masowa personalizacja : Dopasowywanie produktów do potrzeb dużej liczby indywidualnych klientów

Miejsce: Miejsce Boga, omówienie Boga.
Mojżesz: hebrajski prawodawca, uważany za autora Księgi Rodzaju (która jest szczególnie ważna dla gnostyków), a także innych ksiąg Pięcioksięgu.
Mahomet: Prorok islamu, postać boskiego królestwa pięciu w Matce Ksiąg.
Mirothea: Sethiańskie imię lub epitet boskości w Trzech Formach Pierwszej Myśli, Trzech Stelach Seta i gdzie indziej. Znaczenie jest niepewne; być może "boski pomazaniec" (z greckiego myro-theos) lub "boskie przeznaczenie" (z greckiego moiro-theos - porównaj Moira, przeznaczenie w mitologii greckiej). Mirothea jest formą żeńską, Mirotheos formą męską. Mirothea może być użyta do oznaczenia Barbelo i matka Geradamasa.
Mirotheos: męska forma Mirothei. Mirotheos może być używany do określenia Geradamas.
Micheus, Michar, Mnesinous: Niebiańskie moce związane z chrztem Seta w Ewangelii Egipcjan i gdzie indziej.
Mężczyzna: kategoria płci używana symbolicznie do określenia tego, co duchowe i niebiańskie (na przykład boskość opisana jako ojciec niebieski). Epitet "potrójny mężczyzna" jako stopień najwyższy może być używany zarówno w odniesieniu do mocy męskich, jak i żeńskich.
Mana: Duch boskości i duch w ludziach, w myśli Mandaean. Wielka Mana jest duchem niebiańskim, najwyższą boską manifestacją.
Manda: "Wiedza", gnoza w myśli Mandaean.
Manda dHayye: "Wiedza o życiu", gnostycki odkrywca i ważny posłaniec światła, czasami łączony z Hibilem w myśli mandejskiej.
Mani: założyciel manicheizmu i posłaniec światła. Mani głosił religię uniwersalną, opartą na naukach proroków Buddy, Jezusa i Zoroastra, która, w jego przekonaniu, zjednoczy ludzi na świecie.
Mara: buddyjski demoniczny kusiciel, o którym mowa w Wielkiej Pieśni do Mani.
Maria z Magdali: Galilejka, uczennica Jezusa, jedna z jego najbliższych naśladowców według Ewangelii Filipa i Ewangelii Maryi. Później zdyskredytowana przez miano prostytutki. Jedna z kilku Marii wspomnianych we wczesnych ewangeliach chrześcijańskich.
Masbuta: chrzest mandejski przez zanurzenie.
Mathaias: Osoba uważana za autora Księgi Tomasza. Mathaias może być uważany za apostolskiego następcę Judasza Iskarioty zgodnie z Dz 1:26 lub za apostolskiego autora Ewangelii Mateusza lub innej osoby.
Merkawa: Boski tron-rydwan, przedstawiony w Księdze Ezechiela 1, który w żydowskim mistycyzmie pełni funkcję celu kontemplacji.

międzynarodowa korporacja: Organizacja, która produkuje i sprzedaje produkty w wielu różnych krajach i posiada wielonarodową własność akcji i wielonarodowe zarządzanie.

Maat: egipska bogini uosabiająca prawdę, sprawiedliwość i kosmiczny porządek. Często obsadzana jest w roli córki Re.

Mami: Imię lub tytuł mezopotamskiej bogini matki, oznaczające "Matkę" lub "Matkę". Znana jest również jako Belet-ili i Ninmah.

Mandylion: Nazwa pochodzi od greckiego określenia "płótno" lub "ręcznik". Jest to nazwa słynnej relikwii, która, jak się uważa, nosi odcisk twarzy Chrystusa.

Marduk: Bóstwo opiekuńcze Babilonu, często identyfikowane jako syn Enki (Ea) i ojciec Nabu.

Massebah: Hebrajskie określenie świętego stojącego kamienia.

Mastemah: Pochodzi od hebrajskiego słowa oznaczającego "wrogość". Jest to imię nadprzyrodzonego wysłannika lub uosobienia kosmicznego zła.

melammu: akadyjskie określenie używane w odniesieniu do blasku boskości.

menora: siedmioramienny świecznik lub kandelabr.

mesjasz: "Namaszczony" (po hebrajsku Masziasz). W języku greckim jest tłumaczone jako christos.

midrasz: forma komentarza do pism hebrajskich i innych ważnych tekstów żydowskich.

mykwa: Specjalnie skonstruowany basen kąpielowy do rytualnego mycia.

Milkom: główny bóg Ammonitów. Jego imię pochodzi od słowa oznaczającego "król".

Min: Egipski bóg płodności i męskiej seksualności, obdarzony trwałą erekcją.

Miszna: Zbiór opinii i orzeczeń rabinów, opracowany w III wieku n.e.

monolatrous: współczesny termin opisujący kulturę religijną lub system teologiczny, w którym znanych jest wiele bóstw, ale tylko jedno jest czczone.

Mot: bóg lub nadprzyrodzony król lewantyńskiego półświatka. Jego imię oznacza "śmierć".

monopol : stopień konkurencji, w którym tylko jeden sprzedawca kontroluje całkowitą podaż produktu lub usługi i ustala cenę

makroekonomia: część nauki ekonomicznej, która zajmuje się funkcjonowaniem gospodarki narodowej jako całości.

mikroekonomia: część nauki ekonomicznej, która zajmuje się zachowaniem ludzi i organizacji na poszczególnych rynkach.

Myśl o Norei: (NHX IX,2) Krótki hymn o siostrze Seta, Norei, w której Norea odgrywa rolę podobną do Sophii. Tekst przywołuje Setiańskiego Ojca, Matkę i Syna oraz czterech luminarzy.
Mądrość Jezusa Chrystusa: (NHC III,4; BG 8502,2; P. Oxy 1081; koniec pierwszego - koniec trzeciego wieku) Mądrość Jezusa Chrystusa zaadaptowała tekst Eugnostosa Błogosławionego, który poprzedza go w NHC III, i przekształcił go w chrześcijańsko-gnostycki dialog między Jezusem a jego uczniami Filipem, Mateuszem, Tomaszem i Marią. Dodatkowy materiał opisuje historię Zofii i Yaldabaotha, stworzenie Adama oraz duchowy rozwój chrześcijaństwa.
Mądrość Jezusa: Wariantowa nazwa Mądrości Jezusa Chrystusa podana w kolofonie NHC III,4.
Mądry przewodnik: anielska postać ubrana na biało, która po śmierci spotyka Manichejskich Wybrańców.
medium: Ci, którzy są na poziomie duszy. Walentynianie rozróżniali hylików lub wybór, psychikę i pneumatykę, które były reprezentowane odpowiednio przez ciało, duszę i ducha. Wróżki były często utożsamiane ze zwykłymi chrześcijanami, którzy nie byli ani gnostykami, ani poganami.
Modlitwa Dziękczynienia: (NHC VI,7) Hermetyczna modlitwa dziękczynna Bogu Ojcu za zrozumienie, szczęście i gnozę, które On zapewnił. Ta modlitwa znajduje się w innych tekstach hermetycznych i magicznych oprócz biblioteki Nag Hammadi.
moc: W parafrazie Sema Natura jest podzielona na cztery chmury: błonę dziewiczą, łożysko, moc i wodę. Moc jest opisana jako szalejący ogień i chmurę Natury i zmieszał się z umysłem i połączył z Ciemnością.
miejsce: (z greckiego topos) termin techniczny w gnostycyzmie i platonizmie, odnoszący się do boskiego królestwa lub miejsca Boga.
Mikołaj: Według Ireneusza, jednego z siedmiu diakonów, "Mikołaja, prozelitę z Antiochii" wyświęconego przez apostołów w Dziejach Apostolskich 6:5 i założyciel sekty Nikolaitów, która została zaatakowana w Objawieniu 2. Pseudo-Tertulian dodał, że Mikołaj nauczał kosmologii podobnej do manichejskiej, w której Światło i Ciemność były oddzielne, dopóki Ciemność nie zapragnęła Światła i nie powstały eony i złe istoty. Według Klemensa Aleksandryjskiego Mikołaj zalecał swoim wyznawcom "nadużywać ciała", co prawdopodobnie odnosi się do ascezy, a nie libertynizmu. Klemens zawiera historię, w której apostołowie oskarżyli Mikołaja o zazdrość, w odpowiedzi na co ofiarował im swoją żonę. Klemens interpretuje, że Mikołaj był w stanie powstrzymać swoje namiętności, ale jego zwolennicy wykorzystują tę historię jako usprawiedliwienie rozpusty. Epifaniusz przypisuje Mikołajowi całą rozwiniętą kosmologię gnostycką.
Msunia Kusta: W micie Mandean, duchowy odpowiednik świata materialnego.
Mahomet: Prorok islamu i odbiorca objawienia Koranu. W Matce Ksiąg jest boskim mieszkańcem królestwa pięciu.
Musa: Mandejskie imię Mojżesza.
Muzy: W mitologii greckiej dziewięć Muz to boginie, które uosabiają sztukę. W Objawieniu Adama jedna z dziewięciu Muz odeszła sama, stała się androgyniczna i urodziła iluminatora: jest to podane jako przykład fałszywego pochodzenia iluminatora.
Mousanios: W Trzech Formach Pierwszej Myśli, eon czwartej grupy eonów.
Mojżesz: Jako największy prorok judaizmu i rzekomy objawiciel prawa Tory, Mojżesz był oczerniany przez gnostyków. W drugim dyskursie Wielkiego Seta on, wraz z wieloma biblijnymi patriarchmi, jest opisywany jako pośmiewisko. W tekstach setyjskich przesłanie Mojżesza jest szczególnie sprzeczne z wielokrotnym używaniem formuły: "Nie jest tak, jak powiedział [lub napisał] Mojżesz".
Mother of Books: (Umm al-kitab) Szyicki tekst muzułmański z VIII wieku, który ma wiele podobieństw do myśli gnostyckiej. Podkreśla się kosmologię, ale zastępuje się ważne postacie w islamie byty mitologiczne. Pentada istot istnieje w boskim królestwie pięciu istot, cała rodzina Mahometa: sam Prorok, jego córka Fatima i zięć Ali oraz jego wnukowie Hasan i Husajn. Demoniczny Azazi′il spełnia większość roli demiurga.
midrasz: (pl. midraszim) Pismo będące komentarzem i interpretacją pism hebrajskich, w szczególności wydobywające niejasne lub sprzeczne aspekty tekstów oryginalnych.
millenarianizm: Wiara, że nadejdzie nowa era, w której nastąpi przemiana świata i ludzkości w zupełnie nową formę.
milenializm: Wiara, że nowa era rozpocznie się po okresie tysiąca lat. Czasami używane w związku z tysiącletnim panowaniem Chrystusa przepowiedzianym w Objawieniu 20. Mirocheirothetou: Boska istota w Melchizedeku, zwana dobrym Bogiem cnotliwych światów. Etymologia może pochodzić z języka greckiego i oznaczać "wyświęcony namaszczeniem świętym olejem".
Mirothea/Meirothea/Moirothea: Imię bóstwa żeńskiego w wielu tekstach setyjskich, w tym w Trzech Stelach Seta i Trzech Formach Pierwszej Myśli; matka Pigeradamas w Świętej Księdze Wielkiego Niewidzialnego Ducha, a czasem matka czterech Luminarzy.
misa: olej sezamowy używany do namaszczania podczas ceremonii mandejskich.
Miszna: Centralny składnik żydowskiego Talmudu, ukończony do III wieku naszej ery i przypisywany rabinowi Judah ha-Nasi. Miszna zawiera ustne tradycje prawne i folklorystyczne przypisywane wczesnym rabinom.
Mitraizm: Misteryjny kult związany z bogiem Mitrą, szczególnie popularny wśród rzymskich żołnierzy w okresie od I do IV wieku naszej ery. Rytuały, które obejmowały święty posiłek, odprawiano w mitreum, jaskini lub świątyni zbudowanej na wzór jaskini. Wtajemniczeni przechodzili przez siedem stopni: Corax ("kruk"), Nymphus ("panna młoda"), Miles ("żołnierz"), Leo ("lew"), Perses (Pers), Heliodromus ("kurier słońca"), i Pater (ojciec). Postęp przez siedem stopni może być powiązany ze wznoszeniem się duszy, a udział w obrzędach był postrzegany jako przynoszący zbawienie. Pochodzenie mitraizmu jest niepewne, ale bóg Mitra jest pochodzenia perskiego, a religia ma wpływy zoroastryjskie. Mitraizm upadł wraz z triumfem chrześcijaństwa i do V wieku przetrwał tylko w odległych regionach.
Mitra: Bóg tajemnic mitry; pochodzenia perskiego, bóg światła, prawdy i słońca. Był panem czterech żywiołów, symbolizowanych jako cztery konie ciągnące jego rydwan, i był postrzegany jako bóg pośrednik między zwykłymi ludźmi a nieznanym najwyższym Bogiem. Często przedstawiano go pokonującego byka.
Micwa: przykazanie prawa żydowskiego.
Mixanther: W Świętej Księdze Wielkiego Niewidzialnego Ducha, władca, który przewodniczy wejściu do życia wiecznego.
Miska do mieszania: (po grecku krater) Inna nazwa Corpus Hermeticum 4, w której Hermes Trismegistus uczy Tat nienawidzić ciała, ale kochać Jaźń, czyli *Nous. Tytułowa miska to wielka miska wypełniona Nous, a ci, którzy się w nią zanurzą, mogą ostatecznie wznieść się do Jednego, źródła Wszystkiego. Podróż może trwać wiele wcieleń i cykli. Podany w tekście obraz wszechświata i Boga może działać jak magnes, przyciągając duszę ku Jednemu.
Mixis: ("Mieszanina") Zgodnie z systemem Walentyniana w dziele Tertuliana Przeciwko Walentynianom, eon emanował z Sermo i Vita, który jest sparowany w syzygii z Bythiosem.
Mnesinous: W Świętej Księdze Wielkiego Niewidzialnego Ducha, jeden z eonów, które przewodzą źródłu prawdy; w Objawieniu Adama rządzi wraz z Micheusem i Micharem nad chrztem świętym; w Zostrianos, nazwany nieśmiertelnym duchem i strażnikiem nieśmiertelnej duszy; w Trzech Formach Pierwszej Myśli, istota, która zanurza ochrzczoną osobę w źródle Wody Życia w rycie chrzcielnym Sethian Five Seals.
Mnevis: Wraz z Apisem, jednym z dwóch mitycznych byków w Egipcie, prawdopodobnie dwoma bykami, o których mowa w O powstawaniu świata.
Mniarchon: W Sekretnej Księdze Jana archont, który stworzył prawy łokieć.
modalizm: pogląd, uważany za heretycki w ortodoksyjnym chrześcijaństwie, że Bóg jest pojedynczą istotą, którą można postrzegać w trzech postaciach: Ojca, Syna i Ducha Świętego, a nie składającą się z Trójcy. Zwolennicy wierzyli, że Chrystus był naprawdę boski, ale był nie do odróżnienia od Boga Ojca, będąc jednym z trzech sposobów manifestacji.
Moluchtha/Moluchthas: w parafrazie Sema, istota, która wraz z Essoch jest korzeniem zła i każdego skalanego wysiłku Natury. Moluchthas jest opisany jako wiatr, bez którego nic nie powstaje na ziemi; pojawia się również jako skrzydlaty jednorożec-wąż.
Monada: (łac. monas, "jednostka"; z greckiego monos, "sam", "jedyny") Termin techniczny stosowany w gnostycyzmie, neoplatonizmie i innych systemach jedyny, najwyższy, pierwotny Bóg.
monarchianizm: pogląd obecny we wczesnym Kościele, ale uważany za heretycki, że Bóg jest jedną osobą, jedną istotą, a zatem nie jest Trójcą. Racjonalistyczny lub dynamiczny monarchizm utrzymywał, że Chrystus był zwykłym człowiekiem i był Synem Bożym tylko przez adopcję. Monarchizm modalistyczny utrzymywał, że Chrystus był prawdziwie boski, ale nie do odróżnienia od Boga Ojca. monizm: pogląd, że wszystko - Bóg, wszechświat, wszystko - jest jednym.v Monogenes: (z greckiego "jednorodzony") Na liście trzydziestu eonów podanej w dziele Tertuliana Przeciwko Walentynianom, Monogenes jest eonem w syzygii z Makarią (Szczęście lub Błogosławieństwo). Monogenes może być również tytułem dla Jezusa.
Monoimos: arabski gnostyk żyjący w drugiej połowie II wieku. Znamy Monoimosa jedynie z pism łowców herezji Hipolita i Teodoreta, którzy twierdzili, że był uczniem Tacjana, autora Diatessaronu, pierwszej harmonii kanonicznych Ewangelii. Zachowane relacje z jego nauczania sugerują, że używał symboliki liczb w nieco pitagorejski sposób. Hipolit cytuje fragment listu Monoimosa, w którym namawia przyjaciela, by zajrzał do wnętrza w poszukiwaniu wiedzy o sobie, a tym samym wiedzy o Bogu i wszechświecie.
Monofizytyzm: chrystologiczny pogląd, że Chrystus ma tylko jedną boską naturę, a nie dwie natury, jedną boską i jedną ludzką.
Monoteletyzm: (z greckiego "jedna wola") Chrystologiczny pogląd, że Chrystus miał dwie natury, ale tylko jedną wolę. Zaczęło się w Armenii i Syrii w 633 jako rozwój monofizytyzmu i cieszyło się znacznym poparciem w VII wieku, zanim zostało odrzucone jako heretyckie.
Montaillou: wieś w Langwedocji, jedna z ostatnich ostoi kataryzmu w okolicy. 8 września 1308 roku cała wioska została podejrzana przez Jacquesa Fourniera o przynależność do katarów i została aresztowana przez Inkwizycję za herezję. Wielu wieśniaków zostało uwięzionych, osądzonych i ostatecznie straconych.
Montanizm: Proroczy ruch chrześcijański założony w II wieku przez Montanusa. Zaczęło się w Azji Mniejszej, ale szybko przeniosło się do innych części Cesarstwa Rzymskiego i ostatecznie ustanowiło mocną bazę w rzymskiej Afryce Północnej. Montaniści byli ascetami i praktykowali ekstatyczne proroctwa. Najbardziej znanym nawróconym na montanizm był Tertulian, który wcześniej był agresywnym łowcą herezji. Montanizm przetrwał do VIII wieku.
Montanus: (ok. 170 n.e.) Założyciel ruchu montanistów, o którym mówi się, że został zainspirowany do prorokowania przez czytanie *Ewangelii Jana. Początkowo podróżował po Frygii w Azji Mniejszej w towarzystwie dwóch prorokiń, Maksymilli i Pryscylli. Otrzymywali wizje, przemawiali jakby głosem Boga i pościli. Montanus został pochowany wraz z Priscilla i Maximilla w Pepuza we Frygii, ale świątynia została zniszczona w VI wieku.
Montségur: Forteca w Pirenejach, która chroniła katarów. Była to społeczność doskonałych katarów, życzliwych rycerzy i innych, dopóki nie została oblężona przez krzyżowców dowodzonych przez Hugona z Arcis. Montségur poddał się w 1244 roku. Dwustu lub więcej doskonałych katarów, w tym Esclarmonde z Foix, odmówiło wyrzeczenia się wiary i zostało spalonych żywcem.
Meniggesstroeth: W Tajemnej Księdze Jana, archont, który stworzył mózg.
Mercadier, Sans: Młody tkacz i doskonały katar. Otrzymał consolamentum w 1309 roku, ale popełnił samobójstwo w 1310 roku przed tym zanim został złapany przez Inkwizycję.
Merkavah / Merkabah: Tron-rydwan widziany w wizji proroka Ezechiela (Ezech. 1: 1-28). W mistycyzmie Merkavah wzniesienie duszy osiąga się poprzez serię medytacji przez siedem sal zwanych Helakhoth, kończących się wizją tronu Boga lub Merkawy. Merkawa była praktykowana prawdopodobnie już w pierwszym wieku naszej ery, po zniszczeniu Świątyni Jerozolimskiej w 70 r. n.e. Gnostycyzm i Merkawa mogły na siebie wpływać.
Messos: Odbiorca objawień Allogenesa, zawsze nazywany przez Allogenesa "moim synem".
Metaneira: Boska królowa w misteriach eleuzyjskich.
Metanoia: ("pokuta") W Świętej Księdze Wielkiego Niewidzialnego Ducha, moc, która jest uzupełniona i wzmocniona przez Ojca i wysłana na świat. Kiedy schodzi, modli się za demiurga Saklasa i jego archontów. W Zostrianos, transcendentalna istota napotkana przez sethiańskiego wizjonera podczas jego wspinaczki.
Metricos: ("matczyny") Zgodnie z systemem walentynian w Tertuliana Przeciw Walentynianom, eon emanował z Anthropos i Ecclesia, sparowany w syzygii z Agape.
Meyer, Marvin: (1948-2012) pracownik naukowy, profesor studiów biblijnych i chrześcijańskich oraz współprzewodniczący Wydziału Religioznawstwa Uniwersytetu Chapman. Do jego popularnych książek na tematy gnostyckie należą: Ewangelia Tomasza: Ukryte wypowiedzi Jezusa, Nieznane wypowiedzi Jezusa, Biblia gnostycka, Ewangelie Marii i Ewangelie gnostyckie Jezusa. Był członkiem zespołu Towarzystwa National Geographic zajmującego się publikacją i tłumaczeniem Ewangelii Judasza.
Mhit: (mandejski) nieczystość; przypadkowe przekroczenie rytualnej czystości dla Mandejczyków.
Miamai: W Sekretnej Księdze Jana anioł, który stworzył paznokcie u stóp.
Michał: (po hebrajsku: "Któż jak Bóg?")W tradycji żydowskiej i chrześcijańskiej archanioł. Michał jest jednym z siedmiu aniołów rządzących wszystkimi innymi aniołami, którzy aktywują ciało w Tajemnej Księdze Jana i anioł Elohim w Baruchu Justyna.
Michanor: eon, jeden z "gubernatorów" w Świętej Księdze Wielkiego Niewidzialnego Ducha.
Michar: Jedna z istot, która zanurza ochrzczoną osobę w źródle Wody Życia w sethiańskim rytuale Pięciu Pieczęci w Trzech Formach Pierwszej Myśli; moc u źródła żywej wody w tekście bez tytułu.
Micheu/Micheus: Jedna z istot, która zanurza ochrzczoną osobę w źródle Wody Życia w sethiańskim rytuale Pięciu Pieczęci w Trzech Formach Pierwszej Myśli; moc u źródła wody żywej w Tekście bez tytułu.
Mara: Uwodzicielski buddyjski demon, o którym mowa w Wielkiej Pieśni do Mani.
Mara drabuta: "Pan wielkości", najwyższa istota w mandaeizmie.
Marcellina: (ok. 160 n.e.) Uczennica Karpokratesa, która miała swoich zwolenników w Rzymie i podobno jako pierwsza przyniosła nauki Karpokratesa do Rzymu. Jej wyznawcy, znani jako Marcellinianie, są podsektą Karpokratów. Według Ireneusza zwolennicy Marceliny posiadali wizerunki Chrystusa, w tym obraz rzekomo autorstwa Poncjusza Piłata, a także wizerunki pogańskich filozofów. Znaczyli się, piętnując z tyłu prawego ucha rozpalonym do czerwoności żelazkiem.
Marcjon: (ok. 85 - ok. 160) heterodoksyjny chrześcijanin, który założył odnoszącą największe sukcesy wczesną alternatywę dla katolicyzmu. Był armatorem i kupcem z Pontu lub Sinopy nad Morzem Czarnym. Mógł dorastać w jakiejś formie chrześcijaństwa, a niektórzy mówili, że jego ojciec był biskupem Sinope. Przybył do Rzymu około 140 r. i przyłączył się do kościoła chrześcijańskiego, przekazując dużą sumę pieniędzy (200 000 sestercji). Kiedy jego niekonwencjonalne poglądy stały się kontrowersyjne, w 144 roku zerwał z kościołem chrześcijańskim w Rzymie i założył własny kościół. Mówi się, że na jego poglądy religijne wpłynął Cerdo lub czasami mówi się wprost, że Cerdo był jego nauczycielem. Założył wiele kościołów i odniósł natychmiastowy sukces dzięki swojej wersji chrześcijaństwa, która przeciwstawiała żydowskiemu Bogu z Biblii hebrajskiej Bogu Jezusa. Żydowski bóg był niższym demiurgiem, który stworzył świat i niekoniecznie był zły; po prostu brakowało mu miłosierdzia lub dobroci. Z drugiej strony prawdziwy Bóg był nieznany i miłosierny. Niższy bóg był bogiem prawa, prawdziwym Bogiem, Bogiem zbawienia i przebaczenia. Jezus został posłany na świat przez prawdziwego Boga, aby odkupić ludzkość. Marcjon zebrał pierwszy kanon pism chrześcijańskich, uznając tylko własną ewangelię, która była zmodyfikowaną wersją Ewangelii Łukasza, oraz listy Pawła. Biblia hebrajska została całkowicie odrzucona jako dzieło niższego boga. Sama gnoza nie miała miejsca w teologii Marcjona, która nie miała gnostyckiego mitu ani kosmologii ani odniesienia do człowieczeństwa posiadającego iskrę boskości. W ten sposób Marcion stworzył gnostycyzm bez gnozy. Jego uczeń Apelles dostosował nauczanie w kierunku bardziej gnostyckim.
Marcjonici: wyznawcy Marcjona, którzy utworzyli formalny kościół chrześcijański. Marcjonici rozprzestrzenili się przez Cesarstwo Rzymskie do Rzymu, Egiptu, Syrii i dalej na wschód, gdzie całe osady były marcjonitami. W ten sposób Kościół marcjonitów stał się najpoważniejszym rywalem chrześcijaństwa katolickiego. Marcjonizm kwitł, dopóki katolickie chrześcijaństwo nie stało się dominującą siłą w Cesarstwie Rzymskim w IV wieku; trwał dłużej na wschodzie, ale do VI wieku znacznie się zmniejszył, chociaż mógł przetrwać w niewielkich ilościach aż do X wieku.
Marcus: Manichejczyk z Memfis, który według Sulpicjusza Sewera wprowadził manicheizm do Hiszpanii około połowy IV wieku. Dwoma jego uczniami byli Agape, bogata matrona, i Elpidius, mówca, który został nauczycielami Pryscyliana. Elpidius i Pryscylian zostali potępieni przez sobór w Saragossie (ok. 380), ale w przeciwieństwie do Pryscyliana w 385, Elpidiusowi oszczędzono egzekucji.
Mareim: Skryba powiedział, że zapisał słowa Jakuba Sprawiedliwego w Drugim Objawieniu Jakuba.
Marephnouth: W Sekretnej Księdze Jana anioł ożywiający lewą stopę.
Margna: Długa laska z drewna oliwnego noszona przez kapłanów Mandejczyków.
Marius Victorinus: chrześcijański pisarz platoński, autor Against Arius, obalający dzieła Ariusza, heretyka.
Marek z Concorezzo: (XIII w.) Grabarz, który założył kościół katarów we Włoszech, który był prawdopodobnie pierwszym włoskim kościołem katarów. Został uwięziony po podróży na Bałkany, gdzie starał się odnowić ślub consolamentum od Bogomil Perfect.
Markus/Marcus/Marcos/Markos: (ok. 150) Znany jako Markus Mag, walentyński gnostyk z II wieku, który zaadaptował idee Walentyniana do systemu symboliki alfabetycznej i liczbowej. Szczegóły jego życia nie są znane, ale mógł pochodzić z Egiptu lub Azji Mniejszej. Spotkał się z najostrzejszą krytyką ze wszystkich Walentynian, a nieznany chrześcijanin twierdził w satyrycznym wierszu, że Markus był inspirowany przez Szatana i Azazela. Odprawiał ceremonie wina, które Ireneusz zinterpretował jako oszukańcze sztuczki magiczne. Został również oskarżony o uwodzenie swoich wyznawczyń, dając im mikstury miłosne, w tym żonę chrześcijańskiego diakona ze wschodu, która podobno podróżowała z nim, dopóki nie pożałowała swojego błędu. Nie wiadomo, czy są to dokładne doniesienia i do jakiego stopnia praktyki te mogły być nadużyciami, ponieważ mamy tylko świadectwo Ireneusza i ojców kościoła, którzy odtworzyli jego relacje. Mówi się, że wiedza Markusa na temat numerologii i symboliki alfabetycznej została mu ujawniona, gdy zstąpiła na niego tetrada. Jest jednym z dwóch obrońców marcjonizmu w dialogu Adamantiusa De recta in Deum fide (O słusznej wierze w Boga); drugi nazywa się Megethius, ale nie jest pewne, czy są to postacie fikcyjne, czy prawdziwe. Dualizm Markusa jest bardziej absolutny niż dualizm samego Marcjona: demiurg jest zasadą absolutnego zła. Skłania się dalej ku Apellesowi, nie przyjmując zbawienia ani dla ciała, ani dla psychiki, lecz tylko dla pneumy.
Marmariotha: Magiczna nazwa wywodząca się z języka syryjskiego oznaczająca "Pan panów".
Marsanes: rzekomy autor setyjskiego tekstu Marsanes, wspomniany również przez Epifaniusza z Salaminy jako prorok czczony przez archontów; w tekście bez tytułu moce wielkich eonów oddają hołd mocy Marsanes.
Marsanes: (NHC X) Bardzo fragmentaryczny tekst, który stanowi cały Kodeks X Nag Hammadi. Opisuje on trzynaście królestw, zwanych "pieczęciami", które tworzą kosmos. Znaczenie alfabetu, znaku zodiaku, gwiazd, planet oraz imion bogów i aniołów to jedne z tematów omawianych w objawieniu, a także kosmologia Seta. Marsanes jest wyjątkowy w literaturze setyjskiej, ponieważ postuluje nową najwyższą zasadę, Nieznaną Cichą, która wykracza poza Niewidzialnego Ducha, który jest najwyższą zasadą we wszystkich innych traktatach Sethian.
Marsedon/Malsedon: Trzeci z czterech luminarzy eonu Kalyptos w Zostrianos.
Marsianos: Według Epifaniusza, prorok czczony przez Archontów, który wraz z prorokiem Martiadesem został wzięty do nieba i wrócił trzy dni później. Imię Marsianos jest wariacją na temat Marsanesa, postaci z gnostycyzmu setyjskiego.
Marta: uczennica Jezusa, siostra Marii i Łazarza w Ewangelii Jana. Wspomniana na liście uczennic w Pierwszym Objawieniu Jakuba, Marta odgrywa również ważną rolę w Pistis Sophia jako jedna z uczennic rozmawiających z Jezusem.
Martiades: Według Epifaniusza, prorok czczony przez Archontów, który wraz z prorokiem Marsianosem został wzięty do nieba i wrócił trzy dni później.
Maria: Matka Jezusa. W pismach gnostyckich Maryja jest ledwie wspomniana i nie odgrywa ważnej roli, chociaż w Ewangelii Filipa jest wymieniona jako jedna z trzech Marii, które zawsze szły z Panem i mówi się, że jest dziewicą, której żadna moc nie skalała. Wielu paulicjanom, bogomilom i katarom Maryja także miała niewielkie znaczenie: była śmiertelną kobietą, która nie była dziewicą i była jedynie kanałem, przez który przeszedł duchowy Jezus, gdy się narodził.
Maryam: (III wiek) Matka proroka Mani.
Maria Magdalena: W pismach gnostyckich Maria Magdalena jest postrzegana jako najważniejsza uczennica Jezusa, chociaż często jest skarcona przez uczniów płci męskiej, zwłaszcza Piotra. W Ewangelii Tomasza 114 Piotr chce, aby Jezus ją odesłał, ale Jezus pozwala jej zostać i nalega, aby jeśli uczyni się mężczyzną (tj. rozwinie w sobie to, co jest symbolicznie męskie - ducha), może wejść do królestwa. W Dialogu Zbawiciela Maryja jest jednym z trzech uczniów - pozostali dwaj to Mateusz i Judasz (Tomasz) - którzy wchodzą w dialog z Jezusem, a ona jest opisana jako "kobieta, która całkowicie zrozumiała". W Ewangelii Marii Piotr prosi ją, aby przekazała innym uczniom sekretną naukę, której nauczyła się od Jezusa, ale kiedy to robi, Andrzej protestuje, że Jezus nie mógł powiedzieć tych rzeczy, a Piotr sprzeciwia się uprzywilejowaniu Marii nad uczniami płci męskiej; Levi jest tym, który jej broni. Ewangelia Filipa słynie z opisu Marii jako towarzyszki Zbawiciela i stwierdza, że Jezus kocha ją bardziej niż innych uczniów i całuje ją w usta. (Rękopis ma w tym miejscu lukę, a "usta" to jedynie wstępna rekonstrukcja.) Chociaż stwierdzenie to zostało powszechnie interpretowane jako oznaczające, że była żoną Jezusa, prawdopodobnie nie jest historyczne i ma znaczenie symboliczne. Ale jasne jest, że gnostycy uważali Marię za ważną uczennicę Jezusa.
Masbuta: cotygodniowy chrzest mandejski z wielokrotnymi zanurzeniami.
Masiqta: (mandajski, "wskrzeszenie", "zmartwychwstanie") Mandejska msza za zmarłych.
Mathaias: Uczeń, który rzekomo nagrał dialog Jezusa i Tomasza znajdujący się w Księdze Tomasza.
Matrix, film z 1999 roku zrealizowany przez braci Wachowskich, a następnie sequele Matrix Reaktywacja i Matrix: Rewolucje, oba w 2003 roku. Filmy Matrix, a zwłaszcza pierwszy z serii, przedstawiają współczesną wersję mitu gnostyckiego (choć bezpośredni wpływ gnostycyzmu na twórców filmu jest niejasny). Wirtualny świat Matrixa jest analogiczny do iluzorycznego materialnego świata gnostycyzmu. Szczególnie gnostyckie są tematy, że ludzie śnią swoją rzeczywistość, że rzeczywistością rządzą odpowiedniki archontów ("agenci") w imieniu istoty, która stworzyła świat (demiurg w gnostycyzmie, maszyny w Matriksie), że ludzie mogą się obudzić ze swoich snów, a postać zbawiciela może zmienić naturę życia w matrixie i dać ludziom wiedzę, która może ich obudzić. Jednak druga i trzecia część serii nie rozwinęła analogii gnostyckich w takim stopniu jak pierwsza.
Mateusz: Jeden z dwunastu apostołów, tradycyjnie autor Ewangelii Mateusza; znany również jako Lewy. W Ewangelii Tomasza 13 Mateusz mówi Jezusowi, że jest jak sprawiedliwy anioł, co jest błędną odpowiedzią na pytanie Jezusa. Ale w Dialogu Zbawiciela Mateusz jest jednym z trzech uczniów rozmawiających z Jezusem, a w Ewangelii Maryi on (jako Lewi) broni Maryi przed obiekcjami Andrzeja i Piotra.
Maximilla: (II wiek) prorokini, która podróżowała z Montanusem i była jedną z założycielek ruchu montanistów. Została pochowana wraz z Pryscyllą i Montanusem w Pepuzie we Frygii, ale świątynia została zniszczona w VI wieku.
Maksym Wyznawca : (ok. 580-662) grecki teolog mistyczny Kościoła prawosławnego, który w swojej syntezie uwzględnił wpływy neoplatońskie i idee mistyków chrześcijańskich, takich jak Ewagriusz i Dionizy.
Mead, George Robert Stowe: (1863-1933) gnostycki uczony, który był członkiem Towarzystwa Teozoficznego i sekretarzem Heleny Pietrowna Bławatskiej. Opublikował wiele przekładów pism gnostyckich i Hermetica. Wiele jego dzieł, takich jak Fragmenty zapomnianej wiary, Echa z gnozy i jego tłumaczenie Pistis Sophia, jest nadal szeroko czytanych.
Melcheir-Adonein: W Sekretnej Księdze Jana, archont stworzony przez Yaldabaotha. Archontem Otchłani.
Melchici: (syryjska malkaja, "imperialny") greckojęzyczni chrześcijanie z Syrii, Palestyny i Egiptu, którzy popierali Kościół bizantyjski.
Melchizedechowie: heretycka grupa chrześcijańska wspomniana przez Izydora z Sewilli, który wierzył, że kapłan Melchizedek w Księdze Rodzaju 14:18 nie był istotą ludzką, ale cnotą anielską.
Melchizedek: Król Salem i kapłan "Boga Najwyższego" w Księdze Rodzaju 14:18, który błogosławi Abrahama i daje mu jedzenie i wino. Chrześcijańskie spekulacje w Liście do Hebrajczyków uczyniły Melchizedeka typem Jezusa Chrystusa. Jest rzekomym autorem traktatu Melchizedeka w bibliotece Nag Hammadi.
Melchizedek: (NHC IX,1) Setiańska apokalipsa, w której Melchizedek, rzekomy autor, jest odbiorcą objawienia. Melchizedek zaczyna od uwielbienia Jezusa Chrystusa, ale potem otrzymuje objawienie od anioła Gamaliela. Szereg objawień dotyczy nadejścia herezji, prawdziwego znaczenia ukrzyżowania i zmartwychwstania oraz powrotu Melchizedeka w czasach ostatecznych. Tekst zawiera materiał chrześcijański, żydowski i gnostycki.
melioramentum: Pozdrowienie przekazane przez wyznawców katarów doskonałemu katarowi.
Mellephaneus: W Allogenes, nazwa uniwersalnego Jednego. W Trzech Formach Pierwszej Myśli, eon z trzeciej grupy eonów.
Menander: (zm. ok. 80 r. n.e.) proto-gnostycki nauczyciel z Kapparetai w Samarii, który nauczał w Antiochii. Jako pierwszy został wymieniony przez ojca kościoła samarytańskiego Justyna Męczennika; ojcowie kościoła wierzyli, że był on bezpośrednim uczniem Szymona Maga i nauczycielem Satornilosa - uporządkowana genealogia, która może nie być historyczna, ale raczej odzwierciedla pragnienie ojców kościoła, by prześledzić wszystkich gnostyków wstecz do Szymona Maga z powodu niższej pozycji nadanej mu w Dziejach Apostolskich. Mówi się, że Menander nauczał, że Ennoia, pierwsza myśl, zrodziła anioły, które były odpowiedzialne za stworzenie świata. Ci aniołowie również stworzyli ludzkie ciało i byli odpowiedzialni za ludzką śmiertelność. Nieśmiertelność można było uzyskać przez chrzest "w Menandrze", podobnie jak chrześcijanie zostali ochrzczeni "w Chrystusie".
Macaria: (z greckiego "szczęście") Zgodnie z systemem walentyniańskim w dziele Tertuliana Przeciwko walentynianom, eon emanował z Sermo i Vita i łączył się w syzygię z Monogenes.
Macariotes: (z greckiego "błogosławieństwo") Zgodnie z systemem walentyniańskim w dziele Tertuliana Przeciwko walentynianom, eon emanował z Anthropos i Ecclesia w syzygii z Ecclesiasticus.
Macarius : (ok. 300 - ok. 390) znany jako Makary Wielki i kanonizowany, był jednym z ojców pustyni i założył klasztor na pustyni egipskiej. Jednym z jego uczniów był Ewagriusz z Pontu. Makary pozostawał pod wpływem nauk Orygenesa, stąd jego chrześcijaństwo miało aspekt platoński i ezoteryczny.
Macrobius: filozof neoplatoński z początku V wieku, którego najbardziej znanym dziełem są Saturnalia, kompendium filozoficznych rozważań i niejasnych tradycji.
magia: praktyki magiczne były ważną częścią kultury starożytnego świata, czy to pogańskiego, chrześcijańskiego, czy żydowskiego, i zachowało się wiele przykładów magicznych zaklęć, amuletów i klejnotów, z których niektóre zawierają imiona bóstw gnostyckich. Gnostyckie podejście do magii było niespójne. Z jednej strony Walentynian Markus był znany jako Markus Czarodziej; z drugiej strony teksty takie jak Pistis Sophia wyraźnie odrzucały magię. Użycie barbarzyńskich imion i list aniołów rządzących częściami ciała w Tajemnej Księdze Jana wiąże się z praktykami magicznego uzdrawiania, w których przywoływano odpowiedniego anioła lub demona, aby uzdrowił określoną część ciała. Wznoszenie się duszy, z jego technikami wizualizacji i listami haseł dla strażników archontów, również może być uważane za praktykę magiczną. Podobne magiczne formy obfitują w religię Mandejczyków.
Majestat: W parafrazie Sema, ostatecznej istoty, z woli której Zbawiciel i duch walczą z Ciemnością i Naturą. Majestat jest krótko wspomniany w podobnej roli w Sekretnej Księdze Jakuba i Drugim Traktacie Wielkiego Seta, gdzie Majestat jest opisany jako "odpoczywający w niewysłowionym świetle".
mężczyzna: Często używany do określenia racjonalnego, duchowego lub zdyscyplinowanego aspektu istoty ludzkiej.
Malka: (Mandaickie, "Król") Określenie kapłana Mandejczyków, który nosi koronę urzędu i wieniec ze świeżych liści. Malka odnosi się również do dobrych i złych duchów, ale dla współczesnych Mandejczyków jest zwykle dobrym duchem.
Malka Dhshuka: W micie Mandejczyków, król ciemności, władca ciemnych wód z głową lwa, który sam się generuje i wyłania z wody, a następnie tworzy demony i inne złe stworzenia.
Malchut (również Malkuth): "Królestwo", dziesiąta i najniższa sefira Drzewa Życia w Kabale, przekazująca przepływ emanacji Boga do światów poniżej. Zwana także Szechina.
Mamona: w Nowym Testamencie fałszywy bóg pieniędzy i chciwości. Świadectwo Prawdy potępia tych, którzy ścigają mamonę i pożyczają pieniądze na procent; mówi się, że ojciec Mamony jest tym samym, co ojciec stosunku płciowego.
Mana: (Mandaic) Mandajski odpowiednik Nous, umysłu lub ducha, jako najwyższy element ludzkości i najwyższa manifestacja Boga. Również mandejskie ubranie, naczynie lub dom.
Mana-Rba-Kabira: Wielki Duch lub najwyższy bóg w religii Mandejczyków.
manda: (1) Mandajskie słowo oznaczające "wiedzieć", które jest rdzeniem imienia Mandaean. Jest odpowiednikiem gnosis. (2) Święte ogrodzenie Mandejczyków, które zawiera świętą chatę ( bimanda ), basen do chrztu ( Jordania ) i często palmę daktylową i krzak mirtu . Manda dHayye: ("wiedza o życiu") Mandejska postać zbawiciela i odkrywcy, która wiąże władcę ciemności i ogranicza jego działania; czasami kojarzony z Hibilem.
Mandejczycy / Mandaeanizm: Ostatnia żyjąca sekta wywodząca się ze starożytnych gnostyków. Ich imię, od słowa manda, oznacza "wiedzący". Mówią po mandajsku, wschodnim dialekcie języka aramejskiego, pisanym unikalnym alfabetem. Twierdzą, że nie ma historycznego założyciela i twierdzą, że był to pierwszy. Mandejczykiem był Adam; Jan Chrzciciel jest dla nich ważną postacią, w przeciwieństwie do Jezusa, fałszywego proroka z legend Mandejczyków. Chrzest jest w centrum ich życia rytualnego i najprawdopodobniej wywodzili się z żydowskiej gnostyckiej grupy chrzcielnej z I wieku, być może związanej z Janem Chrzcicielem. Być może uciekli z Palestyny podczas przewrotów pod koniec I wieku, przedostając się do Syrii, a następnie do Babilonii. Przetrwali do czasów współczesnych w Iraku i Iranie, ale wydarzenia, które nastąpiły po interwencji USA w Iraku, doprowadziły do niemal ludobójstwa i emigracji na dużą skalę. Mandejczycy mają wiele starożytnych pism świętych, które zakwalifikowały ich jako "Ludzie Księgi" podczas większości ich pobytu w krajach muzułmańskich. Kosmogonia i kosmologia Mandejczyków są dualistyczne, z demiurgiem i emanacją. Obaj reinterpretują Księgę Rodzaju i mają postać zbawiciela w Manda dHayye, którego imię oznacza "wiedzę o życiu", czyli gnozę. W micie Mandejczyków ostateczny, prawdziwy Bóg jest określany jako Życie, Pierwsze Życie, Wielkie Życie, Pan Wielkości, Potężny Duch, Król Światła lub Mana, "potężny". Jego królestwo, świat światła, jest pełne niebiańskich istot znanych jako uthra, "bogactwa" lub melki, "królowie", którzy nieustannie wykonują mandejskie rytuały w celu oddawania czci swojemu Panu. W kosmogonii emanacjonistycznej Pierwsze Życie tworzy Drugie Życie, zwane Yoshamin lub Joshamin, a następnie Trzecie Życie, Abatura, ważna postać, która jest ojcem Czwartego Życia, Ptahilem, bogiem stwórcą. Władca Światła nie może cofnąć stworzenia świata, ale może ograniczyć wpływ Ciemności. W tym celu wysyła Manda dHayye ("wiedzę o życiu"), postać zbawiciela, która wiąże władcę ciemności i ogranicza jego działanie. Ptahil, demiurg, stworzony Adam z materii ciemności, ale Adam był nieożywiony, dopóki jego dusza, Adakas (skrócona forma Adama Kasyi, "ukrytego Adama") nie przybyła ze świata światła. Wiele mitycznych istot w mandeanizmie upadło ze światła lub jest zdefiniowanych przez ich ziemską przyrodę istnienia, ale zachowują wyższy odpowiednik, znany jako Dmuta, w świecie światła. W późniejszych tekstach nawet sama ziemia ma niebiański odpowiednik. Adam Kasya, niebiański odpowiednik czysto fizycznego Adama, przebywa w ziemskim lub cielesnym Adamie jak w więzieniu, co jest kolejnym przykładem gnostycznego wykorzystania idei Platona, że ciało jest więzieniem duszy. Stworzenie ludzkości jest kulminacją procesu tworzenia lub spłodzenia lub emanacji, który rozpoczął się od Drugiego Życia, Yoshamin.
Mandaia: świecki Mandajczyk.
Mandaic: język religii i ludu Mandejczyków, forma języka aramejskiego z silnymi wpływami perskimi. Język mandajski jest używany w obrzędach i tekstach religijnych, a we współczesnej formie nadal jest używany przez niewielką liczbę Mandejczyków w Chuzistanie w Iranie.
mandi: Mandejska lepianka pełniąca funkcję świątyni.
Mani: (216-277) Założyciel religii manichejskiej, urodzony 14 kwietnia 216 r. w Mezopotamii, w pobliżu stolicy Persji, Seleucji-Ktezyfonu. Mówiono, że jego matka, Maryam lub Mary, i jego ojciec, Pattak, byli szlachetnie urodzeni. Mówi się, że Mani doświadczył wizji swojego boskiego bliźniaka w wieku dwunastu lat. On i jego rodzina należeli do sekty Elchasytów, ale Mani próbował zreformować sektę i został wydalony, mając za sobą tylko trzech uczniów, z których jednym był jego ojciec. W wieku dwudziestu czterech lat, 19 kwietnia 240 roku, otrzymał powołanie na "Apostoła Światła" i założył pierwszą wspólnotę manichejską w Seleucji-Ktezyfonie. Nauczał i gromadził konwertytów w Persji, potem wysyłał misjonarzy do wschodniego Cesarstwa Rzymskiego, sam natomiast podróżował do Indii i nawracał władcę Turanu. Następnie wrócił do Persji, gdzie królem został *Szapur I. Został dobrze przyjęty w tym królestwie, a dwóch braci króla zostało naśladowcami. Po śmierci Szapura I Ohrmuzd I był przez krótki czas królem Persji i on również sympatyzował z Manim. W 274 roku Bahram I został królem, a Mędrcy, potężna kasta kapłańska religii zoroastryjskiej, stali się bardziej wpływowi. Głowa Mędrców, *Kartir lub Kerder, stała się śmiertelnym przeciwnikiem Maniego, w wyniku czego Bahram uwięził Maniego, gdzie zmarł po dwudziestu sześciu dniach. Jego zwłoki obdarto ze skóry, a wypchane ciało wystawiono jako ostrzeżenie poza miastem. Ale Mani podjął świadomą próbę założenia religii, a manicheizm nadal się rozprzestrzeniał. Ustanowił kanon siedmiu własnych pism: Żywa Ewangelia, Skarb Życia, Pragmateia, Księga Tajemnic, Księga Gigantów, Listy oraz Psalmy i Modlitwy.
Manicheizm/Manichejczycy: (od III w.) Religia założona przez proroka Maniego w 240 r. n.e., kiedy założył wspólnotę religijną w Seleucji-Ktezyfonie w Mezopotamii. Manicheizm uczy absolutnego dualizmu, w którym w wyniku serii mitologicznych bitew światło i ciemność mieszają się w naszym świecie. W ten sposób manichejczycy próbowali wyzwolić ziarna światła zawarte w nich samych i we wszystkich żywych stworzeniach za pomocą kosmicznego mechanizmu Kolumny Chwały, która przenosi odzyskane cząsteczki światła do królestwa światła. Manichejczycy zostali podzieleni na wewnętrzny krąg wybranych, którzy podlegali surowości ograniczenia w ich czynnościach i spożywaniu pokarmów oraz świeccy, Słuchacze, którzy wykonywali zadania zakazane dla Wybranych. Nowa religia szybko rozprzestrzeniła się w świecie rzymskim, w tym w Egipcie, Afryce Północnej i samym Rzymie, a także na wschód do Persji, północnych Indii i Chin; stąd teksty manichejskie są znane w wielu różnych językach, w tym w syryjskim, koptyjskim, greckim, łacińskim, partyjskim, środkowoperskim, sogyjskim, ujgurskim i chińskim. Manicheizm był postrzegany przez swoich wyznawców jako następca niepełnych objawień judaizmu, chrześcijaństwa, buddyzmu i zaratusztrianizmu i czerpał z tych starszych tradycji. W VIII wieku stała się na kilka dziesięcioleci religią państwową imperium Ujgurów, którego centrum znajdowało się w Mongolii. Ostatnie ślady manicheizmu znajdują się w południowych Chinach, gdzie wiadomo, że świątynia manichejska przetrwała do XIX wieku, a posągi Mani nadal znajdują się w niewielkich ilościach w buddyjskich domach.
Modlitwa Pańska: Najpopularniejsza modlitwa w chrześcijaństwie, nazwana tak, ponieważ wierzono, że została przekazana przez samego Jezusa. Znajduje się w dwóch oddzielnych wersjach w Mateusza 6: 9-13 i Łukasza 11: 2-4. Modlitwa Pańska była wysoko ceniona przez Katarów i była używana podczas ich ceremonii. Zachowane teksty katarów zawierały szczegółowe interpretacje każdego elementu modlitwy.
Mniejsza Harmonia: Tekst używany przez Archontów, który jest prawdopodobnie uosobieniem lub podsumowaniem Większej Harmonii. Księgi już nie istnieją, ale Epifaniusz wspomina o nich w Panarionie.
Msza gnostycka: Ceremonia napisana przez Aleistera Crowleya w 1913 roku, znana również jako Liber XV. Przywołuje postacie gnostyckie, takie jak Walentyn, Szymon Mag i Bazylides, a kończy się Eucharystią.
Mit gnostycki: centralny mit gnostycyzmu, który występuje w bardzo wielu odmianach. Podstawowy mit dotyczy emanacji eonów od najwyższego Boga i upadku z łaski jednego z eonów, zwykle Sophii. Świat materialny i demiurg powstają w wyniku upadku. Demiurg i jego asystenci, archonci, tworzą ludzkość, ale potrzebna jest iskra ducha z Pleromy, więc każdy człowiek ma w sobie boskie ziarno, które można pielęgnować. Odgrywanie mitu gnostyckiego jest kontynuowane w historii ludzkości, w której demiurg i archonci próbują manipulować ludzkością, ale są częściowo sfrustrowani przez boskich objawicieli, którzy okresowo ujawniają ludzkości gnozę.
Muzeum Koptyjskie: Muzeum w Kairze założone w 1910 roku. Posiada największą kolekcję chrześcijańskich artefaktów koptyjskich na świecie i zawiera kodeksy Nag Hammadi.

