którym do interesujących obiektów należą S Doradus, niezwykle jasna zmienna erupcyjna (zakres 8,6-11,5) oraz NGC 2070 (Mgławica Tatantula) , duża (40′) mgławica emisyjna skupiona na gwieździe 30 Doradus. Część LMC w Dorado była również miejscem wybuchu Supernova 1987A.

Donati, Giambattista [Giovanni Battista] (1826-73)

Astronom urodzony w Pizie we Włoszech. Dyrektor obserwatorium we Florencji odkrył olśniewającą kometę (Kometa Donatiego) z 1858 roku. Jako pierwszy zaobserwował widmo komety (Kometa Tempela z 1864 roku). Zainspirował założenie Obserwatorium Acretri.

Doppelmayr, Johann Gabriel (1671-1750)

Urodzona w Norymberdze w Niemczech. Dużo podróżował, pisał o astronomii, trygonometrii sferycznej, zegarach słonecznych i instrumentach matematycznych, a także biografii i historii. Sam nie dokonał żadnych odkryć, ale z powodzeniem rozpowszechniał prace innych.

Dollond, Jan (1706-61)

Dollond, urodzony w Londynie wytwórca instrumentów, był pierwszym producentem, który od 1758 roku produkował komercyjnie soczewki achromatyczne. Achromat składał się z dwóch soczewek wykonanych z różnych rodzajów szkła. Pomysł został wysunięty przez londyńskiego adwokata, Chestera Moora Halla (1703-1771), ale Dollond przeprowadził prace eksperymentalne, aby zrealizować soczewkę achromatyczną. Jedna soczewka była wykonana ze stosunkowo pospolitego szkła koronowego, ale drugie szkło, krzemienne, było produkowane w małych ilościach. Angielscy producenci szkła zaopatrywali angielskich producentów w najlepszą jakość, a odpadki sprzedawali gdzie indziej. Dollond miał pierwszy wybór i dzięki ochronie swojego patentu wykorzystał swoją pozycję. Ale brytyjscy astronomowie mieli dostęp do doskonałych instrumentów i stworzyli doskonałą naukę! Po wygaśnięciu patentu cena teleskopów achromatycznych spadła o połowę. Dzieło Johna Dollonda kontynuowali jego synowie, Peter i John, oraz siostrzeniec tego ostatniego, George Huggins (który, taki był prestiż rodziny Dollondów, przyjął imię George Dollond).

Divini, Eustachio (1610-85)

Twórca teleskopów, urodzony w San Severino (Ankona) we Włoszech, wykonał teleskopy, niektóre o długości do 16 m; z niektórymi z nich prowadził obserwacje astronomiczne, w tym mapę Księżyca i pracę o Saturnie.

Dixon, Jeremiasz (1733-79)

Geodeta i astronom, urodzony w Bishop Auckland, Durham, Anglia. W 1760 Towarzystwo Królewskie wybrało CHARLESA MASONA na wyprawę mającą na celu obserwację tranzytu Wenus, a Mason wybrał Dixona na swojego asystenta, z powodzeniem obserwując tranzyt na Przylądku Dobrej Nadziei 6 czerwca 1761. W 1763 Mason i Dixon udali się do Pensylwanii i Maryland , aby określić sporną granicę między dwoma państwami; ustanowiło to linię Masona - Dixona, która stała się synonimem granicy między polityczną i geograficzną północą i południem Ameryki. W 1769 roku Dixon zaobserwował drugi tranzyt Wenus w XVIII wieku.

Dyspersja

W optyce rozchodzenie się mieszaniny długości fal światła (kolorów) na składowe długości fal. Współczynnik załamania ośrodka (np. szkła), który określa stopień odchylenia promienia światła, gdy wpada do tego ośrodka pod dowolnym kątem innym niż prostopadły do jego powierzchni, jest stosunkiem prędkości światła w próżni do prędkość światła w ośrodku. Ponieważ różne długości fal światła przemieszczają się z różnymi prędkościami w ośrodku (wszystkie one poruszają się z tą samą prędkością w próżni), współczynnik załamania światła zależy od długości fali. Dyspersja jest miarą stopnia, w jakim współczynnik załamania zmienia się wraz z długością fali. Kiedy światło białe (mieszanka długości fal) przechodzi przez szklany pryzmat, różne długości fal są załamywane w różnym stopniu i rozkładane na pasmo długości fal ("tęczowe" pasmo kolorów), które nazywa się widmem. Dyspersja spektrografu (urządzenia do wytwarzania widma) jest miarą stopnia rozproszenia różnych długości fal w płaszczyźnie ogniskowej instrumentu. Dla określonej roboczej długości fali, λ, dyspersja = δλ/δx, gdzie δλ jest zmianą długości fali na odcinku δx wzdłuż długości widma. Zwykle wyraża się ją w nanometrach (nm) długości fali na milimetr (mm) długości (tj. nm mm^-1). Dyspersje spektrografów astronomicznych zwykle mieszczą się w zakresie od około 200 nm mm^-1 do około 0,01 nm mm^-1, przy czym mniejsze dyspersje (więcej niż kilkadziesiąt nanometrów na milimetr) są na ogół przydatne tylko do prac badawczych. Zależność współczynnika załamania światła od długości fali (tj. Dyspersja) jest również odpowiedzialna za zapobieganie skupianiu przez prostą soczewkę wszystkich długości fal światła w tym samym punkcie, przy czym rozprzestrzenianie się ognisk dla różnych długości fal nazywane jest aberracją chromatyczną. Dyspersja powstaje również w zjawisku dyfrakcji (różne długości fal są uginane w różnych wartościach) oraz gdy światło o różnych długościach fal jest rozpraszane na małych cząsteczkach (im krótsza długość fali, tym większy stopień rozproszenia).

Digges, Leonard (ok. 1520 - ok. 1559) i Digges, Thomas (1545/6-95)

Obaj byli angielskimi astronomami, optykami i inżynierami wojskowymi. Thomas urodził się w Wotton w hrabstwie Kent w Anglii i włączył prace ojca dotyczące optyki i balistyki do swoich własnych publikacji. Uczył go JOHN DEE. W 1573 roku Thomas Digges opublikował Alae seu Scalae Mathematicae, pracę na temat pozycji supernowej z 1572 roku, pokazującą, że nie miała ona paralaksy, tj. Obserwacje pokazują, że Digges był najlepszym obserwatorem swoich czasów. Digges zaczął tłumaczyć dzieła Kopernika i dodał własne idee nieskończonego wszechświata z gwiazdami w różnych odległościach w przestrzeni do swojego Perfit Description of the Caelestial Orbes w 1576 roku.

Dione

Pośród wielkości lodowy satelita Saturna, odkryty przez Giovanniego Cassini w 1684 roku. Jego średnica wynosi 1120 km, a jego orbita znajduje się w odległości 377 000 km. Jego gęstość 1490 kg m^-3, największa ze średniej wielkości satelitów Saturna, wskazuje na skład skał i lodu. Na Dione występują dwa podstawowe typy terenu: teren pokryty kraterami i równiny podziurawione kraterami; kratery na równinach wskazują, że proces odnawiania powierzchni, który je stworzył, miał miejsce dawno temu. Największym kraterem jest Amata o średnicy 231 km. Równiny poprzecinane są dolinami i szczelinami, z których najdłuższą jest Palatine Chasma o długości 394 km i szerokości do 8 km. Istnieją również cechy, które wyglądają jak kręte strumienie Księżyca (o których wiadomo, że są zapadniętymi rurami lawy) oraz dziwne delikatne wzory na powierzchni. Mały satelita, Helene, znajduje się na orbicie współbieżnej z Dione.

Dyfrakcja

Zginanie i rozchodzenie się fal (na przykład fal świetlnych lub wodnych), które występuje, gdy przechodzą one przez krawędź nieprzezroczystego przedmiotu lub przez wąską szczelinę lub szczelinę. Fale świetlne z odległego, punktowego źródła poruszają się jako seria frontów falowych ("grzbiety" i "doliny"), które leżą pod kątem prostym do kierunku, w którym rozchodzi się światło (jak fale oceaniczne wpadające na plażę). Dyfrakcja występuje, ponieważ każdy punkt na postępującym czole fali działa jak maleńkie źródło falek, które rozchodzą się sferycznie. Gdy fronty fal ze źródła zostaną przerwane przez napotkanie nieprzezroczystej przeszkody lub przejście przez szczelinę lub szczelinę, wtórne czoła fal rozejdą się od krawędzi przeszkody lub szczeliny. Powoduje to, że część światła przechodzi do tego, co powinno (gdyby promienie światła przemieszczały się wyłącznie po liniach prostych) być geometrycznym cieniem obiektu, i powoduje, że krawędzie cieni rzucanych przez nieprzezroczyste obiekty są raczej rozmyte niż idealnie ostre. Gdy czoło fali jest rejestrowane po przejściu przez otwór w kształcie szczeliny, otrzymany obraz składa się z wąskiego centralnego pasma światła wraz z szeregiem coraz słabszych pasm po obu stronach. Wzór ten, zwany wzorem dyfrakcyjnym, powstaje w wyniku wzajemnej interferencji fal pochodzących z różnych części apertury. Ścieżki, po których przebyły te fale, aby dotrzeć do tego samego punktu, różnią się długością, więc fale docierające do określonego punktu są w mniejszym lub większym stopniu przesunięte w fazie. Tam, gdzie różnica ścieżek wynosi dokładnie połowę długości fali (lub całkowitą liczbę długości fal plus połowę długości fali), będą one przesunięte w fazie o 180 stopni (grzebień z jednej pokrywa się z doliną z drugiej) i zniosą się. Tam, gdzie różnica ścieżek jest całkowitą liczbą długości fal, będą one w fazie (grzebień pokrywający się z grzbietem) i sumują się, tworząc grzbiet o większej amplitudzie. Centralne maksimum jasności występuje, gdy duża liczba fal wzmacnia się wzajemnie. Pierwsze minimum powstaje, gdy różnica dróg z przeciwnych stron apertury wynosi połowę długości fali, więc fale z jednej strony znoszą fale z drugiej. Następne maksimum występuje, gdy różnica ścieżek jest równa pełnej długości fali i tak dalej. Kiedy światło przechodzi przez kołową aperturę, powstały obraz dyfrakcyjny składa się z centralnej plamki (nazywanej "dyskiem powietrza"), w której skupia się większość światła, otoczonej serią koncentrycznych jasnych i ciemnych pierścieni (lub frędzle). Wielkość wszelkich efektów dyfrakcyjnych zależy od długości fali światła i rozmiaru apertury (im dłuższa długość fali lub im mniejsza apertura, tym większy wzór dyfrakcyjny). Dyfrakcja wpływa na jakość i ostrość obrazów wytwarzanych przez układy optyczne. W szczególności teoretyczna zdolność rozdzielcza teleskopu jest określona przez rozmiar dysku Airy′ego, który powstaje, gdy obrazowane jest źródło punktowe, takie jak gwiazda.

