PAPIRUSY ABUSIR Najwcześniejsze pisane dokumenty z Egiptu, obejmujące relacje świątynne znalezione w świątyni Neferirkare w Abusir, datowane na V i VI dynastię. Teksty spisane są wczesną hieratyką. Podobne teksty odnalazła czeska ekspedycja pracująca w kompleksie piramid Chentkaues i, co ważniejsze, w pobliskiej świątyni Raneferef w latach 1982-1984.

PORONIENIE W myśli Ojców problematyka aborcji osadzona jest w kontekście propozycji zasadniczego wyboru cywilizacyjnego, jakiego Jahwe dokonał wobec swego ludu: "Dziś wzywam niebo i ziemię na świadków przeciwko wam: stawiam przed wami życie i śmierć, błogosławieństwo i przekleństwo. Wybierz życie, abyś żył ty i twoje potomstwo, miłować Pana, Boga swego, słuchać jego głosu i przylgnąć do niego, aby on był twoim życiem i długością twoich dni w ziemi, którą Jahwe przysiągł twoim przodkom, Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi" (Pwt 30,19-20). Najwcześniejsze pisma, Didache i List Barnaby, według schematu dwóch dróg życia i śmierci, nauczają, że ten, kto kroczy drogą życia, nie zabija, a co za tym idzie, nie odbiera życia innym. płód przez aborcję (phthora). Akt aborcji, oprócz tego, że jest poważnym brakiem miłości bliźniego, jest przede wszystkim wykroczeniem przeciwko prawu Bożemu właśnie dlatego, że niszczy jedno z Jego stworzeń. Zbrodnia aborcji stawia na drodze śmierci nie tylko kobietę dokonującą aborcji, ale także tę, która ją dokonuje, prowadząc obie na drogę wiecznej kary . apologeci budowali swoje argumenty w szczególności na absolutnym szacunku chrześcijan dla życia nienarodzonych. "Jak możemy kogoś zabić", pyta Athenagoras, "my, którzy uważamy kobiety stosujące metody aborcyjne za morderczynie i uważamy je za odpowiedzialne przed Bogiem za dokonane aborcje?". Minucjusz Feliks jeszcze ostrzej przeciwstawia poganom i chrześcijanom w sprawach życia i śmierci: "Są nawet kobiety, które pijąc pewne leki, niszczą początek przyszłego człowieka w swoim łonie, popełniając morderstwo przed porodem. … Nam natomiast nie wolno brać udziału w morderstwie ani słyszeć o nim mówionych". Tertulian także w swoim zwięzłym, a czasem gwałtownym stylu oskarża Gojów o praktykowanie aborcji: "Nie macie apetytu na wnętrzności ludzkie, bo pożeracie je żywe i dorosłe; rzadko liżecie ludzką krew, bo wylewacie krew przyszłości; rzadko je się niemowlęta, bo z góry wymiatacie całe" . Przed Bożym przykazaniem - non okcides - nie ma różnicy pomiędzy odebraniem życia już narodzonemu a zniszczeniem życia jeszcze nienarodzonego: ten, kto będzie osobą później, już nią jest. Dla wszystkich ojców greckich i łacińskich aborcja jest moralnie grzechem, a prawnie zbrodnią, ponieważ wiąże się z niesprawiedliwym zabiciem życia ludzkiego, które od początku znajduje się pod ochroną opatrznościowej miłości Boga. W swoim komentarzu do : "Nie gotuj koźlęcia w mleku jego matki" Klemens Aleksandryjski dochodzi do wniosku, że aborcja, czyli zabicie żywego płodu, zamienia łono matki w grobowiec śmierci, a nie w kolebkę życie według woli Stwórcy. Bazyli z Cezarei nie pozostawia w tej kwestii wątpliwości, uznając rozróżnienie między płodem z duszą a płodem bez duszy za subtelność filozofów i uczonych pogan, nie do przyjęcia przez chrześcijan. Jako brutalne zabójstwo przyszłej osoby, aborcja jest zawsze zabójstwem. Bazyli uważa zarówno tych, którzy dostarczają leki nieskuteczne, jak i tych, którzy je zażywają, za równie morderców (tamże). Ambroży z Mediolanu uważa aborcję za tak straszliwą zbrodnię, że należy ją cofnąć, gdy tylko umysł stanie się jej świadomy. Według Augustyna okrutna żądza niektórych kobiet osiąga punkt, w którym niszczy płód w ich własnym łonie, gdy zawiodły leki wywołujące bezpłodność; decydują się zniszczyć swoje potomstwo, zanim się urodzi . W czasach Ojców moralna ocena aborcji była zatem zdecydowanie negatywna, ponieważ jest to zabójstwo. W kwestii prawnej przestępstwa w przypadku aborcji przed animacją odwoływanie się do wyroku Augustyna jest z pewnością fałszywe.