Mgławica Stingray (Kura 1357)

Mgławica planetarna w konstelacji Ara, pozycja RA 17^h 16,4^m, dec. -59° 29′ . Jest to najmłodsza znana mgławica planetarna, powstała prawdopodobnie dopiero 200 lat temu.

Meteoryt SNC

Jeden z niewielkiej liczby meteorytów achondrytowych, które prawdopodobnie powstały na Marsie. Litery SNC (wymawiane jako "snick") oznaczają trzy główne klasy: shergotyty, nakhlity i chassignyty. Do kwietnia 2000 roku odkryto 14 SNC. Największy o masie 40 kg to pierwszy znany nakhlit, który spadł w Nakhla w Egipcie 28 czerwca 1911 r.

Mały Obłok Magellana

Mniejszy z dwóch pobliskich towarzyszy Galaktyki Drogi Mlecznej, które można zobaczyć gołym okiem na niebie półkuli południowej i które zostały nazwane na cześć portugalskiego nawigatora Ferdynanda Magellana. Znajdujący się w konstelacji Tucana, w odległości około 190 000 lat świetlnych, Mały Obłok Magellana (SMC) ma średnicę kątową około trzech stopni, mniej więcej połowę pozornej średnicy swojego większego rodzeństwa, Wielkiego Obłoku Magellana. Zawiera około 2 miliardów gwiazd i ma masę około jednej pięćdziesiątej masy Drogi Mlecznej (około jednej piątej masy LMC). Galaktyka nieregularna (klasa Hubble′a Irr I), została rozciągnięta w wydłużony cylinder o długości około 60 000 lat świetlnych i szerokości około 15 000 lat świetlnych, z długą osią skierowaną w stronę naszej Galaktyki, prawdopodobnie w wyniku oddziaływania grawitacyjnego siły pływowe wywierane na nią przez Galaktykę Drogi Mlecznej. Chociaż zawiera znacznie mniej gazu i pyłu niż LMC, zawiera jednak znaczną liczbę obszarów HII (jasnych mgławic), młodych gromad i gorących młodych gwiazd. Obecność tych obiektów sugeruje, że doświadczyła ona niedawnego procesu formowania się gwiazd, prawdopodobnie wywołanego przez bliskie spotkanie z Drogą Mleczną, które miało miejsce około 200 milionów lat temu.

Meteoryt Sikhote Alin

Żelazny meteoryt, który spadł w paśmie górskim Sikhote Alin w południowo-wschodniej Syberii 12 lutego 1947 r. Poprzedzała go olśniewająca kula ognia. Nadlatujące ciało rozpadło się na wysokość szacowaną na około 5 km, a fragmenty utworzyły prawie 400 małych kraterów uderzeniowych, z których największy ma średnicę 27 m. W sumie zebrano 23 tony, w tym fragment o masie 1,7 tony. Według niektórych szacunków może tam pozostać nawet 75 ton nieodebranego materiału.

Mgławica Saturn (NGC 7009)

Mgławica aplanetarna w gwiazdozbiorze Wodnika, pozycja RA 21^h 04,4^m, dec. -11° 22′. Mierzy 25″ i świeci zielonkawym odcieniem. Ma ósmą wielkość i jak na mgławicę planetarną ma dużą jasność powierzchniową. Dwa małe płaty po obu stronach nadają mu wygląd planety Saturn.

Mucha

(Mucha; w skrócie Mus, gen. Muscae; powierzchnia 138 st. kw.). Południowa konstelacja, która leży między Cariną a Circinus i kończy się o północy pod koniec marca. Po raz pierwszy został pokazany na globusie niebieskim Petrusa Planciusa z ok. 1598 jako Apis Indica (indyjska pszczoła), choć zwykle przypisywana jest holenderskim nawigatorom Pieterowi Dirkszoonowi Keyserowi (znanemu również jako Petrus Theodorus) i Frederickowi de Houtmanowi, który sporządził mapę tej części południowego nieba w latach 1595-157. Został nazwany Musca Australis (Mucha Południowa) przez francuskiego astronoma Nicolasa L de Lacaille (1713-1762), który sporządził mapę południowego nieba w latach 1751-172 (w tym czasie istniała również nieistniejąca już konstelacja Musca Borealis, Mucha Północna ). Skrócona forma została przyjęta przez IAU w 1922 roku. Niewielka, ale niepozorna konstelacja, najjaśniejsze gwiazdy w Musca to α Muscae, jasność 2,7mag, i β ? Muscae, bliski układ podwójny z niebieskawo-białymi (B2) składnikami, jasności 3,5 i 4,0, separacja 1,2″. Istnieją trzy inne gwiazdy jaśniejsze niż czwartej wielkości. Inne interesujące obiekty to NGC 5189, mgławica planetarna dziesiątej wielkości o nieregularnej strukturze oraz dwie gromady kuliste siódmej wielkości, NGC 4372 i 4833, z których pierwsza jest częściowo przesłonięta ciemną mgławicą.

Muses-C (satelita inżynierii kosmicznej wystrzelony przez Mu)

Japońsko-amerykańska przykładowa misja powrotna na asteroidę Nereus (1989ML). Wystrzelenie zaplanowano na początek 2002 roku. Miało służyć jako misja demonstracyjna technologii. Zbudowany w USA nanonawigator zobrazuje powierzchnię i pobierze trzy próbki do powrotu na Ziemię. Inne technologie, które mają zostać przetestowane, obejmują wykorzystanie elektrycznego układu napędowego zasilanego energią słoneczną oraz autonomiczną nawigację i wskazówki. Misja potrwa cztery lata.

Mullard Space Science Laboratory (MSSL)

Mullard Space Science Laboratory (MSSL) znajduje się w Surrey Hills, około 65 km na południowy zachód od Londynu. Stanowi główny element Wydziału Fizyki Przestrzeni Kosmicznej i Klimatu, University College London. Zakład prowadzi badania z zakresu fizyki klimatu, astrofizyki wysokich energii, fizyki Słońca, fizyki plazmy kosmicznej oraz systemów detekcji fotonów i cząstek. Jako największy uniwersytecki instytut fizyki kosmicznej w Wielkiej Brytanii, obejmuje profesjonalnie obsadzone grupy inżynierii elektronicznej, mechanicznej i oprogramowania oraz zaprojektował i zbudował instrumenty dla ponad 30 orbitujących statków kosmicznych i 200 rakiet sondujących. Misje, w których brał udział MSSL to Giotto, Cluster, Cassini i XMM.

Mouton, Gabriel (1618-94)

Kleryk, urodzony w Lyonie we Francji, obserwował pozorną średnicę Słońca i Księżyca jako miarę ich zmieniającej się odległości i pomoc w zrozumieniu ich orbit, opublikował Observationes Diametrorum Solis et Lunae Apparentium (1670), studiował interpolację, stworzył tablice logarytmiczne sinusy i cosinusy oraz zaproponował system metryczny ze standardowym pomiarem liniowym opartym na obwodzie Ziemi.

Moulton, Forest Ray (1872-1952)

Astronom matematyczny, urodzony w Le Roy, MI, został profesorem na Uniwersytecie w Chicago. Zaproponował (wraz z THOMASEM CHAMBERLINEM) hipotezę planetozymali, wyjaśniającą pochodzenie Układu Słonecznego. Dostarczył kluczowych teoretycznych podstaw teorii BARRINGERA dotyczącej pochodzenia krateru meteorytowego w Arizonie

Międzynarodowe Obserwatorium Mount Graham

Międzynarodowe Obserwatorium Mount Graham na wysokości 3200 m znajduje się w pobliżu Safford w Arizonie. Obserwatorium specjalizuje się w zaawansowanych technologicznie obiektach teleskopowych, które mogą skorzystać z niskiej pary wodnej i ostrych obrazów tego miejsca oraz jego łatwego dostępu. Obserwatorium jest obsługiwane przez Uniwersytet Arizony. Submilimetrowy Teleskop Heinricha Hertza (SMT) o średnicy 10 m jest wspólnym projektem Arizony i MAX-PLANCKINSTITUT FÜR RADIOASTRONOMIE, Niemcy. Regulacja powierzchni teleskopu z włókna węglowego przekroczyła założony cel 15 mikronów rms. Teleskop Obserwatorium Watykańskiego/Arizona Lennon ma główny obiektyw 1,8 mf/1 do 17 nm rms. Trzecim i największym teleskopem jest LARGE BINOCULAR TELESCOPE (LBT) 2 × 8,4 (f/1,14). Jest to partnerstwo między Arizoną, Ohio, Włochami (Arcetri), Niemcami i Korporacją Badawczą. LBT jest obecnie w budowie i oczekuje się, że rozpocznie działalność w 2002 roku.

Montanari, Geminiano (1633-87)

Włoski naukowiec, urodzony w Modenie, praktykował prawo w Wiedniu. Wrócił do Włoch do Modeny jako nadworny filozof i matematyk, gdzie uczył go hrabia Cornelio Malvasia, z którym udał się do Bolonii i został profesorem matematyki na uniwersytecie. Montanari sporządził mapę Księżyca dla efemeryd Malvasii z 1662 r., opracowując siatkę teleskopową do prowadzenia obserwacji; sam opublikował efemerydy w 1665 r. Studiował gwiazdy zmienne (odkrywając zmienność Algola), obserwował komety, prowadził wojnę z astrologią, wykonał doskonałe soczewki i opracował maszynę, którą nazwał "sferologio", która pokazywała wszystkie ruchy ciał niebieskich jak aranżacja.

Miesiąc

Jednostka czasu oparta na ruchu Księżyca wokół Ziemi. Miesiąc synodyczny (lub księżycowy) to średni odstęp czasu między dwoma kolejnymi nowiami księżyca (tj. czas, w którym Księżyc przechodzi przez swój cykl faz) i wynosi 29,53059 średnich dni słonecznych. Ponieważ miesiąc synodyczny (podstawa kalendarza księżycowego) nie jest równy całkowitej liczbie dni, miesiąc kalendarzowy zaokrągla się do pełnej liczby dni w następujący sposób: 30 dni w kwietniu, czerwcu, wrześniu i listopadzie, 28 dni w lutym (29 w roku przestępnym) i 31 dni we wszystkich pozostałych miesiącach. Inne definicje miesiąca obejmują następujące. Miesiąc gwiezdny (czas trwania, 27,32166 dni) to czas potrzebny Księżycowi na przemieszczenie się o kąt 360? względem gwiazd tła ("stałych"). Miesiąc anomalistyczny to przedział czasu (27,55455 dni) pomiędzy kolejnymi przejściami Księżyca przez perygeum. Miesiąc zwrotnikowy (27,32158 dni) to przedział czasu między dwoma kolejnymi koniunkcjami Księżyca z równonocą wiosenną. Miesiąc węzłowy (lub smoczy) (27,21222 dni) to odstęp czasu między kolejnymi przejściami Księżyca przez wznoszący się węzeł jego orbity.

Moore, Franciszek (1657 - ok. 1715)

Astrolog, urodzony w Bridgnorth, Shropshire. W 1700 roku zaczął wydawać Vox Stellarum (Głos Gwiazd), który pod nazwą Old Moore's Almanac wciąż próbuje corocznie przewidywać wydarzenia następnego roku.

Moore, Jonas (1627-79)

Urodzony w Whitelee w Pendle Forest w hrabstwie Lancashire, został nauczycielem matematyki u księcia Yorku, brata przyszłego króla Karola II, ale stracił tę pracę w wyniku dworskiej intrygi; mieszkał w Londynie jako nauczyciel matematyki i odnoszący sukcesy geodeta. Wydał podręczniki i został generalnym geodetą uzbrojenia, kiedy został pasowany na rycerza. Jego własna kariera była zatem bardziej wartościowa niż błyskotliwa. Tam, gdzie wkracza do historii astronomii jako gwiazda pierwszej wielkości, jest jego silne poparcie dla matematyki i astronomii. Dzięki jego wsparciu firma FLAMSTEED uzyskała nie tylko sprzęt astronomiczny i dyplom Uniwersytetu w Cambridge, ale także zaproszenie do złożenia sprawozdania jako biegły przed komisją i przed samym królem w sprawie niedawno zaproponowanych metod określania długości geograficznej. Moore następnie przewodził delegacji, która przekonała króla do założenia Królewskiego Obserwatorium w Greenwich w 1674 roku i powierzenia Flamsteedowi pracy jako jego pierwszego dyrektora. Moore dostarczył lamsteedowi dwa zegary i 7-metrowy sekstans, których używał do 1688 roku.

Moore, Patrick Alfred Caldwell (1923-2012)

Kolorowy brytyjski astronom-amator, płodny pisarz, wszechobecny prezenter i entuzjastyczny muzyk. Od 1957 r. prowadzi comiesięczny program telewizji BBC The Sky at Night, najdłużej emitowany tego typu program poza wiadomościami. Wydał około jednej książki na rok swojego życia. Jego praca astronomiczna polegała na obserwacjach Księżyca i planet; jego największy wpływ zainspirował pokolenie brytyjskich dzieci do astronomii.

Morgana, Williama Wilsona (1906-94)

Amerykański astronom, członek personelu Obserwatorium Yerkes, wraz z Philipem Keenanem wprowadzili klasy jasności gwiazd i schemat klasyfikacji gwiazd Morgana-Keenana (MK) na podstawie wyglądu ich widm. Wraz ze swoimi studentami, Donaldem E. Osterbrockiem i Stewartem Sharplessem, odkrył dwa najbliższe ramiona spiralne w Galaktyce, mapując rozmieszczenie jasnych gwiazd typu O i B, których odległości zostały określone na podstawie ich klasyfikacji widmowej. Morgan przedstawił artykuł w Cleveland w 1951 roku przy burzliwym aplauzie, niezwykłym na konferencji naukowej

Morin, Jean-Baptiste (1583-1656)

Lekarz, alchemik i astrolog, urodzony w Villefranche, Beaujolais we Francji, został profesorem matematyki w Coll`ege Royal, opublikował obronę ARYSTOTELESA, zaatakował GALILEO, przekonany, że Ziemia jest nieruchoma w przestrzeni. Morin zaproponował niepraktyczną metodę rozwiązania problemu długości geograficznej, opartą na pomiarze czasu bezwzględnego na podstawie pozycji Księżyca. Postawił metodę na nagrodę i przez lata kwestionował orzeczenie negatywny werdykt komisji. Atakował DESCARTESA i jego filozofię. Kontrowersyjny reakcjonista, jak można było się spodziewać, był wyobcowany ze społeczności naukowej.

Morley, Edward (1838-1923)

Amerykański chemik, który współpracował z ALBERTEM MICHELSONEM w eksperymencie Michelsona-Morleya.

Molyneux, William (1656-98) i Molyneux, Samuel (1689-1728)

William był fizykiem optycznym, urodzonym w Dublinie, niezależnie zamożnym i angielskim urzędnikiem państwowym w Irlandii, studiował optykę i opublikował Dioptrica Nova (1692). Otrzymał teleskop od FLAMSTEED i prowadził obserwacje astronomiczne, ale chociaż jego prywatna korespondencja z Flamsteedem i HALLEY była obszerna, nigdy nie publikował w astronomii. Jego drugi syn, Samuel, dobrze prosperujący angielski astronom amator, wraz z JAMESEM BRADLEYEM próbował zmierzyć paralaksę Gamma Draconis za pomocą "sektora zenitu", tj. teleskopu (w tym przypadku zamontowanego na kominie domu Molyneux) patrzącego bezpośrednio na gwiazdy nad głową. Odkryli niewiarygodnie duże przesunięcie kątowe (do 40 sekund kątowych) z niewłaściwą charakterystyką fazową. Okazało się, że nie była to paralaksa, ale "aberracja światła" spowodowana połączeniem prędkości orbitalnej Ziemi (zmieniającej się w ciągu roku) z prędkością światła docierającego z gwiazdy.

Mitchell, Maria (1818-89)

Pierwsza astronomka w Ameryce, urodzona w Nantucket, MA, została bibliotekarką tamtejszej Biblioteki Atheneum, pomagała ojcu w jego amatorskim obserwatorium. W 1847 niezależnie odkrył kometę o nazwie Miss Mitchell's Comet i stał się "komputerem" w US Nautical Almanac Office, obliczając ruch Wenus. Po europejskiej trasie dostała teleskop kupiony za pieniądze zebrane przez Amerykanki. Został profesorem astronomii i dyrektorem obserwatorium w nowo otwartym Vassar College w Poughkeepsie w stanie Nowy Jork, fotografując Jowisza, Saturna i gwiazdy oraz promując edukację kobiet.

Mizara i Alcora

Mizar (po arabsku "pas") to nazwa nadana ζ Ursae Majoris, centralnej gwieździe w rękojeści pługa, przez JJ Scaligera (1540-1609). Gwiazda była wcześniej znana jako Merak lub Mirak, z arabskiego Al Marakk - "lędźwie" (niedźwiedzia). To powieliło nadaną nazwę inna gwiazda, β Ursae Majoris, co może tłumaczyć wprowadzenie przez Scaligera nowej nazwy. Mizar jest interesującym układem wielokrotnym, ale prawdopodobnie najbardziej znany jest z parowania z Alcorem ("Jeźdźcem"). Alcor czwartej wielkości jest oddzielony od Mizara drugiej wielkości o 11,82′ pod kątem 72°, a zatem jest łatwym dubletem gołym okiem. W starożytnej Arabii, gdzie często nazywano go Suha, "Zapomnianym [lub Zagubionym lub Zaniedbanym]", uważano go za test bystrego wzroku. Sugeruje to, że mogło się rozjaśnić w ciągu ostatnich kilku stuleci. Mizar jest gwiazdą ciągu głównego o pozornej wielkości 2.23 i typ widmowy A2V; z paralaksą 0,042″ jest oddalony o 78 lat świetlnych. Jego bezwzględna wielkość wynosi 0,3. Uważa się, że jest to pierwszy system podwójny, jaki kiedykolwiek odkryto w 1650 r. Przez Giovanniego Riccioli (1598-1671). W 1889 r. Jego jaśniejszy składnik stał się również pierwszym ogłoszonym spektroskopowym układem podwójnym, po odkryciu przez Annę C. Maury (1866-1952) z Obserwatorium Harvard College, że linie absorpcyjne w jego widmie na przemian wydawały się podwójne i pojedyncze, z okresem 20,5 dni. Spektroskopowy układ podwójny, separacja około 0,01″, został po raz pierwszy rozdzielony teleskopowo w 1925 roku przez FG Pease′a (1881-1938), przy użyciu 20-stopowego interferometru przymocowanego do 100-calowego reflektora w Obserwatorium Mount Wilson - epokowego instrumentu opracowanego przez Alberta Michelsona (1852 - 1931), za pomocą którego zmierzono również pierwsze średnice gwiazd. Składniki spektroskopowego układu podwójnego są teraz oznaczone jako ? UMaA i B. Gwiazda drugorzędna głównego układu podwójnego, oznaczona jako ? UMa C, jest podobną gwiazdą ciągu głównego typu widmowego A7Vm i pozornej jasności 3,85mag. Jest oddzielony od ? UMa AB o 14,4″ przy kącie położenia 152?. Ten składnik sam w sobie jest również spektroskopowym układem podwójnym z okresem 175,5 dnia. Alcor (80 UMa) to biały karzeł w ciągu głównym, typ widmowy A5V, pozorna jasność 3,99mag. Jest nieco bardziej odległa od Mizara i ma 81 lat świetlnych (paralaksa 0,040″), ale może być odległym członkiem tego samego układu grawitacyjnego. Jego bezwzględna wielkość wynosi 2,0. Wszystkie te gwiazdy są częścią poruszającej się gromady Ursa Major, mającej podobne i w przybliżeniu równoległe ruchy właściwe. W 1722 roku JG Liebknecht (fl. 1720), mało znany niemiecki profesor matematyki i teologii, odkrył gwiazdę ósmej wielkości, pomiędzy i trochę na południe od Mizar i Alcor. Prowadził obserwacje za pomocą prostego teleskopu refrakcyjnego słabej jakości, a jego niewystarczające pomiary pozycji gwiazdy doprowadziły go do błędnego wniosku, że obiektem była planeta, którą nazwał "Sidus Ludoviciana", na cześć landgrafa Ludwiga z Hesji-Darmstadt. Nazwa została skopiowana w wielu kolejnych atlasach, co jest rzadkim wyróżnieniem dla tak słabej i nieistotnej gwiazdy.

Millikan Robert Andrews (1868-1953)

Fizyk urodzony w Morrison w stanie Illinois, laureat Nagrody Nobla (1923) za określenie ładunku elektronu w eksperymencie Millikana z kroplą oleju i potwierdzenie kwantowej teorii fotoelektrycznej Einsteina. Ukuł termin "promienie kosmiczne".

Mills, Bernard Yarnton (1920-2011)

Australijski inżynier i astronom, urodzony niedaleko Sydney, pracował w australijskim dziale radiofizyki CSIR. Zmierzył pozycję Łabędzia A i zidentyfikował słabą mgławicę jako jej początek, co potwierdziło dokładniejsze położenie FG Smitha i 200 na zdjęciach WBAADE i RMINKOWSKI pokazujących Cygnusa A jako osobliwą galaktykę. Mills zbudował interferometr radiowy typu krzyżowego na stacji polowej Fleurs: dwie macierze w ramionach N - S i E - W wytwarzały przecinające się wiązki wachlarzowe, które były włączane i wyłączane w fazie i tworzyły wąską wiązkę ołówkową na ich przecięciu, która mogła dokładnie pozycjonować źródła radiowe. Skonstruował krzyż Millsa (1954), który działał z częstotliwością 85 MHz i miał ramiona o długości 1500 stóp, za pomocą których sporządził mapę chmur Magellana i przeprowadził badania źródeł. Mills przewodził grupie, która skonstruowała Molonglo Cross, instrument z ramionami o długości jednej mili działający z częstotliwością 408 MHz, zbudowany w 1967 roku i przekształcony w 1981 roku w teleskop syntezy. Mills odkrył pulsar Vela w centrum pozostałości supernowej Vela.

Milne Edward Artur (1896-1950)

Astrofizyk, urodzony w Hull, Yorkshire, Anglia, został profesorem Rouse Ball w Oksfordzie. Teoretyczne prace Milne'a nad atmosferami gwiazd doprowadziły do określenia temperatur gwiazd różnych klas widmowych i obliczenia ciemnienia kończyn (spadek jasności na całej powierzchni gwiazdy od środka do krawędzi). Milne pokazał również, w jaki sposób cząsteczki uciekają z atmosfery gwiazd i planet. Opracował nową formę teorii względności, zwaną teorią kinematyczną, opartą na atrakcyjnych ogólnych ideach filozoficznych. Zasugerował również, że "stałe" fizyki (takie jak G) zmieniały się w ciągu życia wszechświata. Żadna z tych propozycji nie została przyjęta.

Mimas

Najbardziej wewnętrzny ze średniej wielkości lodowych satelitów Saturna, odkryty w 1789 roku przez Williama Herschela. Krąży wokół planety w odległości 186 000 km, w cienkim pierścieniu E i w pobliżu jego wewnętrznej granicy. Mimas to świat pełen kraterów, z wieloma nakładającymi się na siebie kraterami. Z jednym wyjątkiem mają mniej niż 30 km średnicy. Wyjątkiem jest Herschel (nazwany na cześć odkrywcy satelity), którego średnica 130 km to prawie jedna trzecia średnicy satelity, czyli 400 km. Podobnie jak inne średniej wielkości satelity Saturna, Mimas mógł zostać zniszczony i ponownie złożony w erze ciężkiego bombardowania 4 miliardy lat temu. Jego gęstość wynosząca 1200 kg m-3 wskazuje, że składa się głównie z lodu wodnego. Bliskość Mimasa do systemu pierścieni Saturna daje mu kontrolujący wpływ: na przykład utrzymuje w czystości Przedział Cassiniego i jest odpowiedzialny za "pofałdowania" w pierścieniu A.

Mineur, Henri (1899-1954)

Urodzony w Lille we Francji, pracował w Obserwatorium Paryskim, odkrył wsteczną rotację układu gromad kulistych wokół Galaktyki, ponieważ są one nieruchome, podczas gdy Słońce porusza się naprzód. Odkrył błąd w prawie okres-jasność dla gwiazd zmiennych cefeid, na którym opiera się kosmologiczna skala odległości. Mineur założył i był pierwszym dyrektorem Instytutu d'Astrophysique w Paryżu.

Minkowski, Hermann (1864-1909)

Urodzony w Alexotas w Imperium Rosyjskim (obecnie Kownie, Litwa), został profesorem na Uniwersytecie w Getyndze, zajmował się matematyką teorii względności. Za pomocą rachunku tensorowego ujął pracę LORENTZA i EINSTEINA w postać czterowymiarowej przestrzeni nieeuklidesowej, znanej obecnie jako przestrzeń Minkowskiego. To "kontinuum czasoprzestrzenne" stworzyło ramy, na których rozwijał Einstein ogólną teorię względności.

Minkowski, Rudolph Leo Bernhard (1895-1976)

Urodzony w Strassburgu w Niemczech, pracował nad spektroskopią atomową w Hamburgu i musiał uciekać przed nazistowskimi prześladowaniami, dołączył do WALTERA BAADE w zespole Obserwatorium Mount Wilson, gdzie zaczął stosować spektroskopię w astronomii. Badał mgławice m.in. pozostałości po supernowych, zwłaszcza Mgławica Krab. Sklasyfikował supernowe na typy I i II, co doprowadziło do ich identyfikacji jako dwóch podobnych implozji w różnych rodzajach gwiazd. Kierował National Geographic Society-Palomar Observatory Sky Survey (POSS), które sfotografowało całe północne niebo za pomocą Palomar 48 w Teleskopie Schmidta. Wraz z Walterem Baadem zidentyfikował optycznie wiele wczesnych radioźródeł, w tym Cygnus A. W 1960 roku, podczas swojej ostatniej nocy obserwacyjnej z 200 w Teleskopie Palomar, znalazł galaktykę (3C 295) z największym wówczas przesunięciem ku czerwieni, rekordem, który stał przez 15 lat. Po dokonaniu odkrycia noc została ogłoszona pochmurną, a okazja została wzniesiona w whisky. Odkrył kometę 1950b i małą, słabą mgławicę o prowokacyjnym kształcie nazwano śladem stopy Minkowskiego

Minnaert, Marcel Gilles Józef (1893-1970)

Fizyk belgijski, został profesorem fizyki w Utrechcie w Holandii. Pracował nad widmem słonecznym, opublikował ostateczną analizę jako Atlas Utrechtu. Opracował "metodę krzywej wzrostu" do analizy widm gwiazd. Jego najtrwalsza książka jest wspaniałym wyjaśnieniem pięknych i interesujących zjawisk przyrodniczych pod tytułem Światło i kolor na wolnym powietrzu.

Mira

Uważa się, że gwiazda o Ceti, czerwony olbrzym, była pierwszą odkrytą gwiazdą zmienną. Jest typem gwiazdy najpowszechniejszej klasy długookresowych zmiennych pulsujących, które są zwykle opisywane jako gwiazdy typu Mira. Jego zmienność jako pierwszy odnotował niemiecki teolog David Fabricius (1564-1617) w 1596 r., A po raz pierwszy szczegółowo zbadano go około 40 lat później. Jest widoczny gołym okiem tylko przez około cztery miesiące wokół każdego maksimum i jest obiektem teleskopowym przez następne siedem miesięcy - stąd Fabrycjusz początkowo uważał, że jest to nowa. Było to oczywiście przed wynalezieniem teleskopu, więc Mira była gwiazdą, która była wówczas niewidoczna przez około dwie trzecie czasu. Przez wiele lat był to jedyny znany przypadek gwiazdy o różnej jasności. To zachowanie dało początek imieniu Mira ("Cudowny"), które przypisuje się Janowi Heweliuszowi (1611-1687). Pomimo długiej nieobecności została zarejestrowana przez Johanna Bayera (1572-1625), który pokazał ją jako gwiazdę czwartej wielkości w swoim atlasie gwiazd Uranometria z 1603 roku. Okres Miry jest zmienny, ale średnio wynosi 331,96 dni (około 11 miesięcy). Wzrost od minimum do maksimum jest znacznie szybszy niż spadek, zwykle trwa około 110 dni. Istnieją pewne dowody z interferometrii plamkowej, że Mira podlega nagłym dużym zmianom średnicy przy określonych długościach fal. Typ widmowy zmienia się w trakcie cyklu świetlnego, między M5e a M9e. Jego pozorna wielkość maksymalna wynosi zwykle 3,0, ale może mieścić się w dowolnym miejscu w zakresie 2,0-5,0; minima zwykle leżą między 8,5 a 9,5, ale mogą wynosić nawet 10,1. Gwiazda ma paralaksę 0,008″ i znajduje się w odległości około 420 lat świetlnych. Jego bezwzględna wielkość jest trudna do obliczenia z jakąkolwiek precyzją, ale prawdopodobnie wynosi około 1,0. Mira ma bliskiego podwójnego towarzysza, białego karła VZ Ceti, który, jak się uważa, gromadzi materię z wiatru gwiazdowego Miry. Istnienie tego słabego (13mag) towarzysza przewidział w 1920 roku JH Joy (1882-1973) z Obserwatorium Mount Wilson na podstawie okresowych zmian widma Miry. VZ Ceti jest widoczna tylko wtedy, gdy sama Mira jest bardzo słaba; został po raz pierwszy wykryty optycznie za pomocą 36-calowego refraktora w Obserwatorium Licka w 1923 r. przez wielkiego obserwatora gwiazd podwójnych RG Aitkena (1864-1951); separacja wynosiła wtedy około 0,9″. Mira jest prawdopodobnie najlepiej obserwowaną ze wszystkich gwiazd zmiennych; odnotowano każde maksimum od 1638 roku. Obecnie znanych jest ponad 4000 zmiennych typu Mira.

Mikrometeoryt

Międzyplanetarna cząsteczka pyłu lub cząstka oderwana od meteoroidu podczas jego przejścia przez atmosferę ziemską, która sama nie spaliła się w atmosferze jako meteor. Cząstki o masie poniżej 1 μg są spowalniane przez zderzenia z cząsteczkami w górnych warstwach atmosfery do prędkości, przy której dalsze zderzenia przekazują energię niewystarczającą do wystąpienia ablacji. Takie cząsteczki dryfują w dół i ostatecznie osadzają się na powierzchni. Mikrometeoryty zostały odzyskane z rdzeni osadów wywierconych z dna oceanu i lodu Antarktydy oraz z wody deszczowej. Można je również zbierać, zanim dotrą do ziemi, przez wysoko latające samoloty. Cząsteczki pyłu międzyplanetarnego odzyskane z atmosfery są czasami nazywane cząsteczkami Brownlee na cześć Donalda E. Brownlee, który jako pierwszy zaczął je systematycznie badać.

Mikroskop

(Mikroskop; w skrócie Mic, gen. Microscopii; powierzchnia 210 stopni kw.) Południowy konstelacja, która leży między Strzelcem a Piscis Austrinus/Grus i kończy się o północy na początku sierpnia. Został wprowadzony przez francuskiego astronoma Nicolasa L. de Lacaille (1713-1762), który sporządził mapę południowego nieba w latach 1751-2. Mała, niepozorna konstelacja, najjaśniejsze gwiazdy w Microscopium to ?γ i ε Microscopii, obie o jasności 4,7mag. Do interesujących obiektów należą ? Microscopii o jasności 4,9 magnitudo, która ma słabszego towarzysza o jasności 9,8 magnitudo, separacja 20,5″ oraz NGC 6925, galaktyka spiralna o jedenastej wielkości.

Milankovič , Milutin (1879-1958)

Jugosłowiański matematyk i astronom, który począwszy od 1912 roku wykazał, jak promieniowanie odbierane przez Ziemię zmienia się cyklicznie wraz ze zmianami orbity Ziemi. Istnieją trzy znaczące cykle Milankovicia: ekscentryczność orbity Ziemi waha się od bardziej eliptycznej do bardziej kołowej z okresem rzędu 100 000 lat; nachylenie osi Ziemi oscyluje między dwoma skrajnościami okres 41 000 lat; a oś obrotu precesuje z cyklem 23 000 lat. Oscylacje paleoklimatyczne z tymi okresami odkryto w danych z rdzeni głębinowych sprzed 6 milionów lat, które mierzą globalną objętość lodu (na co wskazują izotopy tlenu w organizmach kopalnych) i wahania produktywności wód powierzchniowych (na co wskazuje sedymentacja węglanu wapnia) i które korelują zatem z epokami lodowcowymi. Chociaż cykle Milankovičia noszą imię Milankovitča, jego idee były starsze niż Joseph Adhemar (1842) i James Croll (1875).

Metos z Aten (ok. 440 p.n.e. -?)

Grecki astronom, być może urodzony iz pewnością działający w Atenach. Dokonał pierwszej odnotowanej próby pogodzenia kalendarzy księżycowego i słonecznego. W 432 p.n.e. dokonał obserwacji w Atenach roku i miesiąca. Jego długość na rok była tylko o 1/76 dnia za długa. Ponieważ Ziemia, Księżyc i Słońce są niezależnymi ciałami o dość arbitralnych okresach, próby dopasowania dni (okres obrotu Ziemi), miesięcy (okres obiegu Księżyca) i roku (okres obiegu Słońca) nigdy nie do końca się udają, tak, że np. rok nie jest całkowitą liczbą dni. Metos odkrył, że przez dłuższy czas dochodziło prawie do dopasowania między Księżycem a Słońcem, a mianowicie, że 235 miesięcy księżycowych (6939,69 dni) składało się z około 19 lat tropikalnych (6939,60 dni). Oznacza to, że po 235 miesiącach powtarza się synchronizacja kalendarza słonecznego i księżycowego, a fazy Księżyca powtarzają się w tych samych terminach. Stało się to znane jako cykl Metonic i zostało przyjęte od 330 r. p.n.e. jako podstawa kalendarza greckiego aż do wprowadzenia kalendarza juliańskiego w 46 rpne. Ponieważ cykl Metoniczny jest prawie równy 20 latom zaćmień, 6932,4 dni, możliwe jest wystąpienie serii (czterech lub pięciu) zaćmień Księżyca w tych samych dniach w odstępie 19 lat. CALLIPPUS znalazł jeszcze dokładniejsze dopasowanie między kalendarzami księżycowym i słonecznym po czterech cyklach Metonic.

Michell, John (1724-93)

Kleryk, geolog i astronom, urodzony podobno w Nottingham w Anglii. Wykształcony w Cambridge i tamtejszy profesor geologii, wynalazł ideę czarnych dziur podczas spekulatywnego wykładu dla Towarzystwa Królewskiego w 1783 roku na temat grawitacyjnego przyciągania światła w pobliżu Słońca lub ciała masywniejszego od Słońca. Obliczono, że ciało około 500 razy większe od Słońca (o takiej samej gęstości, czyli 100 milionów mas Słońca i wielkości orbity Jowisza) przyciągnęłoby światło w taki sposób, że nie mogłoby ono uciec z powierzchni Słońca bez poruszania się z prędkością większą niż światło ( według wartości R?MER). Obliczenia Michella opierały się na przestarzałej już korpuskularnej teorii światła (światło składa się z cząstek i może być przyciągane grawitacyjnie), ale jego spekulacje zawierają wszystkie podstawowe idee kryjące się za czarnymi dziurami. Michell wykazał również metodami statystycznymi (które zapoczątkował), że wiele gwiazd podwójnych skatalogowanych na przykład przez Herschela było rzeczywiście powiązanych ze sobą i związanych grawitacyjnie. Zaproponował eksperyment z wagą skrętną przeprowadzoną przez HENRY′EGO CAVENDISHA w celu zważenia Ziemi poprzez wyznaczenie stałej grawitacji G. Zademonstrował prawo odwrotnych kwadratów między biegunami magnetycznymi, zademonstrował lekkie ciśnienie przez ugięcie cienkiej zawieszonej miedzianej blachy, pracował nad trzęsieniami ziemi i sejsmologii.

Michelson, Albert (1852-1931)

Niemiecko-amerykański fizyk wynalazł interferometr Michelsona-Morleya, aby wykrywać za pomocą MORLEYA ruch Ziemi w eterze, ale stwierdził, że niezależnie od orientacji interferometru nie można wykryć żadnego ruchu. Zostało to wyjaśnione przez skrócenie Fitzgeralda-Lorentza i było podstawą szczególnej teorii względności Einsteina. Michelson zastosował interferometrię w astronomii, montując interferometr na stalowej belce na teleskopie 100 w MountWilson, mierząc średnice sześciu gwiazd.

Meteoryt

Kawałek szczątków z większego ciała macierzystego, poruszający się po własnej orbicie wokół Słońca, który może uderzyć w Ziemię i wytworzyć meteor lub meteoryt. Nie ma uzgodnionej linii podziału między meteoroidem a małą asteroidą, ale przez "meteoroid" zwykle rozumie się cząstkę wielkości poniżej metra. Typowy meteoroid ma rozmiar około 5 mm i gęstość około 0,2 g cm-3. Takie meteoroidy o małej gęstości to cząstki pyłu wyrzucane przez komety i rozrzucone wokół orbit komet w strumieniach meteorów. Kiedy te kruche cząsteczki uderzają w atmosferę ziemską, ulegają szybkiej ablacji i całkowitemu spaleniu, a tarcie podczas ich przejścia tworzy krótki luminescencyjny ślad widoczny jak meteor. Meteoroidy o większej gęstości (około 2 g cm-3) powstają w wyniku zderzeń asteroid. Ich wyższa integralność strukturalna pozwala im, jeśli są wystarczająco duże, przetrwać przejście przez ziemską atmosferę i przedostać się na powierzchnię jako meteoryt.