Descarte, Renée (1596-1650)

Matematyk i filozof, urodzony w La Haye (obecnie Kartezjusz) w Turenii we Francji, osiadł w Holandii. Jego praca, La Géométrie, sformułowała geometrię w kategoriach algebry, z której wywodzi się koncepcja współrzędnych kartezjańskich. Studiował filozofię Arystotelesa i pociągała go matematyka oraz czysto logiczna analiza praktycznie wszystkiego. Napisał Discours de la Méthode pour bien Conduire sa Raison et Chercher la Vérité dans les Sciences, wyrażając optykę, pogodę i geometrię w terminach matematycznych. Napisał Principia Philosophiae i próbował umieścić cały wszechświat na podstawie matematycznej. Ponieważ nie wierzył w działaniu na odległość zakłada, że wszechświat jest wypełniony materią, która stanowi system wirów, które przenoszą Słońce, gwiazdy, planety i komety na swoich torach, które z niewyjaśnionych przyczyn są elipsami. Pomimo problemów z teorią wirów była ona orędownikiem we Francji przez prawie 100 lat, nawet po tym, jak NEWTON wykazał, że jest niemożliwa jako system dynamiczny, i pozostaje we Francji przechwałką, że ktoś jest w stanie logicznie nazywać się kartezjaninem.

Deslandres, Henri Alexandre (1853-1948)

Francuski astronom, został dyrektorem obserwatoriów w Paryżu i Meudon. Spektroskopista (widma molekularne). Zmierzone prędkości radialne i obroty planet i gwiazd. Niezależnie od George′a Hale′a wynalazł spektroheliograf i badał chromosferę słoneczną i aktywność słoneczną.

Diamentowy pierścionek

Efekt obserwowany na początku i na końcu fazy całkowitej w całkowitym zaćmieniu Słońca. Gdy skrajna krawędź tarczy Słońca ma zniknąć (lub wyłonić się zza tarczy) tarczy Księżyca, widoczny jest jasny łuk światła słonecznego, który sprawia wrażenie pierścienia. W połączeniu z jasnymi punktami typu Baily′s Beads, pierścionek ma refleksy jak pierścionek z brylantem.

Dychotomia

Faza ciała w Układzie Słonecznym, kiedy widoczna jest dokładnie połowa jego nasłonecznionej strony. Termin ten jest używany w szczególności w odniesieniu do półfaz planet niższych, Merkurego i Wenus; we właściwym użyciu nie stosuje się go do Księżyca, dla którego preferowane są terminy pierwsza kwadra i ostatnia kwadra. Inne ciała w Układzie Słonecznym mogą być sfotografowane w dychotomii tylko przez statek kosmiczny.
Dicke, Robert Henry (1916 - 1997)

Fizyk, urodzony w St Louis, MO, profesor w Princeton (1946-84). Nie wierzył w ogólną teorię względności Einsteina i przeprowadził liczne eksperymenty, aby zakwestionować jej słynne testy. Próbował ustalić, czy Słońce jest spłaszczone (zgniecione na biegunach) i mógł w ten sposób spowodować zmiany orbity Merkurego, które zostały zinterpretowane na korzyść Einsteina. Ponownie zmierzył grawitacyjne odchylenie światła gwiazd przez Słońce. Zmierzył położenie księżycowych wiązek laserowych odbitych z powrotem na Ziemię. Określił wiek najstarszych gwiazd. Wszystko to miało na celu poszukiwanie efektów, które dostarczyłyby dowodów na jego własną teorię. Wszystko to poszło na marne, a jego wyzwanie nie powiodło się. Był jednak zwolennikiem teorii, że wszechświat zaczął się od Wielkiego Wybuchu i zidentyfikował możliwość, że po tym wydarzeniu pozostanie mikrofalowa pozostałość. Konstruował radioteleskop, aby go szukać, kiedy ROBERT WILSON i ARNO PENZIAS znaleźli go podczas innych badań. Niektórzy twierdzili, że Dicke powinien był podzielić się z nimi nagrodą Nobla.

Delta Cephei

Gwiazda zmienna odkryta w 1784 r. przez Johna Goodricke (1764-1786), młodego głuchoniemego astronoma z Yorku, który dwa lata wcześniej wyjaśnił zmienność Algola. Pierwsze odkryte z ważnej klasy gwiazd zmiennych, które są obecnie znane jako cefeidy zmienne, δ Cefeidy i inne cefeidy ze stosunkowo długiego okresu tworzą teraz podklasę "klasycznych cefeid". Cefeidy charakteryzują się regularnością okresów i kształtem krzywych blasku oraz umożliwiają pomiar odległości za pomocą stosunku okres-jasność. Jest to szczególnie cenne w przypadku cefeid znalezionych w innych galaktykach. Pozorna wielkość α Cephei waha się między 3,48 a 4,37 w okresie 5,36634 dni; krzywa blasku pokazuje wzrost od minimum do maksimum w ciągu około 1,8 dnia, po którym następuje znacznie wolniejsze zanikanie do minimum w ciągu 3,6 dnia. Typ widmowy to G2Ib. W rzeczywistości jest to układ wielokrotny gwiazd, mający dwie bliskie gwiazdy towarzyszące szóstej i trzynastej wielkości. Z paralaksą 0,003″, układ znajduje się w odległości 980 lat świetlnych i jest bardzo jasny (jasność bezwzględna -3,32). Obserwacje klasycznych cefeid rozpoczęte w latach 90. XIX wieku ujawniły, że ich temperatury powierzchniowe i prędkości radialne również się zmieniają, dokładnie w fazie z ich jasność, co wskazuje, że w rzeczywistości rozszerzają się i kurczą swoją średnicę. Pulsacja ta powoduje obserwowane zmiany temperatury i jasności.

Demokryt z Abdery (ok. 470 - ok. 380 p.n.e.)

Filozof urodzony w Abderze w Tracji w Grecji. Napisał wiele prac matematycznych, z których żaden nie przetrwał. Zasugerował, że Droga Mleczna składa się z zatłoczonych pojedynczych gwiazd. Najbardziej znany jako filozof atomista, twierdził, że wszechświat jest systemem mechanicznym podlegającym ustalonym prawom, wyjaśniającym jego pochodzenie atomami poruszającymi się losowo i zderzającymi się, tworząc większe ciała i światy. Pod wieloma względami Demokryt był pierwszym współczesnym naukowcem.

Deneb

Gwiazda ? Cygni, "ogon łabędzia". Jedna z trzech jasnych gwiazd, które razem z Altairem i Wegą tworzą asteryzm Trójkąta Letniego. Jest to biały nadolbrzym typu widmowego A2Ia, pozorna wielkość 1,25. Jest to bardzo odległa gwiazda (około 3230 lat świetlnych, paralaksa 0,001″) i jest typem gwiazdy klasy pulsujących zmiennych, zmieniających się raczej chaotycznie w zakresie ±0,04 magnitudo. Jest bardzo jasny, a jego jasność bezwzględna wynosi około -8,7.

Denning, William Frederick (1848-1931)

Być może dziennikarz, a na pewno astronom-amator. Urodzony w Redpost, Somerset, Anglia. Spektakularna burza meteorów z 1866 roku i kula ognia w 1869 roku skupiły jego zainteresowanie na astronomii meteorów. W 1877 roku zademonstrował stały ruch noc po nocy w promieniście meteorytu Perseid, co dowiodło, że meteory pochodzą z opadów pyłu rozmieszczonych wzdłuż ścieżki komety. Czy wyróżnienie to należy zacytować w "Wojnie światów" HG Wellsa (opublikowanej w 1898 r.): "Potem nadeszła noc pierwszej spadającej gwiazdy. Widziano go wczesnym rankiem pędzącym nad Winchester na wschód, linią płomienia wysoko w atmosferze. Setki musiało to widzieć i opisywało, że pozostawia po sobie zielonkawą smugę, która świeciła przez kilka sekund. Denning, nasz największy autorytet w dziedzinie meteorytów, stwierdził, że wysokość jego pierwszego pojawienia się wynosiła około dziewięćdziesięciu lub stu mil." Opublikował Ogólny katalog promienistych punktów roju meteorytów oraz ognistych kul i spadających gwiazd obserwowanych na więcej niż jednej stacji, odkrył kilka komety i Nova Cygni 1920.

Delambre, Jean Baptiste Joseph (1749-1822)

Astronom urodzony w Amiens we Francji. Sporządził tablice położenia planet i ich satelitów na podstawie obserwacji przeprowadzonych w swoim prywatnym obserwatorium. Zastąpił Méchaina w projekcie określenia wielkości Ziemi, mierząc odcinek od Dunkierki do Rodez. Szczegółowy opis tego projektu tworzy trzytomową książkę i stał się podstawą systemu metrycznego, definiującego metr. Sam Delambre dokonał obliczeń orbity Urana, a w późniejszych latach napisał monumentalną Historię astronomii.