Panna: "Dziewica" - konstelacja, o której mowa w Przemówieniu o ósmym i dziewiątym.
Po prawej: W myśli Walentyniana prawicowcy są ludźmi posiadającymi zdolności psychiczne, w przeciwieństwie do lewicowców, którzy są ludźmi materialnymi. W Ewangelii Prawdy nawiązuje się do rzymskiego systemu liczenia na palcach lewej ręki dla liczb 199 i przejścia na prawą rękę przy 100. W Ewangelii Filipa mowa jest także o prawej i lewej ręce. Ogólnie rzecz biorąc, w starożytnej myśli prawicę uważano za szczęśliwą, a lewicę za niefortunną. W Ewangelii Mateusza 25:31-46 jest powiedziane, że Jezus oddzielił owce od kóz (to znaczy sprawiedliwych od nieprawych), umieszczając owce po prawej stronie, a kozy po lewej stronie.
Pocieranie: Obraz odnoszący się do stosunku płciowego w parafrazie Sema.
Protennoia: Pierwsza myśl; pierwsza żeńska manifestacja boskości w tradycji setiańskiej, szczególnie w Trzech Formach Pierwszej Myśli. Protennoia bardzo przypomina przezorność, pronoia.
Proteos: grecki bóg, związany z Posejdonem i morzem, który potrafił przepowiadać przyszłość i zmieniać swój kształt. Większość czasu spędził na wyspie Faros niedaleko Aleksandrii w Egipcie. Wspomniane w kazaniu Naassene.
Psyche: po grecku "dusza", czasem ożywiona dusza, która przynosi oddech i życie fizyczne, czasem nieśmiertelną duszę w ludziach. Uosabiana jako młoda kobieta kochana przez Erosa w mitologii greckiej i egzegezie duszy.
Psychic: Osoba psychiczna, osoba o ożywiającej duszy (psychika grecka). Środek trzech podziałów człowieczeństwa, szczególnie w tekstach walentynańskich. W chrześcijańskich tradycjach gnostyckich są to zwykli chrześcijanie.
Ptahil: Demiurg w myśli mandejskiej. Imię Ptahil może pochodzić od imienia Ptaha, egipskiego patrona rzemieślników i boga stwórcy Memfis, oraz semickiego przyrostka -il (po hebrajsku -el). Jonas, Gnostic Religion, 98, łączy tę egipską podstawę imienia mandejskiego demiurga z szerszym zainteresowaniem Mandajczyków Egiptem jako symbolem świata materialnego (jak również w Pieśni Perły). Imię Ptahil może również oznaczać "El, który stwarza".Czasami nazywany Ptahil-Uthra.
Pleroma: Pełnia, suma eonów i emanacji boskości w tekstach gnostyckich. Boska pleroma jest więc pełnym przejawem chwały transcendentnego boga.
Pneuma: po grecku "duch", nieśmiertelna boska obecność w świecie i w ludziach. W parafrazie Sema duch jest pierwotną mocą lub korzeniem pomiędzy światłem a ciemnością.
Pneumatyka: osoba duchowa, osoba ducha boskiego (gr. pneuma), gnostyk. Najwyższy z trzech podziałów ludzkości, zwłaszcza w tekstach walentynańskich.
Poimael: Niebiańska moc związana z chrztem Seta w Ewangelii Egipcjan. Imię Poimael przypomina Poimandres i zawiera pospolity przyrostek -el ("bóg").