Messier, Karol (1730-1817)

Poszukiwacz komet, unikający mgławic, urodzony w Badonvillier w Lotaryngii we Francji, już jako dziecko zainteresował się astronomią. Udał się do Paryża, zatrudniony przez JOSEPHA-NICOLASA DELISLE′a do poszukiwania komety Halleya po powrocie w 1757 roku. Robiąc to, odkrył przypominającą kometę plamę w Byku na oczekiwanej ścieżce komety. Plaster się nie poruszył, a później zidentyfikował ją jako mgławicę (obecnie znaną jako Mgławica Krab), znalezioną wcześniej przez JOHNA BEVISA. Messier postanowił sporządzić listę obiektów mgławicowych, które symulują komety, z mgławicą Bevisa na pierwszym miejscu, M1. Odkrywając dwie komety w latach 1763-1764, zarejestrował dwie kolejne mgławice, M2 (wcześniej odkrytą przez Maraldiego) i M3 (nierozwiązana gromada kulista, jego pierwsze oryginalne odkrycie mgławicowe). Podjął systematyczne poszukiwania komet i mgławic oraz przeszukiwał literaturę. To ostatecznie przyniosło jego katalog do 110 (niektóre wpisy są fałszywe), z których 42 obiekty zostały odkryte przez niego samego. Po roku 1781, roku odkrycia przez Herschela nowej planety (którą zaobserwował sam Messier), wydaje się, że jego strategia uległa zmianie, dodając kilka wpisów do swojego katalogu, choć nadal prowadził poszukiwania komet. Być może wiedział o ankiecie Herschela , z doskonałymi instrumentami. Messier stracił swoją pozycję w "Roku Terroru" w latach 1793-1794, ale później wznowił obserwacje, podnosząc łączną liczbę komet do 19, z czego 13 to oryginalne, a 6 to niezależne współodkrycia. Na starość Messier przyjął od Napoleona Legię Honorową, ale zhańbił się przed kolegami, publikując pamiętnik astrologiczny identyfikujący wielką kometę z 1769 roku z urodzonym w tym roku Napoleonem. Była to, jak ujął to admirał Smyth, "Ostatnia kometa umieszczona astrologicznie przed publicznością przez ortodoksyjnego astronoma". Katalog Messiera (z literą "M" identyfikującą wpisy na liście) jest godnym pamiątką pracy astronomicznej całego życia, a jego nazewnictwo jest używane codziennie przez astronomów na całym świecie.

Merrill, Paul Willard (1887-1961)

Astronom, pracownik Obserwatorium Mount Wilson, spektroskopista badający gwiazdy zmienne. Zidentyfikował pierwiastek technet w gwieździe typu S R Andromedae. Atomy tego pierwiastka nie mają stabilnych izotopów jądrowych, więc pierwiastek musiał powstać w ciągu ostatniego miliona lat, chociaż gwiazda była znacznie starsza. Odkrycie dowiodło, że pierwiastek musiał powstać niedawno w gwieździe. Proces, w którym został wytworzony, został zidentyfikowany przez B2FH (patrz W FOWLER) jako "proces" nukleosyntezy.

Mersenne Marin (1588-1648)

Urodzony w Oize w stanie Maine we Francji, wstąpił do zakonu Minimów. Imię to oznacza, że Minimowie uważają się za najmniejszy (minimi) ze wszystkich zakonów, a to oddaje skromny status Mersenne′a w nauce. Jego własna praca naukowa była skromna, ale korespondował z wieloma innymi wybitnymi naukowcami i m.in. pełnił rolę tablicy ogłoszeń wśród naukowców i komentatora naukowego w czasach, gdy nie było czasopism naukowych. Bronił DESCARTESA i GALILEO przed krytyką. Zaproponował HUYGENSowi użycie wahadła jako urządzenia do pomiaru czasu, co zainspirowało go do wynalezienia zegara wahadłowego. Wydał LesM´echanique de Galilee, aby rozpowszechniać wykłady Galileusza z mechaniki. Przetłumaczył fragmenty Dialogo Galileusza i jego Discorsi na język francuski, rozpowszechniając prace Galileusza w Europie poza Włochami. Po jego śmierci w jego celi znaleziono listy od prawie stu korespondentów, w tym Fermata, Huygensa, Pella, Galileusza i Torricelliego.

Meszcherski, Iwan Wsiewołodowicz (1859-1935)

Urodzony w Archangielsku w Rosji, studiował mechanikę, w szczególności ruch ciał o zmiennej masie, stosując to do wątpliwego przypadku komet. Ale jego praca dała podstawę do obliczenia przypadku lotu rakiety, opracowanego po 1945 roku. Jako pierwszy zbadał odwrotny problem określania utraty masy na podstawie znajomości orbity i sił.

Mezony

Cząstki składające się z kwarka i antykwarku. Mezony to krótkotrwałe cząstki, które szybko rozpadają się na leptony lub fotony albo bezpośrednio, albo najpierw rozpadając się na inne typy mezonów. Ich masy wahają się od około 15% masy protonu, w przypadku pionu (pi-mezonu), do ponad dziesięciokrotności masy protonu. Ich średnie czasy życia wahają się od 2,6×10^-8 s, w przypadku pionów naładowanych dodatnio i ujemnie (piony neutralne mają czas życia około 10^-16 s) do poniżej 10^-20 s, w przypadku najcięższych mezony. Chociaż pierwszy mezon (pion) został odkryty eksperymentalnie dopiero w 1947 roku, istnienie cząstki tego rodzaju zostało zaproponowane w 1935 roku przez japońskiego fizyka Hideki Yukawę (1907-1981), aby wyjaśnić, w jaki sposób silne oddziaływanie może być przenoszony między protonami i neutronami w jądrze atomowym. W skali jądra atomowego pion można uznać za cząstkę "przenoszącą siły" silnego oddziaływania jądrowego. Jednakże, ponieważ pion składa się z kwarków, nie jest prawdziwie elementarną (lub "fundamentalną") cząstką. Na podstawowym poziomie oddziaływanie silne jest przenoszone między kwarkami przez cząstki zwane gluonami.

MESSENGER (powierzchnia rtęci, środowisko kosmiczne, geochemia i Misja Dystansowa)

Misja NASA Discovery , której start zaplanowano na 2004 r. Miał dwukrotnie przelecieć obok Merkurego w 2008 r., A następnie wejść na orbitę wokół planety we wrześniu 2009 r. Planowano sporządzić mapę całej planety i zbadać magnetosferę i skład jej cienkiej atmosfery.

Menelaos z Aleksandrii (ok. 70 - ok. 130)

Grecki matematyk, urodzony (prawdopodobnie) w Aleksandrii w Egipcie, napisał wiele książek, z których przetrwała tylko jedna, Sphaerica, na temat astronomii sferycznej, w tym twierdzenie Menelaosa na temat własności trójkątów sferycznych. PTOLEMEUS wspomina obserwacje astronomiczne dokonane przez Menelaosa w Rzymie w roku 98.

Mensa

(Tabela; w skrócie Men, gen. Mensae; powierzchnia 153 st. kw.) . Południowa konstelacja, która leży między Hydrusem a Volans, a jej kulminacja następuje o północy w połowie grudnia. Została nazwana Mons Mensae (Góra Stołowa) przez francuskiego astronoma Nicolasa L de Lacaille (1713-1762), który sporządził mapy południowego nieba z Przylądka Dobrej Nadziei w Afryce w latach 1751-2, ponieważ obecność południowej części Wielkiego Obłoku Magellana w północnej części konstelacji przypomniała mu chmurę otaczającą szczyt Góry Stołowej. Mała, niepozorna konstelacja, najjaśniejsza gwiazda w Mensie ma wielkość 5,1. Do interesujących obiektów należą NGC 1841, gromada kulista o jasności jedenastej magnitudo, oraz IC 2051, galaktyka spiralna o jasności jedenastej magnitudo.

Menzel, Donald (1901-76)

Astrofizyk słoneczny, urodzony we Florencji w stanie Kolorado, został dyrektorem Obserwatorium Harvarda. Odnoszący sukcesy popularny autor książek o astronomii.

Merak

Gwiazda β Ursae Majoris, pozorna jasność 2,34 mag, jedna z wiodących par gwiazd w Pługu znanym jako "Wskaźniki". Arabska nazwa oznacza "lędźwie" (niedźwiedzia).

Mercator, Gerard [Gerhard Kremer] (1512-94)

Kartograf ("kosmograf"), urodzony w Rupelmonde we Flandrii (obecnie Belgia), studiował matematykę, jej zastosowania w geografii i astronomii oraz budowanie przyrządów naukowych. Skonstruowane globusy ziemskie i niebieskie. Został oskarżony o herezję, wynik podejrzeń, jakie wzbudził jego wyjazd w celu zbierania danych do map, i był więziony przez kilka miesięcy, po czym zarzuty zostały wycofane. Wynalazł odwzorowanie mapy Mercatora (1569), które ma prostopadłe długości i szerokości geograficzne oraz rozszerzenie w kierunku biegunów, tak że namiar z jednego miejsca na drugie można znaleźć za pomocą kątomierza, bez użycia trygonometrii sferycznej (rozwinięcie wcześniejszej chińskie odkrycie). Opublikował obszerny "atlas" geograficzny (jako pierwszy użył tego słowa w ten sposób). Jego zerwanie z PTOlemeuszem było równie ważne dla geografii, jak zerwanie Kopernika dla astronomii.

Maxwella Montesa

Najwyższe pasmo górskie na Wenus, położone w regionie wyżynnym Isztar Terra, ze środkiem na 65,2 °N, 3,3°E. Rozciąga się na 797 km i zawiera najwyższy punkt na planecie, prawie 12 km powyżej średniego poziomu powierzchni Wenus (pod tym względem porównywalny z ziemskim Mount Everestem). Jest to jedyny obiekt wenusjański, który nosi męskie imię, na cześć Jamesa Clerka Maxwella. Zasięg ten był wyraźnie widoczny we wczesnych badaniach radarowych jako region "jasny dla radaru". Nazwę nadano mu w 1970 r., zanim przyjęto konwencję nadawania imion żeńskich; ponieważ nazwa ugruntowała się, pozwolono jej przetrwać. Zachodnie zbocza są bardzo strome (35?), natomiast wschodnie zejście jest łagodniejsze, w kierunku regionu zwanego Fortuna Tessera; sam zakres jest kompleksem uskoków ściskających i fałdowania. Stromość i wysokość mogą wskazywać na stosunkowo niedawną formację lub może to oznaczać, że leżąca pod spodem skorupa jest grubsza lub mocniejsza, a nawet, że skały w tym regionie mają gęstość niższą niż średnia. Uważa się, że radarowa jasność Maxwell Montes wskazuje, że jej szczyty są pokryte cienką warstwą materiału odbijającego radary, podobnego do mineralnego pirytu, który na Wenus może istnieć w postaci stałej tylko na dużych wysokościach, gdzie ciśnienie i temperatura są niskie wystarczająco. Na wschód od pasma znajduje się podwójny krater uderzeniowy Kleopatra o średnicy 105 km.

Maxwell, James Clerk (1831-79)

Urodzony w Edynburgu w Szkocji, pracował w Cambridge nad polami elektrycznymi i magnetycznymi oraz ich wzajemnymi relacjami. Zgłosił nagrodzony esej do konkursu na temat "Ruch pierścieni Saturna" i wykazał, że pierścienie mogą być stabilne tylko wtedy, gdy składają się z wielu małych cząstek stałych poruszających się ruchem keplerowskim, przy czym wewnętrzna krawędź porusza się szybciej niż krawędź zewnętrzna. GEORGE AIRY, sędzia zawodów, napisał, że było to jedno z najbardziej niezwykłych zastosowań matematyki w fizyce, jakie kiedykolwiek widział. Maxwell pracował nad postrzeganiem koloru, wynalazł trójkolorowy proces używany na przykład przez DAVID MALIN w astrofotografii. W King′s College w Londynie Maxwell zaproponował, że światło jest zjawiskiem elektromagnetycznym i pracował nad kinetyczną teorią gazów, pokazując, że temperatury i ciepło są związane z ruchem cząsteczek i że rozkład prędkości cząsteczek jest "makswellowski". W 1871 roku został pierwszym Cavendish profesorem fizyki i napisał traktat o elektryczności i magnetyzmie, który połączył coś, co wyglądało na dwie odrębne siły w jeden zestaw czterech równań różniczkowych cząstkowych, obecnie znanych jako równania Maxwella. Jego imię nosi Teleskop Jamesa Clerka Maxwella na Hawajach.

Mayer, Tobiasz (1723-62)

Matematyk urodzony w Marbach, Württemberg, Niemcy, który jako samouk odkrył librację (oscylacje tam i z powrotem wokół własnej osi) Księżyca, co zapewniło mu katedrę matematyki w Getyndze. Wykonał pierwszą dokładnie zmierzoną mapę Księżyca. Próbował sformułować prognozy ruchu Słońca i Księżyca jako środka do określania długości geograficznej na morzu, wysłał je do rządu brytyjskiego, który pośmiertnie przyznał wdowie po nim sumę 3000 funtów. MASKELYNE opisał pracę w pierwszym numerze Nautical Almanac, komplementując ich dokładność (można ich użyć do określenia długości geograficznej z dokładnością do jednego stopnia lub błędu 60 mil morskich). Maskelyne zauważył, że "trudność i długość niezbędnych obliczeń wydają się jedynymi przeszkodami, które utrudniają ich powszechne zastosowanie".

McCrea William Hunter (1904/98)

Astronom teoretyk, relatywista i kosmolog, został profesorem na Uniwersytecie Sussex. Bardzo wpływowy jako nauczyciel zasad kosmologii.

Maskelyne Nevil (1732-1811)

Astronom Royal, urodzony w Londynie, w Anglii, jego zainteresowanie astronomią zaczęło się po obejrzeniu zaćmienia Słońca w 1748 roku. Po ukończeniu edukacji matematycznej w Cambridge, w 1761 roku Towarzystwo Królewskie wysłało go na wyspę św. Heleny, aby obserwował tranzyt Wenus. W 1764 roku udał się na Barbados, testując chronometr JOHNA HARRISONA, a po powrocie został mianowany Królewskim Astronomem. Zainicjował publikację Nautical Almanac w 1766. Idąc za BOUGUEREM i LACONDAMINE, zaproponował eksperyment mający na celu określenie gęstość Ziemi za pomocą pionu, którego pion był przyciągany bokiem przez grawitacyjne przyciąganie góry. Przeprowadził eksperyment w 1774 roku na Schiehallion, górze w Perthshire w Szkocji, wybranej ze względu na regularny stożkowaty kształt i możliwość dokładnego obliczenia jej objętości. Ustalił, że gęstość Ziemi jest około 4,5 razy większa od gęstości wody.

Mason, Karol (1730-87)

Angielski astronom, asystent w Królewskim Obserwatorium w Greenwich, udał się z JEREMIAHEM DIXONEM na Przylądek Dobrej Nadziei, aby obserwować tranzyt Wenus w 1761 roku. Dixon i Mason zostali zaangażowani do zbadania granicy między Maryland a Pensylwanią i dotarli do punktu 224 mil na zachód od rzeki Delaware, ale przerwał pracę z powodu wrogich Indian. Granicę nazwano linią Masona-Dixona.

Masa

Miara ilości materii w ciele lub jego bezwładności (stopień, w jakim ciało opiera się przyspieszeniu, gdy działa na nie siła). Masa ciała, traktowana jako miara ilości zawartej w nim materii, jest jednym z czynników określających siłę jego pola grawitacyjnego. W grawitacji newtonowskiej wielkość wzajemnego przyciągania grawitacyjnego (F_g) między dwoma ciałami o masach odpowiednio m i M, oddalonych od siebie o odległość r, wyraża się wzorem F_g = GmM/r², gdzie G jest stałą grawitacji. Masa w tym kontekście nazywana jest "masą grawitacyjną". Masa pojawia się również jako stała proporcjonalności w trzecim prawie dynamiki Newtona (prawie bezwładności), które opisuje przyspieszenie (a) doświadczane przez ciało działające na nie siłą (F). Prawo to jest zwykle zapisywane jako F = ma lub a = F/m, gdzie m w tym kontekście nazywane jest "masą bezwładności" (przyspieszenie wytwarzane przez daną siłę jest odwrotnie proporcjonalne do masy ciała, do którego ta siła stosuje się siłę). Zakłada się, że masa bezwładności i grawitacji są identyczne. Chociaż założenie to zostało potwierdzone eksperymentalnie z bardzo dużą dokładnością, pozostaje założeniem teoretycznym. Masa ciała mierzona w układzie odniesienia, w którym to ciało jest nieruchome, jest jego "masą spoczynkową". Zgodnie ze szczególną teorią względności masa poruszającego się obiektu jest większa niż jego masa spoczynkowa i dąży do wartości nieskończonej, gdy prędkość zbliża się do prędkości światła. Teoria ta zakłada również, że masa i energia są równoważne i wymienne, a związek między masą (m) a energią (E) wynosi E = mc², gdzie c oznacza prędkość światła. Całkowita masa-energia izolowanego układu (tj. suma całkowitej masy i całkowitej energii w tym układzie) jest stała. Jednostką masy w układzie SI (międzynarodowym) jest kilogram (kg). Fizycy cząstek elementarnych zwykle używają terminu "masa" do opisania ilości energii (E), która jest równoważna cząstce subatomowej o masie m (E = mc²), i podają "masy" jako jednostki energii (elektronowolty). Ściśle mówiąc, masa cząstki elementarnej to jej równoważna energia podzielona przez kwadrat prędkości światła (E/c2). Na przykład "masa" protonu jest często podawana jako 938,3 MeV. W konwencjonalnych jednostkach masa protonu (=938,3 MeV/c²) wynosi 1,6725?10-27 kg.

Massey, Harrie Stewart Wilson (1908-83)

Urodzony w Australii brytyjski fizyk kosmiczny, został profesorem na University College London.

Materia

Substancja fizyczna zajmująca skończoną objętość przestrzeni i posiadająca masę. Masowe ilości materii mogą istnieć w dowolnym z następujących stanów: stały, ciekły, gazowy lub plazmowy. W skali mikroskopowej materia istnieje jako cząsteczki, atomy, jony, cząstki subatomowe lub cząstki elementarne. Ze względu na równoważność masy i energii, wynikającą ze szczególnej teorii względności, materię można uznać za szczególną formę energii. Cała masa każdego atomu z wyjątkiem niewielkiej części jest zawarta w jego centralnym jądrze, które składa się z protonów i neutronów (jądro jest otoczone chmurą znacznie lżejszych elektronów). Bo protony i neutrony należą do klasy cząstek zwanych barionami, normalna materia jest często określana jako "materia barionowa". Poza świetlistą materią (materiałem, z którego zbudowane są gwiazdy), którą można wykryć za pomocą emitowanego przez nią promieniowania, wszechświat wydaje się zawierać znaczne ilości ciemnej materii, która nie emituje dostrzegalnego promieniowania i którą można wykryć jedynie dzięki wpływowi grawitacyjnemu. Istnieją teoretyczne podstawy, by sugerować, że część ciemnej materii może być "niebarionowa" (złożona z hipotetycznych cząstek, które nie są barionami).

Maunder, EW (1851-1928) i Maunder, pani ASD

Astronomowie Słońca. Maunder został asystentem ds. Obserwacji spektroskopowych i słonecznych w Królewskim Obserwatorium w Greenwich pod kierownictwem GEORGE AIRY'ego, wspomaganego przez swoją żonę. W 1890 r., badając liczbę plam słonecznych na przestrzeni 300 lat, zauważył niedobór plam w okresie 1645-1715. To tak zwane minimum Maundera zostało potwierdzone przez Jacka Eddy'ego (1976) jako rzeczywisty efekt, a nie tylko niedostatek obserwacji, poprzez jednoczesną redukcję węgla-14 w starych słojach drzew (produkcja węgla-14 w ziemskim atmosfera jest modulowana przez aktywność słoneczną). W 1904 roku wynalazł "wykres motyla" plam słonecznych, pokazujący szerokość geograficzną Słońca, na której pojawiają się plamy w funkcji czasu. Plamy wykazują postępujący dryf z fazą cyklu słonecznego (prawo Sp¨orera). Na początku cyklu słonecznego plamy pojawiają się zwykle na 35 stopniach szerokości geograficznej północnej i południowej. Ich liczba wzrasta, a szerokość geograficzna ma tendencję do zmniejszania się wraz z postępem cyklu, tak że przy maksimum aktywności słonecznej wiele plam pojawia się na pośrednich szerokościach geograficznych (15 stopni północ i południe). Przy następnym minimum słonecznym plamy starego cyklu są równikowe, podczas gdy plamy nowego cyklu zaczynają ponownie pojawiać się na 35 stopniach szerokości geograficznej. Fabuła tego zjawiska ma kształt skrzydeł motyla. Maunder badał również historię konstelacji, na przykład obliczył datę powstania klasycznych konstelacji na 2700 p.n.e., biorąc pod uwagę wpływ precesji na figury konstelacji. Aby ocenić rzeczywistość "kanałów Marsa", przeprowadził eksperymenty, w jaki sposób przypadkowe nierozwiązane plamy są subiektywnie postrzegane jako cechy liniowe

Maupertuis, Pierre Louis Moreau de (1698-1759)

Matematyk urodzony w Saint Malo we Francji, publikujący na temat matematyki, geografii i astronomii, wprowadził we Francji teorię grawitacji NEWTONA. Rozwinął swoją teorię dynamiki z zasadą najmniejszego działania, sposobem określania orbity ciała za pomocą techniki minimalizacji. Jako zasadę jednoczącą uważał, że może to być dowód na istnienie Boga. Wyjechał do Laponii w r 1736, aby określić spłaszczenie Ziemi na biegunach w spłaszczoną sferoidę, zgodnie z przewidywaniami Newtona.

Maurolico [Marul, Marol], Francesco (1494-1575)

Urodzony w Mesynie we Włoszech, został benedyktynem i działał na kilku urzędach cywilnych na Sycylii. Obserwował nową z 1572 roku, obecnie znaną jako "supernowa TYCHO", i napisał nowe wydania klasycznej matematyki greckiej, w większości opublikowane po jego śmierci.

Max-Planck-Institut für Astronomie

Założony przez Senat Towarzystwa Maxa Plancka w 1967 roku, jest jednym z 68 Instytutów Maxa Plancka w Niemczech. Max-Planck-Institut für Astronomie ma swoją siedzibę w Heidelbergu, gdzie w latach 1971-1975 wzniesiono nowe budynki na 5,2-hektarowym terenie obok Państwowego Obserwatorium. Personel liczący około 150 osób obejmuje inżynierów i innych techników oraz około 30 astronomów. Obejmują szerokie spektrum wiedzy, w tym fizykę laboratoryjną, informatykę, elektronikę, budowę instrumentów i fotografię. Jest to również uczelnia wyższa dla studentów astronomii i fizyki oraz praktykantów w zakresie budowy przyrządów i elektroniki informacyjnej. Instytut prowadzi również OBSERWATORIUM CALAR ALTO w południowej Hiszpanii oraz prowadzi badania z zakresu astronomii i astrofizyki. Badania obejmują powstawanie gwiazd, obiekty pozagalaktyczne, teorię astrofizyczną i rozwój oprzyrządowania. Mała stacja z 50-centymetrowym teleskopem działa również na 2350-metrowym Gamsbergu, górze stołowej na zachodnim krańcu pustyni Kalahari w Namibii. Z tego miejsca wykonano tysiące pomiarów fotometrycznych gwiazd południowej Drogi Mlecznej. Od 1984 r. Instytut wypożyczył także teleskop 2,2 m EUROPEJSKIEMU OBSERWATORIUM POŁUDNIOWEMU w La Silla. Zgodnie z 25-letnią umową astronomowie z Towarzystwa Maxa Plancka mogą korzystać z teleskopu wyłącznie przez 25 procent czasu obserwacji.

Max-Planck-Institut für Astrophysik

Max-Planck-Institut für Astrophysik, obecnie zlokalizowany w mieście Garching na północ od Monachium w Niemczech, jest jednym z ponad 70 niezależnych instytutów badawczych Max-Planck-Gesellschaft. Został założony w 1958 roku pod kierownictwem Ludwiga Biermanna w ramach Max-Planck-Institut für Physik und Astrophysik, kierowanego wówczas przez Wernera Heisenberga. W 1979 roku, kiedy do Garching przybyła siedziba EUROPEJSKIEGO OBSERWATORIUM POŁUDNIOWEGO (ESO), Instytut przeniósł się także do obecnej siedziby. Obecnie jest prowadzony przez radę składającą się z trzech dyrektorów. Badania w Instytucie dotyczą szerokiego zakresu zagadnień z zakresu astrofizyki teoretycznej. Główne zainteresowania dotyczą obszarów ewolucji gwiazd, atmosfer gwiazd, fizyki supernowych, astrofizycznej dynamiki płynów, astrofizyki wysokich energii, struktury i ewolucji galaktyk, wielkoskalowej struktury wszechświata i kosmologii. Podczas gdy większość badań Instytutu dotyczy zagadnień teoretycznych, sąsiednie instytuty na kampusie Garching (ESO i MAX-PLANCK-INSTITUT FÜR EXTRATERRESTRISCHE PHYSIK) zapewniają uzupełniającą wiedzę specjalistyczną w zakresie astrofizyki zorientowanej obserwacyjnie i istnieje wiele wspólnych projektów z nimi. W dowolnym momencie Instytut ma około 30 naukowców pracujących na stanowiskach długoterminowych, do 10 zagranicznych gości przywiezionych z różnych programów oraz około 20 doktorantów, w większości zapisanych na stopnie naukowe na jednym z dwóch dużych uniwersytetów w Monachium. Kilku starszych pracowników ma powiązania z tymi uniwersytetami.

Max-Planck-Institut für Extraterrestrische Physik

Max-Planck-Institut für Extraterrestrische Physik (MPE) jest jednym z wiodących na świecie instytutów zajmujących się fizyką kosmosu i astrofizyką. Główne obszary działalności to astronomia w podczerwieni, promieniowaniu rentgenowskim i promieniami ? oraz fizyka plazmy kosmicznej, a także fizyka plazmy koloidalnej. Instytut zajmuje się przede wszystkim tworzeniem powieści przyrządów i wykorzystywanie ich do prowadzenia obserwacji i pomiarów. Całość uzupełniają zajęcia teoretyczne. Główne projekty to Helios, AMPTE, Cluster, ISO, Sofia, First, Rosat, Chandra, XMM, COS-B, CGRO i Integral. Instytut, który znajduje się w Garching niedaleko Monachium w Niemczech, został założony w 1963 roku. Obecnie liczy około 150 naukowców i około 250 innych pracowników. Oprócz laboratoriów fizycznych, instytut posiada własny warsztat, zakład integracyjno-testowy do eksperymentów kosmicznych, ośrodek testowy (Panter) do kalibracji teleskopów rentgenowskich oraz prowadzi laboratorium półprzewodnikowe we współpracy z firmą Max-Planck- Institut für Physik w Monachium. MPE otrzymuje wsparcie instytucjonalne od Towarzystwa Maxa-Plancka oraz fundusze projektowe od instytucji rządowych (BMBF, DLR i DFG). Działalność badawcza jest często prowadzona jako wspólne projekty z instytutami badawczymi i uniwersytetami w Niemczech i poza nimi, w szczególności z ESA i NASA, ale także z agencjami krajowymi.

Max-Planck-Institut für Radioastronomie

Założony w 1966 roku Max-Planck-Institut für Radioastronomie w Bonn jest jednym z ośrodków badań radioastronomicznych w Niemczech. Główne obszary badań obejmują ośrodek międzygwiazdowy naszej własnej i zewnętrznych galaktyk, kosmiczne pola magnetyczne, pulsary, powstawanie gwiazd, późne stadia ewolucji gwiazd, aktywne jądra galaktyk, teoretyczną astrofizykę wysokich energii i kosmologię obserwacyjną. Oprzyrządowanie do obserwacji na długości fali centymetrowej i (sub)milimetrowej oraz do interferometrii optycznej i podczerwonej jest opracowywane we własnym zakresie. W Instytucie działa RADIOWY TELESKOP EFFELSBERG 100 m, który często bierze udział w obserwacjach metodą bardzo długiej linii bazowej (VLBI). 10-metrowy Teleskop Heinricha-Hertza na Mount Graham w Arizonie, obiekt do pracy na falach submilimetrowych, jest obsługiwany wspólnie z STEWARD OBSERVATORY Uniwersytetu Arizony.

Maksutow, Dmitrij Dmitiewicz (1896-1964)

Radziecki optyk i producent teleskopów. Po walkach w rewolucji rosyjskiej i pierwszej wojnie światowej pracował nad optyką astronomiczną w Odessie, Moskwie i Pułkowie oraz wynalazł teleskop Maksutowa. Projekt jest rozwinięciem teleskopu Schmidta, zastępując soczewkę asferyczną ujemną soczewką menisku o sferycznych powierzchniach, które są łatwiejsze do wykonania. Tubus teleskopu jest również bardziej zwarty, co przekłada się na oszczędności finansowe.

Malin, Dawid (20 wiek)

Astrofotograf urodzony w Lancashire, wykorzystał Teleskop Anglo-Australijski i Brytyjski Teleskop Schmidta do tworzenia spektakularnych, pięknych i pouczających zdjęć ciał niebieskich, w oparciu o techniki opracowane z myślą o drobnoziarnistym, czułym, bogatym w informacje materiale fotograficznym używanym do celów naukowych. kino. Jego technika nieostrego maskowania odfiltrowuje rozproszoną zawartość zdjęcia (aby umożliwić dostrzeżenie delikatnych szczegółów w jasnych obszarach mgławic i galaktyk). Jego implementacja techniki trójkolorowego dodawania JAMESA CLERK MAXWELLA łączy trzy oddzielne czarno-białe obrazy uzyskane za pomocą filtrów o różnych kolorach (aby uzyskać prawdziwie kolorowe obrazy ujawniające szerokie różnice widmowe w cechach, a tym samym zainteresowanie astrofizyczne). Wpływowy autor bestsellerów i dynamiczny wykładowca.

Malmquist, Gunnar (1893-1982)

Szwedzki astronom, zajmował się astronomią statystyczną, np. populacjami gwiazd w Galaktyce. Błąd Malmquista to efekt statystyczny, dzięki któremu słabsi członkowie populacji są bardziej reprezentowani w próbce o ograniczonej jasności niż powinni - jest ich więcej do przekroczenia przez przypadkowy błąd pomiaru powyżej linii odcięcia niż powyżej limit spada poniżej.

Maraldi, Jean-Dominique [Giovanni, Maraldi II] (1709-88)

Astronom włosko-francuski. Obserwował planety, odkrył dwie gromady kuliste w 1746 roku, M15 i M2.

Mare (pl: maria)

Ciemna równina księżycowa. Nazwa, która po łacinie oznacza "morze", została po raz pierwszy użyta na mapach Księżyca w XVII wieku, kiedy astronomowie wierzyli, że Księżyc jest podobny do Ziemi, a jasne i ciemne obszary to lądy (czasami nazywane "terrae") i woda. W rzeczywistości maria składają się z bazaltu, zestalonej lawy, która wybuchła między 3 a 4 miliardami lat temu po tym, jak Księżyc doznał dużych uderzeń, które osłabiły lub, w niektórych przypadkach, przebiły jego skorupę. "Mare" stało się tak dobrze ugruntowane, że zostało zachowane w nomenklaturze księżycowej. Rozmiary maria wahają się od ogromnych równin zalewowych lawy, takich jak Oceanus Procellarum (o średnicy 2568 km), przez duże wpływy Mare Orientale i Mare Imbrium, aż do 150 km Mare Anguis. Mare są znacznie bardziej rozpowszechnione po bliższej stronie Księżyca; po drugiej stronie skorupa jest grubsza i lepiej znosi uderzenia. Są to gładkie obszary z nielicznymi kraterami: zanim się utworzyły, skończył się wielki epizod kraterowania i noszą blizny tylko po niedawnych uderzeniach, które w ciągu ostatnich 3 miliardów lat były znacznie rzadsze. Określenie "klacz" było dawniej używane również w odniesieniu do ciemnych regionów na Marsie (np. "morza". Jednak generalnie nie odpowiadają one cechom topograficznym i są obecnie używane tylko na mapach albedo (pokazujących obszary, które wydają się jasne i ciemne) planety.

Marius [Mayr], Szymon (1573-1624)

Astronom, urodzony w Gunzenhausen, Bawaria, Niemcy, konkurent GALILEO. Wykształcony w astronomii i meteorologii, został mianowany matematykiem margrabiego Ansbach w 1601 roku, drukując roczny almanach w ramach swoich obowiązków. Wyjechał do Pragi, aby studiować u TYCHO BRAHE, przeniósł się do Padwy, aby studiować medycynę. Obserwował nową z 1604 roku wraz z BALDESSAREM CAPRA i pomógł Caprze w opublikowaniu książki na jej temat. Capra stracił reputację przez rażący plagiat rękopisu Galileusza i został wydalony z uniwersytetu. Skandal dotknął Mariusa, który wrócił do Ansbach, gdzie w 1609 roku dowiedział się od oficera artylerii, Freiherra Hansa Philipa Fuchsa, że Holender próbował sprzedać mu teleskop. Marius pojął tę koncepcję i zrealizował ją za pomocą teleskopu, którego używał do obserwacji Jowisza. Twierdził w książce z 1614 r., Mundus Iovialis Anno M.DC.IX Detectus Ope Perspicilli Belgici (Jowiszowy świat, odkryty w 1609 r. za pomocą teleskopu holenderskiego), że po raz pierwszy zaobserwował księżyce Jowisza w grudniu 1609 r., miesiąc wcześniej Galileo. Twierdzenie rozwścieczyło Galileusza, ponieważ pochodziło od kogoś, kto był zamieszany we wcześniejszą kradzież pracy Galileusza, zwłaszcza że istniały nierozwiązane niespójności w obserwacjach i datach. Jakakolwiek była prawda w tej sprawie, nazwy satelitów Mariusa pozostały. Mundus Iovialis zawiera obserwacje teleskopowe Mariusa M31, mgławicy Andromedy, coś, co odkrył niezależnie, chociaż zostało to zaobserwowane około 905 r. n.e. i udokumentowane w 964 r. przez perskiego astronoma AL-SUFI w jego Księdze gwiazd stałych.

Mars

Seria radzieckich statków kosmicznych zaprojektowanych do przesyłania danych o planecie Mars 1960-74. Po kilku nieudanych startach Mars 1 pomyślnie opuścił orbitę Ziemi w 1962 roku, ale kontakt został utracony po drodze. Mars 2 i 3 przybyły podczas globalnej burzy pyłowej w 1971 r., która przesłoniła powierzchnię planety, więc nie uzyskano żadnych użytecznych zdjęć. Przewozili także lądowniki i pierwsze zautomatyzowane planetarne pojazdy wędrowne, ale te albo się rozbiły, albo nie działały w warunkach burzy pyłowej. Mars 4 nie wszedł na orbitę wokół planety w 1974 roku. Niektóre zdjęcia zostały przesłane przez orbitery Mars 4 i 5. Dane atmosferyczne zostały zwrócone podczas opadania lądownika Mars 6, ale kontakt został utracony przed przyziemieniem. Lądownik Mars 7 ominął planetę o 1300 km.

Mars Express

Orbiter Marsa zaproponowany przez Europejską Agencję Kosmiczną. Oczekuje się, że wystartuje w 2003 roku. Może przewozić mały brytyjski lądownik o nazwie Beagle-2, który będzie szukał życia, kopiąc pod skałami i analizując próbki gleby.

Mars Global Surveyor

Orbiter Marsa NASA. Wystrzelony w listopadzie 1996 r., dotarł na Marsa we wrześniu 1997 r. Jest wyposażony w zaawansowany system kamer do mapowania planety w wysokiej rozdzielczości, spektrometr termoemisyjny i dwa magnetometry. Odkrył regionalne pola magnetyczne i zmapował globalną topografię. Główna misja mapowania, opóźniona, gdy wadliwy panel słoneczny uniemożliwił hamowanie aerodynamiczne, rozpoczęła się w marcu 1999 roku.

Aktualizacja z ostatniej chwili (30 kwietnia 2002 r.)

Global Surveyor NASA ujawnił obrazy, które sugerują, że klimat na Marsie znacznie się zmienia, nawet dzisiaj. Obserwacje prowadzono podczas pełnego marsjańskiego roku, 687 ziemskich dni, i pokazują, że doły - często określane jako teren "szwajcarskiego sera" - w południowej polarnej czapie lodowej Marsa dramatycznie zwiększyły swoją średnicę, co wskazuje, że materiał wyparował szybko w porównaniu do zeszłego roku. Zdjęcia południowej czapy polarnej wykonane w 1999 roku porównano ze zdjęciami tych samych miejsc wykonanymi w 2001 roku i odkryto, że doły powiększyły się, płaskowyże skurczyły się, a małe wzgórza zniknęły. W sumie skarpy, które otaczają doły i ograniczają płaskowyże i wzgórza, cofnęły się o około 3 m w ciągu jednego marsjańskiego roku. To szybkie cofanie się polarnych skarp może nastąpić tylko wtedy, gdy lód jest zamrożonym dwutlenkiem węgla (suchy lód). Cofanie się skarp wykonanych z lodu wodnego jest znacznie wolniejsze i nie byłoby mierzalne z jednego marsjańskiego roku do drugiego

Mars Odyssey

Mars Odyssey jest częścią Programu Eksploracji Marsa NASA, długoterminowego projektu robotycznej eksploracji Czerwonej Planety. 2001 Mars Odyssey została wystrzelona 7 kwietnia 2001 roku i dotarła na Marsa 24 października 2001 roku o godzinie 02:30 czasu uniwersalnego. Odpalenie głównego silnika spowolniło prędkość statku kosmicznego i pozwoliło na przechwycenie go przez grawitację Marsa na eliptyczną orbitę wokół planety. Hamowanie aerodynamiczne - wykorzystujące opór atmosferyczny statku kosmicznego - zredukowało długą, wysoce eliptyczną orbitę do krótszej, trwającej 2 godziny orbity kołowej o wysokości około 400 km (około 250 mil) w celu gromadzenia danych naukowych misji. Mars Odyssey rozpoczął swoją naukową misję mapowania, kierując swoje instrumenty naukowe w kierunku Marsa w poniedziałek, 18 lutego 2002. Podstawowa misja naukowa Odyssey będzie trwała do lipca 2004. Głównym celem misji jest sporządzenie mapy ilości i rozmieszczenia pierwiastków chemicznych i minerałów tworzących powierzchnię Marsa, w tym wodór (najprawdopodobniej w postaci lodu wodnego w płytkiej powierzchni Marsa). Będzie również rejestrować środowisko promieniowania na niskiej orbicie Marsa, aby określić ryzyko związane z promieniowaniem dla przyszłych ludzkich odkrywców. Trzy główne instrumenty noszone przez Mars Odyssey 2001 to:

THEMIS (Thermal Emission Imaging System), do określania rozmieszczenia minerałów, zwłaszcza tych, które mogą tworzyć się tylko w obecności wody; GRS (Gamma Ray Spectrometer), do oznaczania obecności 20 pierwiastków chemicznych na powierzchni Marsa;

MARIE (Mars Radiation Environment Experiment), do badania środowiska radiacyjnego.

Podczas misji naukowej i po jej zakończeniu orbiter Odyssey będzie również wspierał inne misje w ramach Programu Eksploracji Marsa. Zapewni przekaźnik komunikacyjny dla amerykańskich i międzynarodowych lądowników, w tym dla następnej misji programu marsjańskiego NASA, łazików eksploracyjnych Marsa, które mają zostać wystrzelone w 2003 roku. Naukowcy i inżynierowie wykorzystają również dane z Odysei do identyfikacji potencjalnych miejsc lądowania dla przyszłych misji marsjańskich. Jednym z pierwszych obrazów zwróconych przez Marsa było termiczne zdjęcie w podczerwieni południowej półkuli Marsa, które uchwyciło polarną czapę lodową z dwutlenku węgla w temperaturze około -120 ° C (-184 ° F). Zdjęcie wykonane w ramach procesu kalibracji instrumentu pokazuje nocne temperatury Marsa, demonstrując zdolność systemu kamer do obserwacji Marsa w nocy, nawet gdy powierzchnia jest pogrążona w ciemności. Marsjański Eksperyment Środowiskowy Promieniowania (MARIE) rozpoczął zbieranie danych naukowych 13 marca 2002 r., po pomyślnym przywróceniu komunikacji z instrumentem. Inżynierowie pracowali od końca lutego 2002 roku, próbując różnych technik komunikacji z instrumentem, który przestał działać w sierpniu 2001 roku. Wyniki ich testów wskazują, że problem może być związany z błędem pamięci w oprogramowaniu pokładowym instrument promieniowania. Wstępne dane naukowe ze statku kosmicznego sugerują możliwą identyfikację znacznych ilości zamarzniętej wody. Zestaw instrumentów spektrometru promieniowania gamma został wykorzystany do wykrycia wodoru, który wskazuje na obecność lodu wodnego w górnym metrze (trzech stóp) gleby w dużym regionie otaczającym południowy biegun planety. Wykryta ilość wodoru wskazuje na 20-50% masowych lodu w dolnej warstwie. Ponieważ skała ma większą gęstość niż lód, ta ilość to ponad 50% objętości lodu wodnego.

Mars Pathfinder

Pierwsza z misji NASA Discovery. Wystrzelony w grudniu 1996 r. I przybył na Marsa 4 lipca 1997 r. Przeznaczony głównie jako misja demonstracyjna technologii. Użyli poduszek powietrznych do amortyzacji lądowania na Marsie. Stacja pamięci Carla Sagana przesłała zdjęcia starożytnej równiny zalewowej w Ares Vallis. Ważący 10 kg łazik Sojourner wykorzystał spektrometr rentgenowski do zbadania składu skał i przejechał około 100 metrów. Przekazał bezprecedensowe 2,3 gigabita danych, w tym 16 500 zdjęć z kamery lądownika, 550 zdjęć z kamery łazika, 16 analiz chemicznych skał i gleby oraz 8,5 miliona pomiarów ciśnienia atmosferycznego, temperatury i wiatru. Operacje zakończyły się po 83 dniach 27 września 1997 r.

Mars Surveyor 2001

Dwie misje NASA mające na celu zbadanie Marsa, pierwotnie zaplanowane na kwiecień 2001 r., ale teraz przełożone. Orbiter będzie wyposażony w wysokiej rozdzielczości spektrometr do obrazowania w podczerwieni i spektrometr promieniowania gamma do mapowania składu powierzchni i wodoru w glebie. Lądownik będzie zawierał spektrometr na podczerwień i mały pojazd wędrowny z ramieniem robota do pobierania próbek gleby, eksperyment środowiska radiacyjnego oraz instalację do wytwarzania ciekłego tlenu z atmosfery.

Magnenus [Magnen, Magnien], Jan Chryzostom (ok. 1590 - ok. 1679)

Lekarz urodzony w Luxeuil w Burgundii, został profesorem medycyny i filozofii w Pawii we Włoszech, astrologiem, który wskrzesił atomizm, ustanawiając realną alternatywę dla filozofii Arystotelesa i torując drogę nowoczesnemu poglądowi naukowemu wyrażonemu przez GALILEO.