Delaunay, Karol Eugeniusz (1816-72)

Mechanik nieba, urodzony w Lusigny-sur-Barse we Francji, zmarł na morzu (niedaleko Cherbourga) po zaledwie dwóch latach pracy jako dyrektor Obserwatorium Paryskiego. Studiował teorię Księżyca i opracował wzory, które dawały długość, szerokość i paralaksę Księżyca jako nieskończone serie. Praca była dokładna, ale niepraktyczna, ponieważ szeregi powoli się zbiegały.

Delisle, Joseph-Nicolas (XVIII w.)

Francuski astronom, członek Acad´emie, zatrudnił CHARLESA MESSIERA jako kreślarza i kronikarza obserwacji astronomicznych. Odwiedził ISAAC NEWTON w Londynie w 1724 r. Obliczył drogę powrotną komety HALLEYA w latach 1758-179 i opublikował mapę, która kierowała poszukiwaniami, pokazując przewidywaną ścieżkę powrotu obliczoną w odstępach 10-dniowych. Messier, jako jego asystent obserwacyjny, miał obserwować odpowiednie sektory i udało mu się jako pierwszy zawodowy astronom zobaczyć kometę Halleya po jej powrocie 21 stycznia 1759 r. Jednak w noc Bożego Narodzenia 1758 r. poprzedził go Niemiec rolnik o nazwisku Palitzsch mieszkający niedaleko Drezna. Delisle przeszedł na emeryturę, a Messier zastąpił go na stanowisku astronoma marynarki wojennej.

Delfin

(Delfin; w skrócie Del, gen. Delphini; powierzchnia 189 st. kw.) Inny konstelacja północna, która leży między Pegazem a Orłem, a kulminuje o północy pod koniec lipca. Przedstawia albo posłańca, którego bóg Posejdon w mitologii greckiej wysłał po morską nimfę Amphitrite jako jego oblubienicę, albo delfina, o którym mówiono, że uratował Ariona, na wpół legendarnego poetę i muzyka z Lesbos, który rzucił się do morza gdy był zagrożony podczas podróży do Koryntu. Najjaśniejsze gwiazdy Delfina zostały skatalogowane przez Ptolemeusza (ok. 100-175 n.e.) w Almagest . Mała, ale rzucająca się w oczy konstelacja, najjaśniejsze gwiazdy w Delphinus to β Delphini (Rotanev), bliski układ podwójny, zintegrowana wielkość 3,6, ze składnikami wielkości 4,0 i 4,9, separacja 0,2″, α Delphini (Sualocin), wielkość 3,8 i ε Delphini, magnitudo 4,0. Do interesujących obiektów należy ? Delphini, inny układ podwójny, z pomarańczowymi (K1) i niebiesko-białymi (A2) składnikami, jasności 4,3 i 5,2, separacja 9,8″ oraz NGC7006, gromada kulista jedenastej wielkości, która w odległości około 115 lat świetlnych jest jedną z najbardziej odległych.

Deklinacja

Odległość kątowa ciała niebieskiego na północ lub południe od równika niebieskiego. Innymi słowy, kąt między równikiem niebieskim a gwiazdą, mierzony w kierunku prostopadłym do równika niebieskiego. Deklinacja może przyjmować wartości od 0 do 90? i przyjmuje się, że jest dodatnia dla obiektu na północ od równika niebieskiego i ujemna dla obiektu na południe od równika niebieskiego. Deklinacja jest często skracana do dec lub oznaczana przez δ. Pozycja gwiazdy jest zwykle wyrażana w kategoriach rektascensji i deklinacji.

Dee, John (1527-1608)

Nawigator, matematyk, podróżnik, erudyta, mistyk, szarlatan, astrolog, model Prospera i Króla Leara Szekspira, nadworny intrygant. Urodzony w Londynie, został instruktorem nawigacji, stosując geometrię euklidesową do nawigacji i budując do tego celu instrumenty. Doradzał wyprawom poszukującym północno-zachodniego przejścia na Pacyfik przez Kanadę. Rzucał horoskopy dla Elżbiety I, otrzymując tytuł Królewskiego Astrologa; twierdził, że rzucił klątwę na hiszpańską Armadę i spowodował złą pogodę, która zniszczyła flotę. Opublikował twierdzenia trygonometryczne do określania paralaksy nowej gwiazdy z 1572 roku. Zaprojektował astronomicus o dużym promieniu, aby THOMAS DIGGES mógł ją obserwować.

Deep Impact

Misja NASA Discovery ma wystartować w 2004 roku. Miała wysłać 500-kilogramowy miedziany pocisk do komety Tempel 1 w lipcu 2005 roku. Kamera i spektrometr w podczerwieni na statku kosmicznym będą badać powstałe lodowe szczątki i nieskazitelny materiał wewnętrzny.

Deep Space (technologia kosmiczna)

Seria misji demonstracyjnych technologii NASA w ramach programu NASA New Millennium. DEEP SPACE 1 (wystrzelony w październiku 1998) zawiera 12 zaawansowanych technologii, w tym autonomiczną nawigację i napęd jonowy. Może być skierowany na spotkanie bliskiej Ziemi asteroidy 1992 KD i dwóch komet. Deep Space 2 (wystrzelony w styczniu 1999) składa się z dwóch małych penetratorów powierzchniowych, będących częścią nieudanej misji Mars Polar Lander. Deep Space 3/Space Technology 3 będzie składać się z dwóch statków kosmicznych do testowania interferometrii kosmicznej. Start planowany jest na rok 2003. Deep Space 4 został odwołany w czerwcu 1999.

Aktualizacja wiadomości z ostatniej chwili (30 kwietnia 2002 r.)

Misja NASA Deep Space 1, w ramach której pomyślnie przetestowano 12 zaawansowanych technologii kosmicznych i wykonano doskonałe zdjęcia komety, dobiegła końca 18 grudnia 2001 r. Inżynierowie wysłali ostateczne polecenie wyłączenia silnika jonowego, który zużył 90% paliwa ksenonowego. Sonda pozostanie na orbicie wokół Słońca, działając samodzielnie. Jego odbiornik radiowy pozostanie włączony, na wypadek gdyby przyszłe pokolenia chciały się skontaktować ze statkiem kosmicznym.

Deep Space 1

Sonda Deep Space 1 (DS1) została wystrzelona w październiku 1998 r. w ramach programu NASA New Millennium, a we wrześniu 1999 r. zakończyła swoją główną misję testowania napędu jonowego i 11 innych zaawansowanych technologii wysokiego ryzyka. Sonda DS1 przeleciała obok asteroidy (9969) Braille'a o godz. odległość 26 km w lipcu 1999 r. Asteroida jest wydłużona i ma nieregularny kształt, z najdłuższym bokiem szacowanym na 2,2 km, a najkrótszym 1 km. Spektrometr podczerwieni statku kosmicznego potwierdził, że mała asteroida jest podobna do Westy. Może to być wyrzut z uderzenia o Westę lub rodzeństwo o wspólnym pochodzeniu. NASA przedłużyła misję, wykorzystując napęd jonowy i inne systemy, aby podjąć spotkanie z kometą 19P/Borrelly. Kometa została odkryta w 1904 roku przez Alphonse'a Borelly'ego i ma okres 7 lat. Najbliższe zbliżenie sondy do komety Borrelly'ego we wrześniu 2001 roku miało miejsce w odległości zaledwie 2200 km (1400 mil). Spotkanie dostarczyło zdjęć komety w wysokiej rozdzielczości (100 m), przesyłając czarno-białe fotografie wewnętrznego jądra komety. Jądro o długości 10 km (ponad 6 mil). Zdjęcia przedstawiają gładkie, pofałdowane równiny z jaśniejszymi obszarami, które wydają się być źródłem dżetów pyłu widocznych w śpiączce komety. Na obu końcach jądra komety znaleziono nierówny ląd z wieloma wysokimi grzbietami. Ten nierówny teren zawiera bardzo ciemne plamy, które wydają się być podwyższone w porównaniu z otaczającymi obszarami. DS1 zmierzył również rodzaje gazów i fal podczerwonych wokół komety oraz sposób interakcji gazów z wiatrem słonecznym. Między wiatrem słonecznym a komą komety zachodzi bardzo silne oddziaływanie. W pobliżu najbliższego zbliżenia DS1 do jądra wiatr słoneczny zebrał naładowane cząsteczki wody ze śpiączki, gwałtownie spowalniając wiatr. Dane pokazują, że przepływ jonów wokół skalistego, lodowego jądra komety nie jest wyśrodkowany w jądrze komety. Jony w przepływie turbulentnym są podgrzewane do około 106 K (2 × 106°F).

Najświeższe wiadomości (30 kwietnia 2002)

Misja NASA Deep Space 1, podczas której pomyślnie przetestowano 12 zaawansowanych technologii kosmicznych i wykonano doskonałe zdjęcia komety, dobiegła końca 18 grudnia 2001 r. Inżynierowie wysłali ostateczne polecenie wyłączenia silnika jonowego, który zużył 90% jego paliwo ksenonowe. Sonda pozostanie na orbicie wokół Słońca, działając samodzielnie. Jego odbiornik radiowy pozostanie włączony, na wypadek gdyby przyszłe pokolenia chciały się skontaktować ze statkiem kosmicznym.