Poimandres: Boski umysł, który objawia się w hermetycznym tekście Poimandres. Imię Poimandres prawdopodobnie wywodzi się z języka greckiego i oznacza "pasterz (poimen) ludzi (aner, mianownik liczby mnogiej andres, dopełniacz liczby mnogiej andron)." Inne sugerowane wyprowadzenie: od języka koptyjskiego oznaczającego "wiedzę boga słońca Ra" (p-eime nte Re).
Priapos: grecko-rzymski bóg płodności, słynący ze swojego ogromnego fallusa. Utożsamiany z Dobrem w Księdze Barucha.
Pistis: wiara; w O pochodzeniu świata Sophia Zoe jest córką Pistis, czyli Pistis Sophia.
Pistis Sophia: Wiara w mądrość w rzeczywistości władców i inne teksty gnostyckie.
Persefona: grecka bogini i królowa podziemi, często utożsamiana z Koreą w tajemnicach eleuzyjskich. Wspomniane w kazaniu Naassene.
Piotr: Petros (grecki), Kefa (aramejski), "skała"; uczeń Jezusa tradycyjnie związany z założeniem Kościoła w Rzymie i ustanowieniem papiestwa. Przedstawiany jako mizogin w Ewangelii Marii i Ewangelii Tomasza 114.
Phoebos: "Jasny" po grecku; epitet Apolla, greckiego boga mądrości i piękna. Wspomniany przez Hipolita z Rzymu w związku z kazaniem z Naassene.
Pan: Grecki bóg dzikiej przyrody, pół człowiek i pół koza. Wspomniany przez Hipolita z Rzymu w związku z kazaniem z Naassene.
Papas: Imię związane z Attisem i tajemnicami Wielkiej Matki i Attisa. Imię przypomina "papa". Wspomniane w kazaniu Naassene.
Paraklet: od greckiego parakletos, "pocieszyciel, pomocnik, doradca". W Ewangelii Jana Jezus obiecuje, że Bóg ześle kolejnego pocieszyciela, ducha prawdy. Mani jest uznawany za pocieszyciela prawdy w książce O pochodzeniu jego ciała.
Perła: Symbol duszy w Pieśni Perły i gdzie indziej.
Poznaj siebie: greckie gnothi sauton. Maksym z wróżbowego sanktuarium Apolla w Delfach. Teksty gnostyckie obszernie zastanawiają się nad znaczeniem poznania siebie.
Pięć: Pentad, kwintet; sfera boskiego ojca, składająca się z Barbelo i czterech uosobionych atrybutów (przewidywalność, niezniszczalność, życie wieczne i prawda) w tekstach Setyjczyków. Ponieważ piątka jest androgyniczna, nazywana jest także dziesiątką i stanowi boskiego ojca w emanacji. W Matce Ksiąg boskie królestwo pięciu obejmuje Mahometa, Alego, Fatimę, Hasana i Husajna, a dziesięć to liczba doskonała. W Walentyniańskiej Ewangelii Filipa jest pięć sakramentów. O pięciu rajskich drzewach mowa jest w Ewangelii Tomasza 19, źródłach manichejskich i Matce Ksiąg. W tekstach manichejskich i neomanichejskich wiele rzeczy jest przedstawianych w grupach po pięć.
Pięć pieczęci: część setyjskiego rytuału chrztu. W Trzech formach pierwszej myśli pięć pieczęci można powiązać z gnostyckim, ekstatycznym wzniesieniem się do boskości.
Pełnia: Pleroma, czyli stan napełnienia boskością.
Pożywienie bezkrwawe: Pożywienie wegetariańskie, o którym mowa w hermetycznej modlitwie dziękczynienia. Wybrańcy manicheizmu byli także wegetarianami.