Magnetary

Magnetar (skurcz "gwiazdy magnetycznej") to GWIAZDA NEUTRONOWA, której energia pola magnetycznego przewyższa wszystkie inne źródła energii, w tym rotację. W większości przypadków oznacza to siłę pola magnetycznego około 1015 G, co czyni magnetary obiektami o najbardziej intensywnym znanym polu magnetycznym. Początkowo zaproponowano magnetary w celu wyjaśnienia właściwości miękkich wzmacniaczy gamma (SGR) (Thompson i Duncan, 1995). SGR są źródłami krótkich, powtarzających się wybuchów super-Eddingtona promieni ? (do ?100 keV). Wiadomo, że trzy z nich istnieją w naszej Galaktyce (SGR1900+14, SGR1806-20 i SGR1627-41), a czwarta najwyraźniej znajduje się w Wielkim Obłoku Magellana (SGR0525-66). (Oznaczenia te pochodzą od ich początkowo określonych pozycji w rektascensji i deklinacji; jednak w niektórych przypadkach miały miejsce późniejsze udoskonalenia pozycji. Zgodnie z konwencją oznaczenia nie zostały zmienione, aby to odzwierciedlić.) Ich lokalizacje i możliwe skojarzenia z pozostałości po supernowych sugerują, że są to gwiazdy neutronowe. SGR przechodzą sporadyczne okresy wybuchowej aktywności, przerywane długimi przerwami spoczynku. Od czasu do czasu (być może co wiek) emitują bardzo intensywne, gigantyczne rozbłyski promieniowania γ o energii kilku MeV, których intensywność na Ziemi jest większa niż w jakimkolwiek innym kosmicznym źródle. Model magnetarowy zakłada, że źródłem energii dla wszystkich tych wybuchów jest intensywne pole magnetyczne, które obciąża skorupę gwiazdy neutronowej i powoduje jej pęknięcie, ekscytujące fale Alfvéna i energetyzujące elektrony w magnetosferze gwiazdy neutronowej. Małe pęknięcia wyjaśniają częste, mniej intensywne wybuchy, podczas gdy globalne pęknięcia i ponowne połączenie pola magnetycznego są odpowiedzialne za gigantyczne wybuchy. Wszystkie SGR są nieaktywnymi, stałymi źródłami promieniowania rentgenowskiego o niskiej energii (2-10 keV). W kilku przypadkach widoczne są wyraźne dowody na okresową emisję, albo spoczynkowych promieni rentgenowskich, albo wybuchowych promieni γ. Okresy mieszczą się w zakresie 5-8 s iw modelu magnetara są wyjaśnione obecnością gorących punktów na powierzchni gwiazdy neutronowej, których źródłem ogrzewania jest rozpraszanie pola magnetycznego i naprężenia skorupy gwiazdy neutronowej. Eksperymentalne dowody na istnienie super silnych pól magnetycznych pochodzą z obserwacji spowolnienia SGR, wydedukowanych z niskoenergetycznych promieni rentgenowskich . Interpretacja tych obserwacji jest taka, że podobnie jak pulsary radiowe, gwiazda neutronowa traci energię poprzez promieniowanie dipolowe ze swojego pola magnetycznego.

Mach, Ernst (1838-1916)

Morawsko-austriacki fizyk, naukowiec/filozof, którego filozofia naturalna opierała się na założeniu, że cała wiedza jest kwestią eksperymentów, a nawet wrażeń, tak więc "prawa natury" są podsumowaniami doświadczeń dostarczanych przez omylne zmysły. EINSTEIN, którego uczył Mach, był pod silnym wpływem tej perspektywy i rozwinął teorię względności, wyrażając mniej więcej to samo, włączając prędkość światła do koncepcji jednoczesności itp. Zasada Macha jest filozoficznym stwierdzeniem, że w pewien sposób na właściwości ciała wpływają właściwości wszystkich innych ciał wszechświata. Nie jest to łatwe do naukowej interpretacji, ale zasada ta wpłynęła na koncepcję czasoprzestrzeni Einsteina. Wbrew przekonaniu Einsteina, że stworzył ogólną teorię względności zgodnie z tą zasadą, WILLEM DE SITTER znalazł rozwiązania równań pola Einsteina przy braku materii, tj. poza ciałem testowym nie istnieje żadna materia, ale ma ona bezwładność. Mach pracował również nad akustyką, a stosunek prędkości ciała do prędkości dźwięku jest znany jako liczba Macha

Maclaurin, Colin (1698-1746)

Urodzony w Kilmodan, Argyllshire, Szkocja, został profesorem matematyki na Uniwersytecie w Edynburgu i zajmował się teorią pływów, zderzeń ciał, aw 1742 opublikował Traktat o fluktuacjach, pierwszy systematyczny wykład metod NEWTONA. Jego wpływ był negatywny, ponieważ przedłużał aktualność geometrycznego podejścia Newtona do rachunku różniczkowego zamiast analizy algebraicznej opracowanej na kontynencie. W książce użył specjalnego przypadku szeregu Taylora, obecnie nazywanego szeregiem Maclaurina

Maclear, Thomas (1794-1879)

Irlandzki astronom zweryfikował paralaksę alfa Centauri Hendersona. Wyszkolony jako lekarz w Anglii, Maclear był astronomem-amatorem, który został FRS na podstawie swojego wkładu w astronomię, a następnie został powołany do Królewskiego Obserwatorium na Przylądku Dobrej Nadziei, gdzie był dyrektorem od 1834 do 1870

Maffei 1 i 2

Dwie stosunkowo bliskie galaktyki, które leżą tak blisko płaszczyzny Drogi Mlecznej, że są prawie całkowicie przesłonięte przez pył międzygwiezdny. Zostały odkryte w 1968 roku w wyniku obserwacji w podczerwieni prowadzonych przez włoskiego astronoma Paulo Maffei. Maffei I wydaje się być galaktyką eliptyczną, znajdującą się w odległości około 330 000 lat świetlnych. Maffei 2 to galaktyka spiralna leżąca w odległości około 15 milionów lat świetlnych.

Magellan

Bardzo udany orbiter NASA Venus, wystrzelony z promu kosmicznego Atlantis w maju 1989 r. Przybył na Wenus w sierpniu 1990 r. Wykorzystał radar z syntetyczną aperturą do zmapowania 98% powierzchni Wenus w rozdzielczości 120-300 m i dostarczył globalnych danych wysokościowych. Odkryto ponad 1000 kraterów uderzeniowych i 1100 elementów wulkanicznych. Odkryto również kręte doliny i znane unikalne struktury geologiczne jak korony i pajęczynówki. Precyzyjne śledzenie radiowe statku kosmicznego zmierzyło pole grawitacyjne Wenus. Wszedł w atmosferę planety w październiku 1994 roku.

Magellan, Ferdynand (1480? -1521)

Portugalski odkrywca, którego załoga przywiozła z podróży na półkulę południową wieści o istnieniu tak zwanych obłoków Magellana. Początkowo pomyślano o nich jako o dwóch fragmentach Drogi Mlecznej, które w jakiś sposób się poluzowały, ale teraz wiadomo, że są to dwie najbliższe nam galaktyki. Magellan, statek kosmiczny na Wenus upamiętnia jego eksploracje.

M9

M9 to gromada kulista w konstelacji Wężownika (3 stopnie na południe i 2 stopnie na wschód od ? Ophiuchi), zaledwie 5500 lat świetlnych od Centrum Galaktyki. Ma wizualną jasność 7,3 mag, co częściowo wynika z dużej odległości od Słońca (26 000 lat świetlnych), ale także dlatego, że leży na skraju ciemnej mgławicy, a zatem jest przyćmiona przez pył na północy i zachodzie. Gromada ma lekko eliptyczny zarys i średnicę 49 lat świetlnych. Walter Baade zbadał M9 w poszukiwaniu gwiazd zmiennych i znalazł tylko 13, z których 10 ma okres około 2,4 dnia.

M90

M90 jest jedną z większych spiral w gromadzie w Pannie, ale ma niewielką masę. Ma również jedną z największych prędkości zbliżania się spośród wszystkich obiektów Messiera i prawdopodobnie jest w trakcie ucieczki z gromady w Pannie. Ramiona spiralne są ciasno skręcone i gładkie, ale, co jest niezwykłe w przypadku spirali, nie ma w nich procesu formowania się gwiazd, a jedynie w obszarze wewnętrznego dysku. Galaktyka może obecnie ewoluować do stanu podobnego do M64.

M91

M91 w Coma Berenices była przez długi czas uważana za jeden z "zaginionych" obiektów Messiera, ponieważ w pobliżu jej wymienionej pozycji nie było widać nic mglistego. Sugerowano nawet, że Messier naprawdę widział kometę w tym miejscu w marcu 1781 roku, ale nie rozpoznał jej prawdziwej natury. W 1969 roku amator z Teksasu, William C. Williams, podał odpowiedź, która jest obecnie uznawana za prawdopodobną: Messier pierwotnie zmierzył położenie tego obiektu przez swój teleskop w odniesieniu do M89, ale kiedy zaczął spisywać swoje obserwacje, omyłkowo zastosował poprawkę do współrzędnych M58, innej galaktyki w tym obszarze. Wynikowa pozycja pokrywa się z pozycją NGC4548, spiralnej z poprzeczką o jasności 10 magnitudo, która byłaby w zasięgu teleskopu Messiera. Jeśli M91 rzeczywiście jest taka sama jak NGC 4548, to jest członkiem gromady w Pannie, ale wizualnie nie wyróżnia się niczym szczególnym w małych amatorskich instrumentach.

M92

M92 to wyjątkowo stara gromada kulista w Herkulesie, która byłaby lepiej znana, gdyby nie została przyćmiona przez M13. Została odkryta przez Johanna Bodego w 1777 r. i ponownie odkryta w 1781 r. przez Messiera, chociaż ponieważ jest wystarczająco jasna, aby była widoczna gołym okiem w idealnych warunkach, zaskakujące jest to, że nie została rozpoznana wcześniej. Jak w większości kulistych, prawie wszystkie znane zmienne w M92 są krótkookresowymi zmiennymi pulsującymi typu RRLyrae, choć i w tym przypadku występuje rzadkość: układ podwójny zaćmieniowy typu WUrsae Majoris. Badanie M92 przeprowadzone przez H Arp, WBaum i ASandage wykazało, że najjaśniejszymi członkami gromady są czerwone olbrzymy o jasności bezwzględnej około -3 magnitudo. Wizualnie, w małych instrumentach, M92 ma bardzo skondensowane centrum z otaczającą go śpiączką, jak głowa komety. Analiza wyników z satelity Hipparcos daje odległość do M92 wynoszącą około 29 000 lat świetlnych, nieco dalej niż M13, oraz szacunkowy wiek 14 miliardów lat, co czyni ją najstarszą znaną kulistą.

M93

M93 to gromada otwarta położona prawie dokładnie na galaktycznym równiku w Puppis. Szósta wielkość jest na granicy widoczności gołym okiem i jest łatwa do wykrycia przez lornetkę, w pobliżu Xi Puppis o jasności trzeciej wielkości. Jest wydłużony i przez małe teleskopy wygląda jak czubek noża, chociaż admirał Smyth nazwał go kształtem rozgwiazdy. M93 została odkryta przez Messiera w marcu 1781 roku i opisana przez niego jako "skupisko małych [tj. słabe] gwiazdy bez mgławicy". Współczesne pomiary identyfikują najjaśniejsze gwiazdy jako niebieskie olbrzymy ósmej wielkości spośród łącznie około 60 gwiazd o średnicy około 18 minut kątowych. Jednak trudno jest określić, jak daleko sięgają zewnętrzne krańce; opublikowane średnice gromady wahają się od zaledwie 8 minut kątowych (własne oszacowanie Messiera) do 24 minut kątowych. Współczesne pomiary odległości wskazują, że gromada znajduje się 3600 lat świetlnych od nas, co daje jej rzeczywistą średnicę około 20 lat świetlnych, a jej wiek to około 300 milionów lat.

M94

M94 to galaktyka spiralna w Canes Venatici, leżąca na północ od linii pomiędzy Alfa i Beta Canum Venaticorum. Galaktyka jest przedstawiona nam niemal twarzą w twarz, aw małych teleskopach wydaje się niemal idealnie zaokrąglona z jasnym jądrem; Admirał Smyth, co zrozumiałe, nazwał go "podobnym do komety". Jest klasyfikowany jako pośredni pomiędzy typem Sa i Sb, co oznacza, że jego ramiona są dość ciasno owinięte. Małe teleskopy ujawniają ślady jego ramion spiralnych, które zawierają wiele niejednolitych obłoków pyłu w ich wewnętrznych obszarach. Ultrafioletowe obserwacje ujawniły pierścień gwiazdotwórczy o średnicy ponad 7000 lat świetlnych wokół jądra tej galaktyki. Fotografie z długim czasem naświetlania wykonane dużymi instrumentami ujawniają również zewnętrzny pierścień światła, oba pierścienie dostarczają dowodów na dawną aktywność w galaktyce. M94 została odkryta w marcu 1781 roku przez Mechaina, podobnie jak wszystkie kolejne obiekty w katalogu Messiera. M94 znajduje się w odległości około 15 milionów lat świetlnych

M95

M95 to galaktyka spiralna z poprzeczką w Lwie, pod ciałem lwa, mniej więcej w jednej trzeciej drogi od Alfa do Beta Leonis. Została odkryta w marcu 1781 roku przez Mechaina, ale przy dziesiątej wielkości jest słaba i trudna dla małych teleskopów. M95 jest przedstawiona nam niemal twarzą w twarz, pokazując centralną poprzeczkę i ciasno owinięte ramiona spiralne, które razem tworzą kształt greckiej theta. M95 tworzy parę z pobliską M96, zwykle uważana za znajdującą się w odległości około 25 milionów lat świetlnych, chociaż obserwacje za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble'a w 1995 roku wskazują, że odległość jest o około 50% większa.

M96

M96 to galaktyka spiralna w Lwie, leżąca około dwóch trzecich stopnia na wschód od M95. Podobnie jak ta galaktyka, została odkryta w marcu 1781 roku przez Mechaina, a następnie została sprawdzona przez Messiera przed włączeniem do jego katalogu. Wizualnie wydaje się zaokrąglony z jasnym środkiem i ślady ramion spiralnych; jest klasyfikowany jako typ Sa. W 1998 roku wybuchła w nim supernowa typu Ia. M96 leży w podobnej odległości do M95, chociaż szacunki odległości są rozbieżne. Zwykle przyjmowano liczbę około 25 milionów lat świetlnych, ale obserwacje zmiennych cefeid w M96 za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble'a dały odległość bliższą 40 milionom lat świetlnych. Bez względu na rzeczywistą odległość, te galaktyki i M105 na północy są pozornie częścią małej gromady, Grupy Galaktyk w Lwie, która obejmuje również M65 i M66.

M97

M97 to mgławica planetarna w Wielkiej Niedźwiedzicy, leżąca nieco na południe od misy Wielkiego Wozu, 2,25 stopnia od Beta Ursae Majoris. Mgławica ta została odkryta w lutym 1781 roku przez Mechaina, który zauważył, że trudno ją dostrzec; współcześni obserwatorzy szacują ją na dziesiątą lub jedenastą wielkość, umieszczając ją wśród najsłabszych obiektów w katalogu Messiera. Lord Rosse w 1848 roku nazwał ją Mgławicą SOWA, ponieważ jej zaokrąglony zarys z dwoma ciemnymi plamami sprawiał wrażenie pyska sowy. Rosse twierdził wówczas, że w każdej jamie była widoczna gwiazda, jak para oczu, ale słabsza z nich później zniknęła; być może wcale nie była to prawdziwa gwiazda, ale jaśniejszy węzeł mgławicy. Istnieje jednak gwiazda centralna, wymieniana jako czternasta lub szesnasta magnitudo, która jest źródłem gazu mgławicy. Wizualnie przez małe teleskopy Sowa wygląda jak blady, szary dysk większy niż Jowisz, chociaż większe instrumenty (i zdjęcia z długim czasem naświetlania) ujawniają zielonkawy kolor. Podobnie jak w przypadku wszystkich mgławic planetarnych, jej odległość jest niepewna, ale prawdopodobnie wynosi około 1500 lat świetlnych, nieco dalej niż M27, ale wciąż należy do najbliższych nam planetarnych.

M98

M98 to galaktyka spiralna w południowej części Coma Berenices, zaledwie 0,5 stopnia od gwiazdy piątej wielkości 6 Comae Berenices. Było to odkrycie Mechaina w marcu 1781 roku. M98 to galaktyka spiralna typu pośredniego, leżąca do nas niemal krawędzią, w wyniku czego wydaje się być niezwykle wydłużona, około cztery razy dłuższa niż szersza. William Herschel w 1783 roku oświadczył, że "jego słabe gałęzie sięgają ponad ćwierć stopnia", chociaż tylko duże teleskopy pokażą go tak duży; w instrumentach amatorskich jego długość będzie mniej więcej o połowę mniejsza niż widział to Herschel, a jądro wygląda jak gwiazda. Chociaż leży w śpiączce, M98 jest w rzeczywistości członkiem Gromady w Pannie. Zaskakującym aspektem jest to, że nie pokazuje przesunięcia ku czerwieni, ale przesunięcie ku błękitowi, co wskazuje, że porusza się w naszym kierunku ze względną prędkością 140 km s^-1. W rzeczywistości nie jest to jedyny członek gromady w Pannie, który wykazuje przesunięcie ku błękitowi, ani nie ma największej wartości; raczej te niezgodne liczby pokazują, że istnieje szeroki zakres ruchu pomiędzy poszczególnymi członkami dużych gromad, takich jak w Pannie.

M99

M99 to galaktyka spiralna w Coma Berenices. Było to kolejne odkrycie Mechaina w marcu 1781 roku, po przeciwnej stronie gwiazdy piątej wielkości 6 Comae Berenices z M98, ale obie galaktyki mają zupełnie inny wygląd. Podczas gdy M98 jest skierowana do nas krawędzią, M99 jest odwrócona prawie przodem, tak że wydaje się zaokrąglona w małych instrumentach. Jest klasyfikowany jako typ Sc. Co niezwykłe, wydaje się mieć trzy ramiona spiralne (dwa symetryczne to najczęściej spotykany układ), chociaż będą one widoczne tylko przy większych aperturach lub na zdjęciach z długim czasem naświetlania. Zostały one po raz pierwszy zaobserwowane przez Lorda Rosse′a w 1848 roku, co czyni tę galaktykę drugą, w której definitywnie wykryto strukturę spiralną (M51 była pierwszą), chociaż oczywiście w tamtym czasie nie rozpoznano prawdziwej natury galaktyk. M99 była miejscem trzech znanych supernowych w latach 1967, 1972 i 1986. W przeciwieństwie do M98, która wykazuje niewielkie przesunięcie ku błękitowi, M99 ma jedno z największych przesunięć ku czerwieni ze wszystkich galaktyk w Gromadzie w Pannie, 2400 km s^-1.

M8

M8 to mgławica dyfuzyjna znana również jako "MGŁAWICA LAGUNA" z powodu ciemnego pasma dzielącego ją na dwie jasne części. Mgławica jest powiązana z otwartą gromadą gwiazd (NGC 6530), którą można zobaczyć gołym okiem w konstelacji Strzelca na południowy wschód od jasnej mgławicy M20. Gromada została po raz pierwszy odkryta przez Flamsteeda około 1680 roku (był on pierwszym Królewskim Astronomem i opublikował katalog gwiazd Historia Coelestis Britannica w 1712 roku). Francuski astronom Le Gentil opisał mgławicę w 1747 roku. Gromada otwarta powstała w wyniku formowania się gwiazd przez zapadający się gaz w mgławicy, a większość zainteresowania tym obiektem skupia się na fakcie, że nadal można zaobserwować powstawanie gwiazd. Mgławica jest bogata w podstruktury, zwłaszcza ciemne globule (które zapadają się obłoki protogwiazdowe) oraz niedawno odkryte struktury poskręcanej liny, które prawdopodobnie są zjawiskami przypominającymi tornada, spowodowanymi dużą różnicą temperatur między gorącą powierzchnią a zimnym wnętrzem mgławicy chmury połączone z ciśnieniem światła gwiazd. W jej najjaśniejszej części znajduje się region znany jako "Mgławica Klepsydra", w którym obecnie wydaje się zachodzić formowanie gwiazd. Jasna emisja tej części (i emisja w pozostałej części mgławicy) jest spowodowana reemitującym gazem promieniowaniem, które zostało pochłonięte przez bardzo gorące młode gwiazdy. Gromada otwarta zawiera od 50 do 100 takich gwiazd z dużą liczbą nieregularnych gwiazd zmiennych, takich jak gwiazdy rozbłyskowe (typu UV Ceti). Jego wiek szacuje się na zaledwie 2 miliony lat. Mgławica ma średnicę 140 lat świetlnych i znajduje się około 5200 lat świetlnych od Słońca. Jej jasność wizualna wynosi 6,0 mag i emituje również fale radiowe w paśmie 9,4 cm.

M80

M80 to gromada kulista w Scorpiusie, która jest niezwykła z dwóch powodów (które mogą być ze sobą powiązane). W maju 1860 r. w gromadzie pojawiła się nowa karłowata, prawdopodobnie spowodowana przez zmienną kataklizmiczną. Nowe karłowate są rzadkimi zdarzeniami w gromadach kulistych (patrz także M14). M80 ma również największą i najbardziej skoncentrowaną populację niebieskich gwiazd-maruderów (które obecnie uważa się za późny etap ewolucji ciasnego układu podwójnego) kiedykolwiek zaobserwowaną w galaktycznej gromadzie kulistej. Może to sugerować, że znajduje się on w przejściowym stanie dynamicznym, podczas którego interakcje między gwiazdami opóźniają proces zapadania się jądra. Odległość do M80 nie jest dobrze określona i waha się między 27 000 a 36 000 lat świetlnych. Jego wielkość wizualna wynosi 7,3, a średnica 8,9′.

M81

M81 to galaktyka spiralna wczesnego typu z wyraźnym zgrubieniem i dobrze zdefiniowanymi ramionami. Czasami jest również nazywana "Galaktyką Bodego"; jest bardzo jasny iw dobrych warunkach można go zobaczyć gołym okiem w konstelacji Wielkiej Niedźwiedzicy. Wraz z M82 tworzy małą grupę i istnieją przesłanki, że obie miały bliskie spotkania w przeszłości (M82 wydaje się być bardziej dotknięta - jej kształt jest bardziej nieregularny niż M81). Znajdująca się w odległości zaledwie 12 milionów lat świetlnych M81 jest dość pobliską galaktyką i dlatego była szeroko obserwowana. Ma gęsty i nierozwiązany rdzeń, który emituje silnie w paśmie fal radiowych, a także zawiera źródło promieniowania rentgenowskiego. To, wraz z innymi przesłankami, takimi jak linie emisji niskojonizacyjnej, doprowadziło do wniosku, że jądro M81 musi również zawierać AGN o niskiej jasności (aktywne jądro galaktyczne). Jak zwykle w przypadku tych zjawisk, szczegóły obiektu generującego energię w centrum nie są dobrze poznane. Ale jasne jest, że M81 wykazuje cechy podobne do słabej galaktyki Seyferta.

M83

M83 jest galaktyką spiralną typu SABc (tj. jest typem pośrednim między spiralną z poprzeczką a normalną galaktyką spiralną) w Hydrze (czasami nazywaną "Galaktyką Wiatraczek"). Została odkryta po raz pierwszy przez Lacaille′a podczas pobytu na Przylądku Dobrej Nadziei (1751-1752) i dlatego jest pierwszą odkrytą galaktyką poza Grupą Lokalną. Jej odległość szacowana jest na 15 milionów lat świetlnych, co czyni ją również najbliższą spiralą z poprzeczką. M83 jest typowym przykładem tak zwanej "galaktyki gwiazdotwórczej". Wybuchy gwiazd to obszary charakteryzujące się bardzo wysokim tempem powstawania gwiazd, spowodowanym szybką przemianą gazu, gwałtownymi interakcjami gwiazd z ośrodkiem międzygwiazdowym poprzez fronty jonizujące, wiatry gwiazdowe i wysokie tempo wybuchów supernowych związane z młodą populacją gwiazd. Pochodzenie tego zjawiska nie jest dobrze poznane, ale jest ważne dla ewolucji galaktyk. Większość wybuchów gwiazd jest związana z AGN (aktywne jądra galaktyczne), jak również z gazem o dużej gęstości i niesymetrycznym potencjałem grawitacyjnym, zwykle spowodowanym poprzeczką lub oddziałującą galaktyką. M83 jest typowa, ponieważ ma poprzeczkę, a także podejrzewany AGN. Wraz z NGC 5128 i NGC 5253 M83 tworzy małą grupę. Obie te inne galaktyki są osobliwe, co może wskazywać na wcześniejsze oddziaływanie. Do tej pory odnotowano sześć supernowych - więcej niż w jakimkolwiek innym obiekcie Messiera.

M84

M84 to galaktyka soczewkowata w Pannie, znajdująca się w odległości około 60 milionów lat świetlnych. Jest zamieszkana przez stare żółte gwiazdy i posiada system gromad kulistych (znacznie mniej gęstych niż M87). Ma również szybko obracający się dysk gazu jądrowego i zawiera anAGN (aktywne jądro galaktyczne), które najprawdopodobniej jest zasilane przez supermasywny (3108 mas Słońca) centralny obiekt. Ten obiekt emituje dwa małe, ale wyraźne dżety w zakresie fal radiowych. Do tej pory odnotowano trzy supernowe. Prawdopodobnie z powodu swojej większej odległości, M84 nie jest szczególnie dobrze zbadana. Najnowsze zainteresowanie badawcze dotyczyło raczej badania supernowych niż AGN.

M85

M85 to wczesna galaktyka soczewkowata w Coma Berenices, najbardziej wysuniętym na północ członku gromady w Pannie. Ma odległość około 60 milionów lat świetlnych i pod wieloma względami jest bardzo podobna do M84: ma również starą żółtą populację i dość jasny dysk. Najbardziej interesującym aspektem M85 są jej właściwości rentgenowskie. W przeciwieństwie do większości innych wczesnych galaktyk w Pannie, jest bardzo słaba w zakresie rentgenowskim, a jej widmo wydaje się składać z dwóch części - twardej (tj. masowe układy podwójne promieniowania rentgenowskiego oraz miękką (tj. mniej energetyczną) część, która może być spowodowana gorącym ośrodkiem międzygwiazdowym. Jest to niezwykłe, ponieważ widmo rentgenowskie takiej galaktyki jest zwykle zdominowane przez emisję z ośrodka międzygwiazdowego.

M86

M86 to soczewkowata lub eliptyczna (klasyfikacja nie jest do końca jasna) galaktyka w Pannie, jedna z największych w gromadzie w Pannie. Ma rzucający się w oczy system słabych gromad kulistych i bardzo małego karłowatego towarzysza. Ponieważ leży w sercu gromady w Pannie, jej światło jest w rzeczywistości przesunięte względem nas ku błękitowi (tj. M86 ma słaby pióropusz promieniowania rentgenowskiego rozciągający się od optycznego kształtu galaktyki. Spekulowano, że jest to spowodowane ciśnieniem tłoka ośrodka międzygromadowego, który pozbawia galaktykę gazu. Oprócz pióropuszu wykryto słabe zniekształcenie optyczne, prawdopodobnie spowodowane formowaniem się gwiazd spowodowanym ochładzaniem gorącego gazu, który jest usuwany. Spowodowało to ogromne zainteresowanie galaktyką, ponieważ daje ona rzadką szansę obserwowania formowania się gwiazd w środowisku przepływów chłodzących. M86 tworzy małą grupę razem z M84.

M88

M88 to galaktyka spiralna w Coma Berenices w odległości między 12 a 17 Mpc. Jest także członkiem gromady Virgo. Galaktyka należy do kategorii kłaczków spiralnych, co oznacza, że ma stochastyczną strukturę spiralną w swoim dysku gwiezdnym ze słabą strukturą dwuramienną w podczerwieni, co wskazuje na możliwą leżącą u podłoża falę gęstości. Jej najbardziej interesującą cechą jest chemicznie oddzielone jądro, co oznacza, że galaktyka ma chemicznie odrębne, bogate w metal jądro w wyraźnie innym wieku niż zgrubienie. Ponadto obserwacje wtórnych rozbłysków gwiazdotwórczych mogą wskazywać na istnienie kilku bardziej odrębnych chemicznie podsystemów gwiazd. Pochodzenie tego zjawiska nie jest znane. W 1999 roku w M88 zaobserwowano supernową.

M89

M89 to galaktyka eliptyczna w Pannie, znajdująca się w odległości około 60 milionów lat świetlnych. Należy do gromady w Pannie. W zakresie optycznym M89 nie wykazuje żadnych niezwykłych cech, ale w zakresie fal radiowych ma słabą otaczającą strukturę, jak również przypominające dżet rozszerzenie sięgające około 10′ od centrum. Rdzeń radiowy ma niską jasność, ale zmienną. Emituje również silnie w zakresie UV - światło UV jest zwykle kojarzone z bezpośrednim promieniowaniem nietermicznym lub pyłem nagrzanym przez gwiazdy, ale oba te zjawiska są nieobecne w danych optycznych. Jak dotąd nie zaproponowano żadnej teorii, która mogłaby wyjaśnić wszystkie te cechy, ale Kosmiczny Teleskop Hubble′a niedawno odkrył bardzo małe AGN (aktywne jądro galaktyczne) w centrum tej galaktyki. Uważa się, że jest to skromne zjawisko akrecji na czarnej dziurze i reprezentuje najsłabszy znany dotychczas AGN.

M7

M7 to gromada otwarta lub galaktyczna w gwiazdozbiorze Skorpiona. Jest łatwo widoczny gołym okiem kilka stopni na północny wschód od Shaula (λ Scorpii) i po raz pierwszy wspomniał o nim Ptolemeusz w 130 r. n.e. (jego wzmianka może również obejmować pobliską M6). Dlatego gromada ta jest często nazywana "gromadą Ptolemeusza". Została uwzględniona w opublikowanych wykazach obiektów mgławicowych i gwiezdnych przez Hodiernę (około 1654 r. - liczyła 30 gwiazdek), Halleya (1678 r.) M7 zawiera około 80 gwiazd o jasności większej niż 10 (najjaśniejsza to żółty olbrzym). Jej ogólna jasność wizualna wynosi 4 mag, a średnica 18 lat świetlnych. Wiek oszacowano na 220 milionów lat (należy zauważyć, że Koelbloed podaje znacznie niższą wartość 70 milionów lat), a odległość do Słońca na 800 lat świetlnych.

M70

M70 to gromada kulista w Strzelcu, znajdująca się w odległości około 28 000 lat świetlnych. Ma południową deklinację i dlatego jest trudna do zaobserwowania z półkuli północnej, ale jest nieco jaśniejsza i większa niż jej pozorna sąsiadka M69. W przypadku gromady kulistej ma ona jedynie pośrednią metaliczność i ma bardzo wyraźną sekwencję niebieskich maruderów. Światło dalekiego UV jest równomiernie rozłożone i nie jest zdominowane przez pojedynczą jasną gwiazdę, dlatego nie jest do końca jasne, co powoduje silną emisję w tym regionie. Jest tylko 10 gwiazd zmiennych, z których wszystkie to RR Lyrae.

M71

M71 to niezwykła gromada kulista w Sagitcie, ponieważ jest bardzo bogata w metale (tylko M69 jest bogatsza) i bardzo rzadka. Przez długi czas jej klasyfikacja była nieokreślona między rzadką gromadą kulistą a bardzo gęstą gromadą otwartą. Jednak obecnie powszechnie uważa się, że jest to gromada kulista. Drugą niezwykłą cechą jest orbita o bardzo małej ekscentryczności. Gromady kuliste zwykle poruszają się wokół płaszczyzny galaktycznej w halo, ale istnieje populacja gromad bogatych w metale, które są skoncentrowane blisko płaszczyzny. M71 należy do nich i została dokładnie zbadana w celu uzyskania lepszego wglądu w proces formowania się gromad. Co ciekawe, jego gwiazdy wydają się mieć bardzo zróżnicowaną obfitość niektórych cięższych pierwiastków, co może wskazywać, że gaz, z którego zostały utworzone, nie był odpowiednio wymieszany. W przeciwieństwie do większości gromad kulistych, M71 ma tylko kilka zmiennych. Do tej pory zidentyfikowano osiem, z których żaden nie należy do pospolitego typu RR Lyrae.

M72

M72 to gromada kulista w Wodniku, niezbyt skoncentrowana, dość odległa, ale wewnętrznie bardzo jasna. Zawiera 42 znane gwiazdy zmienne i jest częścią małej grupy gromad kulistych wraz z NGC6584, NGC6864, M75 i innymi. Ta grupa była przedmiotem zainteresowania, ponieważ ma wyraźny ruch wsteczny wokół centrum galaktyki. Znaczenie grupy pozornie wstecznych gromad polega na hipotezie, że gromady galaktycznego halo powstały w stosunkowo dużych galaktykach satelitarnych, które następnie połączyły się z Galaktyką, tworząc galaktyczne halo.

M73

M73 jest asteryzmem czterech gwiazd, który został zarejestrowany przez Messiera jedynie jako pomoc w określeniu pozycji M72 (czyli 1,5 stopnia na zachód). Nie jest do końca jasne, czy grupa jest prawdziwą gromadą, czy zwykłym asteryzmem. EMArnal sklasyfikował ją jako gromadę otwartą w 1979 roku, ale wydaje się, że to twierdzenie nie zostało sprawdzone.

M74

M74 to galaktyka spiralna w Rybach o średnicy liniowej 95 000 lat świetlnych (tj. mniej więcej wielkości Drogi Mlecznej) i jasności wizualnej 9,4 magnitudo. Pod wieloma względami jest to prototypowa spirala "wielkiego projektu". Jej ramiona mają około 1000 lat świetlnych szerokości, ma bardzo małe i jasne jądro i jest szczególnie piękna na fotografiach, ponieważ jest skierowana do przodu. Jednak oprócz normalnego wyglądu wykazano, że ma bardzo rozciągnięty dysk neutralnego wodoru o złożonej strukturze prędkości (tj. Jest lekko wypaczony). Pole prędkości w zewnętrznym dysku jest niezgodne z rotacją różnicową w płaskim dysku. Galaktyka wykazuje również pewne nieregularności w swoich skądinąd gładkich i regularnych ramionach spiralnych. Postulowano, że niedawne zdarzenie fuzji (lub ostatnie zdarzenia fuzji) wyjaśnia to zachowanie, ale w pobliżu nie można dostrzec żadnego odpowiedniego kandydata.

M75

M75 to gromada kulista w Strzelcu, znajdująca się w odległości 57 700 lat świetlnych (tj. poza Centrum Galaktyki). Jest zwarta i ma bardzo wysoką jasność (około 160 000 jasności Słońca). Jest członkiem tej samej grupy co M72 i dlatego ma pozornie wsteczną orbitę wokół Centrum Galaktyki. Jak większość gromad kulistych z wysokim stopniem koncentracji i stosunkowo wysoką metalicznością, ma sporą liczbę gwiazd zmiennych (10 RR Lyrae, sześć ze znanymi okresami) i kilka źródeł radiowych.

M76

M76 to mgławica planetarna w Perseuszu, często nazywana "MAŁĄ Mgławicą Hantle" (lub Mgławicą "Korek" lub "Motyl"). Przypisano mu dwa numery NGC, ponieważ pierwotnie sądzono, że są to dwa odrębne obiekty. Podobnie jak większość mgławic, ma bardzo źle zdefiniowaną odległość: szacunki wahają się od 1700 do 15 000 lat świetlnych. Jasna część składa się z lekko eliptycznego pierścienia, który jest skierowany w stronę obserwatora (tzn. jest oglądany prawie krawędzią). Do tego pierścienia przyczepione są dwa wewnętrzne płaty (skrzydła motyla) i słabszy zewnętrzne płaty, które poruszają się ze znacznie mniejszą prędkością ekspansji. Dodatkowo po południowo-wschodniej stronie znajduje się czapa polarna, która ponownie ma wyższą prędkość ekspansji. Natura tych zewnętrznych płatów i czapy polarnej pozostaje nieznana, ale ogólnie uważa się, że mgławica została prawdopodobnie utworzona w wyniku interakcji wiatrów gwiazdowych. Gwiazda centralna została zidentyfikowana i ma temperaturę około 60 000 K.

M76

M76 to mgławica planetarna w Perseuszu, często nazywana "MAŁĄ Mgławicą Hantle" (lub Mgławicą "Korek" lub "Motyl"). Przypisano mu dwa numery NGC, ponieważ pierwotnie sądzono, że są to dwa odrębne obiekty. Podobnie jak większość mgławic, ma bardzo źle zdefiniowaną odległość: szacunki wahają się od 1700 do 15 000 lat świetlnych. Jasna część składa się z lekko eliptycznego pierścienia, który jest skierowany w stronę obserwatora (tzn. jest oglądany prawie krawędzią). Do tego pierścienia przyczepione są dwa wewnętrzne płaty (skrzydła motyla) i słabszy zewnętrzny płat, które poruszają się ze znacznie mniejszą prędkością ekspansji. Dodatkowo po południowo-wschodniej stronie znajduje się czapa polarna, która ponownie ma wyższą prędkość ekspansji. Natura tych zewnętrznych płatów i czapy polarnej pozostaje nieznana, ale ogólnie uważa się, że mgławica została prawdopodobnie utworzona w wyniku interakcji wiatrów gwiazdowych. Gwiazda centralna została zidentyfikowana i ma temperaturę około 60 000 K.

M77

M77 to galaktyka spiralna w Cetus, znajdująca się w odległości około 60 milionów lat świetlnych i o średnicy między 120 000 a 170 000 lat świetlnych. Należy do klasy galaktyk znanych jako "galaktyki Seyferta", tj. ma jasne jądro z intensywną aktywnością gwiazdotwórczą w otaczającym go dysku, widmo linii emisyjnych i dość słabe ramiona spiralne. Galaktyki Seyferta same w sobie są szczególnym typem galaktyki AGN (aktywnego jądra galaktycznego). Większość z nich ma (lub uważa się, że ma) supermasywny obiekt akrecyjny w centrum, który zasila intensywną jasność obiektu. W przypadku M77 uważa się, że obiekt ten ma około 107 mas Słońca. Ostatnie zainteresowania badawcze koncentrowały się głównie wokół obiektu centralnego i aktywności gwiazdotwórczej w dysku. M77 ma najjaśniejszy jak dotąd maser pary wodnej (350 jasności Słońca), co wskazuje na trwający wybuch formowania się gwiazd. Ale ze względu na swoją jasność, bliskość i korzystną orientację, galaktyka ogólnie stanowi dobre laboratorium do badania jądra Seyferta, dysku wewnętrznego i pierścienia okołojądrowego.

M78

M78 jest mgławicą refleksyjną widzianą na tle ciemnego obłoku Lynds 1630 i wydaje się być związana z kompleksem Oriona. Zawiera wiele jasnych, gorących gwiazd B, które prawdopodobnie są bardzo młode, aw lub w pobliżu mgławicy zidentyfikowano około 45 zmiennych. Z tego powodu M78 jest czasami określana jako "młoda osadzona gromada" i była ważna dla badań ewolucji gwiazd. Jej struktura wizualna jest zdominowana przez pas ciemnego zaciemnienia, który wyznacza północną krawędź mgławicy. Przypomina słabą kometę. Jej odległość oszacowano na 1600 lat świetlnych, a jasność wizualną na 8,3.

M79

M79 to gromada kulista w Lepus, znajdująca się w odległości około 41 100 lat świetlnych. Jest umiarkowanie uboga w metale (metaliczność porównywalna z M13), ale ma niezwykle niebieską poziomą gałąź i generalnie pokazuje więcej obiektów jasnych w UV, niż można by się spodziewać po takiej gromadzie. Spekulowano, że mogą istnieć procesy kinematyczne zmieniające ewolucję gwiazd, a M79 jest czasami uważana za możliwy przypadek zapadnięcia się jądra z powodu nieregularności jej profilu i dość dużej koncentracji. Jest lekko eliptyczny i zawiera siedem znanych zmiennych.

M6

M6 jest jedną z dwóch wyróżniających się gromad otwartych w Scorpiusie umieszczonych w "żądle" na końcu ogona skorpiona. W przeciwieństwie do pobliskiej M7, którą widać na tle bogatych pól gwiezdnych Drogi Mlecznej, otoczenie M6 jest stosunkowo wolne od gwiazd. Obie gromady są widoczne gołym okiem jako mgliste plamy, ale wydaje się, że pierwszą osobą, która ustaliła prawdziwą naturę M6, był szwajcarski astronom de Che´seaux około 1745 r., zanim ponownie odkrył ją Messier w 1764 r. Gwiazdy M6 tworzą kształt przypominający zarysu motyla, od którego pochodzi jego popularna nazwa Gromada Motyli. W jednym ze "skrzydeł" znajduje się jej najjaśniejszy członek, BM Scorpii, pomarańczowy olbrzym, którego jasność waha się od około piątej do siódmej wielkości mniej więcej co 27 miesięcy. M6 wydaje się nieco mniejsza i słabsza niż M7, ponieważ leży mniej więcej dwa razy dalej, 1600 lat świetlnych. Jego wiek jest jednak tylko o połowę mniejszy, około 80 milionów lat.

M60

M60 to gigantyczna galaktyka eliptyczna w gromadzie w Pannie. Ma średnicę 120 000 lat świetlnych i wewnętrzną jasność około 60 milionów jasności Słońca. M60 zawiera około 5100 gromad kulistych (dla porównania Droga Mleczna ma ich około 150). Gromady te były intensywnie badane, ponieważ są bardzo interesujące dla historii formowania się galaktyk eliptycznych: kolor gromad i ich położenie w halo daje pewne wskazówki co do procesu wzbogacania się w pierwiastki ciężkie podczas formowania. M60 jest również interesująca pod względem dynamicznym: argumenty z dynamiki wewnętrznej wymagają centralnej czarnej dziury o masie 109 mas Słońca. Jest to zgodne z teoriami formowania się galaktyk, które przewidują, że we wszystkich dużych galaktykach eliptycznych powinny znajdować się czarne dziury pozostałe po wcześniejszej fazie kwazara. W radiowej części widma elektromagnetycznego M60 posiada słabe dżety i płaty radiowe, również wskazujące na aktywne jądro. Dodatkowo, jej widmo prawdopodobnie wskazuje, że formowanie się gwiazd miało miejsce całkiem niedawno, co byłoby bardzo niezwykłe dla tak starej galaktyki.

M61

M61 to galaktyka spiralna z poprzeczką w Pannie - kolejnym dużym członku gromady w Pannie. Została odkryta przez Orianiego 5 maja 1779 roku podczas śledzenia komety. Nawiasem mówiąc, Messier również widział go tej nocy, ale pomylił go z kometą (miał popełnić ten sam błąd jeszcze dwa razy, zanim zdał sobie sprawę, że obiekt się nie porusza i umieścił go w swoim katalogu sześć lat później). Galaktyka znajduje się w odległości około 60 milionów lat świetlnych i ma jasność wizualną 9,7 mag. Jej rdzeń pozostaje nierozwiązany, ale ostatnie zdjęcia z HST pokazały jądrową strukturę spiralną masywnych obszarów formowania się gwiazd. Uważa się, że pręt gromadzi gaz w regionach jądrowych, wytwarza pierścienie gwiazdotwórcze i może ostatecznie generować lub zasilać AGN. W M61 zaobserwowano trzy supernowe: 1926A, 1961I i 1964F.

M62

M62 to gromada kulista we Wężowniku, którą Messier odkrył w 1771 r., ale której dokładne położenie określił dopiero w 1779 r. (stąd stosunkowo duża liczba w katalogu). Znajduje się w odległości 21 500 lat świetlnych od Słońca i ma jasność wizualną 6,5 mag. Jej odległość od centrum galaktyki wynosi zaledwie około 6100 lat świetlnych, stąd jej nieregularny kształt jest prawdopodobnie spowodowany deformacją wywołaną przez galaktyczne pływy. Pod względem wielkości i wielkości jest bardzo podobna do M19, jej pozornego sąsiada. Zainteresowania badawcze tą gromadą skupiły się na jej 89 gwiazdach zmiennych. Są to głównie RR Lyrae i określono 74 okresy. Warto zauważyć, że M19, pomimo swojego podobieństwa, ma tylko cztery gwiazdy zmienne.

M63

Galaktyka spiralna "Słonecznik" M63 w Canes Venatici została odkryta przez współpracownika Messiera, Pierre'a Mechaina, 14 czerwca 1779 r. Znajduje się w grupie fizycznej z M51 i kilkoma mniejszymi galaktykami i reprezentuje archetypowy przykład klasy galaktyk znanych jako "spiralne kłaczki '. W tych galaktykach widoczna struktura spiralna jest niejednolita i zlokalizowana, utworzona przez fale gęstości o niskiej amplitudzie. To nie jest jasne, czy są one po prostu słabymi odpowiednikami spiral wielkiego projektu, czy też różnią się dynamicznie. M63 wykazuje słabą dwuramienną strukturę w bliskiej podczerwieni i wykryto struktury podobne do gigantycznych asocjacji molekularnych spiral wielkiego projektu M51 i M100. M63 ma również umiarkowanie aktywne jądro, a supernową zaobserwowano w maju 1971 roku.