Dzień

Tradycyjnie czas potrzebny Ziemi do jednego obrotu wokół własnej osi, ale umownie przyjmuje się, że wynosi on 86 400 sekund w układzie SI, chyba że określono inaczej. Istnieje kilka różnych definicji dnia. Dzień gwiezdny to odstęp czasu między dwoma kolejnymi górnymi tranzytami równonocy wiosennej; w rzeczywistości jest to czas, w którym Ziemia obraca się wokół własnej osi o kąt 360° względem gwiazd tła. Pozorny dzień słoneczny to przedział czasowy między dwoma kolejnymi południami (górne przejścia Słońca przez południk obserwatora). Ponieważ (a) Ziemia porusza się wokół Słońca po eliptycznej orbicie ze zmienną prędkością oraz (b) pozorna roczna droga Słońca względem gwiazd (ekliptyka) jest nachylona pod kątem do równika niebieskiego, prawa wniebowstąpienie Słońca zmienia się w nierównomiernym tempie, a odstęp czasu między kolejnymi południami (a tym samym czas trwania pozornego dnia słonecznego) nie jest dokładnie stały. Średnia doba słoneczna to przedział czasu między dwoma kolejnymi górnymi tranzytami hipotetycznego obiektu zwanego średnim słońcem, który porusza się wzdłuż równika niebieskiego względem gwiazd tła z jednostajną prędkością (równą średniej prędkości kątowej, z jaką rzeczywista Słońce wydaje się poruszać wzdłuż ekliptyki). Przy założeniu, że Ziemia obraca się wokół własnej osi z jednakową prędkością (co nie jest do końca dokładne), średnie dni słoneczne mają równy czas trwania. Ponieważ Ziemia obraca się wokół Słońca ze średnią prędkością kątową nieco poniżej 1? dziennie, Ziemia musi obracać się o kąt prawie 361? pomiędzy kolejnymi górnymi tranzytami Słońca przez południk obserwatora. W rezultacie średni dzień słoneczny jest nieco poniżej 4 minut dłuższy niż dzień gwiezdny, a dzień gwiezdny jest równy 23 h 56 min 04 s średniego czasu słonecznego.

de Chéeseaux, Philippe Loys (1718-51)

Szwajcarski astronom obserwował kilka gromad i "gwiazd mgławicowych" i sporządził katalog ich pozycji, przekazując go Reaumurowi, który przedstawił go Académie des Sciences w 1746 r., ale nie został on opublikowany w inny sposób. Osiem mgławic było oryginalnymi odkryciami. De Chéeseaux jako pierwszy sformułował paradoks OLBERSA, zastosowany do Drogi Mlecznej. Gdyby gwiazdy rozciągały się w nieskończoność we wszystkich kierunkach każda linia wzroku kończyłaby się na powierzchni gwiazdy, a Droga Mleczna powinna być tak jasna jak powierzchnia Słońca. De Chéseaux zasugerował, że skoro tak nie było, w przestrzeni kosmicznej nastąpiło jakieś osłabienie, przyciemniające bardziej odległe gwiazdy.

de Sitter, Willem (1872-1934)

Kosmolog, urodzony w Sneek w Holandii, rozpoczął raczej tradycyjną karierę w astronomii, prowadząc obserwacje z DAVIDEM GILLEM na Przylądku Dobrej Nadziei, określając masy i orbity satelitów Jowisza, określając zmienność obrotu Ziemi oraz badanie rozmieszczenia i ruchów gwiazd. Został dyrektorem Obserwatorium Leiden i zajął się szeregiem problemów z teorii względności. Jednym z fundamentalnych założeń szczególnej teorii względności jest stałość prędkości światła, a w szczególności, że c. nie zależy od prędkości źródła. Analizując krzywe prędkości układów podwójnych gwiazd, de Sitter udowodnił to. De Sitter stworzył matematyczną teorię ogólnej teorii względności opartą na czterowymiarowej czasoprzestrzeni i przyjrzał się astronomicznym konsekwencjom tej teorii. Jego praca zainspirowała wyprawę ARTHURA STANLEYA EDDINGTONA mającą na celu zmierzenie grawitacyjnego odchylenia promieni świetlnych przechodzących w pobliżu Słońca podczas zaćmienia w 1919 roku. De Sitter stworzył ogólną relatywistyczną teorię Wszechświata i znalazł rozwiązania, które opisują pusty Wszechświat, wbrew sformułowanej zasadzie firmy ERNST MACH. Rozwiązania, które znalazł, opisywały rozszerzający się Wszechświat, teoretyczny wynik spektakularnie potwierdzony przez obserwacje recesji galaktyk przeprowadzone przez EDWIN HUBBLE. De Sitter pracował z EINSTEINEM nad modelem Wszechświata Einsteina-de Sittera, który jest prostą podstawą obecnych, bardziej złożonych modeli Wielkiego Wybuchu.

Dawes, William Rutter (1799-1868)

Angielski duchowny i bystry astronom-amator. Obserwacja gwiazd podwójnych, odkrycie pierścienia Crêpe Saturna niezależnie od WILLIAMA BONDA. Podaj użyteczny empiryczny wzór na zdolność rozdzielczą teleskopu, znany jako granica Dawesa: dla teleskopu o aperturze d cm można rozdzielić gwiazdę podwójną o odległości 11/d sekundy kątowej lub większej.

Darwin, George Howard (1845-1912)

Matematyk i astronom, urodzony w Downe w hrabstwie Kent w Anglii, syn Karola Darwina, został Plumiańskim profesorem astronomii i filozofii eksperymentalnej na Uniwersytecie Cambridge. Zastosował teorię matematyczną do dynamiki układu Słońce - Ziemia - Księżyc. Dodał efekty fizyczne do teorii grawitacji, w tym efekty tarcia związane z działaniem pływów i kształty, jakie przyjmują Ziemia i Księżyc podczas obracania się. W swojej pracy zaproponował teorię pochodzenia Księżyca, a mianowicie, że został on wyrwany ze stopionej Ziemi na początku swojej historii przez pływowe działanie Słońca, po raz pierwszy, kiedy pochodzenie planety zostało wyjaśnione na podstawie jej obecnego stan dynamiczny.

Davenport, William (1782-1823)

Irlandzki astronom, urodzony w Dublinie, został drugim dyrektorem Obserwatorium Armagh. W ciągu ośmiu bezowocnych lat bezczynności i upadku nie wniósł praktycznie nic do astronomii, dopóki nie popełnił samobójstwa ze strzelby w gabinecie obserwatorium.

d′Alembert, Jean-Baptiste Le Rond (1717-83)

Francuski matematyk, urodzony w Paryżu. Podrzutek, otrzymał imię od miejsca, w którym został pozostawiony, kościoła św. Jana Chrzciciela de Rond. Opublikował zasadę d′Alemberta (zasadę, że działanie siły wywołuje równą i przeciwną reakcję w przyspieszanej masie) w Traité de Dynamique (1743), co było nową interpretacją dynamiki Newtona. Wykorzystał swoje nowe sformułowanie praw Newtona do badania astronomii fizycznej i ruchów planet. Jako redaktor naukowy należał do grupy francuskich intelektualistów, tzw. des Sciences, des Arts et des Métiers, wyjaśniając filozofię francuskiego oświecenia, w tym matematykę i astronomię.

d′Arrest, Heinrich Louis (1822-75)

Urodzony w Berlinie w Niemczech, pracował w Obserwatorium Berlińskim i Obserwatorium Kopenhaskim. W Berlinie brał udział wraz z JOHANNGALLE w odkryciu Neptuna. Odkrył komety i planetoidy oraz obserwował mgławice, w tym mgławicę zmienną JOHNA HINDA.

Duński Instytut Badań Kosmicznych

Duński Instytut Badań Kosmicznych (DSRI) powstał w 1968 roku. Obecna kadra naukowa liczy 18 fizyków. DSRI jest zaangażowana w dostarczanie instrumentów naukowych dla rosyjskiej misji Spectrum-X-Gamma, ESA Gamma-Ray Observatory Integral, misji kosmicznego promieniowania tła ESA Planck Surveyor oraz magnetometrów dla kilku misji, w tym argentyńskiego satelity SAC-C.

Dante Alighieri (1265-1321)

Włoski poeta, urodzony we Florencji we Włoszech, autor Boskiej komedii, opowieści o wędrówce poety przez piekło i czyściec (prowadzony przez Wergiliusza) oraz przez niebo (prowadzony przez żonę Dantego Beatrice, której wiersz jest pamiątką). Wiersz łączy w sobie cały średniowieczny obraz, integrując perspektywę religijno-moralną z geograficzną i astronomiczną, ukazując niezmienny wszechświat uporządkowany przez Boga. Tak średniowieczny świat wyobrażał sobie system ptolemejski.

Dante, Egnatio [Egnazio, Ignazio] (1536-86)

Astronom, budowniczy instrumentów i kartograf. Urodzony w Perugio we Włoszech, z ojca, który najwyraźniej również wytwarzał instrumenty astronomiczne, został mnichem dominikańskim i publikował prace na temat Sfery Sacrobosco oraz inne tematy astronomiczne i matematyczne. Sporządził mapy pod patronatem Kosmy I Medyceusza oraz duży ziemski globus, który istnieje do dziś. Był później profesorem matematyki w Pizie i Bolonii. W 1574 roku ustalił na podstawie obserwacji, że równonoc przypadała 11 dni wcześniej niż kalendarz będący wówczas w użyciu. Dante kontynuował udoskonalanie obserwacji, aby określić ilościowo ten nagromadzony błąd, a będąc mianowanym przez Grzegorza XIII kosmografem i matematykiem, zlecono mu mapowanie państw papieskich i kierowanie pracami nad reformą kalendarza.