M64

M64 to galaktyka spiralna w Coma Berenices, czasami nazywana galaktyką "CZARNE OKO" lub ("Śpiąca Królewna"), ze względu na wyraźną strukturę ciemnego pyłu w pobliżu jej centrum. Znajduje się w odległości około 12 milionów lat świetlnych, ale blisko gromady w Pannie, co sprawia, że jej prędkość recesji prawie na pewno jest zdominowana przez opadanie (co sprawia, że odległość jest niepewna). M64 wzbudziła duże zainteresowanie ze względu na swoją bardzo nietypową strukturę dynamiczną: ma wewnętrzny dysk gazu i gwiazd oraz obracający się w przeciwnych kierunkach dysk zewnętrzny, który w większości składa się z gazu. Pasy pyłu "podbitego oka" znajdują się w wewnętrznym dysku. Dwa dyski są współpłaszczyznowe do około 7 stopni. Obszar przejściowy między nimi nie jest w stanie ustalonym i zawiera intensywne formowanie się gwiazd. Początkowo sądzono, że ten dziwaczny system dwóch dysków powstał w wyniku akrecji towarzyszącej galaktyki, ale nawet ten model nie wyjaśnia w pełni dynamicznego zachowania ani też nie wyjaśnia, dlaczego takie systemy są tak bardzo rzadkie (tylko trzy dotychczas odkryto galaktyki z przeciwbieżnymi dyskami).

M65

M65 jest galaktyką spiralną w Lwie, częścią trypletu Lwa, który składa się z M65, M66 i NGC 3628. Jej odległość była różnie określana jako 6,7 Mpc (de Vaucouleurs 1975) i 23,4 Mpc (Sandage i Tamman 1975), ale niższa wartość jest ogólnie uważany za bardziej prawdopodobny, ponieważ wydaje się bardziej zgodny z badaniami H I. Galaktyka pokazuje wyraźny pas pyłu na przeciwległej krawędzi z kilkoma możliwymi obszarami formowania się gwiazd w pobliżu. Gwiezdna populacja w dysku jest gładka i stara. Układ trypletowy jest bardzo ściśle związany grawitacyjnie (patrz także opis M66), ale nie wydaje się, aby miało to jakikolwiek wpływ na tempo powstawania gwiazd w którejkolwiek z należących do niego galaktyk. Podobnie spiralne ramiona M65 pozostały jak dotąd ciasno skręcone, bez żadnych oznak zakłóceń pływowych.

M66

M66 jest galaktyką spiralną w Lwie, a także częścią trypletu Lwa, składającego się z M65, M66 i NGC 3628. Bliski związek między tą galaktyką a NGC 3628 może być odpowiedzialny za zaburzoną naturę całego układu. M66 jest większa niż M65 bez wyraźnego centralnego zgrubienia i bardzo zdeformowanych ramion spiralnych. Atidalny warkocz rozciąga się od NGC 3628 w kierunku M65, a dwie galaktyki są połączone mostkiem neutralnego wodoru. To wyraźnie wskazuje na niedawne bliskie spotkanie, które, jak się uważa, wywołało pewne niezwykłe dynamiczne procesy w M66, takie jak centralna koncentracja masy gwiazdowej i gazowej oraz formowanie gazowej poprzeczki. Ta poprzeczka powoduje wydajną akrecję masy radialnej na całym dysku, a niektórzy uważają, że galaktyka ewoluuje w AGN (aktywne jądro galaktyczne). Ma stosunek masy H1/H2, który jest zbliżony do galaktyk Seyferta i wydaje się, że obecnie przechodzi co najmniej słabą formę jądrowego wybuchu gwiazdy. W M66 zaobserwowano ostatnio trzy supernowe: 1973R, 1989B i 1997bs.

M67

M67 to stara gromada otwarta w Raku, najstarsza w katalogu Messiera, mająca około 4 miliardów lat i wciąż jedna z najstarszych znanych. Jest dobrze zbadana, ponieważ jest stosunkowo bogata jak na gromadę otwartą, znajdującą się w odległości zaledwie 4000 lat świetlnych od Słońca i na dużej szerokości geograficznej galaktycznej (tj. Występuje niewielkie zaczerwienienie lub wymieranie pyłu). Populacja M67 (około 500 gwiazd, z czego co najmniej 38 proc układów podwójnych) służy jako paradygmat do badań struktury i ewolucji gwiazd epoki słonecznej populacji I, podobnie jak Hiady i Plejady dla młodszych obiektów. Ma bardzo dobrze rozwiniętą populację czerwonych olbrzymów i kilku niebieskich maruderów (kolejna wskazówka, że zjawisko niebieskich maruderów - gorących, młodych gwiazd w przeważnie starej populacji - jest w jakiś sposób związane z dużą częstością występowania związków podwójnych). M67 została również wykorzystana do obszernych porównań ewolucji gromad i gwiazd pola.

M68
v M68 to bardzo uboga w metale gromada kulista w Hydrze, bardzo podobna do M30. Jest to duży i luźno rozłożony obiekt na dużej szerokości geograficznej galaktycznej i był badany głównie pod kątem swojego wieku i metaliczności. Uważa się, że ma około 13 miliardów lat (tj. Wiek identyczny z M15, w granicach błędów), ale dokładna metaliczność jest trudna do określenia, ponieważ wskaźniki tracą czułość na dolnym końcu. Jednak tak jest nie dość ubogie w metale, aby składać się z gwiazd III populacji (tj. pierwotnych). Gwiezdna populacja M68 jest w większości stara z przerwą w poziomej gałęzi diagramu HR bardzo podobną do tej w M15: osiem najbardziej niebieskich gwiazd jest wyraźnie oddzielonych od pozostałej części poziomej gałęzi
M69

M69 to bogata w metal gromada kulista w Strzelcu, którą pierwotnie uważano za gromadę "dyskową", tj. członka podsystemu gromad kulistych w dysku galaktycznym. Jednak rozróżnienie między klastrami dyskowymi i halo jest kontrowersyjne i nigdy nie jest jasne. M69 można również uważać za gromadę halo o bardzo ekscentrycznej orbicie. Dodatkowo ma wiek i metaliczność typowej gromady halo. Gromada została odkryta przez Lacaille′a. Messier po raz pierwszy przegapił go w 1764 roku (obiekt jest mały i słaby i trudniej go obserwować dalej na północ), ale znalazł go lepszym teleskopem w 1780 roku. Ma jasne i zwarte jądro z ośmioma znanymi zmiennymi. Możliwy (ale wciąż niepotwierdzony) kataklizm podwójny został odkryty w 1986 roku.

M5

M5 to gromada kulista w Serpens Caput w połowie drogi między Arkturus i Antares oraz 0,5 stopnia na północ od 5 Serpentis. Została odkryta przez niemieckiego astronoma Gottfrieda Kircha w maju 1702 roku, ale niezależnie odkryta ponownie przez Messiera w 1764 roku (Kirch nie opublikował swojego odkrycia). Ze średnicą 130 lat świetlnych jest największą z gromad kulistych Messiera (chociaż od tego czasu odkryto większe) i niezwykle asymetryczną. Jej wizualna jasność wynosi 5,6 mag, a jej wiek oszacowano na 13 miliardów lat. Jej odległość od Słońca wynosi 22 800 lat świetlnych. M5 zawiera 105 zmiennych, z których najjaśniejsze można zobaczyć 3 minuty kątowe na południowy zachód od centrum gromady przez prostą lornetkę 25×100. Nowa adwarf została odkryta w 1981 roku. Nowe karłowate to małe gwiazdy, które zapalają się w wyniku akrecji materii z podwójnego towarzysza. Zdarzenia te są rzadsze niż supernowe.

M50

M50 to młoda gromada otwarta w Jednorożcu. Została odkryta w 1772 roku przez Charlesa Messiera, ale możliwe jest wcześniejsze nagranie GD Cassini. Gromada ma około 100 milionów lat i około 200 gwiazd w głównym ciele. Niektóre z nich to czerwone i żółte olbrzymy, ale badania ewolucji gwiazd o dużej masie jak dotąd nie obejmowały tej gromady. Odległość oszacowano na około 940 szt.

M51

M51, GALAKTYKA WIRU w gwiazdozbiorze Psów Gończych, została odkryta przez Charlesa Messiera 13 października 1773 r. podczas obserwacji komety. Ma jasność wizualną tylko 8,4 mag i dlatego jest trudna do zaobserwowania, ponieważ zanieczyszczenie światłem sprawia, że łatwo znika z tła. Niemniej jednak Lord Rosse w 1845 roku rozpoznał jej strukturę spiralną i dlatego jest to pierwsza galaktyka spiralna, którą zidentyfikowano jako taką. M51 została sklasyfikowana jako Sc, tak zwana spirala "wielkiego projektu", której ramiona spiralne można prześledzić przez prawie trzy obroty. Jest dominującym członkiem małej grupy galaktyk (w tym również M63) w odległości około 9,6 Mpc (37 milionów lat świetlnych). Oddziaływania z jej bliskim towarzyszem galaktyką NGC 5195 prawdopodobnie spowodowały powstanie silnej struktury spiralnej. Jądro tej galaktyki jest mocno przesłonięte przez pył, ale obecność AGN (aktywnego jądra galaktycznego) jest silnie sugerowana przez punktowe źródło twardego promieniowania rentgenowskiego w jego obrębie. Na podstawie tego dowodu i na podstawie optycznych linii emisyjnych galaktyka została sklasyfikowana jako Seyfert 2 lub LINER (region linii emisji jądrowej o niskiej jonizacji - rodzaj AGN), a większość obecnych badań nad galaktyką koncentruje się na właściwościach jego AGN. Ponadto satelita ISO wykazał, że w gęstszych częściach galaktyki znajdują się obszary formowania się gwiazd, aw 1994 roku astronomowie-amatorzy Jerry Armstrong i Tim Puckett odkryli supernową typu Ic.

M52

M52 to stosunkowo bogata, ale słabo zbadana gromada otwarta w Kasjopei. Jej jasność wizualna wynosi 7,3 i rozciąga się na ponad 13, ale znajduje się w obszarze wysokiej absorpcji gwiazdowej, co powoduje nierównomierne zaczerwienienie całej gromady i bardzo utrudnia określenie jej wieku i odległości. Jej odległość była różnie podawana jako 25 lub 150 Mpc, a jego wiek szacuje się na około 35 milionów lat (lub znacznie starszy przy innej odległości). Gromada zawiera 193 prawdopodobne gwiazdy składowe, wśród których znajdują się dwie potencjalne zmienne δ-Scuti (z których jedna została potwierdzona w 1998 r.), trzy wolno pulsujące gwiazdy B i jeden zaćmieniowy układ podwójny.

M53

M53 to uboga w metale (tj. stara), umiarkowanie zwarta gromada kulista w Coma Berenices, należąca do zewnętrznego halo naszej galaktyki. Ma - w granicach niepewności - wiek identyczny z M92 i bardzo bogata w gwiazdy zmienne. M53 ma widzialną jasność 7,6 magnitudo i znajduje się w odległości około 56 000 lat świetlnych od nas lub 60 000 lat świetlnych od centrum Galaktyki. Zaczerwienienie pierwszego planu jest niewielkie lub nie ma go wcale, więc odległość jest w miarę dobrze określona. Gromada zawiera 47 znanych gwiazd RR Lyrae i około 114 niebieskich maruderów w uderzająco bimodalnym rozkładzie radialnym podobnym do M3. Gromady w zewnętrznym halo są szczególnie interesujące do badania powstawania naszej galaktyki, ponieważ w niektórych przypadkach uważa się, że są starsze niż sama galaktyka.

M54

Gromada kulista M54 w konstelacji Strzelca została odkryta przez Charlesa Messiera 24 lipca 1778 roku i jest tym samym pierwszą zarejestrowaną pozagalaktyczną gromadą kulistą. Jednak dopiero w 1994 roku wykazano, że nie jest członkiem naszej Galaktyki, ale bardzo pobliskiej galaktyki karłowatej SagDEG (Galaktyka eliptyczna karłowata Strzelca), jednej z czterech gromad kulistych w tej galaktyce i prawdopodobnie jej jądra. Ma jasność wizualną 7,6 mag, a ponieważ znajduje się w odległości nieco ponad 80 000 lat świetlnych, czyni ją jedną z najjaśniejszych znanych gromad kulistych, ustępującą jedynie ? Centauri. Ma ubogą w metale niebieską poziomą gałąź typową dla starych gromad kulistych i zawiera 82 znane zmienne, z których większość są RR Lyrae. Jak dotąd dokładna analiza wieku nie była możliwa, ale uważa się, że jest od 0,5 do 1,5 miliarda lat starsza niż M68 i M5 (tj. około 11 miliardów lat), co czyni ją znacznie starszą niż inne gromady członkowskie i około 3 miliardów lat starsze niż pole (tj. gwiazdy nie będące gromadami w naszej Galaktyce).

M55

M55 to duża, luźna gromada kulista w gwiazdozbiorze Strzelca o jasności wizualnej 6,3 magnitudo i średnicy 19′. Został odkryty przez Lacaille′a w latach 1751-1752 podczas obserwacji w Afryce Południowej, ale trudno go zobaczyć z półkuli północnej. Chociaż Messier po raz pierwszy szukał jej w 1764 roku, znalazł ją dopiero w 1778 roku. M55 to gromada halo o dużej szerokości galaktycznej, co oznacza, że w płaszczyźnie galaktycznej wyginięcie pyłu jest niewielkie, a jej rozmiar i jasność sprawiają, że jest to dobry obiekt do obserwacji badanie fotometryczne. Ma niezwykle niebieską poziomą gałąź, a jej wiek szacuje się na około 14,5 miliarda lat. Jeśli to określenie wieku jest prawidłowe, można je wykorzystać do wyznaczenia dolnej granicy wieku wszechświata, która wynosi od 10 do 20 miliardów lat. Szczególnie interesująca jest populacja 74 niebieskich maruderów, z których część uważa się za członków układów podwójnych. Potwierdzenie tego byłoby ważnym testem dla obecnych teorii powstawania niebieskich maruderów, z których większość dotyczy układów podwójnych. M55 zawiera również źródło promieniowania rentgenowskiego o niskiej jasności odkryte przez satelitę ROSAT.

M56

M56 to gromada kulista w Lutni w dobrej pozycji dla obserwatorów z półkuli północnej. Ma wizualną wielkość 8,3 i średnicę kątową 7,1′ (około 60 lat świetlnych w odległości około 31 600 lat świetlnych). Gromada nie jest szczególnie bogata, a jej mała szerokość galaktyczna oznacza, że region ten jest silnie zanieczyszczony gwiazdami polowymi (tj. przynależność gwiazd do gromady jest dość trudna do ustalenia). Zawiera dwie gwiazdy zmienne RR Lyrae, jedną BL Her, jedną RV Tauri i trzy czerwone zmienne (zwróć uwagę, że jest to najnowsza liczba: Helen Sawyer Hogg w latach czterdziestych XX wieku znalazła 12 zmiennych, wśród których była cefeida, która może nie być członkiem) .

M57

M57, Mgławica PIERŚCIEŃ, to mgławica planetarna w gwiazdozbiorze Lutni. Została odkryta przez Antoine′a Darquiera de Pellepax i jest obecnie uważana za prototyp mgławicy planetarnej na północnym letnim niebie, mimo że William Herschel, twórca tego terminu, nie uważał M57 za mgławicę planetarną. Składa się z gorącej (100 000 K) gwiazdy centralnej otoczonej pierścieniem pyłu i gazu, który prawdopodobnie jest rodzajem kratownicy i wyglądałby podobnie do mgławicy Hantle M27, gdyby można ją było oglądać z płaszczyzny równikowej. Uważa się, że mgławice planetarne powstają, gdy stary olbrzym zdmuchuje swoje zewnętrzne warstwy, co w tym przypadku musiało mieć formę polarną lub bimodalną, ponieważ widzimy raczej torus niż powłokę. Ostatnie zdjęcia M57 z Hubble′a pokazują podbarkowe drugie globule pyłu - prawdopodobnie fragmenty powłoki starej gwiazdy. Gorące jądro pozostałe po eksplozji jonizuje otaczający go gaz, który ponownie emituje energię w kilku liniach (jest to bardzo powszechne w przypadku mgławic planetarnych, patrz też np. opis M27): z najgłębszych części na zewnątrz mgławicy są to promieniowanie UV, zabronione linie zjonizowanego O i N oraz czerwone linie wodoru. Trwająca chemia w mgławicy będzie prawdopodobnie zdominowana przez fotodysocjację, wstrząsy i reakcje jonowo-cząsteczkowe.

M58

M58 to jasna galaktyka spiralna z poprzeczką w Pannie, jedna z najjaśniejszych w gromadzie w Pannie i jedna z zaledwie czterech galaktyk spiralnych z poprzeczką w katalogu Messiera (pozostałe to M91, M95 i M109). Wzbudził ostatnio duże zainteresowanie naukowców, głównie z powodu wskazań na istnienie aktywnego jądra galaktycznego (AGN). Został sklasyfikowany jako Seyfert 1.9 lub LINER (regiony niskojonizacyjnych linii emisji jądrowej - rodzaj AGN o niskiej jasności), ponieważ ma rdzeń radiowy o płaskim widmie (tj. procesy energetyczne) i punktowe źródło promieniowania rentgenowskiego w jej jądrze. Jednak źródło jonizacji LINER nie jest jasne, a energetyka jądra jest trudna do wyjaśnienia za pomocą obecnych modeli. Ostatnie próby koncentrują się wokół możliwego istnienia pewnego rodzaju zjonizowanego dysku akrecyjnego wokół źródła promieniowania rentgenowskiego. Galaktyka znajduje się w odległości 60 milionów lat świetlnych, ma jasność wizualną 9,7 magnitudo i zawiera dwie niedawne supernowe (18 stycznia 1988, typ II; 28 czerwca 1989, typ I), które reprezentują inny duży przedmiot badań w tej galaktyce.

M59

M59 jest wczesną (tj. starą) galaktyką eliptyczną w konstelacji Panny i członkiem gromady Panny (najbliższej gromady galaktyk, znacznie większej niż nasza własna Grupa Lokalna). Jest znacznie mniej jasna niż M49, M60 i M87, ale wciąż jest jedną z jaśniejszych galaktyk eliptycznych w gromadzie. M59 zawiera około 2000 gromad kulistych, z łatwością 10 razy więcej niż Droga Mleczna, ale znacznie mniej niż trzy powyższe olbrzymy. Najbardziej interesującą cechą galaktyki jest jej składnik dyskowy: istnieją dwa podstawowe typy galaktyk eliptycznych, jedna dyskowa, bardziej regularna i jedna nieregularna, pudełkowata, zwykle głośna radiowo z aktywnością rentgenowską wskazującą na niedawne fuzje. Uważa się, że komponenty dysku są spowodowane spłaszczeniem przez prędkość obrotową, dlatego ostatnie prace nad M59 koncentrowały się na jego wewnętrznej dynamice.

M4

M4 to bardzo luźna gromada kulista w Skorpionie i najbliższa Słońcu gromada kulista. Została odkryta około 1745 roku przez Philippe′a de Chèseaux, ale nie została opublikowana (de Chèseaux zamieścił listę mglistych obiektów w liście do przyjaciela; osiem z tych obiektów było oryginalnymi odkryciami, ale nigdy ich nie opublikował, więc generalnie nie były one znany współczesnym). Jest to bardzo otwarta (lub luźna) gromada o wyraźnej strukturze przypominającej pręt, około 10 300 gwiazd składowych i średnicy około 55 lat świetlnych. W odległości 7000 lat świetlnych oznacza to, że średnica kątowa jest zbliżona do średnicy Księżyca w pełni. Nie jest jednak tak widoczny, jak można by się tego spodziewać, ponieważ jest mocno przysłonięty przez pył (w pobliżu znajduje się kompleks pyłowy ρ Ophiuchi). Niemniej jednak można go wykryć gołym okiem około 1,3 stopnia na zachód od Antaresa. M4 zawiera 43 gwiazdy zmienne, a w 1987 roku wśród jej członków odkryto pierwszy pulsar milisekundowy. Ma okres 3 ms, a zatem jest 10 razy szybszy niż pulsar Krab (patrz M1) - obecnie uważa się, że tak krótkie okresy powstają w wyniku interakcji z podwójnym towarzyszem. Kosmiczny Teleskop Hubble′a wykonał zdjęcia niektórych z 40 000 białych karłów, które według przewidywań mogą znajdować się w gromadzie. Analiza tych zdjęć pozwoli na wyciągnięcie ważnych wniosków na temat tempa stygnięcia białych karłów, które jest kluczowe dla określenia wieku Galaktyki na podstawie temperatur białych karłów.

M40

M40 to przypadek na liście obiektów mgławicowych Messiera, ponieważ jest gwiazdą podwójną w Wielkiej Niedźwiedzicy, znanej również jako Winnecke 4. Messier zanotował jej położenie, gdy szukał mgławicy zgłoszonej przez Heweliusza w tym samym regionie (prawdopodobnie dlatego, że myślał, że Heweliusz mógł pomylić tę gwiazdę podwójną z mgławicą). Heweliusz opisał "supra tergumnebulosa", mgławicę nad grzbietem (Wielkiej Niedźwiedzicy), ale to prawdopodobnie pomyłka, ponieważ nigdy nie znaleziono żadnego w tym regionie, a nawet gwiazda podwójna znajduje się w pewnej odległości od opisanej pozycji. Gwiazda podwójna ma dwa składniki, główny typu widmowego G0 (ten sam typ co Słońce, ale czterokrotnie jaśniejszy) i wtórny typu widmowego F8 (nieco gorętszy). Jego odległość została niedawno określona przez satelitę Hipparcos na 510 lat świetlnych. Wiele opublikowanych wersji katalogu Messiera pomija ten obiekt, ponieważ nie pasuje on do reszty listy.

M41

M41 to biedna, pobliska gromada otwarta w Canis Maior. Jest, przy widocznej jasności 4,6mag, stosunkowo jasny i pojawiły się sugestie, że został po raz pierwszy zarejestrowany przez Arystotelesa w 325 r. p.n.e. Gdyby to była prawda, M41 byłaby najsłabszym obiektem zarejestrowanym w starożytności. Jednak odniesienie nie jest do końca jasne. Jasne jest, że gromada została wpisana na listę obiektów mgławicowych Hodierny (16654) i zarejestrowana przez Flamsteeda w 1702 roku. Jak na biedną gromadę otwartą, M41 ma niezwykle bogatą populację niezwykłych gwiazd. Uważa się, że odsetek układów podwójnych sięga nawet 40% na podstawie dowodów spektroskopowych. Ponadto istnieje kilka świecących czerwonych olbrzymów, z których niektóre podejrzewa się o zmienność na niskim poziomie, oraz dwa potwierdzone białe karły. Badania w dużym stopniu koncentrowały się na tych egzotycznych gwiazdach, ale badania gromady nadal są utrudnione przez fakt, że jej podstawowe parametry (wiek i odległość) nie zostały jak dotąd w zadowalający sposób określone. Literatura podaje określenia wieku między 30 a 200 milionów lat z niepewnością wynikającą z faktu, że dokładna ilość zaczerwienienia tej gromady była trudna do ustalenia. Światło gwiazd zostanie rozproszone na międzygwiezdnym pyle i tym samym przesunięte do czerwonej części widma, przez co emitujące gwiazdy będą wyglądać zarówno na starsze, jak i słabsze, niż są w rzeczywistości. Aby skorygować ten efekt, ważne jest, aby mieć pojęcie o ilości pyłu międzygwiezdnego w linii wzroku, a to nie zawsze jest łatwe do określenia.

M42

M42 jest lepiej znana jako Mgławica ORION. Jest to ogromna (czterokrotnie większa od powierzchni Księżyca w pełni), jasna (4 mag) mgławica dyfuzyjna, która stanowi główną część jeszcze większego obłoku, rozciągającego się dobrze na połowie gwiazdozbioru Oriona. Obłok ten zawiera również M43, Pętlę Barnarda, Mgławicę Koński Łeb oraz mgławicę refleksyjną wokół M87. Jako całość mgławica jest podobna do innych rozproszonych mgławic, ale jest to najjaśniejszy i najbliższy Ziemi obszar formowania się gwiazd. W swoim centrum kryje jedną z najmłodszych znanych gromad, gromadę trapezową. Jej gwiazdy oświetlają mgławicę (składającą się z czystego zjonizowanego wodoru w centralnych obszarach oraz trochę gazu i pyłu w zewnętrznych częściach) światłem gwiazdy częściowo odbitym, częściowo pochłoniętym i ponownie emitowanym. Ze względu na jej dużą jasność, bogatą strukturę mgławicy można dostrzec nawet za pomocą konwencjonalnych teleskopów, a szczegółowe badania za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble′a niedawno ujawniły takie szczegóły, jak dyski pyłu i gazu formujące się wokół jasnych gwiazd i oddziałujące z nimi. Uważa się, że są to początki układów planetarnych. Na jej północnym krańcu mgławica jest podzielona na dwie części wyraźnym pasem pyłowym. Mniejszej części Messier przypisał dodatkowy numer (M43). Jak można się było spodziewać po tak jasnym obiekcie, M42 ma bogatą historię w zarejestrowanej astronomii od Ptolemeusza (który skatalogował gromadę Trapez, jeśli nie samą mgławicę) przez francuskiego prawnika i astronoma-amatora Nicholasa-Claude′a Fabri de Peiresc (1610), Christiana Huygensa (1610), 1684), Hodierna (przed 1654 wykonał pierwszy rysunek) i Charles Messier. Biorąc pod uwagę, że lista Messiera koncentrowała się głównie na słabych, mglistych, niezbyt dobrze znanych lub nawet nieznanych obiektach, zaskakujące jest, że zdecydował się on uwzględnić obiekty od M42 do M45, które wszystkie są jasne i były dobrze znane w jego czasach. Nagrał je w ciągu jednej nocy (4 marca 1769) i sugerowano, że ich jedyną funkcją miał zwiększyć liczbę obiektów w pierwszej opublikowanej wersji swojego katalogu (przedłożonej 1771, opublikowanej 1774) do 45 - być może po prostu pobić liczbę (42) zawartą w katalogu obiektów południowych Lacaille′a z 1755 roku.

M43

M43 jest częścią mgławicy Oriona (M42) oddzieloną od głównego korpusu pasmem pyłu i czasami nazywana jest "mgławicą de Mairana". Po raz pierwszy została odkryta w 1733 roku przez de Mairana jako "blask otaczający gwiazdę" i składa się głównie ze stosunkowo wolnego od pyłu obszaru zjonizowanego wodoru (H II) i jego centralnie położonej ekscytującej gwiazdy (NU Orionis). Pył zmieszany z gazem zalegający wzdłuż lub na zewnątrz w pobliżu okrągłej granicy M43 ma znaczenie dla bilansu energetycznego regionu. Kompleks Orion A składający się z M42 i M43 jest najlepiej zbadanym regionem H II w naszej galaktyce, ale prace koncentrowały się głównie na centralnych częściach, a warunki panujące w gazie zewnętrznym nie są dobrze poznane.

M44

M44 to gromada otwarta "Ula" lub "Praesepe" (= żłobek) w Raku. Podobnie jak M42 i M43, jest to bardzo jasny (3,5 mag) obiekt znany od starożytności. Po raz pierwszy została rozdzielona na gwiazdy składowe przez Galileusza i zawiera około 350 członków. Pod wieloma względami, takimi jak kierunek ruchu i wiek (około 700 milionów lat), jest uderzająco podobna do pobliskiej gromady Hiady i sugeruje się, że obie gromady powstały w jednym gazowym obłoku. Ich właściwości rentgenowskie są jednak bardzo różne, prawdopodobnie z powodu różnic w ich populacjach podwójnych. Praesepe zawiera co najmniej cztery niebieskie marudery i kilka gwiazd δ Scuti. Gromada szczególnie nadaje się do badań tych gwiazd ze względu na dobrze znany jej wiek i metaliczność.

M45

M45 jest lepiej znana jako Plejady, młoda gromada otwarta w Byku. Ponownie, jest to bardzo jasny (1,6 mag) obiekt znany od starożytności. Plejady są czasami określane jako "Siedem Sióstr", ponieważ jest to liczba gwiazd normalnie widocznych gołym okiem. W greckej mitologii przedstawiają one Pleione i jej córki z Atlasem: Alcyone, Asterope (gwiazda podwójna), Electra, Maia, Merope, Taygeta i Celaeno. Podczas bardzo dobrej nocy widocznych może być ponad 12 z ponad 500 przeważnie słabych gwiazd tworzących gromadę. Plejady zostały po raz pierwszy wspomniane przez Hezjoda (1000 p.n.e.), ale są też odniesienia w Odysei (Homer), Biblii i niezliczonych innych nagraniach. Nazwa mogła pochodzić albo od Pleione, jednej z jaśniejszych gwiazd i mitologicznej matki siedmiu sióstr, albo od greckiego słowa oznaczającego "żeglować", ponieważ w miesiącach, w których Plejady były widoczne na niebie, Morze Śródziemne było bezpieczne dla greckich żeglarzy. Sama gromada jest dość młoda (70 milionów lat), składa się z kilku jasnych i wielu słabych gwiazd, ale ma tak małą gęstość, że jej oczekiwany czas życia to niewiele więcej niż kolejne 250 milionów lat. Jasne gwiazdy są osadzone w mgławicy, która odbija od nich światło. Najjaśniejsza z tych mgławic refleksyjnych znajduje się wokół Merope, ale odkryto je dopiero w drugiej połowie XIX wieku, kiedy stało się dostępne fotografowanie z długim czasem naświetlania. Jeszcze niedawno odkryto, że jasne gwiazdy obracają się szybko. Pleione wyrzucił pocisk gazowy w latach 1938-52, co przewidział na podstawie rotacji O Struwe. Od tego czasu wykazano, że gromada zawiera bardzo dużą liczbę członków karłów: wśród nich są 22 układy podwójne, trzy trójki i niezwykła liczba białych karłów. Ich obecność w tak młodej gromadzie wciąż nie została wyjaśniona. Do tego brązowe karły zostały znalezione w 1995 roku: są to obiekty o masach między gwiazdami a planetami, których istnienie przewidywano jedynie teoretycznie, zanim zostały zaobserwowane w gromadzie Plejad.

M46

M46 to umiarkowanie bogata gromada otwarta w Puppis, w kierunku, w którym rozróżnienie międzygwiezdne jest niezwykle małe. Był to pierwszy obiekt odkryty przez Messiera po przedstawieniu Akademii oryginalnej wersji swojej listy (od M1 do M45). Ma całkowitą populację ponad 500 gwiazd, a jej wiek oszacowano na 300 milionów lat. Zawiera kilka czerwonych olbrzymów i trzy zaćmieniowe układy podwójne, ale jak dotąd nie była przedmiotem wielu badań.

M47

M47 to gromada otwarta w Puppis, po raz pierwszy odnotowana (przed 1654) przez Hodiernę. Został ponownie odkryty niezależnie przez Messiera 19 lutego 1771 r., Ale popełnił błąd w znaku podczas obliczania jego położenia, dlatego uznano go za "brakujący przedmiot" (tj. Prawdopodobnie fałszywy), dopóki Oswald Thomas nie wyjaśnił błędu Messiera w 1934 r. Należy to podkreślić ponownie, że lista Messiera, w przeciwieństwie do wielu wcześniejszych kompilacji, zawiera bardzo niewiele błędów i żadnych fałszywych obiektów. W rezultacie zaufanie do Messiera było tak duże, że ta błędna pozycja przetrwała w Katalogu Ogólnym Johna Herschela, który zauważył, że: "Tej gromady nie zaobserwowano od tamtej pory. To chyba bardzo luźny i biedny". W dobrych warunkach M47 jest widoczna gołym okiem (5,2 mag). Jest to luźna, młoda (78 milionów lat) gromada jasnych gwiazd, która w całej populacji gwiazd przypomina Plejady i dlatego może być wykorzystana do badań porównujących ewolucję gwiazd w funkcji masy w różnych gromadach.

M48

M48 to kolejny "brakujący obiekt" (zobacz też M47). Gromada otwarta w Hydrze została zarejestrowana przez Messiera 19 lutego 1771 r., Ale błąd w redukcji danych spowodował niewłaściwą pozycję. Błąd został usunięty, a właściwy obiekt zidentyfikowany przez TF Morrisa w 1959 roku. W międzyczasie gromada została niezależnie ponownie odkryta przez Caroline Herschel. Ma średnicę kątową 54 minut kątowych i jasność wizualną 5,5 wielkości i dlatego można ją obserwować gołym okiem w dobrych warunkach. Gromada zawiera około 80 gwiazd, ale członkostwo wciąż nie jest całkowicie jasne i uważa się, że ma ona około 300 milionów lat.

M49

M49 jest najjaśniejszą galaktyką eliptyczną w Pannie. Została odkryta przez Messiera 19 lutego 1771 roku i była pierwszym zarejestrowanym członkiem ogromnej gromady galaktyk w Pannie, a później dwoma kolejnymi gigantycznymi galaktykami eliptycznymi (M60, M87). Jest mniej gęsta niż M87 i ogólnie bardziej żółta niż większość galaktyk w gromadzie. Uważa się, że galaktyki eliptyczne znajdują się na późnym etapie ewolucji, a M49 nie zawiera gazów, pyłów ani układów gwiazdotwórczych, ale zawiera około 6000 gromad kulistych. Są one szczególnie interesujące, ponieważ można wykazać, że należą one bardzo ściśle do dwóch różnych grup wiekowych. Niektóre teorie ewolucji galaktycznej przewidują, że duża część galaktyk eliptycznych powstała w wyniku połączenia galaktyk spiralnych, co w naturalny sposób doprowadziłoby do powstania młodszej i starszej populacji gromad kulistych w obrębie tej samej galaktyki eliptycznej. Trwające badania dynamiki próbują ustalić, czy są one zgodne z tym obrazem.

M3

M3 to bardzo bogata gromada kulista w konstelacji Canes Venatici. Było to pierwsze oryginalne odkrycie Messiera i prawdopodobnie obiekt, który zapoczątkował jego systematyczne poszukiwania mgławic i gromad. Ma około 500 000 gwiazd składowych w promieniu 300 lat świetlnych i jest jedną z najjaśniejszych gromad na półkuli północnej z wizualną jasnością 6,5 mag. Jej odległość od Słońca wynosi około 30 600 lat świetlnych, a jej wiek oszacowano na 6,5 miliarda lat. M3 jest bardzo dobrze zbadaną gromadą kulistą, częściowo dlatego, że zawiera więcej gwiazd zmiennych niż jakakolwiek inna. Do tej pory policzono 212 okresów i określono 186 okresów. Jaśniejsze gwiazdy mają zdumiewająco jednorodną jasność i jest jedna bardzo gorąca, młoda, niebieska gwiazda (odkryta przez Allana Sandage′a), której obecność w tej starej gromadzie nadal pozostaje tajemnicą (patrz także M13). Obecne teorie sugerują, że młoda gwiazda mogła zostać przechwycona stosunkowo niedawno przez przyciąganie grawitacyjne całej gromady.

M30

M30, podobnie jak M15, M70 i prawdopodobnie M62, jest starą gromadą kulistą (w Koziorożcu), której jądro uległo grawitacyjnemu kolapsowi. Została odkryta przez Messiera w 1764 roku, ale była bardzo aktywnie badana dopiero od około 1994 roku, kiedy odkryto, że funkcja jasności gromady nie zgadza się z kształtem funkcji wyprowadzonym ze standardowych modeli ewolucji gwiazd. M30 stała się zatem przypadkiem testowym do badania modyfikacji populacji gwiazd w gęstych zapadniętych obszarach. Ogólnie światło emitowane przez gromadę jest znacznie bardziej niebieskie niż można by się spodziewać po obiekcie w tym wieku. Ma wyższą częstotliwość niebieskich maruderów (niebieskich, gorących gwiazd ciągu głównego, które wydają się zbyt młode, aby znajdować się w tak starej gromadzie) w jądrze niż inne gromady kuliste (do tej pory zidentyfikowano 48), co potwierdza teorię, że są one utworzone przez połączenie gwiezdne lub binarne. Ponadto uważa się, że jądro jest niezwykle ubogie w czerwone olbrzymy, ale jak dotąd żadna teoria nie była w stanie tego z powodzeniem wyjaśnić.

M32

M32 to galaktyka eliptyczna (typ E2) w Andromedzie, karłowaty towarzysz galaktyki Andromedy M31. Była to pierwsza odkryta galaktyka eliptyczna (Le Gentil, 1749). Jej bliskość (725 kpc) pozwoliła na rozdzielenie jej zewnętrznych obszarów na gwiazdy przez pierwszą generację dużych teleskopów optycznych (Baade 1944). Uważa się, że pod względem dynamicznym jest zdominowany przez centralny obiekt supermasywny (podobny do jądra M31). M32 jest pod wieloma względami bardzo niezwykłym obiektem. W porównaniu z innymi galaktykami karłowatymi o tej samej jasności absolutnej, jej centralna jasność powierzchniowa jest o cztery rzędy wielkości większa, a promień jądra o trzy rzędy wielkości mniejszy. Dlatego czasami określa się go mianem "kompaktowego" orbitreka, aby odróżnić go od "karłowatych" orbitreków. Znaleziono tylko kilka podobnych obiektów i żaden nie jest tak ekstremalny. Dodatkowo jej jądro wydaje się być kilka miliardów lat młodsze i bogatsze w metale niż obszary zewnętrzne: nadmiar promieniowania w ultrafiolecie wskazuje na gorący, młody składnik gwiezdny w jądrze. Jest to nieoczekiwane, ponieważ powszechnie uważa się, że galaktyki eliptyczne są starsze niż spiralne i dawno temu zakończyły formowanie się gwiazd. Te osobliwości, w połączeniu z faktem, że M32 i M110 są najbliższymi galaktykami eliptycznymi, a zatem naszą największą szansą na zbadanie takich obiektów, sprawiły, że M32 stała się celem wielu badań. Jak dotąd nie rozwinięto żadnej teorii, która mogłaby wyjaśnić wszystkie zagadkowe cechy galaktyki.

M33

M33 to galaktyka spiralna w Trójkącie, pozorna sąsiadka i prawdopodobnie odległa towarzyszka M31. Jest typu Scd, tj. późna (zaawansowana w swojej ewolucji) spirala bez poprzeczki lub centralnej czarnej dziury i mała w porównaniu z Drogą Mleczną i M31 (ponieważ wszystkie galaktyki w Grupie Lokalnej są małe w porównaniu z nimi). Droga Mleczna i M31 to gigantyczne spirale, podczas gdy M33 jest bliższa średniej wielkości galaktyki spiralnej. Została odkryta przez Hodiernę przed 1654 i ponownie niezależnie odkryta przez Messiera w 1764. M32 jest widoczna gołym okiem w wyjątkowo dobrych warunkach na południe od linii łączącej α Trianguli z β Andromedae. Odległość do tej galaktyki wynosi 3 miliony lat świetlnych. Ma średnicę około 50 000 lat świetlnych (połowę średnicy Drogi Mlecznej), chociaż przypuszcza się, że słabe obiekty odstające rozciągają się znacznie dalej (ponad 60 000 lat świetlnych). Jego masa wynosi od 10 do 14 miliardów mas Słońca (tylko materia świetlna - rozmiar halo ciemnej materii we wszystkich bliskich galaktykach jest nadal przedmiotem wielu badań i kontrowersji). Najbardziej uderzającą cechą M33 są wyraźne ramiona spiralne, które obejmują gromady kuliste i gwiazdy populacji II, jak również duże obszary zjonizowanego wodoru (H II). W szczególności istnieje jeden region HII, który ma około 1500 lat świetlnych średnicy i jest tak wyraźnie widoczny jako węzeł w ramieniu spiralnym, że ma swój własny numer w katalogu Herschela. Jest to największy znany region H II, ma widmo podobne do mgławicy Oriona (M42) i zawiera ponad 200 gorących, masywnych, młodych gwiazd. Ponadto w ramionach spiralnych znajduje się ponad 80 rozproszonych mgławic emisyjnych (widocznych jako węzły), a w głównym dysku trwa proces formowania się gwiazd. M33 jest zatem dobrym celem do badania formowania się gwiazd w całej galaktyce. Gromady kuliste w jej halo znacznie różnią się od gromad kulistych Drogi Mlecznej i wydają się być o kilka miliardów lat młodsze. Jak dotąd nie ma zadowalającego wyjaśnienia tego zjawiska. Z drugiej strony ogólna populacja gwiazd nie wykazuje żadnych oczywistych nieprawidłowości. Nie zaobserwowano jeszcze żadnych supernowych, ale kilka pozostałości supernowych. Zidentyfikowano sto dwanaście zmiennych: wśród nich cztery nowe, 25 cefeid i jeden rentgenowski pulsar zaćmieniowy (tj. gwiazda neutronowa z jakimś podwójnym towarzyszem o prawdopodobnie dość znacznej masie). Reszta zmiennych to głównie gwiazdy RR Lyrae.

M34

M34 to gromada otwarta w Perseuszu na północ od linii prostej między Algolem (β Persei) a γ Andromedae. Ze względu na dużą średnicę kątową (35 min kątowych, większą niż Księżyc w pełni) i stosunkowo dużą jasność pozorną (5,5) jest łatwo widoczny gołym okiem. Została po raz pierwszy odkryta przez Hodiernę przed 1654 rokiem, a później niezależnie ponownie odkryta przez Messiera. Gromada jest dość luźna i ma tylko około 100 gwiazd wewnątrz średnicy (co przekłada się na 14 lat świetlnych w odległości 14 000 lat świetlnych). Jej wiek oszacowano na około 250 milionów lat, co stawia M34 tuż pomiędzy Plejadami (70 milionów lat) a Hiadami (800 milionów lat) - dwiema najlepiej zbadanymi gromadami otwartymi na niebie. Można go zatem wykorzystać do badań porównawczych ewolucji aktywności chromosferycznej, prędkości obrotowej i obfitości litu w gwiazdach typu słonecznego, które są powszechne we wszystkich trzech gromadach.

M35

M35 to bogata gromada otwarta w Bliźniętach (w kierunku galaktycznego antycentrum). Ma z grubsza średni wiek (ale niezbyt dokładnie określony) i jest widoczna gołym okiem w dobrych warunkach (5,3 mag). M35 została prawdopodobnie po raz pierwszy odkryta przez de Chéseaux w 1746 roku: wspomniał on o "gromadzie gwiazd powyżej północnych stóp Bliźniąt". Ostatnio, ze względu na dużą jasność, dużą średnicę kątową (28 arcmin) i niewielką odległość (około 800 pc), jest jednym z najczęściej fotografowanych obiektów w katalogu. Zdjęcia tej gromady wykonane w ciągu ostatnich 100 lat mogą być wykorzystane do szeroko zakrojonych badań ruchów własnych członków gromady stąd wiele ostatnich badań koncentrowało się na porównaniu jej ruchu wewnętrznego z przewidywaniami dotyczącymi dynamicznej ewolucji gromad otwartych.

M36

M36 to gromada otwarta w Woźnicy i pierwsza z zestawu trzech (prawdziwych sąsiadów) w południowej części tej konstelacji (pozostałe dwie to M37 i M38). Wszystkie zostały po raz pierwszy odkryte przez Hodiernę przed 1654 rokiem. Wśród około 60 członków M36 znajduje się wiele szybko obracających się gwiazd, bardzo podobnych do gwiazd znajdujących się w gromadzie Plejady M45. Gromada nie zawiera żadnych czerwonych olbrzymów (w przeciwieństwie do swoich sąsiadów M37 i M38) i dlatego uważa się, że jest bardzo młoda, tj. ma zaledwie około 25 milionów lat.

M37

M37 jest najjaśniejszą z gromad otwartych tworzących grupę trzech w Woźnicy (patrz także M36, M38). Ma widzialną wielkość 6,2, dlatego nie jest widoczna gołym okiem. Jej średnica wynosi około 20-25 lat świetlnych i z ponad 500 członkami jest jedną z bogatszych gromad otwartych. Zawiera co najmniej 12 czerwonych olbrzymów i szacuje się, że ma około 300 milionów lat, co oznacza, że jest dość rozwiniętym typem gromady otwartej. Istnieje pewna sugestia z pomiarów prędkości radialnych gwiazd członkowskich, że kurczy się ona powoli.

M38

M38 jest najsłabszą z trzech gromad otwartych w Woźnicy. Tworzy charakterystyczny kształt ? lub krzyża i zawiera około 150 gwiazd. Spośród nich tylko jeden jest żółtym olbrzymem, a wiek gromady oszacowano na około 220 milionów lat. Ze względu na ten wiek i jej ruch własny zasugerowano, że ta gromada jest w powiązaniu binarnym z gromadą otwartą NGC 1907, ale nie zostało to jeszcze ostatecznie udowodnione.

M39

M39 to rzadka gromada otwarta w Łabędziu i chociaż Messier niezależnie odkrył ją w 1764 roku, jej wizualna wielkość 5,2 i rozszerzony rozmiar (32 min łuku, większy niż Księżyc w pełni) sprawiają, że prawdopodobnie była obserwowana wcześniej. Istnieją twierdzenia, że Le Gentil zidentyfikował ją w 1750 r., ale są one wątpliwe, ponieważ nie pozostawił on dobrej pozycji, a istnieją sugestie, że Arystoteles opisał gromadę już w 325 r. p.n.e. Uważa się, że M39 ma około 81 gwiazd składowych, ale trudno je zidentyfikować, ponieważ ten sam obszar jest bardzo bogaty w słabe gwiazdy Drogi Mlecznej. Wszyscy ci członkowie to ciąg główny bez gwiazd, które mają typ widmowy wcześniejszy (tj. Gorętszy) niż A, a gromada została datowana na około 230 do 300 milionów lat. Jej niewielka odległość (około 300 pc) i duże rozmiary sprawiają, że jest to łatwy obiekt do badania, a ostatnie zainteresowanie skupiło się na dynamicznej ewolucji gromady i porównaniu jej populacji gwiazd z innymi gromadami w tym samym wieku i metaliczności.

M2

M2 to jasna gromada kulista w Wodniku, tworząca na północy prawie prostokątny trójkąt z α i β Aquarii. Po raz pierwszy wspomniał o niej Jean Dominique Maraldi w 1746 roku, ale niezależnie od niej ponownie odkrył ją Charles Messier, który opisał ją jako mgławicę bez gwiazd. William Herschel jako pierwszy rozwiązał gwiazdy. M2 to bogata i zwarta gromada kulista zawierająca 150 000 gwiazd o średnicy około 150 lat świetlnych i o niewielkiej eliptyczności (typ E1, co oznacza, że jest prawie idealnie okrągła). Jej wizualna jasność wynosi 6,5 mag, a jej odległość od Słońca wynosi 36 000 lat świetlnych (tj. znacznie poza centrum Galaktyki) - ale istnieją pewne wątpliwości co do tej liczby, ponieważ niektóre źródła określają odległość na około 50 000 lat świetlnych. Wiek gromady określono na 13 miliardów lat. W porównaniu z innymi gromadami kulistymi, M2 ma stosunkowo niewielką liczbę gwiazd zmiennych: do tej pory wykryto 21 zmiennych, z których większość to gwiazdy typu RR Lyrae o okresach krótszych niż jeden dzień, ale są też trzy klasyczne (typu II) Cefeidy z okresami od 15 do 19 dni i jedna gwiazda RV Tauri z okresem 67 dni. Najjaśniejsze gwiazdy gromady to czerwone i żółte olbrzymy o jasności 14,1 mag (jasność bezwzględna -3,0).

M20

M20 to mgławica dyfuzyjna w Strzelcu, znana jako "Mgławica Trójdzielna" ze względu na swój trójpłatowy wygląd. Znajduje się około 2 stopnie na północny zachód od M8. Messier opisał "gromadę gwiazd", William Herschel przypisał różne numery poszczególnym częściom obiektu, a John Herschel jako pierwszy użył terminu "trójlistna gwiazda". M20 to typowa mgławica emisyjna, w której młode, gorące gwiazdy w centrum wzbudzają gaz otaczającej mgławicy, który następnie zmniejsza się, emitując czerwonawą poświatę. Sama jest otoczona niebieską mgławicą refleksyjną, szczególnie widoczną na północy. Podział na trzy części jest spowodowany ciemnymi, przesłaniającymi włóknami pomiędzy jasnymi mgławicami. Ma średnicę 30 lat świetlnych i znajduje się w odległości 2200-7600 lat świetlnych od Słońca. Jego wizualna jasność wynosi od 9 do 6,8 mag - zakres wartości wynikający z faktu, że ogólna jasność jest trudna do wykrycia w tym obiekcie, którego centralny obszar jest zdominowany przez kilka bardzo jasnych gwiazd. Najjaśniejsze z nich to układ potrójny składający się z trzech bardzo gorących i czterech słabszych członków. Podobnie jak M8 i M42, M20 jest źródłem radiowym na 9,4 cm. To stosunkowo krótkofalowe promieniowanie wskazuje, że źródłem musi być emisja termiczna, a temperatura mgławicy została obliczona na podstawie tego na około 10 000 K.

M21

M21 jest młodą gromadą otwartą w Strzelcu, położoną blisko, ale niezwiązaną z Mgławicą Trójlistna Koniczyna (M20). Została odkryta w 1764 roku przez Messiera, który opisał ją jako "gromadę gwiazd w pobliżu M20". Gromada ma około 100 prawdopodobnych gwiazd członkowskich, z których część to wczesne gwiazdy typu B, a czerwienienie przez pył międzygwiazdowy jest stosunkowo niskie. Z tego powodu M21 nadaje się do badań powstawania gwiazd i kalibracji wskaźników odległości (nie martwienie się o zaczerwienienie jest zawsze zaletą). Jednak zainteresowanie badawcze tą gromadą było dość niskie i jest to jedna z niewielu młodych gromad otwartych, które wciąż nie zostały szczegółowo zbadane. Jej wiek szacuje się powszechnie na około 8 milionów lat, a odległość na 4300 lat świetlnych. Z tą liczbą wiążą się jednak pewne kontrowersje i nie jest do końca jasne, czy M20 czy M21 jest nam bliższa.

M22

M22 to bogata, stara gromada kulista w Strzelcu, bardzo jasna (5,1 mag) i dość bliska (około 10 000 lat świetlnych), ale tylko 1 stopień poza ekliptyką. Jego bliskość do płaszczyzny ekliptyki jest zarówno zaletą, jak i wadą: często pojawia się w połączeniu z planetami i była odkryta w 1665 roku (pierwsza zarejestrowana gromada kulista) przez niemieckiego astronoma Abrahama Ihle podczas obserwacji Saturna. Ale ponieważ patrzy się na nią wzdłuż linii wzroku przechodzącej przez dysk galaktyczny i zgrubienie, gromada jest mocno zaczerwieniona (tj. wiek i metaliczność są trudne do dokładnego określenia. W przypadku M22 są one nadal nieco niepewne, przy czym wiek zwykle określa się na około 12 miliardów lat. Ze względu na swoją jasność gromada ma bogatą historię obserwacyjną, pojawiając się na listach Halleya, Lacaille′a, le Gentila i de Chéseaux, zanim została włączona do katalogu Messiera. William Herschel był pierwszym, który rozdzielił ją na gwiazdy składowe, a w 1959 roku M22 była jedną z pierwszych gromad, dla których uzyskano diagram barw i jasności. Niedawno zbadano ją pod kątem gwiazd zmiennych i innych egzotycznych typów: do tej pory znaleziono 32 zmienne i jedną mgławicę planetarną, a od 1992 roku możliwe są trzy gwiazdy CH (bardzo egzotyczny typ układu podwójnego, rzadki w gromadach, patrz także M14) został zidentyfikowany. Gromada jest potencjalnie bardzo interesująca, ponieważ wskazuje warunki na bardzo wczesnym etapie protogalaktyki, ale ze względu na wspomniane powyżej problemy (głównie zaczerwienienie) nie została ona jeszcze dokładnie zbadana

M23

M23 to bardzo uboga, luźna gromada otwarta w Strzelcu (jedno z oryginalnych odkryć Messiera) z granicami, które są trudne do zdefiniowania. Jak dotąd wykazano, że członkami jest 150 gwiazd o średnicy liniowej około 15 lat świetlnych. Gromada jest stara jak na gromadę otwartą (około 300 milionów lat) i uważa się, że znaczną część swojego życia spędziła w ubogich w gaz regionach pomiędzy ramionami spiralnymi naszej Galaktyki. Można go zatem wykorzystać do testowania teorii na temat wpływu środowisk bogatych i ubogich w gaz na ewolucję gwiazd, a niedawne badania M23 wskazują, że środowisko nie ma dużego wpływu na metaliczność gwiazd po ich uformowaniu.

M24

M24 została odkryta przez Messiera w 1764 roku jako "gromada gwiazd". Nie jest to jednak prawdziwa gromada, ale po prostu skrawek Drogi Mlecznej widoczny przez tunel w zasłaniającym ją pyle międzygwiezdnym i dlatego wygląda jak gromada. Plama ta jest widoczna gołym okiem w dwóch trzecich drogi między ? Scuti a ? Sagittarii. Ma średnią wielkość 4,6. Wewnątrz obłoku gwiazd (NGC 6603) można wykryć słabą gromadę otwartą, która w niektórych przypadkach jest identyfikowana z obiektem Messiera. Jest to jednak błędne, ponieważ Messier wyraźnie opisał obłok, a nie słabą (11 mag) gromadę. Ośrodek międzygwiazdowy ma tendencję do gromadzenia się w ogromnych obłokach o średnicy około 25 lat świetlnych. Małe okienka w tych chmurach są ważne dla naszego zrozumienia struktury galaktycznej, ponieważ pozwalają nam badać materię, która normalnie byłaby przesłonięta.

M25

M25 to gromada otwarta w średnim wieku (90 milionów lat) w Strzelcu, którą odkrył de Chéseaux w 1746 roku. Ma jasność wizualną 6,5 magnitudo i jest widoczna nawet przez zwykłą lornetkę. Ze względu na swoją stosunkowo niewielką odległość (około 2000 lat świetlnych) i porównywalną łatwość, z jaką można ją zaobserwować, była jedną z pierwszych wykorzystanych do badań gwiazd zmiennych. W 1960 roku Allan Sandage zidentyfikował jedną zmienną cefeidy, U Sagittarii, i użył jej do kalibracji zależności okres-jasność dla cefeid. Od tego czasu jednak zidentyfikowano klastry bogatsze w zmienne, a zainteresowanie M25 zmalało.

M26

M26 to gromada otwarta w gwiazdozbiorze Tarczy, pozorna sąsiadka M11. Prawdopodobnie był widziany przez Le Gentila przed 1750 rokiem, ale Messier odkrył go niezależnie w 1764 roku i zauważył, że "nie można go było dostrzec w 3,5-stopowym teleskopie". Spośród 90 potwierdzonych członków tej gromady, 25 jest bardzo jasnych, ale jak dotąd nie przeprowadzono obszernych badań nad populacją gwiazd ani zakresem mas. W rzeczywistości M26 jest jednym z najrzadziej obserwowanych obiektów w katalogu Messiera, a jej najnowszy artykuł naukowy został opublikowany w 1940 r. (kiedy jej wiek określono na około 90 milionów lat, a odległość na 5000 lat świetlnych). Jego najbardziej charakterystyczną cechą jest pozorny pierścień o niskiej gęstości gwiazdowej wokół środka. W obszarze o średnicy 3 minut kątowych (średnica gromady 15 minut kątowych) gęstość gwiazd jest o około 13% mniejsza niż w obszarach sąsiednich. Obecnie uważa się, że jest to spowodowane wyginięciem pyłu.

M27

M27 jest mgławicą planetarną w Vulpecula, znaną również jako "Mgławica HANTLE" ze względu na swój kształt. Była to pierwsza odkryta mgławica planetarna (Messier, 12 lipca 1764) i chociaż nie jest ani największa, ani najjaśniejsza, najłatwiej ją zaobserwować: większe mgławice planetarne są zazwyczaj słabsze, a jaśniejsze - małe . Mgławica powstała około 3000 do 4000 lat temu, kiedy gigantyczna gwiazda zdmuchnęła jej zewnętrzne warstwy. W związku z tym wciąż rozszerza się w tempie 6,8 sekundy kątowej rocznie, a centralna gwiazda (pozostałe jądro olbrzyma) jest gorącym, niebieskim karłem podrzędnym o temperaturze 85 000 K (typ widmowy O7) z prawdopodobnie słabym żółtym towarzysz. Gwiazda ta emituje światło głównie w niewidzialnych częściach widma, które jest następnie absorbowane i ponownie emitowane przez mgławicę w zakresie widzialnym (głównie w jednej zielonej linii widmowej). Odległość do mgławicy planetarnej jest trudna do określenia (częsty problem dla tych obiektów): proponowane wartości wahają się od 400 do 3500 lat świetlnych. Ale jeśli przyjmiemy, że odległość wynosi 1200 lat świetlnych, to gwiazda centralna ma wewnętrzną jasność równą jednej trzeciej jasności Słońca, a mgławica jako całość emituje 100 jasności Słońca całkowicie w widzialnej części widma. Daje to pozorną jasność 7,4 (tj. Nie jest widoczna gołym okiem). Średnica kątowa najjaśniejszej części mgławicy wynosi 6 minut kątowych, a kształt hantli zawdzięczamy temu, że obserwujemy mgławicę z jej płaszczyzny równikowej. Gdybyśmy zobaczyli ją z jednego z biegunów, wyglądałaby jak pierścień, bardziej jak M57.

M28

M28 to bogata, gęsta gromada kulista w Strzelcu. Została odkryta przez Messiera jako "mgławica niezawierająca gwiazdy" i po raz pierwszy rozdzielona na gwiazdy składowe przez Williama Herschela. Jeśli chodzi o większość gęstych gromad kulistych, M28 jest interesująca głównie ze względu na swoje gwiazdy zmienne i podwójne układy gwiazd. Ostatnio dużo uwagi poświęcono ewolucji układów podwójnych w bogatych środowiskach, ponieważ wydają się one mniej powszechne w tych gromadach, niż się przewiduje. Z drugiej strony bardziej egzotyczne odmiany układów podwójnych (takie jak układy podwójne gwiazd neutronowych) wydają się szczególnie częste w rdzeniach bogatych gromad. W 1987 roku w M28 odkryto pulsar milisekundowy (drugi znaleziony w gromadzie kulistej po odkryciu pulsara w M4). Obraca się ponad 2000 razy szybciej niż pulsar Kraba (raz na 11 milisekund). Uważa się, że tak krótkie okresy powstają w wyniku interakcji z podwójnym towarzyszem, aw 1997 roku rozbłysk rentgenowski w M28 został zinterpretowany jako dowód na to, że gwiazda neutronowa powoli akreowała materię z tego towarzysza. Zainteresowanie M28 od tego czasu koncentrowało się głównie na jego aktywności rentgenowskiej.

M29

M29 to bardzo młoda gromada otwarta w Łabędziu. Została odkryta przez Messiera w 1764 roku i jest szczególnie mocno przesłonięta przez materię międzygwiazdową. Oszacowano, że na linii wzroku M29 pył międzygwiezdny jest 1000 razy gęstszy niż zwykle. Rozpraszanie światła gromady prowadzi do ogólnego zaczerwienienia i ściemnienia wraz z wysoką polaryzacją. Efekty te sprawiają, że trudno jest ocenić, ile światła i jakiego koloru są naprawdę emitowane przez gwiazdy członkowskie, a zatem ich wiek i odległość są trudne do określenia. Uważa się, że w ramach odpowiednio dużych słupków błędu M29 jest młoda (tj. ma mniej niż 10 milionów lat) i znajduje się zaledwie około 4000 lat świetlnych stąd. Zawiera jedną zmienną typu γ Cas i kilka innych podejrzanych zmiennych, a także przeprowadzono pewne badania jej trzech układów podwójnych i gorących gwiazd w gromadzie, ale wszystkie te badania są utrudnione przez niepewność związaną z podstawowymi parametrami.

M11

M11 to gromada otwarta lub galaktyczna w Tarczy (2 stopnie na zachód i nieco na południe od η Tarczy). Ma bardzo interesujący zarys w kształcie strzały w najgęstszej części i grupę gwiazd w kształcie litery V przed strzałką. To skłoniło admirała Smytha do opisania go jako "lot dzikich kaczek" i dlatego jest czasami nazywany gromadą "dzikich kaczek". Niemiecki astronom Gottfried Kirch po raz pierwszy odkrył gromadę w 1681 roku. M11 zawiera 2900 gwiazd o średnicy około 15 lat świetlnych. Jak na gromadę otwartą jest ona bardzo bogata i zwarta, a gwiazdy w regionach centralnych są oddalone od siebie średnio o zaledwie 1 rok świetlny. Pięćset z tych gwiazd jest jaśniejszych niż 14 mag, a ogólna jasność gromady wynosi 6,3 mag. Odległość do Słońca wynosi około 6000 lat świetlnych, czyli prawdopodobnie nie jest to kondensacja w obłoku gwiezdnym Tarcza, na tle którego się pojawia, ale bliżej nas. Gromada jest czasami uważana za stosunkowo młodą, liczącą 250 milionów lat, ale niektóre źródła podają również dwukrotnie tę wartość. Poparcie dla wyższego wieku pochodzi ze względnej obfitości żółtych i czerwonych olbrzymów o bezwzględnej wielkości -1 (tj. Stosunkowo słabych starych gwiazd). W rzeczywistości, M11 ma więcej żółtych olbrzymów niż większość gromad otwartych i pod tym względem jest podobna do M67.

M110

M110 jest drugą z dwóch małych galaktyk eliptycznych w pobliżu Galaktyki Andromedy, które można zobaczyć przez małe teleskopy. Messier skatalogował pierwszego towarzysza M31 jako M32, ale, co dziwne, nigdy nie umieścił drugiego towarzysza na swojej liście, mimo że pokazał M31 z obydwoma towarzyszami na rysunku w 1807 r. i twierdził, że odkrył ją w 1773 r. Do 1966 r. była znana wyłącznie jako NGC 205, kiedy angielski astronom-amator KGlyn Jones zaproponował dodanie go jako M110, ostatniego obiektu Messiera. M110 leży ponad 1 stopień na północny zachód od M31 i chociaż jest większa niż M32, jest trudniejsza do zobaczenia, ponieważ ma niższą jasność powierzchniową. Jest klasyfikowany jako typ E5 lub E6, co oznacza, że ma znacznie wydłużony kształt. Dwa niezwykłe aspekty M110 to istnienie obłoków pyłu i gromad młodych gwiazd w pobliżu jej centrum, które normalnie nie występują w galaktykach eliptycznych.

M12

M12 to gromada kulista w Ophiuchus blisko M10, ale nieco większa, słabsza i znacznie mniej skoncentrowana w kierunku centrum. Została odkryta przez Charlesa Messiera, ale William Herschel jako pierwszy rozdzielił ją na gwiazdy w 1783 roku. Gromada ma średnicę około 100 lat świetlnych i znajduje się w odległości około 19 000 lat świetlnych od Słońca. Jest to bardzo luźna gromada iw pewnym momencie uważano ją nawet za typ pośredni między gromadą kulistą a gromadą galaktyczną (było to zanim odkryto, że te dwa typy gromad są zupełnie różne pod względem wieku i populacji gwiazd). Ma wizualną jasność 6,7 mag i średnicę 100 lat świetlnych. Allan Sandage zbadał klaster pod kątem zmiennych i znalazł tylko 13.

M13

M13 to gromada kulista w Herkulesie (2,5 stopnia na południe od η Herculis), "Wielka Gromada Kulista w Herkulesie" odkryta przez Edmunda Halleya w 1714 r., który zauważył, że "widoczna jest gołym okiem, gdy niebo jest pogodne i nie ma Księżyca" . Po raz pierwszy została rozwiązana przez Williama Herschela i od tego czasu jest obiektem zainteresowania wielu profesjonalistów i amatorów, głównie dlatego, że jest bardzo jasna i łatwa do zaobserwowania z półkuli północnej. M13 to dość otwarta gromada, prawie idealnie okrągła w zarysie, o średnicy 150 lat świetlnych, jasności wizualnej 5,8 mag i ponad pół miliona gwiazd. W jej centrum gwiazdy są 500 razy bardziej skoncentrowane niż w sąsiedztwie Słońca. Jego wiek oszacował Arp na 14 miliardów lat (1962). Duża szerokość geograficzna gromady prowadzi do dużej osi jej orbity, co oznacza, że spędziła ona większość swojego długiego życia w dużej odległości od destrukcyjnych efektów pływowych Centrum Galaktyki - stąd duża koncentracja gwiazd i jej niemal idealny kształt . Jej odległość od Słońca wynosi 22 800 lat świetlnych, mierząc z jej zmiennych (nieco więcej niż z pomiarów prędkości radialnej). Podobnie jak M3 zawiera jedną gorącą, młodą, niebieską gwiazdę (Barnard nr 29), której obecności w tej starej gromadzie nie da się łatwo wytłumaczyć. Zawiera również 15 gwiazd zmiennych i cztery pozornie ubogie w gwiazdy regiony.

M14

M14 to gromada galaktyczna w Ophiuchus, odkryta przez Messiera i po raz pierwszy rozdzielona na gwiazdy składowe przez Williama Herschela w 1783 roku. Ma średnicę 55 lat świetlnych i brakuje jej gęstej centralnej koncentracji. Kontur jest lekko spłaszczony (typ eliptyczności E1), a jego wizualna jasność wynosi 7,6 mag. Odległość do Słońca wynosi około 27 400 lat świetlnych. M14 jest stosunkowo bogata w gwiazdy zmienne, do tej pory odkryto ich 70. Szczególnie interesująca jest nowa (16 mag), która pojawiła się w tej gromadzie między 21 a 28 czerwca 1938 roku, ale została odkryta dopiero w 1964 roku, kiedy Amelia Wehlau z University of Western Ontario znalazła ją podczas poszukiwań klisz fotograficznych wykonanych przez Helen Sawyer Hogg między 1932 i 1963. Była to dopiero druga nowa pojawiająca się w gromadzie kulistej (pierwsza w M80 w 1860) i pierwsza kiedykolwiek sfotografowana

M15

M15 to gromada kulista w Pegazie (blisko ε Pegasi), odkryta po raz pierwszy przez Jeana Dominique'a Maraldiego 7 września 1746 roku. Rozdzieliła ją na gwiazdy William Herschel. To kolejna bardzo bogata i stara gromada kulista. Ma średnicę 88 lat świetlnych, a jego supergęste jądro ulega zapadnięciu. Często występuje to w dynamicznej ewolucji gromad kulistych: ze 147 w Drodze Mlecznej, 21 ma zapadnięty rdzeń (jak np. M30 i M70), a kandydatów jest jeszcze ośmiu. W przypadku M15 nie jest do końca jasne, czy jądro zapadło się po prostu pod wpływem własnej grawitacji, czy też w centrum znajduje się supermasywny obiekt przypominający obiekty, o których sądzi się, że znajdują się w centrach jąder galaktyk. Kosmiczny Teleskop Hubble′a wykonał ostatnio zdjęcia gęstego jądra. Mierząc prędkości gwiazd centralnych, możliwe będzie rozwiązanie tego problemu. Wiek gromady oszacowano na 12 miliardów lat. Ma wizualną jasność 6,2 mag i znajduje się w odległości około 32 000 lat świetlnych. M15 jest trzecią najbogatszą gromadą pod względem zmiennych: do tej pory odkryto 112, w tym jedną klasyczną (typu II) cefeidę. Zawiera również dziewięć pulsarów, z których jeden wydaje się być składnikiem układu podwójnego gwiazdy neutronowej. Układy podwójne gwiazdy neutron-plus-neutron są szczególnie interesujące, ponieważ wykazują silne ogólne efekty relatywistyczne, takie jak znaczne przesunięcia peryhelium, wpływ na przechodzące światło i fale grawitacyjne, które przenoszą energię rotacyjną i prowadzą do spowolnienia częstotliwości pulsara, a także okresu orbitalnego. Jest to również pierwsza gromada, w której można było zidentyfikować mgławicę planetarną, a w 1988 roku odkryto, że źródłem promieniowania rentgenowskiego jest układ podwójny gwiazdy normalnej plus neutronowej z okresem 9 godzin.

M16

M16 to gromada otwarta w gwiazdozbiorze Węża, powiązana z Mgławicą ORZEŁ (1 stopień na północ i 2,5 stopnia na zachód od ? Scuti). Została odkryta przez de Chéseaux w 1746 roku jako "gromada gwiazd" i znajduje się na kolejnym wewnętrznym ramieniu spiralnym galaktyki, oddalonym od nas, obok M17. M16 jest pod wieloma względami podobna do Mgławicy Laguna M8. Gromada utworzona z gazu Mgławicy Orzeł i jej jasne, młode gwiazdy teraz ją oświetlają. Mgławica wykazuje ciągłe formowanie się gwiazd w ciemnych "trąbach słonia" widocznych na północy. Zawiera również czarne globule, które zapadają się w obłoki protogwiazdowe (głównie na południowym wschodzie). Kosmiczny Teleskop Hubble'a wykonał wiele szczegółowych zdjęć tego szczególnie pięknego obiektu. Gromada gwiazd jest jedną z najjaśniejszych z natury, a jej jasność bezwzględna wynosi -8,21. Ma średnicę 7 min kątowych w odległości 7000 lat świetlnych i wizualną jasność 6,4 magnitudo. Jego wiek oszacowano na 5,5 miliona lat.

M17

M17 to mgławica dyfuzyjna w Strzelcu, zwana różnie jako Mgławica Omega, Łabędź, Podkowa lub Homar. Została odkryta przez de Chéseaux w 1746 roku i sąsiaduje z M16. Średnica jej najjaśniejszej części wynosi około 15 lat świetlnych, ale słabo świecąca i ciemna materia rozciąga się na rozmiar co najmniej 40 lat świetlnych. Jak wiele mgławic, składa się ona z jasnych włókien i ciemnej, przesłaniającej materii i formowania się gwiazd albo niedawno ustało, albo nadal zachodzi w jej centrum. Gromada około 35 jasnych, ale zaciemnionych gwiazd jest w niej osadzona, a mgławica świeci dzięki ponownej emisji światła pochłoniętego przez te gwiazdy. Masę najjaśniejszego gazu oszacowano na około 800 mas Słońca (znacznie więcej niż w porównywalnej pod innymi względami Mgławicy Oriona, M42). Główną różnicą między tą mgławicą a M8 i M16 jest różnica w jej obszarach absorpcji: M17 zawiera dużą ilość ciemnej, przesłaniającej materii, więcej niż którakolwiek z dwóch pozostałych mgławic. Jej odległość od Słońca wynosi od 5 do 6000 lat świetlnych. Mgławica jest źródłem radiowym w odległości 9,4 cm i wykazano, że emituje promieniowanie podczerwone spolaryzowane w 29%. Może to wskazywać na istnienie "mgławic dwubiegunowych" lub płatów materiału rozpraszającego w obszarach polarnych. Wykryto również dwupłatowe źródło radiowe rozciągające się od centralnej gromady w podczerwieni.

M18

M18 to gromada otwarta w Strzelcu odkryta przez Messiera jako "gromada małych gwiazd". Leży między M17 a M24. Gromada zawiera około 20 elementów i ma średnicę kątową 9 minut kątowych. Jej jasność wizualna wynosi 7,5, co czyni ją jedną z luźniejszych i uboższych gromad. Odpowiednio, do tej pory nie spotkało się to z dużym zainteresowaniem naukowców. Jej odległość od Słońca została oszacowana na 4900 lat świetlnych, ale wartość ta jest kwestionowana, ponieważ niektóre źródła podają do 6000 lub mniej niż 4000 lat świetlnych. M18 jest ogólnie uważana za dość młodą (32 miliony lat). Jego najgorętsze gwiazdy są typu B3 (tj. bardzo gorące i młode), ale zawiera jasne żółte i pomarańczowe oraz niebieskie gwiazdy.

M19

M19 to gromada kulista w Ophiuchus, odkryta przez Messiera, ale po raz pierwszy rozwiązana przez Williama Herschela w 1784 roku. Można ją łatwo zlokalizować 8 stopni na wschód od Antaresa i osadzić w Drodze Mlecznej. Znajduje się w odległości 27 000 lat świetlnych (4600 lat świetlnych od centrum Galaktyki), ma średnicę 25 lat świetlnych i jasność wizualną 6,8 mag. M19 jest najbardziej spłaszczoną ze znanych gromad kulistych o eliptyczności E3 - E4.

M1

M1 to słynna Mgławica KRAB w Byku, jeden z najsłynniejszych obiektów na niebie, pozostałość po wybuchu supernowej obserwowanej w 1054 r. Messier natknął się na nią w 1758 r., śledząc kometę przelatującą przez Byka; opisał mgławicę jako "wydłużoną jak płomień świecy". Jednak została już odkryta przez angielskiego astronoma, Johna Bevisa, w 1731 roku. M1 leży nieco ponad stopień na północny zachód od Zeta Tauri i jest plamą o jasności 8mag, mierzącą pozorną wielkość około 8 na 6 minut kątowych; jego prawdziwe wymiary to około 11 na 7,5 lat świetlnych. Jej popularna nazwa pochodzi od opisu lorda Rosse′a, który zauważył włókna wystające z niego jak szczypce kraba. W jej centrum znajduje się gwiazda neutronowa szesnastej wielkości, pulsar Krab; to skompresowany rdzeń gwiazdy, która eksplodowała. M1 leży około 6500 lat świetlnych stąd.

M10

M10 to gromada kulista w konstelacji Ophiuchus (gwiazda 30 Ophiuchi znajduje się zaledwie 1 stopień na wschód-południowy wschód). Został odkryty przez Messiera, który nie rozdzielił żadnej gwiazdy, ponieważ jest dość skompresowany. Ma średnicę 70 lat świetlnych, ale jej jasne jądro jest tylko o połowę mniejsze. Jej wizualna jasność wynosi 6,7 mag i wykazuje lekkie spłaszczenie (eliptyczność E1). Odległość do Słońca wynosi około 13 400 lat świetlnych (niektóre źródła podają wartości do 16 300 lat świetlnych). M10 była badana pod kątem gwiazd zmiennych przez Baade′a, ale zawiera tylko trzy do czterech z nich i dlatego nie była szczegółowo badana przez astronomów.

M100

M100 jest jedną z największych galaktyk spiralnych w Gromadzie w Pannie, a jej prawdziwy rozmiar jest podobny do Galaktyki Andromedy, M31. Leży w Coma Berenices, uzupełniając trójkąt wokół gwiazdy 6 Comae Berenices z M98 i M99, z których wszystkie zostały odkryte przez Mechaina tej samej owocnej nocy w marcu 1781 roku. Chociaż M100 jest skatalogowana jako dziewiąta wielkość, mniej więcej dwa razy jaśniejsza niż M98 i M99 nie jest łatwiej zobaczyć wizualnie niż te galaktyki, ponieważ jej światło jest rozproszone na większym obszarze, co skutkuje niską jasnością powierzchni. Jest klasyfikowany jako typ Sc. Lord Rosse jako pierwszy zobaczył jej ramiona spiralne w 1850 roku. Allan Sandage doszedł do wniosku, że dwa główne ramiona mają grubość około 3000 lat świetlnych, czyli dwa razy więcej niż ramiona w naszej Galaktyce. Asymetria w kształcie ramion spiralnych wydaje się wynikać z zakłóceń grawitacyjnych ze strony pobliskiej karłowatej galaktyki eliptycznej NGC 4322, w mniejszej skali interakcji między Galaktyką Wir M51 i jej towarzyszem. Widziano tu cztery supernowe w latach 1901, 1914, 1959 i 1979. Wydarzenie z 1979 roku było niezwykle jasne, osiągając szczyt jedenastej wielkości; w następnym roku emisja radiowa z jej pozostałości została zarejestrowana przez astronomów za pomocą Very Large Array , po raz pierwszy wykryto pozagalaktyczną supernową na falach radiowych. Zdjęcia M100 wykonane w podczerwieni w 1995 roku pokazały istnienie krótkiej poprzeczki w centrum galaktyki, zakończonej dwoma krótkimi ramionami zakrzywionymi w kierunku przeciwnym do zewnętrznych ramion spiralnych. Na końcach tych ramion znajdują się obszary formowania się gwiazd, część pierścienia powstawania gwiazd około 1500 lat świetlnych od jądra galaktyki, co widać na zdjęciach wykonanych w ultrafiolecie. To odkrycie jest zgodne ze zdjęciami, które pokazują, że kolor jądra galaktyki jest podobny do koloru ramion spiralnych, co sugeruje niedawne formowanie się gwiazd w tym regionie, co może być kolejną konsekwencją interakcji z pobliskim karłem. M100 odegrała znaczącą rolę w próbach zmierzenia skali odległości Wszechświata, ze względu na jej wybitność w gromadzie Panny. Obserwacje 20 zmiennych cefeid w jej ramionach spiralnych za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble′a doprowadziły do dokładnego określenia jej odległości (a tym samym odległości Gromady w Pannie) na 56 ± 6 milionów lat świetlnych, ogłoszonej w 1994 roku.

M101

M101 to wielka galaktyka spiralna w Wielkiej Niedźwiedzicy, położona 5,5 stopnia na północ od Eta Ursae Majoris, gwiazdy na końcu rękojeści Pługa (lub Wielkiego Wozu). Został odkryty w marcu 1781 roku przez Mechaina i dodany przez Messiera do jego listy w ostatniej chwili bez sprawdzania go. M101 jest sklasyfikowany jako typ Sc, co oznacza, że jego ramiona są luźno owinięte i pięknie prezentują się na zdjęciach z długim czasem naświetlania. Co zaskakujące, galaktykę można wykryć jako blady, zaokrąglony dysk przez lornetkę, ale żadne szczegóły nie będą widoczne bez teleskopu. Najjaśniejsze obłoki wodoru w ramionach spiralnych mają swoje własne numery NGC, szczególnie NGC 5461 i 5462 w najdłuższym ramieniu po zachodniej stronie galaktyki. Odkryto trzy supernowe w latach 1909, 1951 i 1970. M101 jest otoczona przez rodzinę około ośmiu małych galaktyk satelitarnych. Obserwacje w ultrafiolecie w 1981 roku pokazały zmarszczki formowania się gwiazd rozciągające się na wschód od M101 w kierunku jednego z tych satelitów, nieregularnej galaktyki karłowatej NGC 5477, innego przykładu interakcji wpływających na rozmiar i strukturę galaktyki. Z obserwacji zmiennych cefeid wynika, że M101 jest oddalona o około 25 milionów lat świetlnych.

M102

M102 to zduplikowana obserwacja M101, błąd spowodowany przez Mechaina. Pierwotnie zgłosił to w 1781 roku Messierowi, który umieścił to na zaufaniu na swojej trzeciej i ostatniej liście bez sprawdzania, podobnie jak zrobił to z M101 i M103. Jednak Mechain przyznał się do błędu w liście do Bernoulliego dwa lata później, więc M102 jest obecnie uważana za nieistniejącą.

M103

M103 to gromada otwarta w Kasjopei, około 1 stopień na północny wschód od Delta Cassiopeiae, odkryta przez Mechaina w 1781 roku. Podobnie jak w przypadku M101 i M102, Messier nie sprawdził jej przed włączeniem; gdyby to zrobił, wydaje się prawdopodobne, że zauważyłby również większą i znacznie bardziej kometowatą gromadę otwartą NGC 663 1,5 stopnia na północny wschód. Obie te gromady są członkami asocjacji Cassiopeia OB8. Admirał Smyth opisał M103 jako grupę w kształcie wachlarza i oszacował, że składa się z około 20 członków łatwo wykrywalnych w jego teleskopie, z których cztery najjaśniejsze mieszczą się w zakresie od siódmej do dziewiątej wielkości. Wiadomo, że najjaśniejszy z nich, który w rzeczywistości jest zgrabnym podwójnie podzielnym w małych otworach, leży na pierwszym planie, a zatem w ogóle nie jest prawdziwym członkiem. Według współczesnych pomiarów gromada ta znajduje się nieco ponad 8000 lat świetlnych stąd i ma około 30 milionów lat. M103 był ostatnim obiektem na trzeciej i ostatniej liście obiektów Messiera; kolejne obiekty zostały dodane później przez innych.

M104

M104 to galaktyka spiralna na pograniczu Panny i Kruka, popularnie nazywana GALAKTYKĄ SOMBRERO ze względu na podobieństwo do meksykańskiego kapelusza z szerokim rondem. M104 to galaktyka spiralna typu Sa (lub prawdopodobnie pośrednia pomiędzy Sa i Sb), widziana tylko około 6 stopni od krawędzi. Została odkryta przez Mechaina i dodana ręcznie do własnej kopii drukowanej wersji katalogu Messiera. W 1921 roku francuski astronom C. Flammarion zasugerował oficjalne dodanie jej do listy Messiera jako M104, a sugestia ta została ogólnie przyjęta. Fotografie pokazują duże centralne zgrubienie otoczone rojem gromad kulistych i poprzecinane ciemnym pasmem pyłu w płaszczyźnie galaktyki; wydaje się, że ten ciemny pas został po raz pierwszy wykryty przez Williama Herschela. Chociaż Sombrero leży w Pannie, prawdopodobnie nie jest członkiem Gromady w Pannie, ale znajduje się nieco bliżej nas, około 35 milionów lat świetlnych stąd.

M105

M105 jest galaktyką eliptyczną w Lwie, około 1 stopnia na północ od M95 i M96, z którymi tworzy trójkąt; jest również fizycznie powiązany z tą parą, ponieważ wszystkie trzy są częścią rzadkiej gromady znanej jako grupa galaktyk w Lwie. Została odkryta w 1781 roku przez Mechaina i została wymieniona w jego liście do J Bernoulliego, w którym przyznał się do duplikacji M101 i M102. Chociaż Messier najwyraźniej nigdy nie widział tego obiektu na własne oczy, w 1947 roku został zidentyfikowany jako NGC3379 przez Helen Sawyer Hogg, która zaproponowała jego przyjęcie jako M105. Jest klasyfikowany jako typ E1, co oznacza, że jest prawie idealnie okrągły. M105 ma dwóch mniejszych i słabszych towarzyszy: NGC 3384, eliptyczną i NGC 3389, spiralną. Obserwacje radiowe na długości fali 21 cm opublikowane w 1989 roku wykazały istnienie pierścienia gazowego wodoru o szerokości ponad 600 000 lat świetlnych, krążącego wokół M105 i NGC 3384. Nie ma żadnych śladów gwiazd ani nawet pyłu w tym pierścieniu, co sugeruje, że składa się on z całkowicie z pierwotnego wodoru pozostałego po Wielkim Wybuchu, który nigdy nie stał się częścią żadnej galaktyki. Ponadto pobliska M96 wydaje się wchodzić w interakcję z pierścieniem i przechwytywać część gazu.

M106

M106 to galaktyka spiralna w Canes Venatici nieco ponad półtora stopnia na południe od gwiazdy piątej wielkości 3 Canum Venaticorum. Przy jasności ósmej magnitudo jest dość łatwo dostępna dla małych teleskopów. Mechain odkrył go w 1781 roku i wspomniał o tym w tym samym liście do Bernoulliego, co o odkryciu obiektów znanych obecnie jako M105 i M107. W 1947 roku została zidentyfikowana jako NGC 4258 przez Helen Sawyer Hogg, która zaproponowała jej przyjęcie jako M106. Jest klasyfikowany jako typ Sb, ale wykazuje oznaki zniekształcenia ramion spiralnych. Ponieważ jest przechylony stromo w naszą stronę, trudno jest ocenić pełny zakres zakłóceń. Na podstawie radiowych obserwacji prędkości maserów wodnych krążących wokół jądra galaktyki astronomowie wywnioskowali o istnieniu ciała centralnego o średnicy mniejszej niż rok świetlny i masie około 36 milionów Słońc - innymi słowy, prawdopodobnej masywnej czarnej dziury. Do tej pory zaobserwowano erupcję jednej supernowej, 1981K, w M106. Szacunki odległości galaktyki wahają się od około 23 do prawie 30 milionów lat świetlnych, w zależności od zastosowanej techniki.

M107

M107 to gromada kulista w Ophiuchus, około 2,75 stopnia na południe od Zeta Ophiuchi. Podobnie jak M105 i M106 została odkryta przez Mechaina, ale najwyraźniej nigdy nie była widziana przez Messiera. W 1947 roku Helen Sawyer Hogg zidentyfikowała ją jako NGC 6171 i zasugerowała dodanie jej do katalogu Messiera z oznaczeniem M107. Wizualnie wydaje się stosunkowo rzadki w porównaniu z innymi kulistymi, pokrywając około jednej trzeciej pozornej średnicy Księżyca w pełni, ale pojawiając się tylko w ósmej wielkości. Jej odległość wynosi około 19 000 lat świetlnych.

M108

M108 to galaktyka spiralna w Wielkiej Niedźwiedzicy, położona w jednej trzeciej drogi od M97 (Mgławica Sowa) do Beta Ursae Majoris. Messier odniósł się do tego w swoim katalogu w notatce na temat M97, mówiąc, że leży w pobliżu, ale ponieważ jego położenie nie zostało określone, nigdy nie umieścił go jako osobnego wpisu. Podobnie jak wiele przedmiotów, wydaje się, że jako pierwszy zwrócił mu na to uwagę Mechain. W 1960 roku amerykański historyk O Gingerich zidentyfikował ten obiekt jako NGC 3556 i zaproponował nazwanie go M108. Zwykle jest klasyfikowany jako typ Sc, ale G de Vaucouleurs uważał go za spiralę z poprzeczką. W rzeczywistości jego prawdziwy kształt jest trudny do ustalenia, ponieważ jest widziany prawie z boku i ma niejednolity wygląd spowodowany ciemnymi chmurami pyłu. Obserwacje radiowe, wykonane za pomocą Very Large Array i ogłoszone w 1997 r., ujawniły istnienie niewidzialnej otoczki gazowego wodoru o średnicy 21 000 lat świetlnych, rozciągającej się od wschodniej strony galaktyki. Pochodzenie tej muszli pozostaje zagadką; jedną z możliwości jest to, że jest to fala uderzeniowa wywołana erupcją ogromnej gromady supernowych miliony lat temu. W ostatnim czasie było to miejsce tylko jednej zaobserwowanej supernowej, 1969B.

M109

M109 to galaktyka spiralna z poprzeczką w Wielkiej Niedźwiedzicy, leżąca 0,66 stopnia na wschód od Gamma Ursae Majoris w czaszy Pługa (lub Wielkiego Wozu). Podobnie jak w przypadku M108, została wspomniana przez Messiera w jego notatce na temat M97, ale nie została zidentyfikowana ze znaną galaktyką aż do 1960 roku, kiedy O Gingerich doszedł do wniosku, że jest to to samo co NGC 3992. M109 jest klasyfikowana jako typ pośredni pomiędzy SBb a SBc. Znaczna część jej centralnego obszaru pokazuje widmo linii emisyjnych z powodu zjonizowanego gazu, co świadczy o niezwykłej aktywności w jej jądrze i umieszczaniu go wśród rodzaju galaktyk znanych jako "wykładziny". M109 była miejscem jednej zaobserwowanej supernowej, 1956A.

Mästlin, Michael (1550-1631)

Urodzony w Göppingen w Niemczech, wykładał i był asystentem PETERAPIANA, został profesorem astronomii w Tybindze, gdzie wykładał system kopernikański i ptolemejski. Uczył KEPLERA i pomógł mu opublikować jego pierwsze dzieło, Mysterium Cosmographicum (1596). Konstruował własne instrumenty astronomiczne. Był jednym z pierwszych trzech lub czterech astronomów, którzy zobaczyli w Kasjopei coś, co obecnie nazywa się supernową TYCHO, nową gwiazdą z 1572 roku. Ustalił, że nie porusza się ona w ciągu nocy, trzymając nić między dwiema gwiazdami, z nową na tej samej linii, a zatem nie była kometą.

Möbius, August Ferdinand (1790-1868)

Matematyk urodzony w Schulpforta w Saksonii (obecnie Niemcy), studiował astronomię pod kierunkiem Gaussa i napisał pracę doktorską na temat "Okultystyka gwiazd stałych przez planety". Został profesorem astronomii w Lipsku, odbudował tamtejsze obserwatorium i pisał o astronomii i mechanice nieba, przy czym praca ta została przyćmiona jego pomysłowymi pracami matematycznymi dotyczącymi tworzenia map i geometria analityczna (tytułowe pozycje matematyczne obejmują siatkę Möbiusa, funkcję Möbiusa i jednostronną powierzchnię zwaną wstęgą Möiusa).

Mädler, Johann Heinrich von (1794-1874)

Niemiecki astronom obserwował Księżyc i wraz z WILHELMEM BEERem narysował mapę Księżyca (1837). Został dyrektorem Obserwatorium Dorpat (Estonia).

Mégantyczne Obserwatorium Astronomiczne

Obserwatorium Mont Mégantic jest obsługiwane przez Université de Montréal. Znajduje się 250 km na wschód od Montrealu, na szczycie najwyższej góry Quebecu, na wysokości 1111 m.n.p.m. Teleskop Ritchey-Chrétien o średnicy 1,6 m służy do obserwacji w zakresie widzialnym i bliskiej podczerwieni. Teleskop służy do obrazowania, spektroskopii i polarymetrii w zakresie widzialnym. Dostępna jest również kamera na podczerwień, choć często jest ona "pożyczana" przez astronomów, którzy prowadzą obserwacje za pomocą TELESKOPU KANADA-FRANCJA-HAWAJE. Na miejscu znajduje się również stacja meteorologiczna.