Duży Teleskop Lornetkowy

Projekt Large Binocular Telescope (LBT) to współpraca mająca na celu zbudowanie bliźniaczego teleskopu interferometrycznego między instytucjami w Arizonie, Niemczech, Włoszech i Ohio. Arizona obejmuje astronomów z University of Arizona, Arizona State University i Northern Arizona University. Niemcy są reprezentowane przez LBT Beteiligungsgesellschaft, który składa się z Max-Planck-Institut für Astronomie w Heidelbergu, Landesstenwarte Heidelberg, Max-Planck-Institut für Radioastronomie w Bonn, Max-Planck-Institut für Extraterrestrische Physik w Monachium i Astrophysikalisches Institut Potsdam. Włoskie środowisko astronomiczne jest reprezentowane przez Osservatorio Astrofisico di Arcetri we Florencji. Partnerami poszczególnych instytucji są Ohio State University w Columbus, University of NotreDame oraz Research Corporation w Tucson. Dwa borokrzemianowe zwierciadła o strukturze plastra miodu o długości 8,4 m dla LBT są odlewane w Laboratorium Zwierciadeł STEWARD BSERVATORY. Podstawowa konfiguracja optyczna LBT obejmuje adaptacyjne wtórniki podczerwieni f/15 o konstrukcji gregoriańskiej. Ognisko interferometryczne łączące światło z dwóch pierwszorzędowych 8,4 ponownie zobrazuje dwie złożone gregoriańskie płaszczyzny ogniskowe w trzech centralnych lokalizacjach. Konstrukcja teleskopu powstaje we Włoszech. Po wstępnym montażu w fabryce zostanie wysłany do Arizony pod koniec 2000 roku. Obudowa jest budowana na Mount Graham w południowo-wschodniej Arizonie.

Dynastia Cassinich

Cassini, Gian Domenico [Cassini I] (1625-1712); Cassini, Jacques [Cassini II] (1677-1756), syn Giana; Cassini, C´esar-Françcois [Cassini III] (1714-84), drugi syn Jakuba; Cassini, Jean-Dominique [Cassini IV] (1748-1845), syn Cezara-François.

Duch Jowisza (NGC 3242)

Mgławica aplanetarna w gwiazdozbiorze Hydry, pozycja RA 10^h 24,8^m, dec.-18° 38′ . Ma ósmą wielkość i ma gwiazdę centralną dwunastej wielkości. Jest niebieskawy i ma rozmiar 16″ może wyglądać jak słaba wersja Jowisza

Dualizm falowo-cząsteczkowy

Koncepcja, zgodnie z którą promieniowanie elektromagnetyczne i cząstki subatomowe zachowują się pod pewnymi względami jak fale, a pod innymi jak cząstki. Różne zjawiska, takie jak interferencja i dyfrakcja, wyraźnie demonstrują falową naturę światła (i innych form promieniowania elektromagnetycznego). Na przykład, jeśli światło o określonej długości fali, pochodzące z jednego źródła, przechodzi przez dwie sąsiednie wąskie szczeliny, wówczas każda szczelina działa jako źródło światła. Tam, gdzie fale świetlne wychodzące z każdej szczeliny spotykają się, interferują ze sobą, a ich amplitudy ("wysokości") sumują się tam, gdzie są w fazie (np. grzebień spotyka się z korytem). Z drugiej strony zachowanie cząstek światła jest demonstrowane przez efekt fotoelektryczny, zjawisko, w którym pewne substancje emitują elektrony, gdy są oświetlone wiązką światła, ale robią to tylko wtedy, gdy długość fali światła jest krótsza niż określona wartość minimalna. To zachowanie jest zgodne ze światłem będącym strumieniem cząstek (zwanych fotonami), z których każdy przenosi określoną ilość energii, która jest odwrotnie proporcjonalna do długości fali tego światła. Jeśli energia fotonu przekroczy minimalną energię potrzebną do wyrzucenia elektronu, elektron zostanie wyrzucony, ale jeśli energia fotonu jest mniejsza niż to minimum, żadne elektrony nie zostaną wyrzucone. Strumienie cząstek subatomowych wykazują zachowanie podobne do fal poprzez zjawiska takie jak interferencja i dyfrakcja. Na przykład, jeśli wiązka elektronów przechodzi przez dwie wąskie szczeliny, zanim spadnie na ekran luminoforowy, który rejestruje nadejście każdego elektronu jako plamkę światła, rozkład plamek świetlnych przybiera postać wzoru interferencyjnego zgodnego ze wzorem, który byłyby wytwarzane przez fale o określonej długości fali. Jak zaproponował w 1924 roku książę Louis Victor de Broglie (1892-1987), długość fali (λ) związana z cząstką pędu, p, jest określona wzorem λ = h/p, gdzie h jest stałą Plancka (=6,63 × 10^?34). Ponieważ p = mv (pęd = masa cząstki pomnożona przez jej prędkość), λ= h/mv. Długość fali związana z cząstką jest znana jako długość fali de Broglie′a. Na przykład długość fali de Broglie′a dla elektronu o masie 9,11x10^-31 kg poruszającego się z prędkością 3x10^{6 ms-1} (1 procent prędkości światła) wynosi: 6,63 × 10^-34/(9,11 × 10^-31 × 3 × 10⁶) ? 2,4 × 10^-10 m = 0,24 nm. Dla światła o długości fali λ energia E fotonu jest określona wzorem E = hc/λ, gdzie c oznacza prędkość światła i związany z nią pęd z fotonem to E/c = h/λ

Długość fali

Odległość między dwoma kolejnymi grzbietami ruchu falowego. Zwykle w falach poprzecznych (falach z punktami oscylującymi pod kątem prostym do kierunku ich natarcia) długość fali mierzona jest od grzbietu do grzbietu. W falach podłużnych (falach z punktami wibrującymi w tym samym kierunku co ich postęp) mierzy się od kompresji do kompresji. Termin ten odnosi się do promieniowania elektromagnetycznego, które jest uważane za ruch falowy. Na przykład światło niebieskie ma długość fali około 440 nanometrów, a światło czerwone około 700 nanometrów. Promieniowanie rentgenowskie ma długość fali rzędu 10^-10 metrów, a fale radiowe rzędu metrów. Długość fali jest zwykle oznaczana grecką literą lambda (λ); jest równa prędkości (ν) ciągu fal w ośrodku podzielonej przez jego częstotliwość (f ): λ = ν/f .

Długość ogniskowa

Odległość między środkiem soczewki lub odbijającą powierzchnią lustra a jej ogniskiem lub ogniskiem (punktem, w którym promienie światła ze źródła punktowego, znajdującego się efektywnie w nieskończonej odległości, zbiegają się, tworząc obraz) .

Dystans zenitalny

Odległość kątowa, mierzona wzdłuż wielkiego koła na sferze niebieskiej, między zenitem a obiektem niebieskim. Odległość zenitalna ciała niebieskiego jest równa 90° minus wysokość obiektu.

Duża tablica milimetrowa Atacama

Atacama Large Millimeter Array (ALMA) będzie największym teleskopem z syntezą apertury, działającym na falach milimetrowych i submilimetrowych, jaki kiedykolwiek zbudowano. Ma powstać na płaskowyżu w pobliżu Cerro Chajnantor we wschodniej części pustyni Atakama w północnym Chile, na wysokości 5000 m n.p.m. Projekt jest rozwijany przez międzynarodowe konsorcjum, w skład którego wchodzą obecnie Stany Zjednoczone i dziewięć krajów europejskich, i powinien być gotowy do użytku naukowego w 2009 roku. Projekt jest naturalnym następcą istniejących interferometrów fal milimetrowych w IRAM, OVRO, BIMA i Nobeyama. Będzie miał 64 anteny o średnicy 12 m i będzie działał na długościach fal od 5 do 0,35 mm, umożliwiając mu mapowanie w wysokiej rozdzielczości gazu i pyłu molekularnego w pobliskich obszarach gwiazdotwórczych oraz galaktyk gwiazdotwórczych przy dużym przesunięciu ku czerwieni.

Dowód przez sprzeczność

Dowód przez sprzeczność to matematyczna wersja argumentu logicznego znanego jako reductio ad absurdum lub redukcja do absurdu, w której zaprzeczenie twierdzeniu prowadzi do absurdalnego lub bezsensownego wyniku. W matematyce stwierdzenie absurdalne jest zaprzeczeniem czegoś, o czym wiadomo, że jest prawdziwe. Argument wykorzystuje następującą linię rozumowania:

o Aby pokazać, że Q musi być prawdziwe, załóżmy, że nie jest prawdziwe, załóżmy, że zaprzeczenie Q jest prawdziwe.
o Użyj innych metod dowodzenia, aby wykazać, że konsekwencją tego założenia jest stwierdzenie, o którym wiadomo, że jest fałszywe. Na przykład "udowodnij", że 0 = 1.
o To pokazuje, że początkowe założenie robocze musiało być fałszywe, a zatem Q jest prawdziwe.

Przykładem takiego podejścia jest dowód na to, że istnieje nieskończenie wiele liczb pierwszych.

Dowody istnienia

Dowody istnienia ustalają, że naprawdę istnieją obiekty o zdefiniowanych właściwościach. Ponieważ obiekty matematyczne są często abstrakcjami, dowody istnienia mogą uchronić cię przed zużywaniem dużej ilości energii na badanie właściwości obiektów, które po prostu nie istnieją, nawet w sensie abstrakcyjnym. Istnieją dwie podstawowe klasy dowodów istnienia. Jak sama nazwa wskazuje, dowód przez konstrukcję daje konkretny przykład przedmiotu lub właściwości, w takim stopniu, w jakim każdy abstrakcyjny obiekt teoretyczny można nazwać konkretnym. Alternatywą jest dowód niekonstruktywny - wykazanie, że istnienie takiego obiektu jest logicznie konieczne, bez podawania przykładów. Konstruktywne dowody są dość oczywiste. Na przykład, moglibyśmy zapytać, czy istnieją liczby parzyste, które są podzielne przez 16? Odpowiedź brzmi: tak, a krótki dowód to po prostu: 16. Dłuższy dowód jest taki, że 16 jest wyraźnie podzielne przez 16 i przez 2, a zatem jest liczbą parzystą podzielną przez 16. Oczywiście można było użyć wielu innych liczb w dowód, na przykład dowolna dodatnia liczba całkowita wielokrotności 16. Ale aby udowodnić istnienie, musimy zademonstrować tylko jeden przykład. Niekonstruktywne dowody mogą być dość subtelne. Na przykład możemy pokazać, że równanie takie jak 9x⁵ + 28x³ + 10x + 17 = 0 ma rozwiązanie, nie będąc w stanie powiedzieć, jakie to rozwiązanie. Oceniając prawą stronę powyższego równania z wartością x ustawioną na 0, x = 0, daje 17, natomiast jeśli x = ?1, to wynik wynosi ?30. Na podstawie tych wyników możemy użyć twierdzenia o wartości pośredniej (patrz strona 202), aby pokazać, że dla dowolnej wartości y z przedziału od -30 do 17 istnieje wartość x z przedziału od -1 do 0, która da wynik y z równania. Ponieważ 0, wynik, który otrzymaliśmy po prawej stronie równania, mieści się w tym przedziale, rozwiązanie równania istnieje - trochę więcej pracy pokazuje, że jest ono również jednoznaczne - jedyne możliwe rozwiązanie z wykorzystaniem liczb rzeczywistych.

Dodawanie i odejmowanie wektorów

Dodanie dwóch wektorów jest tak proste, jak umieszczenie ich strzałek od końca do końca i narysowanie nowej strzałki od punktu początkowego do punktu końcowego. Ten nowy wektor jest znany jako wektor wypadkowy. Wektory można również opisać współrzędnymi kartezjańskimi, gdzie punkt (x, y) określa położenie punktu końcowego względem dowolnego początku. Podobnie jak podążanie za mapą skarbów, jeśli przesuniemy się o x kroków w kierunku x, a następnie o y kroków w kierunku y, osiągniemy nasz cel. Sumę dwóch wektorów (1, 0) i (0, 1) można zatem obliczyć, dodając niezależnie składowe współrzędnych, co daje (1, 1). Odejmowanie działa w ten sam sposób: wypadkowa (3, 2) minus (1, 1) to (2, 1). Ponieważ każda współrzędna wektora reprezentuje jeden bok trójkąta prostokątnego, jego wielkość lub moduł można obliczyć z twierdzenia Pitagorasa. Moduł wektora (1, 1) jest równy przeciwprostokątnej trójkąta o bokach długości 1. Z twierdzenia Pitagorasa jest to √(1² + 1²) , lub √2 .

Dysk Airy′ego

Jasny punkt w środku obrazu dyfrakcyjnego, który powstaje, gdy źródło punktowe, takie jak gwiazda, jest obrazowane w ognisku teleskopu. Fale świetlne z odległej gwiazdy docierają do Ziemi jako seria równoległych frontów falowych (raczej jak fale toczące się po plaży). Kiedy te czoła fal zostaną przerwane na krawędzi apertury teleskopu (obręcz obiektywu lub zwierciadła głównego) i zostaną skupione, efekty interferencji między różnymi częściami każdego czoła fali skutkują utworzeniem obrazu dyfrakcyjnego. W przypadku źródła punktowego uzyskany obraz (przy założeniu doskonałego układu optycznego) składa się z centralnej plamki światła otoczonej serią jasnych i ciemnych prążków lub pierścieni. Zgodnie z teorią 84% energii świetlnej skupia się w centralnym punkcie (dysku Airy′ego), którego średnica zależy od apertury teleskopu i długości fali światła. Promień pierwszego ciemnego minimum w natężeniu światła, które leży bezpośrednio poza dyskiem Airy′ego, jest wyrażony w radianach jako 1,22λ/D, gdzie λ oznacza długość fali, a D aperturę teleskopu. Centralne miejsce jest znane jako dysk Airy′ego, ponieważ ten typ obrazu dyfrakcyjnego został po raz pierwszy zbadany przez Sir George′a Biddella Airy′ego (1801-1892), siódmego królewskiego astronoma.

DNA i starożytny Egipt

•  DNA to materiał zawarty w naszych komórkach, który niesie genetyczny plan życia i określa cechy dziedziczne. Testy DNA zostały po raz pierwszy opracowane przez naukowców w 1985 roku.
•  Testy DNA są obecnie wykorzystywane do weryfikacji historii rodzinnych faraonów i pomogły udowodnić istnienie małżeństw brat-siostra wśród członków rodzin królewskich.
•  Aby wyodrębnić DNA, naukowcy muszą pobrać bardzo małe próbki z tkanki ciała, włosów lub zębów.
•  W 1994 roku profesor Scott Woodward przeprowadził testy DNA na sześciu mumiach ze Starego Królestwa. Jego testy wykazały, że dwie mumie zostały umieszczone w niewłaściwych trumnach!
•  Woodward przetestował później 27 mumii królewskich z okresu Nowego Państwa. Te próbki ujawniły, że Ahmose poślubił swoją pełną siostrę Seknet-re.
•  Muzeum Manchesteru w Anglii jest siedzibą Międzynarodowej Bazy Danych Mummy i Banku Tkanek. Tutaj techniki testowania DNA są stosowane do próbek niekrólewskich mumii z muzeów i instytucji na całym świecie. Ujawniają one informacje o chorobach, na które cierpieli, a nawet o tym, czy między różnymi grupami istniało powiązanie genetyczne.
•  Dr Moamina Kamal z Cairo University Medical School wykorzystała testy DNA, aby odkryć, skąd pochodzą robotnicy, którzy zbudowali piramidy. Porównał próbki kości robotników z próbkami pobranymi od współczesnych Egipcjan. Jego wyniki sugerują, że prawie każda rodzina w Egipcie musiała być bezpośrednio lub pośrednio zaangażowana w budowę piramid.
•  16 lipca 2000 roku mumia uważana za Ramzesa I, która przez ponad 100 lat leżała w muzeum w wodospadzie Niagara, została poddana testom DNA przeciwko synowi Ramzesa I, Setiemu I, i jego wnukowi Ramzesowi II. Próbki nie pasowały idealnie. Naukowcy kontynuują badania.
•  W 2002 roku rząd egipski anulował testy DNA Tutanchamona ze względu na "bezpieczeństwo narodowe". Władze egipskie niechętnie zezwalają na testowanie ich najsłynniejszych faraon.
•  Rząd egipski zezwolił Woodwardowi na pobranie DNA od najstarszego dziecka Tutanchamona.


David Roberts

•  David Roberts (1796-1864) urodził się niedaleko Edynburga w Szkocji. Jako dziecko był utalentowanym artystą i został uczniem malarza pokojowego.
•  Później pracował dla scenografii wędrownego cyrku, ale jego prawdziwe umiejętności tkwiły jako ilustrator.
•  Roberts zaczął zdobywać reputację i nawiązywać przyjaźnie z kreatywnymi umysłami tamtych czasów, w tym z Charlesem Dickensem i artystą JMW Turnerem. Pisarz John Wilkie przekonał Robertsa, że powinien wyjechać za granicę, aby poszerzyć swoje doświadczenia.
•  Artysta zaczął przyciągać zamożnych mecenasów, takich jak Lord Northwick, dla którego w 1829 roku zakończył Wyjazd Izraelitów.
•  Kiedy Roberts malował to dzieło, nigdy nie odwiedził Bliskiego Wschodu. Pracował na podstawie szczegółowych opisów i szkiców przywiezionych przez podróżników.
•  W 1838 r. Roberts zarobił wystarczająco dużo pieniędzy, aby zwiedzać zabytki starożytnego Egiptu. Do Aleksandrii przybył 24 września. Łódź zabrała go do Kairu, gdzie naszkicował piramidy i Sfinksa.
•  Podróż Robertsa w dół Nilu zaprowadziła go aż do Abu Simbel. W podróży naszkicował pomniki i krajobraz. Po powrocie do Kairu został przez krótki czas, aby pracować nad swoimi szkicami.
•  Belgijski rytownik Louis Haghe wykonał następnie 247 litografii na podstawie rysunków Robertsa. Zostały opublikowane w sześciu tomach przez Francisa Grahama Moona w latach 1842-1849.
•  W 1839 r. podjął drugą część swojej podróży w towarzystwie dwóch przyjaciół, podróżując z Kairu przez Suez, Synaj i Petrę, Ziemię Świętą, aż do dzisiejszego Libanu. Wrócił do domu po jedenastu miesiącach.


Domy i ogrody

•  Według greckiego historyka Diodorusa Siculusa do I wieku p.n.e. egipskie domy budowano z trzciny papirusowej.
•  Bardziej wyrafinowane domy budowano z suszonych na słońcu cegieł. Ta technika jest stosowana od prawie 6000 lat. Błoto z Nilu zostało wcześniej wymieszane z plewami i ukształtowane ramkami do wypiekania na słońcu.
•  Pokoje większych domów były rozmieszczone wokół wewnętrznego dziedzińca lub po obu stronach korytarza. Okna byłyby zasłonięte okiennicami lub żaluzjami, aby chronić przed kurzem, owadami i ciągłym upałem.
•  Dom robotnika miał od dwóch do czterech pokoi na parterze i ogrodzony dziedziniec. Były tam dwie piwnice do przechowywania i wnęki w ścianach na przedmioty, takie jak bogowie domowi.
•  Domy bogaczy posiadały kilka sypialni, pokoi recepcyjnych i kwater prywatnych. Niektóre mogły mieć nawet łazienki, toalety i baseny.
•  Wodę czerpano ze studni z czasów Nowego Państwa. Woda została podniesiona za pomocą cienia do stawu.
•  Ogrody cieszyły się dużą popularnością. Sztuka egipska przedstawia ogrody, od kilku drzew owocowych po wielkie ogrody botaniczne z egzotycznymi drzewami i stawami, często zaopatrzone w ryby, zwierzęta w klatkach i ptaki.
•  Malowidła nagrobne, ryciny i inne dzieła sztuki sugerują, że egipskie ogrody mogły być bardzo formalne.
•  Ogrodnicy byli często zatrudniani przez bogatych Egipcjan oraz w świątyniach. Podlewali i odchwaszczali rośliny, a z nasion wyhodowali niektóre gatunki, w tym palmę daktylową.