Mästlin, Michael (1550-1631)

Urodzony w Göppingen w Niemczech, wykładał i był asystentem PETERAPIANA, został profesorem astronomii w Tybindze, gdzie wykładał system kopernikański i ptolemejski. Uczył KEPLERA i pomógł mu opublikować jego pierwsze dzieło, Mysterium Cosmographicum (1596). Konstruował własne instrumenty astronomiczne. Był jednym z pierwszych trzech lub czterech astronomów, którzy zobaczyli w Kasjopei coś, co obecnie nazywa się supernową TYCHO, nową gwiazdą z 1572 roku. Ustalił, że nie porusza się ona w ciągu nocy, trzymając nić między dwiema gwiazdami, z nową na tej samej linii, a zatem nie była kometą.

Möbius, August Ferdinand (1790-1868)

Matematyk urodzony w Schulpforta w Saksonii (obecnie Niemcy), studiował astronomię pod kierunkiem Gaussa i napisał pracę doktorską na temat "Okultystyka gwiazd stałych przez planety". Został profesorem astronomii w Lipsku, odbudował tamtejsze obserwatorium i pisał o astronomii i mechanice nieba, przy czym praca ta została przyćmiona jego pomysłowymi pracami matematycznymi dotyczącymi tworzenia map i geometria analityczna (tytułowe pozycje matematyczne obejmują siatkę Möbiusa, funkcję Möbiusa i jednostronną powierzchnię zwaną wstęgą Möiusa).

Mädler, Johann Heinrich von (1794-1874)

Niemiecki astronom obserwował Księżyc i wraz z WILHELMEM BEERem narysował mapę Księżyca (1837). Został dyrektorem Obserwatorium Dorpat (Estonia).

Megantyczne Obserwatorium Astronomiczne

Obserwatorium Mont Mégantic jest obsługiwane przez Université de Montréal. Znajduje się 250 km na wschód od Montrealu, na szczycie najwyższej góry Quebecu, na wysokości 1111 m.n.p.m. Teleskop Ritchey-Chrétien o średnicy 1,6 m służy do obserwacji w zakresie widzialnym i bliskiej podczerwieni. Teleskop służy do obrazowania, spektroskopii i polarymetrii w zakresie widzialnym. Dostępna jest również kamera na podczerwień, choć często jest ona "pożyczana" przez astronomów, którzy prowadzą obserwacje za pomocą TELESKOPU KANADA-FRANCJA-HAWAJE. Na miejscu znajduje się również stacja meteorologiczna.

Mgławica Hantle (M27, NGC 6853)

Mgławica aplanetarna w konstelacji Lisa, pozycja RA19^h 59,6^m, dec. +22° 43′ i pierwszy odkryty przez Charlesa Messiera w 1764. Mierzy 8′ przez 4′ i ma ósmą wielkość. Dwubiegunowe wyrzucanie materii z gwiazdy centralnej o jasności trzynastej magnitudo nadaje jej wygląd dwupłatkowy; został nazwany przez ThomasWebb, chociaż bardziej przypomina muszkę niż hantle.

Mgławica Małe Hantle (M76, NGC 650-51)

Mgławica planetarna w konstelacji Perseusza, pozycja RA 01^h 42,3 ^m, dec. +51°34′ . Przy jedenastej magnitudo i pomiarze 2′ przez 1′ wygląda jak miniaturowa wersja Mgławicy Hantle (M27). Każdy z dwóch płatów ma oddzielny numer NGC.

Moc zbierania światła (Uścisk Światła)

Miara ilości światła zebranego i skupionego przez teleskop. Ilość zebranego światła jest proporcjonalna do pola powierzchni kolektora (obiektywu lub zwierciadła głównego), a więc jest proporcjonalna do kwadratu apertury. Na przykład teleskop o aperturze 2 m zbierze cztery razy więcej światła niż teleskop o aperturze 1 m. Źrenica ludzkiego oka przystosowanego do ciemności ma aperturę około 7 mm (0,007 m). W stosunku do oka ludzkiego przystosowanego do ciemności teleskop o aperturze D (wyrażony w metrach) ma zasięg światła, G = D²/(0,007)² ≈ 20 000D². Na przykład każdy z dwóch teleskopów Kecka (największych teleskopów jednozwierciadlanych na świecie) ma aperturę 10 m i zasięg światła 20 000 × (10)²2 = 2 000 000.

Mgławica Laguna (M8, NGC 6523)

Mgławica emisyjna w gwiazdozbiorze Strzelca, pozycja RA 18^h03.8^m, dec. ?24°23′. Przy szóstej wielkości i mierząc 90′ do 40′ jest to jedna z najbardziej widocznych mgławic na niebie. Jasna cecha w centralnym regionie znana jest ze swojego kształtu jako Mgławica Klepsydra. Zawiera gromadę gwiazd NGC 6530 i jest oświetlona przez parę niebieskich olbrzymów, 7 i 9 Sagittarii. Pasy ciemnej mgławicy, które przecinają Lagunę, nadają jej nazwę.

Mgławica Zmienna Hubble′a (NGC 2261)

Mgławica refleksyjna w gwiazdozbiorze Jednorożca, pozycja RA 06^h 39,2^m, dec. +08° 44 . Jest niewielka (2 na 1 ), ale o dość dużej jasności powierzchniowej. Średnia jasność mgławicy wynosi 10, ale jak odkrył Edwin Hubble w 1916 roku, zmienia się ona w jasności, odzwierciedlając zmienność jej oświetlającej gwiazdy, R Monocerotis.

Mgławica Koński Łeb (B33)

Ciemna mgławica w konstelacji Oriona, pozycja RA 05^h 41,0^m, dec. -02° 24 . Choć mały (6 na 4 metry), ma charakterystyczny kształt rycerza szachowego i jest jednym z najbardziej znanych ze wszystkich zdjęć astronomicznych, rzutowanym jego sylwetką na mgławicę emisyjną IC 434.

Mgławica Klepsydra (MyCn 18)

Mgławica planetarna w konstelacji Musca, pozycja RA 13^h 40^m, dec. -67° 23 . Ma tylko 4 rozmiary i został po raz pierwszy dobrze sfotografowany przez Kosmiczny Teleskop Hubble′a. Bliźniacze płaty materii wyrzuconej z centralnej gwiazdy tworzą charakterystyczny kształt klepsydry, podczas gdy niedawno wyrzucony gaz w centrum mocno przypomina ludzkie oko.

Mgławica Homunculus

Chmura pyłu otaczająca niestabilną gwiazdę ? Carinae, pozycja RA 10^h 45,1^m, dec. ?59° 41 . Chmura została zrzucona z gwiazdy podczas wybuchów, które rozpoczęły się w 1843 roku i obecnie mierzy około 17 na 12 . Kształtem przypomina ludzką postać.

Mgławica Ślimak (NGC 7293)

Mgławica aplanetarna w konstelacji Wodnika, pozycja RA 22^h 29,6^m, dec. -20°48′ . Jest to najbliższa Ziemi mgławica planetarna, ma największy rozmiar kątowy, przy 15′ o 12?, a jego jasność 6,5 mag czyni go najjaśniejszym (chociaż jak wszystkie rozciągłe obiekty nie ma dużej jasności powierzchniowej). Jest oświetlona przez swoją gorącą gwiazdę centralną o jasności trzynastej magnitudo. Helix bierze swoją nazwę od wyglądu spirali widzianej z góry; alternatywna nazwa to Mgławica Słonecznik.

Międzynarodowa Unia Astronomiczna

Misją Międzynarodowej Unii Astronomicznej (IAU), założonej w 1919 roku, jest promowanie i ochrona nauki astronomii we wszystkich jej aspektach. Poprzez swoje 11 wydziałów naukowych i 40 komisji, IAU odgrywa kluczową rolę w promowaniu i koordynowaniu światowej współpracy w dziedzinie astronomii. Duży nacisk kładzie się na osobiste zaangażowanie ponad 8300 indywidualnych członków z 67 krajów członkowskich. IAU jest zintegrowana ze światową społecznością naukową poprzez członkostwo w Międzynarodowej Radzie Nauki (ICSU). Zadania IAU rozciągają się od definiowania podstawowych stałych astronomicznych i fizycznych oraz jednoznacznego nazewnictwa, szybkiego rozpowszechniania nowych odkryć, organizacji międzynarodowych kampanii obserwacyjnych i promocji działalności edukacyjnej w astronomii, po wczesne nieformalne dyskusje na temat możliwych przyszłych międzynarodowych zakrojonych na szeroką skalę udogodnienia. IAU jest również jedynym uznanym na arenie międzynarodowej organem nadającym oznaczenia i nazwy ciałom niebieskim i ich cechom powierzchni. Kluczową działalnością jest organizacja spotkań naukowych. Trzyletnie Zgromadzenia Ogólne mają bogaty program naukowy, zapisany w "Highlights of Astronomy". IAU sponsoruje również każdego roku kilkanaście starannie wybranych sympozjów i kolokwiów. Materiały z tych spotkań są publikowane pod auspicjami IAU jako ważne zapisy stanu ich dziedzin naukowych. IAU promuje edukację i badania astronomiczne w krajach rozwijających się poprzez program International Schools for Young Astronomers and Teaching for Astronomy Development oraz poprzez wspólne inicjatywy z innymi organizacjami ICSU i ONZ. "Biuletyn informacyjny" IAU jest publikowany dwa razy w roku i rozprowadzany bezpłatnie wśród poszczególnych członków, organów stowarzyszonych oraz instytutów astronomicznych i bibliotek na całym świecie. Strona główna IAU w Internecie zawiera informacje i aktualności ze Związku oraz linki do wydziałów, komisji, grup roboczych i powiązanych organizacji. Oficjalnymi językami IAU są angielski i francuski.

Międzynarodowy czas atomowy

Międzynarodowa referencyjna skala czasu oparta na ciągłym porównywaniu czasów atomowych zarejestrowanych na licznych zegarach atomowych w laboratoriach i instytucjach na całym świecie. Międzynarodowy czas atomowy, oznaczony skrótem TAI, jest od 1971 roku podawany przez Bureau International de l′Heure w Paryżu. Zegar atomowy to urządzenie, które jest regulowane przez odniesienie do częstotliwości drgań własnych określonego przejścia między dwoma poziomami określonego atomu, zwykle cezu-133. Podstawą czasu atomowego jest sekunda SI (Systéme International), która jest zdefiniowany jako 9192 631 770 cykli (okresów drgań) promieniowania odpowiadającego nadsubtelnemu przejściu między dwoma poziomami stanu podstawowego cezu-133. Ze względu na niewielkie nieregularności i zmiany w okresie obrotu Ziemi systemy czasu, takie jak czas uniwersalny (UT), które opierają się na ruchu obrotowym Ziemi, różnią się bardzo nieznacznie od znacznie bardziej jednolitej skali czasu zapewnianej przez czas atomowy. Od 1972 roku sygnały czasu rozpowszechniane do użytku cywilnego są przesunięte o pełne liczby sekund od TAI, aby utrzymać te sygnały w granicach 1 s od UT. Przesunięcie jest zmieniane w krokach co 1 s, gdy jest to wymagane. Skorygowana atomowa skala czasu podawana przez te sygnały nazywana jest uniwersalnym czasem koordynowanym i jest oznaczana przez czas UTC.

Międzynarodowy badacz komet (ICE)

Statek kosmiczny NASA, pierwotnie znany jako ISEE-3 (International Sun-Earth Explorer). Pierwszy statek kosmiczny, który napotkał kometę. Wystrzelony w sierpniu 1978 r. Po zakończeniu swojej pierwotnej misji został reaktywowany i skierowany na przejście przez warkocz komety Giacobini-Zinner 11 września 1985 r. Obserwował również kometę Halleya z odległości 28 milionów km w marcu 1986 r.

Międzynarodowe Stowarzyszenie Ciemnego Nieba

International Dark-Sky Association to oparta na członkostwie organizacja non-profit, której celem jest skuteczne powstrzymywanie negatywnego wpływu środowiska na ciemne niebo - poprzez budowanie świadomości problemu zanieczyszczenia świetlnego i rozwiązań - oraz edukowanie wszystkich o wartości i efektywność jakościowego oświetlenia nocnego.

Międzynarodowy Instytut Nauk Kosmicznych

Międzynarodowy Instytut Nauk Kosmicznych (ISSI) powstał w 1995 roku w Bernie w Szwajcarii. Jego głównym celem jest zapewnienie forum do multidyscyplinarnej analizy i interpretacji danych z misji badań kosmicznych. Główny nacisk naukowy kładziony jest na naukę o układzie słonecznym i jej implikacje dla astrofizyki i kosmologii z jednej strony oraz dla nauk o Ziemi z drugiej. Działalność naukowa prowadzona jest poprzez organizację warsztatów poświęconych ważnym zagadnieniom naukowym (dwanaście od powstania do 1999 r.) oraz poprzez międzynarodowe zespoły naukowe liczące od trzech do piętnastu naukowców, gromadzące się w ISSI wielokrotnie w różnych okresach czasu. Dorobek naukowy publikowany jest w książkach ISSI Space Science Series (wydawnictwo Kluwer Academic, Dordrecht), raportach naukowych ISSI (Europejska Agencja Kosmiczna) oraz artykułach w czasopismach naukowych. Wsparcie finansowe jest otrzymywane w odpowiednich kwotach od ESA i Szwajcarii.

Międzynarodowy badacz Słońca i Ziemi (ISEE)

Seria trzech amerykańskich satelitów zaprojektowanych do badania wiatru słonecznego i jego interakcji z ziemską magnetosferą. ISEE-1 i 2 zostały umieszczone na wysoce eliptycznych orbitach okołoziemskich. ISEE-3 został umieszczony na orbicie halo w punkcie Lagrange′a L1 między Słońcem a Ziemią. Ostrzegł z wyprzedzeniem o burzach słonecznych zmierzających w kierunku Ziemi.

Międzynarodowy badacz ultrafioletu (IUE)
Obserwatorium ultrafioletowe NASA - ESA - UK, wystrzelone w styczniu 1978 r. Działające przez 24 godziny na dobę z orbity geosynchronicznej. Kamery spektrograficzne o krótkich i długich falach obejmowały fale ultrafioletowe o długości od około 1200 do 3400 ?. IUE obserwował planety, komety, nowe, supernowe i galaktyki. W lipcu 1994 zaobserwował zderzenie komety Shoemaker-Levy 9 z Jowiszem. IUE potwierdziło naturę prekursora gwiazdy, która eksplodowała jako supernowa 1987A i ujawniło pierwiastki chemiczne obecne w gwieździe Nova Cygni 1978. Wzięła również udział w dużej kampanii mającej na celu określenie natury mini-kwazaru w centrum Seyferta galaktyka NGC 7469. Dostarczono ostateczne archiwum danych zawierające ponad 100 000 widm. Działalność zakończyła się we wrześniu 1996 roku.

Mgławica Krab (M1, NGC 1952)

Pozostałość Asupernowej w gwiazdozbiorze Byka, pozycja RA 05 ^h 34,5^m, dec. +22° 00′ . Supernowa z 1054 r., która wytworzyła mgławicę, osiągnęła jasność -6 magnitudo, widoczną w ciągu dnia. Mgławica została odkryta w 1731 roku przez Johna Bevisa i niezależnie w 1758 roku przez Charlesa Messiera, co skłoniło go do rozpoczęcia tworzenia listy obiektów, które można pomylić z kometami. Został nazwany przez Lorda Rosse ze względu na powierzchowne podobieństwo do kraba. Krab ma 6′ przez 4′ w zakresie i ósmej wielkości. Jej zewnętrzne regiony składają się z skręconych włókien wodoru wyrzuconych przez supernową, które na zdjęciach pojawiają się na czerwono i poruszają się na zewnątrz z prędkością ponad 1000 km s^-1. Obszar wewnętrzny świeci bladożółtym światłem promieniowania synchrotronowego wyzwalanego przez elektrony emitowane przez Crab Pulsar w centrum, jądro gwiazdy, która eksplodowała jako supernowa. Ten wewnętrzny obszar sprawia, że Mgławica Krab jest najlepiej znanym przykładem plerionu - pozostałości po supernowej z "wypełnionym" środkiem. Krab silnie emituje fale radiowe (i ma oznaczenie radiowe Byk A) oraz promieniowanie rentgenowskie (Taurus X-1).

Model kosmologiczny

Idealizowany obraz ogólnej struktury Wszechświata i jego ewolucji, który można przetestować, porównując jego przewidywania z danymi obserwacyjnymi. Dla uproszczenia większość modeli kosmologicznych ignoruje pojedyncze galaktyki i gromady, a zawartość materii i promieniowania we Wszechświecie traktuje tak, jakby były rozmazane w wyidealizowanym, gładkim rozkładzie, który czasami nazywany jest "podłożem". Praktycznie wszystkie modele kosmologiczne uwzględniają zasadę kosmologiczną (że wszechświat jest jednorodny i izotropowy) i zakładają uniwersalność praw fizycznych (prawa przyrody są wszędzie takie same). Jeśli wszechświat jest jednorodny (wszędzie taki sam), to wszyscy fundamentalni obserwatorzy (obserwatorzy pozostający w spoczynku względem podłoża w ich sąsiedztwie) widzą tę samą sekwencję zdarzeń w historii wszechświata, tę sekwencję zdarzeń definiującą uniwersalną kosmiczną czas. Większość modeli kosmologicznych opiera się na ogólnej teorii względności, w której grawitacja jest traktowana jako zjawisko wynikające z zakrzywienia przestrzeni (a ściślej czterowymiarowej czasoprzestrzeni) wywołanej obecnością masywnych ciał. Przestrzeń płaska ma zerową krzywiznę (w przestrzeni płaskiej najkrótszą odległością między dwoma punktami jest linia prosta, a suma kątów w trójkącie wynosi 180?). Dodatnia krzywizna odpowiada wszechświatowi o skończonej objętości, który jest zakrzywiony w sposób analogiczny do powierzchni kuli (w takiej przestrzeni linie "równoległe" ostatecznie się spotykają, a kąty w trójkącie sumują się do więcej niż 180°). Krzywizna ujemna jest analogiczna do kształtu siodła (w przestrzeni zakrzywionej ujemnie linie "równoległe" ostatecznie rozchodzą się, a suma kątów w trójkącie jest mniejsza niż 180°). Różne wszechświaty modelowe można generować, wybierając różne wartości podstawowych wielkości, takich jak średnia gęstość i krzywizna, oraz wybierając wartości zerowe lub niezerowe dla dodatkowego składnika (stałej kosmologicznej), który pojawia się w równaniach Einsteina. Standardowe modele kosmologiczne zostały opracowane na podstawie równań wyprowadzonych przez Aleksandra Friedmanna (1888-1925) w 1922 r. i dlatego są znane jako modele Friedmanna. Jeśli założyć, że termin kosmologiczny wynosi zero, istnieją trzy modele Friedmanna, które odpowiadają Wszechświatowi Wielkiego Wybuchu: model otwarty (w którym przestrzeń jest zakrzywiona ujemnie i nieskończona), model zamknięty (w którym przestrzeń jest zakrzywiona dodatnio i skończona) oraz model "płaski" (zerowa krzywizna, nieskończona przestrzeń). Otwarty wszechświat rozszerza się w nieskończoność, zamknięty wszechświat rozszerza się do skończonych rozmiarów, po czym zapada się, a płaski wszechświat jest po prostu, ale tylko sprawiedliwy, zdolny do rozszerzania się w nieskończoność. Płaski model jest również znany jako wszechświat Einsteina-de Sittera. Jeśli uwzględni się dodatnią wartość stałej kosmologicznej, można zbudować modele, w których tempo ekspansji Wszechświata przyspiesza.

Mgławica Twarz Klauna (NGC 2392)

Mgławica planetarna, znana również jako Mgławica Eskimos, w konstelacji Bliźniąt, pozycja RA 07 ^h 29,2^m, dec. +20°? 55′ . Jest niebieskawy, 13″ średnicy i dziewiątej wielkości, z gwiazdą centralną dziesiątej wielkości. Uważa się, że zamglone zewnętrzne obszary niebieskozielonej mgławicy przypominają kaptur Eskimosa lub kryzę klauna.

Mgławica Kocie Oko (NGC 6543)

Mgławica aplanetarna w konstelacji Draco, pozycja RA 17^h 58,6^m, dec. +66° 38,0′, nazwany ze względu na owalny kształt i zielonkawy kolor. Jest około 20″ w średnicy i dziewiątej wielkości; gwiazda centralna ma dziesiątą wielkość. Obserwacje spektroskopowe Kociego Oka przeprowadzone przez Williama Hugginsa w 1864 roku, ujawniające widmo składające się z trzech jasnych linii, dostarczyły dowodu, że nie wszystkie "mgławice" składają się z gwiazd.

Meteoryt z Cape York

Żelazny meteoryt, który spadł na Cape York w północnej Grenlandii. Jego fragmenty ważą łącznie 58 ton, co czyni go drugim co do wielkości znanym meteorytem. Największy fragment (30,9 tony), znany miejscowej ludności jako Ahnighito, był przez nich wykorzystywany jako źródło żelaza, zanim odkrywca Robert Peary odwiedził ten region. Wysłał Ahnighito wraz z dwoma innymi fragmentami - "Kobietą" (3 tony) i "Psem" (400 kg) - do Nowego Jorku. Ahnighito, obecnie przechowywany w Hayden Planetarium, jest największym na świecie meteorytem wystawianym publicznie. Dwa inne fragmenty znane pod rodzimymi nazwami (Savik 1, 3,4 tony i Agpalilik, 20 ton) zostały przetransportowane do Danii w XX wieku.

Mały pies

(Mniejszy Pies; w skrócie CMi, gen. Canis Minoris; powierzchnia 183 st. kw.) Północny konstelacja, która leży między Bliźniętami a Jednorożcem i kończy się o północy w połowie stycznia. Przedstawia jednego z dwóch psów Oriona (Łowcy), który dominuje na niebie na zachodzie (drugi pies jest reprezentowany przez Wielkiego Psa). Jego najjaśniejsze gwiazdy zostały skatalogowane przez Ptolemeusza (ok. 100-175 n.e.) w Almagest . Mała konstelacja, najjaśniejsze gwiazdy w Małym Psie to α Canis Minoris (Procyon), która przy jasności 0,4 magnitudo jest ósmą najjaśniejszą gwiazdą na niebie, oraz β Canis Minoris (Gomeisa), magnitudo 2,9. Nie ma innych tar jaśniejszych niż czwartej wielkości. Procyon, jak α Canis Majoris (Syriusz) na południowym zachodzie ma towarzysza białego karła (Procyon B), magnitudo 11,3, separacja 5″, okres 41 lat. W Małym Psie nie ma jasnych gromad gwiazd, mgławic ani galaktyk.

Mgławica Kalifornia (NGC 1499)

Mgławica emisyjna w konstelacji Perseusza, pozycja RA 4^h 00,7^m, dec. +36° 37′ , którego kształtem przypomina amerykański stan Kalifornia. Mgławica jest duża (około 212 na 23°), ale ma niską jasność powierzchniową. Oświetla ją gwiazda ξ Persei.

Mgławica Eta Carinae

Jasna, rozproszona mgławica NGC 3373 otaczająca gwiazdę η Carinae. Ma około 2° średnicy i jest podzielona przez ciemną, zaciemniającą pasmo pyłu w kształcie litery V. Zawiera wiele interesujących gwiazd i gromad gwiazd, a także dwie główne mgławice - jasną Mgławicę Homunculus i ciemną, absorbującą Mgławicę Dziurka od Klucza. Jej odległość oszacowano na około 8000 lat świetlnych.

Montaż równikowy

Montaż teleskopu, w którym jedna oś obrotu (oś biegunowa) jest ustawiona równolegle do osi Ziemi, a druga (oś deklinacji) jest ustawiona pod kątem prostym do tej osi, w płaszczyźnie równika niebieskiego. Obrót wokół osi biegunowej umożliwia skierowanie teleskopu w stronę ciał niebieskich o różnym rektascensji lub kątach godzinowych, natomiast obrót wokół osi deklinacji umożliwia obrócenie teleskopu prostopadle do równika niebieskiego w kierunku rosnącej lub malejącej deklinacji. Zaletą montażu równikowego jest to, że pozorny dobowy ruch ciała niebieskiego można śledzić, kierując teleskop w kierunku przeciwnym do obrotu Ziemi (tj. jadąc ze wschodu na zachód) z szybkością jednego obrotu na gwiezdny dzień wokół tylko oś biegunowa. Wady montażu równikowego polegają na tym, że jest on bardziej złożony i droższy w budowie niż montaż azymutalny, a obciążenia grawitacyjne zmieniają się w złożony sposób podczas ruchu teleskopu, co utrudnia kompensację wygięcia strukturalnego. Niemniej jednak do stosunkowo niedawna przytłaczająca większość dużych teleskopów była ustawiana na montażach równikowych. Istnieje wiele odmian montażu równikowego. Popularne odmiany to mocowania niemieckie, poprzeczne i widełkowe. W montażu niemieckim oś deklinacji znajduje się na górnym końcu krótkiej osi biegunowej, z teleskopem na jednym końcu i przeciwwagą na drugim. W montażu poprzecznym długa oś biegunowa jest podtrzymywana u góry iu dołu przez dwa filary lub filary, a teleskop jest przymocowany do osi deklinacji, która przecina oś biegunową mniej więcej w połowie odległości między jej górnymi i dolnymi końcami. Po raz kolejny ciężar teleskopu jest równoważony przez ciężarek umieszczony na przeciwległym końcu osi deklinacji. W montażu widełkowym teleskop obraca się w deklinacji wokół dwóch czopów przymocowanych po przeciwnych stronach górnego końca otwartego widelca w kształcie litery U, którego dolna część jest przymocowana do krótkiej osi biegunowej.

Mgławica Orzeł (IC 4703)

Mgławica emisyjna w gwiazdozbiorze Węża, pozycja RA 18^h 18,8^m, dec. ?13° 47′. Mierzy około 30′ w poprzek i otacza gromadę otwartą M16 (NGC 6611); często mylnie podaje się mu oznaczenie klastra. Jej kształt niejasno przypomina orła w locie, chociaż jakaś ciemna mgławica w pobliżu jej środka bardziej przypomina orła. Mgławica jest miejscem formowania się gwiazd, zwłaszcza w ogromnych, wijących się kolumnach ciemnej mgławicy, zwanych "trąbami słonia" lub "filarami stworzenia".

Mgławica Trójlistna Koniczyna (M20, NGC 6514)

Mgławica emisyjna w konstelacji Strzelca, pozycja RA 18^h 02,6^m, dec. -23°; 02′. Ma jasność dziewiątej wielkości, dość dużą jasność powierzchniową i wymiary 29 na 27 . Otacza gwiazdę wielokrotną HN 40, której światło najjaśniejszych członków zasila mgławicę energią. Trójlistna Koniczyna bierze swoją nazwę od ciemnych uliczek, które ją przecinają.

Mgławica Tarantula (NGC 2070)

Mgławica emisyjna w Wielkim Obłoku Magellana, w gwiazdozbiorze Doradusa, pozycja RA 05^h 39^m, dec.-69° 07′. Przy średnicy pół stopnia jest znacznie większa niż jakakolwiek mgławica emisyjna widoczna w naszej Galaktyce. Jest zasilany przez kilka młodych, gorących gwiazd typu O i B, z których najjaśniejsza jest oznaczona jako R136. Tarantula zawdzięcza swoją nazwę pająkowatemu wyglądowi.

Mgławica Guma

Bardzo duża, prawie okrągła mgławica emisyjna, o średnicy około 36°, w gwiazdozbiorach Rufy i Żagla. Największa znana mgławica na niebie, została odkryta przez australijskiego astronoma CS Guma (1924-60). Uważa się, że jest to starożytna pozostałość po supernowej, której wiek przekracza milion lat. Jest to poplątana masa mgławicowych kosmyków i pętli, z których wiele jest bardzo słabych, ale jest też wiele jaśniejszych części. Jej odległość oszacowano na 1300 lat świetlnych, co wskazuje, że mgławica ma średnicę około 840 lat świetlnych. W jednym z jego najjaśniejszych obszarów znajduje się zarówno najjaśniejsza znana gwiazda Otype ζ Puppis (typ widmowy O5f), jak i najjaśniejsza gwiazda Wolfa-Rayeta γ 2 Velorum (typ WC8). Znacznie nowszy pulsar w Żaglu i pozostałość po supernowej również znajdują się w Mgławicy Guma, która przez wiele lat rywalizowała z Mgławicą Krab w interesie astrofizyków.

Mgławica Pierścień (M57, NGC 6720)

Mgławica planetarna w konstelacji Lutni, pozycja RA 18^h 53,6^m, dec. +33° 02′ . Jest dziewiątej wielkości i mierzy 70 na 150; gwiazda centralna ma tylko piętnastą wielkość. Jego teleskopowy wygląd przypomina palenie.

Maszyna do pomiaru płyt

Urządzenie umożliwiające pomiar położenia obrazów na kliszy fotograficznej z dużą dokładnością. Płyta jest zamontowana na płaskim stole, który można przesuwać w dwóch prostopadłych kierunkach ("x" i "y"). W tradycyjnych maszynach płytkę przesuwa się ręcznie w kierunkach x i y za pomocą dwóch precyzyjnych śrub, aż interesujący obraz gwiazdy znajdzie się na środku drutów poprzecznych w okularze mikroskopu. Wielkość ruchu jest rejestrowana na precyzyjnie wyskalowanym bębnie lub noniuszu, zazwyczaj z dokładnością do około mikrona (μm). Płytkę można następnie odwrócić (i, jeśli to konieczne, odwrócić) i ponownie zmierzyć, aby zminimalizować błędy pozycjonowania. Jest to żmudny i czasochłonny proces. Automatyczne maszyny do pomiaru płyt przyspieszyły ten proces o wiele rzędów wielkości. Zwykle w maszynie tego typu płyta jest zamontowana na stole, który porusza się powoli lub bardzo małymi krokami w jednym kierunku, podczas gdy plamka światła (wytwarzana np. przez kineskop lub laser) szybko skanuje w poprzek płyty w drugiej, przy czym obrazy są identyfikowane przez pomiar ilości światła przepuszczanego przez płytkę. Oprócz pomiaru pozycji niektóre maszyny mogą również mierzyć jasność i rozróżniać różne rodzaje obiektów (na przykład gwiazdy i galaktyki). Maszyny są zwykle sterowane komputerowo, a komputer przeprowadza większość analizy danych. Maszyna SuperCOSMOS w Królewskim Obserwatorium w Edynburgu, która wykorzystuje liniową matrycę CCD do skanowania kolejnych pasków kliszy, może zeskanować całą kliszę Schmidta (która obejmuje obszar nieba o boku 6° kwadratowy i zazwyczaj zawiera około miliona zdjęć gwiazd) w dwie godziny.

Mgławica Fajka (B59, B65-7, B79)

Duża ciemna mgławica w gwiazdozbiorze Skorpiona, przypominająca fajkę tytoniową. E E Barnard przypisał sekcjom mgławicy pięć oddzielnych numerów katalogowych. B78 to "miska", około 312° na 212°, z przybliżoną pozycją RA 17^h 33^m, dec. -26°, podczas gdy B59 i B65-7 tworzą "łodygę", 5° na 1°, z przybliżoną pozycją RA 17^h 21 ^m, dec. ?27°.

Mgławica Pelikan (IC 5070)

Mgławica emisyjna w gwiazdozbiorze Łabędzia, pozycja RA20 h 50,8 m, dec. +44° 21′. Mierzy 80′ o 70′, ale ma niską jasność powierzchniową. Jej wschodnią granicę, profil "pelikana", wyznacza ciemna mgławica, która oddziela ją od Mgławicy Ameryka Północna (NGC 7000).

Mgławica Ameryka Północna (NGC 7000)

Mgławica emisyjna w gwiazdozbiorze Łabędzia, pozycja RA 20^h 58,8^m, dec. +44° 20′. Jest duży, mierzy 120′ o 100′. W zarysie wykazuje silne podobieństwo do kontynentu północnoamerykańskiego, wyznaczonego przez otaczające go ciemne mgławice, w tym mgławicę znaną odpowiednio jako Zatoka Meksykańska. Uważa się, że głównym źródłem oświetlenia NGC 7000 jest gorąca, niebieska gwiazda HR 8023. Sąsiadująca z nią Mgławica Pelikan jest częścią tej samej mgławicy.

Mikołaj z Kuzy [Nicolaus Cryffts, Chrypffs lub Krebs, Nicolaus de Cusa, Cusanus] (1401-64)

Kardynał i filozof, urodzony w Cues lub Cusa w Niemczech. Studiował w Heidlebergu i Padwie, aw 1448 został kardynałem. Oznacza koniec filozofii średniowiecza. W swoich pismach o astronomii zaprzeczał skończoności świata i jego ograniczeniu przez kryształowe ściany, sugerując zamiast tego, że wszechświat jest "nieskończony" - "bez granic" - i dlatego Ziemia nie może znajdować się w centrum wszechświata

Misja Newton

Długoterminowy plan Europejskiej Agencji Kosmicznej dotyczący jej programu naukowego nosi nazwę "Horyzonty 2000" i ma zapewnić zrównoważone połączenie misji satelitarnych w dziedzinie astronomii, nauk o kosmosie i fizyki fundamentalnej. Jednym z kamieni węgielnych tego programu jest obserwatorium rentgenowskie XMM-Newton, wystrzelone 10 grudnia 1999 r. z europejskiego portu kosmicznego w Gujanie Francuskiej podczas pierwszego komercyjnego lotu rakiety Ariane 5. Aby obserwować promieniowanie rentgenowskie z obiektów astronomicznych, konieczne jest przebywanie nad atmosferą ziemską, ponieważ pochłania ona padające promieniowanie rentgenowskie. XMM-Newton został wystrzelony na wysoce ekscentryczną orbitę, która okrąża Ziemię raz na 48 godzin. Powodem tej wysoce ekscentrycznej, długotrwałej orbity jest to, że pozwala ona na długie i nieprzerwane obserwacje (które są często wymagane w astronomii rentgenowskiej) bez pasów promieniowania wokół Ziemi. XMM-Newton nie może działać w pasach promieniowania, ponieważ zakłócają one pomiary, a nawet mogą uszkodzić niektóre czułe instrumenty (jeśli nie są chronione). Pierwotnie XMM-Newton nosił nazwę "High-Throughput Imaging X-ray Spectroscopy Mission", co dokładnie opisuje jego możliwości. "Wysoką przepustowość" zapewniają trzy największe teleskopy rentgenowskie, jakie kiedykolwiek wysłano w kosmos. Każdy teleskop składa się z 58 ciasno zagnieżdżonych zwierciadeł rentgenowskich o ogniskowej 7,5 m. Optyka opasująca padanie jest konieczna, ponieważ większość materiałów po prostu pochłania promienie rentgenowskie, zamiast je odbijać, i tylko przy bardzo małych kątach padania ultragładkie złoto odbija promienie rentgenowskie. Lustra skupiają promienie rentgenowskie z dokładnością do około 15 sekund kątowych, co odpowiada za "obrazowanie". "Spektroskopię" zapewniają instrumenty na pokładzie XMM-Newton:

EPIC - European Photon Imaging Camera (główny badacz, dr M. Turner, Leicester University, Wielka Brytania);
RGS - Reflection Grating Spectrometer (główny badacz, dr A. Brinkman, SRON, Utrecht, Holandia);
OM - Optical Monitor (główny badacz, profesor K. Mason, MSSL, UCL, Wielka Brytania).

Instrument EPIC zapewnia średnią rozdzielczość spektralną i możliwość jednoczesnego obrazowania za pomocą trzech kamer wykorzystujących dwie różne technologie. EPIC-MOS jest nastawiony na niższe energie, podczas gdy EPIC-PN wyróżnia się niezrównaną przepustowością i możliwościami synchronizacji, zwłaszcza przy wyższych (5-10 keV) energiach promieniowania rentgenowskiego. RGS jest instrumentem dyspersyjnym (podobnie jak pryzmat dla światła widzialnego), który zapewnia jedynie spektroskopię dyspersyjną o średniej i wysokiej rozdzielczości. Koncepcja występowania wypasu została tutaj ponownie zastosowana w dwóch układach, z których każdy składa się ze 182 płyt siatkowych, zamontowanych za dwoma z trzech teleskopów rentgenowskich. Współosiowany monitor optyczny umożliwia obserwację źródeł promieniowania rentgenowskiego w zakresie widzialnym i ultrafioletowym, co jest koncepcją, która sprawdziła się w przeszłości. Jest to jeden z największych atutów obserwatorium XMM-Newton, w którym działają wszystkie powyższe instrumenty równolege. Pierwsze wyniki z Obserwatorium XMM-Newton poważnie zmieniły nasze rozumienie wielu astrofizycznych źródeł promieniowania rentgenowskiego: od pozyskiwania energii z czarnej dziury, poprzez rozmieszczenie i stan gorącego gazu przenikającego gromady galaktyk, aż po dyski akrecyjne materii wirującej wokół zapadniętych gwiazd. Oczywiste jest, że XMM-Newton toruje drogę w spektroskopii obrazowania rentgenowskiego do tego stopnia, że astronomowie już poważnie myślą o potencjalnym następcy o nazwie XEUS. Będzie jeszcze większy niż XMM-Newton, który będzie w stanie obserwować pierwsze masywne czarne dziury w momencie ich powstawania, gdy Wszechświat miał zaledwie ułamek obecnego wieku.

Aktualizacja internetowa (31 lipca 2002)

Nowe wyniki z XMM-Newton sugerują, że supernowa była odpowiedzialna za rozbłysk gamma, który miał miejsce 11 grudnia 2001 r. Obserwując poświatę rozbłysku gamma GRB 011211, XMM-Newton stworzył pierwszy w historii dowód na obecność pierwiastki chemiczne będące niewątpliwą pozostałością po wybuchu supernowej, który miał miejsce zaledwie kilka dni wcześniej. Obserwacje ujawniły dwa ważne fakty: po pierwsze, materia w źródle poruszała się szybko w kierunku Ziemi, z prędkością jednej dziesiątej procenta prędkości światła; a po drugie, analiza chemiczna tego materiału wykazała, że musi to być pozostałość po wybuchu supernowej. Błyski gamma to najpotężniejsze eksplozje, jakie kiedykolwiek wykryto we wszechświecie. Jak dotąd nie ma rozstrzygających dowodów na to, co je powoduje. Do tej pory istniały dwie główne przyczyny powstawania rozbłysków gamma: zderzenia gwiazd neutronowych - martwych, ultragęstych gwiazd - lub śmierć bardzo masywnych gwiazd w wybuchach supernowych.

Mgławica

Rozproszona agregacja materii międzygwiazdowej, głównie gazu, ale często zawierająca również ziarna pyłu. Nazwa (po łacinie "chmura") odnosi się do różnych obiektów, widocznych albo dlatego, że są jasne i widoczne na ciemnym tle nieba, albo dlatego, że są ciemne i widoczne w sylwetce na jaśniejszym tle obiektu. Termin ten jest również używany do opisania obiektów, które mają podobny wygląd, gdy są obserwowane w pasmach fal poza obszarem widzialnym, na przykład w podczerwieni. Aż do końca XIX wieku "mgławicą" była każda niewyraźna plama, której teleskopy nie były w stanie rozdzielić na gwiazdy składowe. Spektroskopia wykazała, że niektóre rzeczywiście były gromadami gazowymi, a nie nierozwiązywalnymi; inne, które znajdowały się daleko poza Drogą Mleczną, a następnie okazały się być innymi galaktykami, pierwotnie określano jako "mgławice pozagalaktyczne". Jasne mgławice mogą być mgławicami emisyjnymi lub refleksyjnymi. Mgławice emisyjne są samoświecące. Większość świeci, ponieważ gaz, z którego się składają, jest zjonizowany przez promieniowanie ultrafioletowe z pobliskiej gwiazdy; przykładami są regiony H II i mgławice planetarne. Inne mechanizmy obejmują promieniowanie synchrotronowe, odpowiedzialne za emisję światła z pozostałości po supernowych, takich jak Mgławica Krab. Mgławice refleksyjne to chłodne obłoki pyłu i gazu; pył rozprasza światło pobliskich gwiazd. Przykładem jest mgławica otaczająca gwiazdy Plejad i innych gromad gwiazd, a wiele mgławic refleksyjnych to pozostałości materii międzygwiazdowej, z której narodziły się gromady gwiazd. Ciemne mgławice są również znane jako mgławice absorpcyjne: pochłaniają światło z pobliskich źródeł. Światło jest ponownie emitowane jako promieniowanie podczerwone lub rozpraszane, przez co mgławice wydają się ciemne. Znanym przykładem jest Mgławica Koński Łeb. Inne zastosowania tego terminu obejmują mgławicę protoplanetarną (zwaną także dyskiem protoplanetarnym) dla obłoku materii wokół nowo utworzonej gwiazdy, z której powstają planety (a także stosowane do wczesnego etapu rozwoju mgławicy planetarnej) oraz mgławica słoneczna , dla obłoku materii międzygwiazdowej, z którego powstało Słońce i Układ Słoneczny.

Mgławica Wolf-Rayet

Mgławica otaczająca gwiazdę Wolfa-Rayeta. Gwiazdy Wolfa-Rayeta mają około 10 mas Słońca i bardzo wysokie temperatury powierzchni, dochodzące do około 40 000 K. To daje im silne wiatry gwiazdowe, dochodzące do 2000 km s-1 i ogromne tempo utraty masy. Materia jest zwykle wyrzucana w postaci kulistej otoczki lub pierścienia (czasami używa się terminu bańka Wolfa-Rayeta), a gromadząca się powłoka z kolejnych epizodów wyrzutu tworzy mgławicę. Przykładami mgławic Wolfa-Rayeta są NGC 2359, otaczająca gwiazdę HD 56925 i NGC 6888, otaczająca gwiazdę MR 102.

Mała Niedźwiedzica

(Mała Niedźwiedzica; w skrócie UMi, gen. Ursae Minoris; powierzchnia 256 stopni kw.) północna konstelacja okołobiegunowa otoczona z trzech stron przez Draco i obejmująca północny biegun niebieski. Jej pochodzenie jest niepewne, chociaż znali ją starożytni Grecy, którzy utożsamiali ją z Idą, kreteńską nimfą, która pomogła swojej siostrze Adrastei w wychowaniu małego Zeusa i którą w podzięce Zeus umieścił wśród gwiazd obok Adrastei (reprezentowanej przez sąsiedni konstelacja Wielkiej Niedźwiedzicy). Jego najjaśniejsze gwiazdy zostały skatalogowane przez Ptolemeusza (ok. 100-175 n.e.) w Almagest . Mała, raczej niepozorna konstelacja Ursa Minor słynie tylko z tego, że jej najjaśniejsza gwiazda, α Ursae Minoris (Polaris lub Alrucaba), znajduje się w odległości 1° od północnego bieguna niebieskiego. α Urase Minoris jest w rzeczywistości układem potrójnym z bladożółtymi (F7 i F3) składnikami, z których głównym jest zmienna cefeidy (zakres malejący 1,86-2,13, okres 3,97 dnia), a drugorzędnym gwiazda o wielkości 8,2, separacja 18,4″ i trzeci, niewidoczny składnik, który obraca się wokół pierwotnego za 30,5 roku. Istnieją dwie inne gwiazdy jaśniejsze niż 4,0 magnitudo: β Ursae Majoris (Kochab) o jasności 2,1 magnitudo i ? Ursae Majoris (Pherkad) o jasności 3,0, które razem są znane jako "Strażnicy Bieguna". Siedem najjaśniejszych gwiazd konstelacji (β, γ, η, ζ, ε, δ i α) tworzy asteryzm podobny do Pługa i czasami nazywany jest Małym Niedźwiedziem. W konstelacji nie ma jasnych gromad gwiazd, mgławic ani galaktyk, z których najjaśniejszą jest NGC 6217, galaktyka spiralna o jasności 11 magnitudo.

Mgławica Bańka (NGC 7635)

Słaba mgławica rozproszona w konstelacji Kasjopei, pozycja RA 23^h20,7^m, dec. + 61°12′, pojawiające się jako 3′ bańka średnicy otaczająca gwiazdę siódmej wielkości. Bańka jest sferyczną powłoką gazu najwyraźniej wyrzuconą przez gwiazdę centralną, chociaż nie wydaje się mieć cech ani mgławicy planetarnej, ani pozostałości po supernowej.

Migająca planeta (NGC 6826)

Mgławica planetarna w gwiazdozbiorze Łabędzia, pozycja RA 19 ^h 44,8^m, dec. +50°31′. Jest 12 ′ średnicy i ósmej wielkości, z gwiazdą centralną dziesiątej wielkości. Ma swoją nazwę, ponieważ ma tendencję do znikania, gdy patrzy się na nią bezpośrednio przez mały teleskop, kiedy światło gwiazdy centralnej zalewa mgławicę i pojawia się ponownie, gdy patrzy się na nią odwróconym wzrokiem.