Dolina Królów

•  Dolina Królów również leży na zachodnim brzegu Nilu i składa się z doliny wschodniej i zachodniej. Zawiera wiele grobowców faraonów z Nowego Państwa, w tym Tutanchamona i Ramzesa II.
•  Dolina wschodnia jest miejscem pochówku królów z XVIII - XX dynastii. W zachodniej dolinie (zwanej również Cmentarzem Małp) znajdują się tylko cztery grobowce, w tym grobowiec Amenhotepa III.
•  Początkowo wejścia do grobowców były zamaskowane, aby nikt ich nie znalazł. Kiedy ta praktyka się skończyła, zamiast tego wyznaczono strażników do pilnowania grobowców, ze znacznie mniejszym powodzeniem.
•  Większość grobowców została wycięta w wapieniu. Zawierały trzy korytarze, przedsionek i komorę sarkofagu. Te grobowce były trudniejsze do obrabowania i umiejętnie ukrywane przed potencjalnymi złodziejami.
•  Korytarze kończyły się komorą grobową, w której złożono ciało faraona, otoczone najwspanialszymi skarbami Egiptu. Sufit i ściany pokrywały malowidła przedstawiające bogów i boginie.
•  Dolina wymagała umiejętności dziesiątek robotników, którzy mieszkali w wiosce Deir-el-Medina. Wieś rozwijała się przez ponad 500 lat i utrzymywała do 60 rodzin. Jejkamienne fundamenty wciąż stoją.
•  Grobowiec Setiego I jest najdłuższy w dolinie - 120 m - i pokryty jest kolorowymi malowidłami.
• Obrazy przedstawiają sceny rytuału Otwarcia Ust oraz wygrawerowane fragmenty Księgi Umarłych.
•  Grobowiec Tutanchamona jest jednym z najmniejszych w Dolinie.
•  Pomimo wszelkich środków ostrożności, jakie podjęli Egipcjanie, prawie wszystkie grobowce w Dolinie Królów zostały splądrowane.


Dolina Królowych

•  Dolina Królowych, na zachodnim brzegu Nilu w Tebach, była głównym cmentarzem królewskich żon i dzieci w okresie Nowego Państwa. Nazywa się "Set Neferu", co oznacza "siedzibę piękna".
•  W dolinie znajduje się około 75 grobowców. Zwykle składają się z małego przedsionka, po którym znajduje się korytarz prowadzący do komory grobowej.
•  Kiedy na początku XX wieku włoski archeolog Ernesto Schiaparelli odkrył grobowce Doliny Królowych, były one w złym stanie. Niektóre były używane jako stajnie dla osłów.
•  Najsłynniejszy i najbardziej spektakularny grób należy do królowej Nefertari, żony Ramzesa II (1279-1213 p.n.e.).
•  W grobowcu Nefertari znajduje się sztuka przedstawiająca królową wielbiącą zmumifikowane ciało Ozyrysa i ofiarowującą mleko bogini Hathor.
•  Pomimo nazwy Doliny znajdują się tam również grobowce kilku książąt Nowego Państwa, w tym synów Ramzesa III - Chaemwaseta II i Amenherchepeszefa.
•  Książę Kamuast miał grobowiec podobny do grobowca faraona, ale znacznie mniejszy. Jest jasno udekorowany, ze scenami składania ofiar i hołdów.
•  Sceny w grobowcu księcia Khaemweset oferują cenny wgląd w egipski pogląd na życie pozagrobowe. Pokazano go, jak przedstawia się strażnikom bram wraz z ojcem, składa ofiarę i ubrany jest w szatę.
•  Uważa się, że Thiti jest żoną Ramzesa IV. Jej grób został odrestaurowany i ma piękną dekorację wytłaczaną na wapieniu.


Dzieci

•  W starożytnym Egipcie dzieci uważano za błogosławieństwo. Jeśli para nie może mieć własnych dzieci, może spróbować adoptować sieroty.
•  Dzieci były ważne ze względu na wiarę w życie pozagrobowe. Członkowie rodziny musieli upewnić się, że ich obrzędy pogrzebowe zostaną dokładnie przeprowadzone. Dzieci opiekowałyby się również sędziwymi rodzicami.
•  Życie dziecka było niepewne. Choroby i wypadki pochłonęły życie co dwa lub trzy urodzenia. Aby to zrekompensować, rodziny miały średnio od czterech do sześciu dzieci, a niektóre miały nawet 15.
•  Starożytni Egipcjanie mieli testy pozwalające określić płodność kobiety, a nawet płeć nienarodzonego dziecka. Uważali, że kobieta powinna własnym moczem pokropić płasknicę i jęczmień. Jeśli jęczmień rósł, sądzono, że jej dziecko będzie chłopcem. Gdyby płaskacz rósł, dziecko byłoby dziewczynką. Gdyby żadne z nich nie rosło, kobieta nie miałaby dzieci.
•  Poród był niebezpieczny i wiele kobiet zmarło w jego trakcie. W grobowcu króla Horemheba w Sakkarze znaleziono szczątki jego królowej Mutnodjmet zawierające kości donosznego płodu. Prawdopodobnie zmarła w wyniku problemu w czasie ciąży.
•  Główną boginią ciąży i porodu była bogini hipopotama Taweret. Kobiety kładły sobie na brzuchu różdżkę z kości słoniowej, prosząc ją o pomoc podczas porodu.
•  Dziecko otrzymywało imię od razu, a następnie rejestrowano je u władz egipskich. Niektóre imiona składały się z kilku liter, podczas gdy inne stanowiły frazę. Wiele dzieci otrzymało również imiona bogów.
•  Niemowlęta były karmione przez matki przez około trzy lata, noszone w chuście na szyi, aby mogła dalej pracować.
•  Od piątego roku życia oczekiwano, że dzieci zaczną pomagać rodzicom w zarabianiu na życie lub prowadzeniu gospodarstwa domowego - pomagając przy zbiorach lub załatwianiu sprawunków. Głowy młodych chłopców były ogolone, z wyjątkiem kucyka noszonego z boku. Kiedy osiągnęli wiek dwunastu lat, włosy zostały zgolone i pozwolono im zapuścić włosy. Od tego wieku chłopców uważano za wystarczająco starych, aby wykonywać dorosłe prace w rodzinnych majątkach. Dziewczyny pomagały w domu.
•  W najbiedniejszych rodzinach los dzieci nie był taki przyjemny. Mogli być oddani do pracy w świątyniach, a nawet sprzedani jako niewolnicy.


Deklaracja misji

pisemny dokument, który określa zasady przewodnie, według których działa Twoja organizacja. Określa, kim jesteś jako firma.

Delegacja

Zezwolenie komuś innemu na działanie w Twoim imieniu.

Due Diligence

Proces starannego badania wszystkich zgłoszeń i sprawozdań finansowych firmy w celu fuzji lub przejęcia.

Dane demograficzne

statystyki mierzące populację, w tym: wiek, płeć, dochód, wykształcenie, pochodzenie etniczne i lokalizacja.

Dostosowany rynek

Rynek jednego. To najwyższy poziom segmentacji rynku.

Dwór królewski i pałac

•  Faraon i jego doradcy zbierali się na specjalne uroczystości państwowe. Do tych spotkań wykorzystano wiele rodzajów budynków.
•  Dwory królewskie ozdobiono złoconymi metalami i klejnotami. Fragmenty kafelków z dworu faraona Echnatona dają wgląd w splendor życia na dworze.
•  Dwór zamieszkiwali wybrani przez faraona dworzanie, albo krewni, albo utalentowani skrybowie. Często organizowano ceremonie, aby przyznać nagrody tym lojalnym sługom.
•  Na dworze obowiązywały surowe zasady. Jeśli faraon zbliżył się do kogoś, musiałon upaść przed nim i ucałować ziemię pod jego stopami.
•  Życie na dworze królewskim bywało nudne, więc tancerze, błazny, magowie i muzycy zapewniali faraonowi rozrywkę.
•  Tron dworski został wykonany z drewna pokrytego złotem płatkowym. Archeolodzy zrekonstruowali tron królowej Hetepheres.
•  Istniały nieoficjalne "gildie" kobiet złożone z żon ważnych urzędników. Zgłosiły się do bogini Hathor.
•  Część biżuterii była dozwolona na dworze tylko w określonych godzinach. Figurkę korony królewskiej można było nosić tylko wtedy, gdy król jechał swoim rydwanem
. •  Na dworze użyto tylko najlepszych materiałów. Wazony i talerze kuto ze złota, uważanego za najszlachetniejszy ze wszystkich metali.


Diagramy Venna

Diagramy Venna to proste diagramy wizualne szeroko stosowane do opisywania relacji między zbiorami. W swojej najprostszej formie dysk jest używany do reprezentowania każdego zestawu, a przecięcia dysków oznaczają przecięcia zestawów. Stosowanie takich diagramów do przedstawiania relacji między różnymi twierdzeniami filozoficznymi lub różnymi zbiorami sięga wieków. Został on sformalizowany przez brytyjskiego logika i filozofa Johna Venna w 1880 roku. Sam Venn nazywał je kręgami Eulera w odniesieniu do podobnego rodzaju diagramu opracowanego przez szwajcarskiego matematyka Leonharda Eulera w XVIII wieku. Dla trzech zestawów istnieje klasyczny sposób pokazania wszystkich możliwych relacji. Ale przez więcej niż trzy sety układ skrzyżowań bezczynnie staje się znacznie bardziej złożony. Diagram obok pokazuje jedno podejście do łączenia sześciu różnych zestawów.


Drugi Okres Przejściowy

•  Drugi Okres Przejściowy (1750-1550 r. p.n.e.) był trudnym okresem dla Egiptu. Najeźdźcy zwani Hyksosami osiedlili się w Delcie. Mieli panować jako XIII-XVII dynastie faraonów.
•  Hyksosi mieli lepszą broń niż Egipcjanie. Najechali lokalne siły i zaczęli nazywać siebie królami.
•  Hyksosi zbudowali nową, silnie ufortyfikowaną stolicę o nazwie Avaris w 1720 r.p.n.e. Został zbudowany na ruinach Państwa Środka.
•  W tym czasie królowie tebańscy z XVII dynastii sprawowali kontrolę nad południowym Egiptem.
•  Podział Egiptu nie był pokojowy. Zginął tebański król Sequenenra Taa. Jego mumia pokazuje rany od siekiery i noża.
•  Król tebański Kamose wzniósł pomnik w świątyni w Karnaku, aby upamiętnić swoje zwycięstwa w bitwie.
•  Podczas jednej bitwy z Hyksosami armią tebańską dowodziła królowa Ahhotep. •  Król Ahmose w końcu wypędził Hyksosów z Egiptu. Zniszczył także ich twierdze w Palestynie, aby upewnić się, że nie mogą ponownie stanowić zagrożenia.
•  Pod rządami Ahmose odzyskano terytoria nubijskie, które zostały utracone pod koniec Państwa Środka. Rozpoczął się nowy okres potęgi Egiptu.


Dzielniki i reszty

Liczba jest dzielnikiem innej liczby, jeśli dzieli się dokładnie na tę liczbę, bez reszty. Czyli 4 jest dzielnikiem 12, ponieważ można go podzielić na 12 dokładnie trzy razy. W tego rodzaju operacji dzielona liczba, 12, nazywana jest dywidendą. Ale co z 13 podzielonymi przez 4? W tym przypadku 4 nie jest dzielnikiem 13, ponieważ dzieli się na 13 trzy razy, ale pozostawia 1. Jeden sposób wyrażenia odpowiedzi to trzy, a reszta jeden. To inny sposób na powiedzenie, że 12, czyli 3 × 4, jest największą liczbą całkowitą mniejszą niż dywidenda (13), która jest podzielna przez cztery, i że 13 = 12 + 1. Gdy reszta jednej jest teraz podzielona przez po czwarte, wynik jest ułamkiem, więc odpowiedź na nasze pierwotne pytanie to 3. 3 i 4 są dzielnikami 12 (podobnie jak 1, 2, 6 i 12). Jeśli podzielimy jedną liczbę naturalną, powiedzmy p, przez drugą q, która nie jest dzielnikiem p, to zawsze jest reszta, r, która jest mniejsza niż q. Oznacza to, że ogólnie p = kq + r, gdzie k jest liczbą naturalną, a r jest liczbą naturalną mniejszą niż q. Dla dowolnych dwóch liczb p i q największy wspólny dzielnik, GCD, znany również jako najwyższy wspólny czynnik, jest największą liczbą, która jest dzielnikiem zarówno p, jak i q. Ponieważ 1 jest oczywiście dzielnikiem obu liczb, GCD jest zawsze większe lub równe 1. Jeśli GCD wynosi 1, to liczby są uważane za względnie pierwsze - nie mają wspólnych dodatnich dzielników z wyjątkiem 1. Dzielniki tworzą interesującą rodzinę liczb zwaną "liczbami idealnymi". Są to liczby, których dodatnie dzielniki, wyłączając siebie, sumują się do wartości samej liczby. Pierwszą i najprostszą liczbą doskonałą jest 6, która jest równa sumie jej dzielników, 1, 2 i 3. Druga liczba doskonała to 28, czyli 1 + 2 + 4 + 7 + 14. Musisz czekać. znacznie dłużej, aby znaleźć trzecią: 496, co jest równe 1 + 2 + 4 + 8 + 16 + 31 + 62 + 124 + 248. Idealne liczby są rzadkie, a znalezienie ich jest wyzwaniem. Matematycy nie znaleźli jeszcze rozstrzygających odpowiedzi na niektóre ważne pytania, takie jak czy istnieje nieskończona liczba doskonałych liczb, czy też wszystkie są parzyste.


Dolny Egipt

•  Dolny Egipt zajął północną część kraju, gdzie Nil dzieli się na Deltę, która wpada do Morza Śródziemnego.
•  Tylko 160 km długości Dolny Egipt był wielokrotnie szerszy niż Górny Egipt.
•  Delta Nilu dominowała w Dolnym Egipcie, gdzie ziemia była żyzna i bagnista. Dolny Egipt miał łagodniejszą temperaturę niż Górny Egipt, a także więcej deszczu.
•  Archeolodzy nie wiedzą tyle o predynastycznej historii Dolnego Egiptu, co o Górnym Egipcie. Jest on zwykle dzielony przez historyków na pięć okresów.
•  Czas przed pisemną historią w Egipcie został przez archeologów podzielony na pięć okresów. Każdy okres nosi nazwę miejsca, z którego wydobyto narzędzia, ceramikę i inne przedmioty.
•  Dolny Egipt był znany jako To-Mehu w czasach faraonów. Został podzielony na 20 obszarów zwanych "nomami".
•  Król Dolnego Egiptu nosił czerwoną koronę, czyli "deszret". Był to wysoki, centralny element w kształcie pudełka, nad którym wystawał dramatycznie wyglądający zakręt.
•  Dolny Egipt był reprezentowany przez boginię Wadjyt. Zwykle przedstawiana jako kobra, mogła również pojawić się jako kobieta z głową lwa, a nawet jako mangusta!
•  Dolny Egipt był pod silnym wpływem Palestyny i Syrii. W Delcie znaleziono ceramikę z tych obszarów, a także artefakty z Sumeru (dolny Eufrat).
•  Pod koniec IV tysiąclecia p.n.e. kultura Dolnego Egiptu zaczęła być zastępowana przez kulturę Górnego Egiptu. Wykopaliska w Tell el-Farain pokazują, że do tego czasu wyroby z Górnego Egiptu zastępowano lokalnie wyrobami ceramicznymi


Dynastie Zhou i Qin

•  11OO p.n.e., Shang w Chinach zostało podbite przez lud zwany Zhou.
•  Zhou rozszerzyło terytorium Szang na całe Chiny, ale królestwo zostało podzielone na duże majątki, z których każda posiadała własnego władcę.
•  W czasach Zhou Chińczycy zaczęli używać żelaza, zarówno do pługów, jak i broni, i poczynili wiele postępów w technologii.
•  Do głosu doszli wielcy myśliciele, tacy jak Laozi i Konfucjusz.
•  Konfucjusz wierzył, że moralność jest niezbędna w służbie rządowej, ale minister o imieniu ShangYang (który zmarł w 338 r. p.n.e. uważał, że prawo należy wzmocnić w jakikolwiek sposób. Nazywa się to legalizmem.
•  Rodzina ShangYanga - Qin - obaliła Zhou w 312 p.n.e.
•  W 246 p.n.e. cesarz Qin Zheng rozszerzył imperium i nazwał się Shi Huangdi, Pierwszym Cesarzem. Zbudował Wielki Mur o długości 4000 km, aby chronić swoje imperium przed nomadami z północy.
•  Shi Huangdi zakazał książek i pochował żywcem 460 konfucjańskich uczonych. Jego najstarszy syn Fu Su został wygnany, gdy się sprzeciwił.
•  Kiedy Shi Huangdi zmarł, w 210 p.n.e., jego ciało zostało potajemnie zabrane do stolicy przez ministra Li Si z wózkiem na ryby, aby ukryć zapach gnijącego mięsa. Li Si wysłał list do Fu Su, udając, że pochodzi od jego ojca, mówiąc mu, aby popełnić samobójstwo. Fu Su zrobił i tak Li Si doszedł do władzy.


Dynastia Han

•  W 210 p.n.e. małym królestwem Han rządził Liu Bang. Liu Bang był biednym wieśniakiem, który doszedł do władzy po rozpadzie imperium Qin.
•  W 2O6 p.n.e., Liu Bang poprowadził armię w stolicy Qin, Xiangyang. Splądrował grób Shi Huangdiego i spalił miasto oraz bibliotekę zawierającą książki, których Shi Huangdi zakazał - jedyne istniejące kopie.
•  W 202 p.n.e. Liu Bang ogłosił się pierwszym cesarzem Han i przyjął imię Gaozu.
•  Pod rządami Han Chiny stały się tak duże i potężne jak Cesarstwo Rzymskie, a sztuka i nauka kwitły. Chińczycy wciąż czasami nazywają siebie Han.
•  Pod rządami Wudiego (141-87 p.n.e.) Han Chiny osiągnęły swój szczyt.
•  Miasta Han były ogromne, zatłoczone i piękne, a rzemieślnicy robili wiele wspaniałych rzeczy z drewna, farby i jedwabiu - niestety zniszczonych po zakończeniu rządów Han.
•  Jedwabiem, jadeitem i końmi handlowano na Jedwabnym Szlaku, przez Azję aż do Cesarstwa Rzymskiego.
•  Cesarze Han próbowali odzyskać utracone pisma i wskrzesili
nauki Konfucjusza. Urzędnicy publiczni zostali naukowcami, a w 165 p.n.e. odbyły się pierwsze egzaminy do podjęcia służby publicznej.
•  Około 50 r .n.e. misjonarze buddyjscy dotarli do Chin.
•  Do roku 200 r. cesarze Han zostali osłabieni przez swoje ambitne żony i eunuchów (strażników). Rebelia grupy zwanej Żółtymi Turbanami w połączeniu z atakami wojowników z północy doprowadziły do upadku imperium.

---

[ 155 ]

---