Mgławica Sowa (M97, NGC 3587)

Mgławica planetarna w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy, pozycja RA 11^h 14,8 ^m, dec. +55°? 01′ . Sowa ma 3 szerokości i bierze swoją nazwę od dwóch sąsiednich ciemnych łat, które wyglądają jak duże oczy. Mgławica ma jasność jedenastą, a gwiazda centralna ma jasność 16 magnitudo.

Mgławica Oriona (M42, NGC 1976)

Mgławica emisyjna w konstelacji Oriona, pozycja RA 05^h 35,4^m, dec. -05° 27′ . Przy czwartej wielkości i wymiarach 66 na 60 stopni jest najbardziej widoczną mgławicą emisyjną na niebie i jest widoczna gołym okiem. Otacza poczwórną gwiazdę ?1 Orionis, znaną jako Trapez, której promieniowanie ultrafioletowe zasila mgławicę. Północno-zachodnia część mgławicy oznaczona jest jako M43 (NGC 1982). M43 od M42 oddziela ciemny pas pyłu, nazwany Rybim Uchem od jego kształtu. Mgławica Oriona styka się z OMC-1, największym z wielu obłoków molekularnych, które zajmują większą część konstelacji Oriona. Jest to obszar aktywnego formowania się gwiazd, a gwiazdy Trapez są jednymi z wielu młodych, gorących gwiazd związanych z mgławicą. Obiekt Becklina-Neugebauera i Mgławica Kleinmanna-Niska leży za Mgławicą Oriona.

Mgławica Omega (M17, NGC 6618)

Mgławica emisyjna w konstelacji Strzelca, pozycja RA 18^h 20,8^m, dec. -16°11′, znana również jako Mgławica Podkowa i Mgławica Łabędź. Wszystkie trzy nazwy sugerują jego kształt. Mierzy 47′37″ r. n.e. i została odkryta przez Philippe′a de Chéeseaux w 1746 r.

Mgławica Płomień (NGC 2024)

Jasna mgławica w konstelacji Oriona, pozycja RA 05 h 41,9 m, dec. ?01°51′ . Jej oświetlające źródło, o średnicy około ?°, jest ukryte za plamą ciemnej mgławicy, która przecina jej środek.

Mgławica Kleinmanna - Low (mgławica KL)

Rozległy, zakurzony obszar formowania się gwiazd za Mgławicą Oriona, pozycja RA 05^h 35,2^m, dec. ?05° 22′ , odkryta w 1967 roku przez Douglasa Kleinmanna i Franka Lowa. Istnieje kilka dyskretnych źródeł promieniowania podczerwonego, w tym obiekt Becklina-Neugebauera, uważany za młode gwiazdy lub protogwiazdy.

Mgławica Dziurka od Klucza (NGC 3324)

Ciemna mgławica w konstelacji Carina, pozycja RA10 h 44,3 m, dec. ?59° 53′. Widać ją w sylwetce na tle jasnej Mgławicy Eta Carinae.

Mechanika kwantowa

Rozwój teorii kwantowej zapoczątkowany w latach dwudziestych XX wieku przez Wernera Heisenberga (1901-1976) i Erwina Schrödingera (1887-1961). Teoria opierała się na propozycji wysuniętej w 1925 roku przez księcia Louisa de Broglie (1892-1987), że cząstki mają właściwości falowe (dwoistość falowo-cząsteczkowa) i że na przykład elektron można pod pewnymi względami uważać za falę o długość fali zależała od jego pędu. W tym nowym sformułowaniu dozwolone poziomy energii w teorii atomu wodoru Bohra odpowiadały orbitom elektronów, w których mieszczą się całkowite liczby długości fal elektronów. Na przykład najniższy poziom (najniższy poziom energetyczny atomu Bohra) zawiera dokładnie jedną długość fali, drugi poziom dwa i tak dalej. Tak więc dyskretne orbity i stany energetyczne atomu były bezpośrednią konsekwencją falowych właściwości elektronów. Schrödinger opracował sformułowanie mechaniki kwantowej, znane jako mechanika falowa, w którym orbitujący elektron jest traktowany jako fala stojąca, reprezentowana przez "funkcję falową", którą opisuje równanie falowe Schrödingera (równoważne sformułowanie, oparte na na macierzach, został opracowany przez Heisenberga). Zgodnie z zasadą nieoznaczoności Heisenberga, z której wynika, że nie można jednocześnie określić położenia i prędkości elektronu, funkcja falowa daje jedynie prawdopodobieństwo, że elektron znajduje się w określonym stanie lub w określonym punkcie w konkretny czas. Dlatego dokładne orbity Bohra są zastępowane przez zestaw bardziej rozmytych "orbitali", w których będą leżeć elektrony o określonej energii. Stan kwantowy elektronu (lub innej cząstki subatomowej) jest definiowany przez zbiór liczb (liczb kwantowych), które określają wielkości, takie jak energia, moment pędu i spin, i które są powiązane z rozwiązaniami równania falowego. Każdy poziom energii w atomie odpowiada unikalnemu zestawowi liczb kwantowych, a różne reguły selekcji określają, które przejścia między poziomami, a tym samym które linie widmowe są dozwolone.

Moment pędu

Właściwość obracających się ciał lub układów mas, która jest zależna od rozkładu i prędkości mas wokół osi obrotu. Moment pędu pojedynczej cząstki o masie m poruszającej się po orbicie kołowej o promieniu R z prędkością v wyraża się wzorem mvR. Moment pędu jest wielkością zachowaną, innymi słowy, całkowity moment pędu układu jest stały. Tak więc, jeśli duża, wolno obracająca się chmura gazu kurczy się, jej prędkość obrotowa musi wzrosnąć, aby zachować moment pędu; ponieważ kurczy się, dlatego obraca się szybciej. Odpowiednimi jednostkami SI dla momentu pędu są kilogramy do kwadratu na sekundę (kg m² s^-1). Zachowanie momentu pędu ma kluczowe znaczenie dla takich kwestii, jak powstawanie gwiazd, pochodzenie układów planetarnych itp.

Montaż azymutalny

Montaż teleskopu, którego osie w płaszczyźnie poziomej i pionowej umożliwiają obracanie teleskopu na wysokości (prostopadle do horyzontu) i azymucie (równolegle do horyzontu). Ten rodzaj montażu jest prostszy, tańszy w budowie i mniej podatny na zginanie i zmiany równowagi niż montaż paralaktyczny. Ponieważ jednak (z wyjątkiem obserwatorów znajdujących się na północnym i południowym biegunie Ziemi) zarówno wysokość, jak i azymut ciała niebieskiego zmieniają się w sposób ciągły w wyniku jego dobowego ruchu po niebie, teleskop musi być obracany wokół obu osi z prędkością różne prędkości. Ze względu na trudności związane z osiągnięciem tego celu przed rozwojem technik sterowania komputerowego, do niedawna przytłaczająca większość optycznych teleskopów astronomicznych (poza niektórymi małymi instrumentami i specjalistycznymi teleskopami amatorskimi, takimi jak Dobsona) była mocowana na montażach równikowych. W ostatnich latach montaże azymutalne, w których prędkości jazdy dla dwóch osi są sterowane komputerowo, stały się jedynym sposobem konstruowania dużych nowoczesnych teleskopów optycznych, takich jak dwa teleskopy 10mKeck (największe indywidualne teleskopy optyczne), teleskopy składowe Bardzo Dużego Teleskop (VLT) i 8-metrowe instrumenty Gemini i są ekonomiczne dla wszystkich teleskopów optycznych powyżej, powiedzmy, 2 m apertury. Mocowania azymutalne są również szeroko stosowane do dużych czasz radiowych.

Mosty Królewca

Siedem mostów w Królewcu to słynny problem matematyczny, którego rozwiązanie doprowadziło do powstania nowej dyscypliny zwanej teorią grafów. W XVIII wieku pruskie miasto Königsberg, obecnie Kaliningrad w Rosji, posiadało siedem mostów łączących cztery działki przez rzekę Pregołę. Problem dotyczył tego, czy możliwe jest jednokrotne zwiedzenie miasta przez każdy most i tylko raz. Metoda prób i błędów wykazała, że było to bardzo trudne, ale w 1735 roku Leonhard Euler matematycznie ustalił, że jest to niemożliwe. Wyobrażając sobie każdy obszar lądu jako abstrakcyjny punkt lub wierzchołek połączony liniami lub krawędziami reprezentującymi mosty, możemy zmienić geometrię mapy w wykres, usuwając rozproszenia geograficzne. Podczas spaceru po mieście każdy wierzchołek jest wprowadzany i opuszczany wzdłuż krawędzi. Aby przejść przez każdy most tylko raz, każdy wierzchołek musi łączyć się z parzystą liczbą krawędzi. Ponieważ w rzeczywistości wszystkie wierzchołki mają nieparzystą liczbę krawędzi, nie ma ścieżki, która spełniałaby nasze początkowe wymagania.

Maksima i minima

Proces znajdowania maksymalnych lub minimalnych wartości funkcji nazywamy optymalizacją. Maksimum funkcji f(x) leży w punkcie c, jeśli f(c) jest większe lub równe f(x) dla wszystkich innych wartości x. Podobnie, minimum leży w d, jeśli f(d) jest mniejsze lub równe f(x) dla wszystkich innych x. Lokalne maksimum lub minimum to takie, w którym f(x) jest porównywane tylko dla pobliskich wartości x. W tych punktach styczna do krzywej jest pozioma, więc pochodna wynosi zero. Zapewnia to łatwy sposób określenia lokalnych maksimów lub minimów. W punkcie c, gdzie pochodna wynosi zero, człon liniowy szeregu Taylora znika i wyrazy wyższego rzędu



Jeśli f″(x) ≠ 0 to jest lokalnie jak parabola, z maksimum, jeśli druga pochodna jest ujemna i minimum, jeśli jest pozytywny. Jeśli zamiast tego może to być punkt przegięcia, w którym funkcja spłaszcza się przed kontynuowaniem w tym samym kierunku.

Meteoryt Allende

Największy znany przypadek chondrytu węglowego. 8 lutego 1969 roku na niebie północnego Meksyku zaobserwowano wyjątkowo jaskrawą kulę ognia, po której nastąpiła seria grzmotów dźwiękowych. Następnego dnia w wiosce Pueblito de Allende znaleziono meteoryt. Był to pierwszy z setek fragmentów o łącznej masie 2 ton, zebranych później z okolic. Eliptyczne pole usiane - nazwa nadana obszarowi, na który spadają fragmenty meteorytu - miało wymiary około 7 × 50 km; największy pojedynczy fragment (110 g) znaleziono na jego drugim końcu. Szacuje się, że ciało macierzyste ważyło aż 30 ton.

Manipulowanie równaniami

Równania można uprościć, a w niektórych przypadkach rozwiązać, manipulując nimi na różne sposoby. Istnieją również konwencje dotyczące przedstawiania równań. Jednym z najczęstszych jest pomijanie znaków mnożenia, być może mądre biorąc pod uwagę wszechobecność x jako uniwersalnego symbolu dla nieznanych zmiennych. Więc zamiast pisać x × y, piszemy po prostu xy, a E = mc² oznacza E = m × c × c. Tymczasem nawiasy są używane do wyjaśnienia potencjalnie mylących wyrażeń. Wyrażenie 2 × 3 + 5 × 4 jest niejednoznaczne: odpowiedź zależy od kolejności przetwarzania operacji. Nawiasy służą do wskazania kolejności, w jakiej należy postępować: zacznij od prostych wyrażeń zagnieżdżonych w największej liczbie nawiasów, a następnie pracuj na zewnątrz. Zatem (2 × 3) + (5 × 4) daje inny wynik niż 2 × (3 + 5) × 4 i 2 × (3 + (5 × 4)). Nawiasy nie zawsze są konieczne, na przykład w operacjach asocjacyjnych, takich jak mnożenie, gdzie a × b × c daje taki sam wynik jak a × (b × c) i (a × b) × c.

Muzea na całym świecie

•  Dziś na całym świecie istnieją muzea prezentujące niesamowitą kolekcję egipskich artefaktów. Wiele z nich zostało założonych w epoce kolonialnej przez władców europejskich.
•  Muzeum Egipskie w Kairze zostało założone w 1835 roku. Obecnie używany budynek został zbudowany w 1900 roku i mieści niesamowitą liczbę 120 000 przedmiotów pochodzących z epoki przeddynastycznej do okresu rzymskiego.
•  Eksponaty Muzeum Egipskiego w Berlinie obejmują 3000-letnie popiersie portretowe królowej Nefertiti.
•  Po wybudowaniu Wysokiej Tamy w Asuanie w 1997 roku otwarto muzeum nubijskie, a wśród jego tysiąca eksponatów znajdują się pomnik rzymskiego żołnierza, głowa króla Szabatki oraz pomnik królowej i księcia meroickiego.
•  Muzeum Gregoriańsko-Egipskie zostało założone przez papieża Grzegorza XVI w 1839 roku z pomnikami i artefaktami z epoki cesarskiej Egiptu.
•  Muzeum Historii Naturalnej Carnegie w Pittsburghu w Stanach Zjednoczonych poświęciło Walton Hall egipskim naczyniam ceramicznym i kamiennym, biżuterii, kamiennym rzeźbom i fragmentom reliefów, narzędziom i wielu innym. Istnieje ponad 2500 starożytnych egipskich artefaktów datowanych na 3100 r. p.n.e.
•  Kolekcja sztuki w Metropolitan Museum w Nowym Jorku składa się z 36 000 obiektów datowanych od epoki kamienia do okresu rzymskiego. Ponad połowa pochodzi z własnej pracy Muzeum w Egipcie, która rozpoczęła się w 1906 roku.
•  Muzeum Sztuk Pięknych w Bostonie w USA posiada jedną z najważniejszych na świecie kolekcji egipskich artefaktów. Większość z nich została zebrana z wykopalisk dr George′a A Reisnera w latach 1905-1942.
•  Departament Starożytności Egiptu w Musee de Louvre we Francji zawiera tysiące eksponatów, w tym zmumifikowanego kota i zdejmowany zagłówek z egipskiego łóżka.


Matematyka

•  Grekom zwykle przypisuje się wynalezienie matematyki. Jednak najstarsze zarejestrowane dowody na użycie matematyki znaleziono w starożytnym Egipcie i pochodzą z około 2000 roku p.n.e.
•  Czytanie i pisanie liczb w starożytnym Egipcie było stosunkowo proste. Używał systemu symboli. Wyższy numer był zawsze pisany przed niższym numerem.
•  W egipskim systemie liczbowym nie było znaku oznaczającego zero. Skrybowie czasami zostawiali lukę między liczbami, gdzie powinno być zero.
•  Egipski system dziesiętny miał siedem różnych symboli.
•  Nasza wiedza o matematyce egipskiej opiera się na niewielkiej liczbie tekstów. Jedyne odnalezione dotąd dowody pochodzą z czterech papirusów, skórzanego zwoju i dwóch drewnianych tabliczek.
•  Matematyczny papirus Rhinda, znaleziony w grobowcu w Tebach, jest pełen ułamków i skomplikowanych obliczeń odnoszących się do objętości trójkątów, prostokątów i piramid.
•  Pomimo suchej matematycznej natury tekstu, ostatnim problemem postawionym w Papirusie matematycznym Rhinda może być egipski żart. Pyta, ile kukurydzy można by zaoszczędzić, gdyby 343 myszy zjadło 49 kotów w siedmiu domach!
•  Egipcjanie używali matematyki do obliczania, jak ustawić wielkie piramidy. Obliczając pole koła w zależności od długości jego średnicy, mogli obliczyć objętość piramidy.
•  Starożytni Egipcjanie nie mieli abstrakcyjnych formuł jak Grecy. Zamiast tego zajęli się problemami matematycznymi za pomocą serii mniejszych obliczeń.
•  Skrybowie uczyli się matematyki, kopiując ustalone przykłady i zastępując liczby własnymi odpowiedziami. Archeolodzy odkryli starożytne arkusze ćwiczeń z oznaczeniami nauczyciela ich.


Muzyka

•  Sztuka egipska sugeruje, że w Starym Królestwie muzycy prawie zawsze byli mężczyznami. W czasach Nowego Królestwa były to głównie kobiety.
•  Nie ma dowodów sugerujących, że starożytni Egipcjanie używali jakiejkolwiek formy zapisu muzycznego. Niektóre starożytne instrumenty egipskie przetrwały, a wiele innych jest przedstawionych na ceramice i innych artefaktach pochodzących z epoki przeddynastycznej.
•  Grano na wielu różnych instrumentach perkusyjnych. Rytmy wybijano na tamburynach, klakierach z kości słoniowej, bębnach, kastanietach, talerzach i szeregu dzwonków.
•  Instrumenty strunowe obejmowały lirę (formę lutni) i harfę. Przypominają wersje, które zostały wprowadzone z Azji.
•  Instrumentami dętymi były drewniane piszczałki (podobne do współczesnych egipskich klarnetów ludowych) i wczesne flety, które były wykonane z trzciny, a później z brązu. Trąbki przypominające trąbkę były używane podczas ceremonii religijnych oraz w bitwach.
•  Święta i święta naznaczone były muzyką i śpiewem. Grupy muzyków musiały czasami zabawiać tysiące ludzi.
•  Takie święta były częste. Jedna wioska w regionie Fajum poświęcała 150 dni każdego roku na ucztowanie w imię bogów.
•  Muzyka była również częścią codziennego życia, nadając naturalny rytm pracy robotników. Robotnicy rolni śpiewali do żywego inwentarza, a kijki klaskano razem, gdy winogrona były miażdżone w czasie żniw.
•  W grobowcach Starego i Średniego Państwa śpiewano na cześć zmarłych inskrypcje pieśni i hymnów przy akompaniamencie harfy.


Mity stworzenia

•  Podobnie jak wiele starożytnych kultur, Egipcjanie wymyślili opowieści o stworzeniu, aby wyjaśnić, jak powstał świat.
•  Jeden mit o stworzeniu sugerował, że świat został stworzony przez boga zwanego Ptah mocą myśli. Przedstawiano go jako zielonoskórą mumię.
•  Inna historia wysuwa ideę, że wszechświat był pierwotnie morzem chaosu wewnątrz boga zwanego Nun. Pewnego dnia z tego morza wynurzył się kopiec ziemi i stopniowo utworzył ląd Egipt.
•  Nun była bogiem chaosu i nieskończoności, którego starożytni Egipcjanie bardzo się bali. Wierzyli, że pewnego dnia może zatopić świat z powrotem w oceanie chaosu.
•  Wierzyli również, że Nun była odpowiedzialna za ciemność, ponieważ każdej nocy nosiła boga słońca
•  Uciekający przez podziemia aż do następnego ranka Ra był bogiem słońca i światła. Egipcjanie wierzyli, że niebieski kwiat lotosu pojawił się na ciemnych wodach Nun i rozwinęli jego płatki, aby odsłonić Ra, który następnie stworzył świat i wszystko w nim.
•  Egipcjanie nie rozumieli, w jaki sposób Ziemia obraca się wokół Słońca i dlaczego słońce wschodzi i zachodzi każdego dnia. Wierzyli, że bóg Khepri codziennie przetacza słońce po niebie.
•  Noc i dzień zostały wyjaśnione przez historię bliźniaczych bogów Nut i Keb. Przytulili się tak mocno, że przesłonili promienie słoneczne, denerwując boga słońca Ra. Aby stworzyć światło dzienne, Ra rozkazał rozdzielić bliźnięta, a Nut został podniesiony, by stać się niebem. Keb stał się Ziemią. Gdy zapadła noc, bliźniacy ponownie się zjednoczyli, gdy Nut zeszła na ziemię, by być z bratem.
•  Egipcjanie wierzyli, że bóg słońca Ra był pierwszym faraonem. Po Ra myśleli, że wszyscy faraonowie przyszli na świat jako ludzie.


Magia i rytuał

•  Starożytni Egipcjanie wierzyli, że magiczne moce pochodzą od bogów. Źródłem tych mocy była siła zwana heka, używana do tworzenia świata i ochrony go przed siłami chaosu.
•  Wierzyli również, że bogowie obdarzyli faraonami magiczną mocą. Uważano również, że kapłani i magowie posiadają magiczne moce.
•  W bibliotekach świątynnych przechowywano setki ksiąg zawierających magiczne zaklęcia. Niektórzy księża specjalizowali się w magii. Podobno niektórzy księża potrafili zamieniać posągi w prawdziwe przedmioty.
•  Wielu Egipcjan uważało, że magię można wykorzystać do manipulowania ludzkim zachowaniem. Wierzono, że mag może używać zaklęć wojennych do obrony kraju przed najeźdźcami. W starożytnym Egipcie niektóre dni uważano za pechowe. Kalendarze papirusowe mają kilka dni obramowanych na czerwono, kolor, który uważa się za symbol suchej pustyni, a tym samym nieszczęście.
•  Aby magiczne zaklęcie odniosło sukces, Egipcjanie wierzyli, że należy je wykonać w idealnych warunkach. Uważano, że zmierzch i świt to dobry czas na rzucanie zaklęć. Ważne było również, aby składniki zaklęcia były czyste i dobrej jakości.
•  Zaklęciom często towarzyszył rytuał. Niektóre zaklęcia wymagały od maga po prostu machania rękami, podczas gdy w innych miniaturowe figurki musiały zostać spalone, oplute lub dźgnięte, aby zaklęcie zadziałało.
•  Archeolodzy znaleźli specjalne cegły osadzone w ścianach kilku grobowców Nowego Królestwa. Były to zestawy czterech cegieł błotnych, które według Egipcjan były magiczne i miały chronić zmarłych przed złem.
•  Każda magiczna cegła zawierała określony przedmiot - amulet, figurkę Anubisa lub shabti. Tekst z Księgi Umarłych został wyryty na cegłach w celu obrony zmarłych przed wrogami Ozyrysa.


Miejsce spoczynku króla

•  Piramidy mają kwadratowe podstawy i cztery trójkątne boki nachylone w górę do spiczastego końca. Znaleziono ponad 80, większość zbudowano jako grobowce królewskie.
•  Piramidy egipskie znajdują się na zachodnim brzegu Nilu. W Starym Królestwie budowano je wokół Memfis. W Państwie Środka piramidy budowano dalej na południe.
•  Piramida schodkowa zawierała szereg komór grobowych dla króla i jego rodziny. Otaczał go szereg dziedzińców i ceremonialnych budynków.
•  Na dziedzińcach odbywały się festyny. Podczas festiwalu Sed faraon biegał po torze, aby symbolizować odnowienie swoich mocy przed ponownym ukoronowaniem.
•  Pierwsza gładka piramida została opracowana przez faraona Snofru. Został zbudowany z masywnych płyt, a nie małych bloków. Stopnie zostały wypełnione, aby uzyskać prawdziwy kształt piramidy.
•  Trzy wielkie piramidy zostały zbudowane przez egipskich faraonów w Gizie. Były to piramidy Menkaurego, Chefrena i Chufu.
•  Największa piramida to Wielka Piramida Chufu w Gizie. Został zbudowany dla faraona Chufu około 2550 r. p.n.e. Jego boki są prawie idealnie dopasowane do prawdziwej północy, południa, wschodu i zachodu.
•  Dziesięć piramid stoi w Gizie. Trzech faraonów nalegało, aby obok ich własnych zbudowano mniejsze piramidy dla ich żon. Są one znane jako piramidy królowej.
•  Architektura piramid wpłynęła na architektów na całym świecie. Grobowce piramidowe są używane w Europie od wieków, a ich kształt jest dziś używany również w wielu innowacyjnych projektach budowlanych.


Miasteczka i miasta

•  Większość egipskich miast zbudowano na wzniesionych terenach, wystarczająco daleko od Nilu, aby zminimalizować powodzie, ale wystarczająco blisko, aby umożliwić dostęp do wody.
•  Memfis było pierwszą stolicą Egiptu, prawdopodobnie założoną przez króla Narmera około 3100 r. p.n.e. po zjednoczeniu Górnego i Dolnego Egiptu. Niewiele pozostało z miasta.
•  Teby po raz pierwszy stały się ważne w Państwie Środka, kiedy królowie z XI dynastii ustanowili je swoją stolicą. W okresie Nowego Państwa w Dolinie Królów pochowano wielu królów w wykutych w skale grobowcach. W Dolinie Królowych chowano królowe, książęta i księżniczki.
•  El-Amarna, na wschodnim brzegu Nilu między Minya a Asyaut, jest najbardziej kompletnym miastem, jakie przetrwało. Został założony przez Echnatona w okresie Nowego Państwa.
•  Aleksandria została założona w IV wieku p.n.e. przez greckiego generała Aleksandra Wielkiego, który wyobrażał sobie miasto jako centrum swojego imperium. Została ułożona na siatce jak greckie miasto i podzielona na dzielnice.
•  Wokół konkretnych zawodów powstało kilka miast. Wioska robotnicza została zbudowana w Gizie na obrzeżach Kairu. Został zbudowany, aby pomieścić ludzi, którzy pracowali nad potężną piramidą Chufu.
•  Miasto Illahun (Kahun) zostało odkryte przez Flindersa Petrie. Kiedyś mieściło robotników, którzy zbudowali piramidę króla Senusreta. Było także domem dla zmarłych kapłanów.
•  Miasta-fortece były budowane w kontrolowanej przez Egipt Nubii począwszy od Państwa Środka. Buhen, 250 km na południe od Asuanu, został zbudowany na terenie Starego Państwa z wewnętrzną cytadelą, otoczoną murem z cegły mułowej o grubości 5 mi wysokości do 9 m.
•  U szczytu cywilizacji starożytnego Egiptu istniało około 17 miast i 24 miasteczek, które były zarządzane przez stolicę narodową. Ich szacowana populacja wynosiła od 100 000 do 200 000. Małe miasta liczyły do 3000 mieszkańców, a Memfis i Teby do 40 000.
•  Rzemieślnicy, skrybowie, księża i sklepikarze mieszkali i pracowali w miastach, podczas gdy rolnicy i pasterze codziennie wyjeżdżali do pracy na wieś


Moda

•  Starożytni Egipcjanie bardzo dbali o swój wygląd. Obcinają włosy na krótko, aby poradzić sobie z upałem, a bogaci ubierali się na specjalne okazje w czarne peruki z wełny lub ludzkich włosów.
•  Makijaż był używany zarówno przez bogatych, jak i biednych. Mężczyźni i kobiety stosowali kohl jako eyeliner, a sproszkowaną ochrę używano do spłukiwania policzków. Archeolodzy odkryli wiele kunsztownie rzeźbionych pojemników na kosmetyki.
•  Świadomi mody Egipcjanie mogli oglądać się w lustrach wykonanych z polerowanej miedzi lub brązu. Dobrego szkła było bardzo mało.
•  Większość starożytnych Egipcjan nosiła biżuterię. Biedni nosili pierścionki i bransoletki z tanich metali i kolorowej gliny. Bogaci nosili złoto i drogocenne kamienie.
•  Gorący klimat podyktował, że ubrania były lekkie i luźne, uszyte z lnu. Egipcjanie nosili lniane przepaski lub kilt, zapinane w pasie, podczas gdy kobiety nosiły długie sukienki typu tuniki.
•  Buty często wykonywano z papirusu. Były to zwykle proste sandały, podobne do klapek, noszone przez ludzi wszystkich klas.
•  Czystość była niezwykle ważna dla Egipcjanek. Bogatsze kobiety używały oczyszczającej pasty wodnej połączonej z natronem, związkiem znajdującym się w wodorowęglanie sodu i węglanie sodu.
•  Egipcjanki po umyciu wcierały w skórę olejki, być może pachnące kadzidłem lub mirrą. Uboższym kobietom często zaopatrywano w olejki w ramach pensji.
•  Wpływy z Bliskiego Wschodu prawdopodobnie doprowadziły do przekłucia uszu. W XIV wieku pne wielu egipskich mężczyzn i kobiet nosiło duże kolczyki.


Modyfikacja sensoryczna

Metoda opracowywania nowych produktów, która testuje produkt pod kątem pięciu zmysłów.

Media drukowane

Gazety i czasopisma.

Macierz udziału w rynku

Narzędzie analityczne służące do analizy potencjału wzrostu każdej strategicznej jednostki biznesowej.

Marketing

Zaspokojenie potrzeb i pragnień poprzez sprzedaż Twoich produktów lub usług. Ponadto jedna z czterech podstawowych części każdej firmy (wraz z operacjami, finansami i zasobami ludzkimi) odpowiedzialna za przyciąganie, utrzymywanie i zwiększanie dochodowych klientów.

Masowe dostosowywanie

Możliwość dostosowania przez firmę produktu do indywidualnych potrzeb klientów. Przykłady obejmują: spersonalizowane komputery przez Internet, niestandardowe akcesoria samochodowe zamówione przez dealera, specjalną mieszankę ziaren kawy zmielonych zgodnie z Twoimi specyfikacjami.

Marketing masowy

Docieranie do wszystkich konsumentów, a nie specjalizowanie się w segmentach rynku lub specjalistycznych niszach.

Marketing szeptany

Tworzenie "szumów" wśród segmentu docelowego za pomocą technik szeptanych, szczególnie skutecznych w Internecie.

Media nadawcze

Radio i telewizja.

Modyfikacja atrybutów

Metoda tworzenia nowych produktów, która uwzględnia ich specyficzne cechy i zalety oraz modyfikuje je (powiększanie, mikrofotografowanie, odwracanie, łączenie itp.).

Menes

•  Egipski historyk Manethon (305-285 r. p.n.e.) twierdzi, że to król Menes był odpowiedzialny za zjednoczenie Górnego i Dolnego Egiptu oraz założenie pierwszej dynastii.
•  Istnieje jednak duża niepewność, czy król Menes rzeczywiście założył państwo egipskie.
•  Niektórzy uważają, że Manetho odnosi się do króla o imieniu Horus Aha, który zastąpił króla Narmera. Narmer był ostatnim królem okresu przeddynastycznego w Egipcie.
•  Inni historycy uważają, że Narmer i Menes to w rzeczywistości ta sama osoba, ponieważ te dwa imiona znaleziono połączone razem na pieczęciach walcowych z Abydos. Ta tajemnica nie została jeszcze rozwiązana.
•  Pewne jest to, że za założenie miasta Memfis odpowiedzialna była postać znana w historii jako król Menes. Odciął część rzeki, aby stworzyć suchy ląd dla swojej stolicy.
•  Król Menes był uważany przez starożytnych Egipcjan za pierwszego ludzkiego władcę. Przed jego wniebowstąpieniem krajem rządziła sukcesja mitycznych władców. Według egipskiej legendy, kiedy tron został przekazany Menesowi przez boga Horusa, pozostawał w rękach ludzkich aż do V dynastii.
•  Podczas swojego panowania Menes prowadził wojny z Nubijczykami i Libijczykami na sąsiednich terytoriach. Uczeni starożytnej historii wierzyli, że był królem-wojownikiem, który pokonał wszystkich swoich wrogów.
•  Za jego rządów kwitł handel egipski. Wydaje się, że handel z pobliskimi krajami na Bliskim Wschodzie jest dobrze ugruntowany.
•  Kiedy Menes zmarł, jego następcą został Dżer. Ten władca stał się znany jako "wężowy król", ponieważ gdy jego imię zostało zapisane pismem egipskim, symbole przypominały węża.


Middlescents

najmniejsza grupa demograficzna w USA. Ci ludzie urodzili się między 1930 a 1945 rokiem.

Malarze jaskiniowi

•  Prehistoryczni ludzie czasami mieszkali w jaskiniach, ale częściej chodzili do jaskiń, aby malować i rysować
•  Najsłynniejsze na świecie malowidła naskalne, w Lascaux we Francji i Altamira w Hiszpanii, zostały znalezione przez dzieci
•  Datowanie węglowe pokazuje, że obrazy w Lascaux mają 31 000 lat. Mieszkańcy Chauvet we francuskim Ardeche są prawie dwa razy starsi.
•  Obrazy w Cougnac we Francji były malowane przez okres 10 000 lat
•  Większość obrazów w jaskiniach przedstawia duże zwierzęta, takie jak żubry, jelenie, konie i mamuty
•  Jaskinie mogły być świątyniami z czasów prehistorycznych i malowidłami związanymi z rytuałami religijnymi.
•  Artyści jaskiniowi często malowali plując farbą, tak jak robią to australijscy aborygeni dzisiaj.
•  Aby dotrzeć do 14 000-letnich obrazów we francuskim Pergouset, musisz przeczołgać się przez 150 m przejść.
•  W jaskiniach w Nerja w Hiszpanii znajdują się formacje skalne, na których prehistoryczni ludzie grali jak na ksylofonie.
•  Malowidła aborygeńskie na skałach w Amhemland na Terytorium Północnym w Australii mogą mieć ponad 50 000 lat.


Megality

•  Megalit oznacza "ogromny kamień".
•  Megality to pomniki, takie jak grobowce wykonane z ogromnych bloków kamiennych, zbudowane w zachodniej Europie w epoce neolitu i brązu między 4000 a 1500 p.n.e.
•  Kiedyś uważano, że megality zaczynają się w jednym miejscu. Teraz eksperci uważają, że pojawiły się w wielu obszarach.
•  Menhiry to duże stojące kamienie. Czasem stoją same, czasem w alejach lub kręgach.
•  Największym znanym menhirem jest Wielki Menhir Brise w Locmariaquer niedaleko Carnac we Francji. Ten pojedynczy kamień miał kiedyś 20 m wysokości i ważył 280 ton.
•  Największy kamienny krąg znajduje się w Avebury w Wiltshire.
•  Najbardziej znanym kamiennym kręgiem jest Stonehenge na Równinie Salisbury, zbudowane między 2950 a 1600 p.n.e.
•  Niektóre megality z niezwykłą dokładnością dopasowują się do wydarzeń astronomicznych, takich jak wschód słońca w czasie przesilenia (środa lata) i mogą działać jako kalendarze.
•  Wznoszenie kamieni wymagało ogromnych zespołów mężczyzn pracujących z drewnianymi wałkami, dźwigniami i linami.


Mezopotamia i Sumer

•  Mezopotamia leży między rzekami Tygrys i Eufrat w Turcji, Syrii i Iraku. Mezopotamia to po grecku "między rzekami".
•  Mezopotamia nazywana jest "kolebką cywilizacji", ponieważ powstało tu wiele starożytnych cywilizacji, w tym sumeryjska, babilońska i asyryjska.
•  Pierwszą wielką cywilizacją byli Sumerowie, którzy uprawiali nawadnianą ziemię nad Eufratem około 5000 pne i mieszkali w domach z cegły mułowej.
•  Do 4000 lat pne osady Eridu, Urukand Ur rozrosły się w miasta z systemami zaopatrzenia w wodę i odwadnianiem, pałacami i kopcami świątynnymi zwanymi zigguratami.
•  Sumerowie opracowali pierwszy system pisma (pismem klinowym), wykonanym klinami na glinianych tabliczkach.
•  Sumerowie odlewali piękne przedmioty - najpierw z miedzi, potem z 3500 p.n.e. z brązu.
•  Epos sumeryjski o Gilgameszu opowiada o potopie podobnym do biblijnej historii Arki Noego.
•  Sumerowie opracowali pierwsze rozbudowane systemy rządzenia i prawa. •  Na początku każde miasto lub "miasto-państwo" było zarządzane przez radę starszych, ale w czasie wojny władzę przejął lugal (przywódca). Do 2900 p.n.e. lugalowie byli królami i rządzili przez cały czas.
•  W 2350 pne Sumer został podbity przez Sargona z Akadu, ale władza Sumeru została przywrócona w Ur w 2150 p.n.e.


Majowie

•  Majowie byli ludem, który dominował w Ameryce Środkowej przez 2500 lat do 1441 r. n.e.
•  Majowie zaczęli budować duże piramidy z małymi świątyniami na szczycie między 6OO p.n.e. a 250 r. n.e.
•  Cywilizacja Majów osiągnęła szczyt między 250 n.e. a 900 n.e.. Nazywa się to Okresem Klasycznym.
•  W okresie klasycznym cywilizacja Majów koncentrowała się na wielkich miastach, takich jak Tikal na nizinach gwatemalskich. Handlowali daleko i szeroko pieszo i w wykopanych kajakach.

•  Majowie w Okresie Klasycznym opracowali sprytną formę zapisu symboli reprezentujących dźwięki lub idee. Swoją historię zapisali na kamiennych pomnikach zwanych stelami.
•  W tajemniczy sposób, około 8OO n.e. , Majowie przestali tworzyć stele, a miasta Gwatemali zostały opuszczone.
•  Od 8OO n.e. do 1200 n.e. najpotężniejszym miastem Majów była Chichen Itza w regionie Jukatan. Od 1200 do 1440 na pierwszy plan wysunęło się inne miasto, Mayapan. Po 1440 r. cywilizacja Majów gwałtownie się rozpadła, choć nie wiadomo dlaczego.
•  Majowie byli głęboko religijni. Jelenie, psy, indyki, a nawet ludzi często składano w ofierze bogom w świątyniach na szczycie piramid.
•  Rolnicy Majów uprawiali głównie kukurydzę, fasolę i dynię. Z kukurydzy kobiety robiły płaskie naleśniki zwane teraz tortillami i napój alkoholowy zwany balche


Myśliciele greccy

•  Wielcy myśliciele starożytnej Grecji nazywani byli filozofami. Filozofia po grecku oznacza "umiłowanie mądrości".
•  Kluczowymi filozofami byli Sokrates, Platon i Arystoteles.
•  Sokrates (466-399 p.n.e.) wierzył, że ludzie zachowywaliby się dobrze, gdyby wiedzieli, czym jest dobre zachowanie, i zachęcał ich do myślenia o prawdzie, dobru i złu.
•  Platon (427-348 p.n.e.) argumentował, że za chaotycznym chaosem codziennego doświadczenia kryje się doskonała i piękna Idea lub Forma. Próbował też znaleźć idealny sposób rządzenia państwem.
•  Arystoteles (384-322 p.n.e.) argumentował, że aby uzyskać prawdziwą wiedzę, musisz znaleźć "ostateczną przyczynę" - dlaczego coś się dzieje.
•  Arystoteles był pierwszym wielkim naukowcem, który podkreślał potrzebę zbierania danych, sortowania wyników i ich interpretacji.
•  Wiele podstawowych idei w filozofii, nawet dzisiaj, pochodzi od Sokratesa, Platona i Arystotelesa oraz innych greckich filozofów, takich jak Epikur i Diogenes.
•  Greccy matematycy, tacy jak Euklides, Apoloniusz, Pitagoras i Archimedes, opracowali wiele naszych podstawowych zasad matematycznych. Większość szkolnej geometrii nadal zależy od systemu opracowanego przez Euklidesa.
•  Greccy astronomowie, tacy jak Arystarch i Anaksagoras, dokonali wielu błyskotliwych wniosków - ale wiele z nich zostało zapomnianych. Arystarch zdał sobie sprawę, że Ziemia obraca się wokół własnej osi i okrąża Słońce. Jednak minęło prawie 2000 lat, zanim ten pomysł został powszechnie przyjęty.


Miasta rzymskie

•  Miasta rzymskie były największymi i najbardziej wyrafinowanymi, jakie widział świat. Nie były zbudowane na sztywnych siatkach, jak greckie miasta, ale wszystkie miały wspólne cechy.
•  Miasta rzymskie miały dwie główne ulice i wiele bocznych ulic z odstępami pomiędzy zwanymi insulae (wyspy).
•  Insulae były ciasno upakowane prywatnymi domami - domami bogatych zwanymi domi i blokami mieszkalnymi (zwanymi również insulae). Większe domy miały dziedzińce.
•  Korki były tak powszechne, że wiele miast zakazało ruchu kołowego z ulic w ciągu dnia.
•  W większości miast znajdowały się liczne sklepy, zajazdy (tabernae), kawiarnie (termopilia) i piekarnie (pistrina).
•  Forum było dużym otwartym rynkiem i miejscem spotkań otoczonym z trzech stron zadaszonym przejściem. Czwartą stroną były sądy i ratusz (bazylika).
•  Większość miast miała wiele wspaniałych świątyń bogów rzymskich.
•  Większość miast miała duży teatr na świeżym powietrzu. Była też arena gier lub stadion, na którym walczyli wojownicy zwani gladiatorami i odbywały się wyścigi rydwanów.
•  Łaźnie (termy) były miejscami, w których ludzie przychodzili, aby usiąść i zanurzyć się w gorących i zimnych kąpielach we wspaniałym otoczeniu.
•  Miasta miały bardzo dobre wodociągi i kanalizację.


Mahomet

•  Mahomet (ok. 570 - 632) był arabskim prorokiem, którego nauki stanowią podstawę religii islamskiej.
•  Muzułmanie wierzą, że Mahomet był ostatnim i największym prorokiem Boga, którego nazywali Allahem.
•  Mahomet urodził się w Mekce w Arabii.
•  Jego ojciec zmarł, zanim się urodził, a jego matka zmarła, gdy był dzieckiem. Wychowywał go dziadek i wuj, pasący owce i wielbłądy.
•  W wieku 25 lat Mahomet wstąpił do służby u bogatej czterdziestoletniej wdowy imieniem Khadija, a później się z nią ożenił. Mieli dwóch synów i cztery córki.
•  Kiedy 35 Mahomet został poproszony o odrestaurowanie świętego kamienia uszkodzonego podczas powodzi. Wizja kazała mu zostać prorokiem i głosić słowo Boże.
•  Mieszkańcy Mekki nie znosili kazań Mahometa i w 622 r. n.e. uciekł do Medyny.
•  W Medynie przyciągnął wielu zwolenników. Mieszkańcy Mekki wyruszyli na wojnę z Medyną, ale zostali odepchnięci.
•  W 630 r. .n.e. Mahomet triumfalnie wkroczył do Mekki, ułaskawił lud i założył tam meczet


Mnisi i klasztory

•  W religiach takich jak chrześcijaństwo i buddyzm niektórzy pobożni ludzie wychodzą z normalnego życia i mieszkają w klasztorze, społeczności całkowicie poświęconej religii.
•  Najwcześniejszym klasztorem chrześcijańskim był klasztor pustelnika św. Antoniego z Teb, który zamieszkał na egipskiej pustyni około 271 roku i przyciągnął zwolenników.
•  Bazyli Wielki (ok. 329-379 r. n.e.) i jego siostra Makryna Młodsza założyli klasztory dla mężczyzn i kobiet w ich posiadłościach w Kapadocji w Turcji.
•  Monastycyzm rozprzestrzenił się szybko w Cesarstwie Bizantyjskim między IV a VII wiekiem.
•  Na Zachodzie monastycyzm rozwijał się wolniej, więc św. Marcin z Tours (316-397) wysłał mnichów, aby założyli nowe wspólnoty. Odnieśli wielkie sukcesy w Wielkiej Brytanii i Irlandii.
•  Klasztory brytyjskie i irlandzkie, takie jak Lindisfarne i Malmesbury, były ośrodkami nauki w średniowieczu.
•  Najsłynniejszym mnichem uczonym był św. Beda z Jarrow (ok. 672-735), znany z historii Anglików.
•  Najbardziej znanym brytyjskim klasztorem była szkocka wyspa Iona, założona przez św. Columbę w 563 roku.
•  Św. Benedykt (ok. 480-J 547) rozwinął szczególny sposób życia dla mnichów na Monte Cassino we Włoszech. Do roku 1000 większość klasztorów przestrzegała reguł benedyktyńskich.
•  Klasztory były bardzo podatne na najazdy Wikingów. Mnisi często ginęli, a wiele skarbów ginęło, więc życie klasztorne straciło część swojej atrakcyjności.


Maorysi

•  Żaden człowiek nie postawił stopy w Nowej Zelandii przed około 2000 laty.
# Pierwszymi osadnikami w Nowej Zelandii byli Polinezyjczycy.
•  Pierwsi osadnicy polinezyjscy przybyli do Nowej Zelandii kajakiem z wysp na Pacyfiku.
•  W C.ADIOO Polinezyjczycy zwani Morioris przybyli tu, aby osiedlić się z Wysp Cooka, Marquesas lub Society.
•  Tradycja Maorysów mówi o tym, jak Maorysi przybyli falami migracji, począwszy od około 1150 roku, a skończywszy na przybyciu wielkiej floty z mitycznej krainy Hawaiki 200 lat później.
•  Hawaiki jest uważane za wyspę Tahiti na Pacyfiku.
•  Archeolodzy znaleźli ślady osadnictwa Maorysów w Nowej Zelandii sięgające AD8OO i wcześniejsze.
•  Pierwsi Maorysi żyli głównie z myślistwa i rybołówstwa.
•  Maorysi byli wykwalifikowanymi stolarzami, budującymi piękne drewniane domy pokryte rzeźbami

---

[ 133 ]

---