Północnoamerykańska umowa o wolnym handlu (NAFTA): Umowa, która stworzyła strefę wolnego handlu między Stanami Zjednoczonymi, Kanadą i Meksykiem.

protekcjonizm handlowy: wykorzystanie regulacji rządowych w celu ograniczenia importu towarów i usług.

produkcja kontraktowa: produkcja towarów pod własną marką przez firmę zagraniczną, do której następnie dołącza ją firma krajowa , nazwa marki lub znak towarowy; część szerokiej kategorii outsourcingu.

przewaga absolutna: przewaga, która istnieje, gdy kraj ma monopol na wytwarzanie określonego produktu lub jest w stanie to zrobić lub produkować go wydajniej niż wszystkie inne kraje

przybytek: przenośne sanktuarium lub "namiot" Jahwe, znany również jako "namiot spotkania".

Pesach: religijne święto Paschy.

pneuma: greckie określenie, które może oznaczać "oddech", "wiatr" lub "duch".

przymierze: formalne porozumienie lub traktat pomiędzy dwiema stronami.

pismo klinowe: pismo w kształcie klina używane w starożytnej Azji Południowo-Zachodniej.

polityka pieniężna: Zarządzanie podażą pieniądza i stopami procentowymi przez Bank Rezerwy Federalnej.

polityka fiskalna: wysiłki rządu federalnego mające na celu utrzymanie stabilności gospodarki poprzez zwiększanie lub zmniejszanie podatków lub wydatków rządowych.

produkt krajowy brutto (PKB): Całkowita wartość finalnych dóbr i usług wyprodukowanych w danym kraju w danym roku.

produkcja brutto (GO): Miara całkowitej wielkości sprzedaży na wszystkich etapach produkcji.

podaż : Ilość produktów, które producenci lub właściciele są skłonni sprzedawać po różnych cenach w określonym czasie.

popyt : ilość produktów, które ludzie są skłonni kupić za różne ceny w określonym czasie.

produktywność : Ilość generowanego wyjścia przy danej ilości wkładu (np. przepracowanych godzin).

przychód : Całkowita kwota pieniędzy, jaką firma uzyskuje w danym okresie ze sprzedaży towarów i usług.

przedsiębiorca : Osoba, która ryzykuje czas i pieniądze, aby rozpocząć i zarządzać firmą.

Praca bez tytułu: Wiele tekstów gnostyckich nie ma tytułów w rękopisach, ale uczeni nadali im tytuły. O pochodzeniu świata jest czasami nazywany dziełem bez tytułu.
Pionowo: Zewnętrzny krąg społeczności, która stworzyła Liber Graduum. Prawi nadal są światowi i zaangażowani w sprawy materialne, dzięki czemu mogą zaspokoić swoje fizyczne potrzeby Doskonałego.
pocieranie: określenie stosunku płciowego w parafrazie Sema.
po prawej: Tradycyjnie uważano, że prawa strona przynosi szczęście. W walentynianizmie lewa strona odnosi się do jasnowidzów lub ludzi zorientowanych na duszę, prawa strona do pneumatyków lub obdarzonych duchowo. W Ewangelii Filipa prawo kojarzy się ze światłem i życiem.
Pullman, Philip: (1946-) Autor książek dla dzieci, zwłaszcza trylogii His Dark Materials. Jego Dark Materials zawiera szereg motywów gnostyckich i reinterpretacje postaci biblijnych. W nim kościół jest opresyjnym organem, który czci oszukańczego Boga, Władzę, postać podobną do demiurga, która twierdziła, że stworzyła wszechświat, ale w rzeczywistości była tylko pierwszą świadomą istotą, która się w nim pojawiła. Kosmologia Pullmana nie postuluje prawdziwego, wyższego Boga poza Autorytetem; raczej najwyższą zasadą we wszechświecie Pullmana jest Pył, podstawowa cząstka odpowiadająca świadomości.
Pungilupo, Armanno: (zm. 1268) Tajny katar, który był torturowany przez Inkwizycję w 1254 i przysięgał wierność Kościołowi katolickiemu, ale nadal potajemnie praktykował jako katar. Został pochowany w katedrze w Ferrarze, ale kiedy odkryto jego ciągłą lojalność wobec wiary katarów, jego szczątki ekshumowano w 1301 roku, spalono i wrzucono do rzeki Pad.
Pitagoreizm: wierzenia i praktyki szkoły filozoficznej wywodzące się od Pitagorasa (ok. 580/572 pne - ok. 500/490 p.n.e.), które łączyły mistycyzm z matematyką, symboliką liczb i muzyką. Pitagorejczycy byli również znani ze swojego wegetarianizmu i doktryny metempsychozy, wędrówki dusz.
Ptahil: Demiurg w micie Mandejczyków. Stworzył Adama, który był nieożywiony, dopóki Adam Kasya, "ukryty Adam", jego dusza, nie przybył ze świata światła, temat, który mandejska antropogonia ma wspólnego z wieloma wersjami gnostyckimi. Ptahil jest albo synem Abatura, albo Hibila Ziwy i Zahriel, córki Qin. Ptahil jest także Czwartym Życiem, czasami nazywanym Gabrielem.
Ptolemeusz: W akcie Piotrowym Ptolemeusz próbował uwieść córkę Piotra, ale ustąpił, gdy została cudownie sparaliżowana. Później udał się do Piotra i nawrócił się na chrześcijaństwo. Po jego śmierci Ptolemeusz pozostawił swój dom i ziemię Piotrowi, który sprzedał je i rozdał pieniądze biednym.
Ptolemeusz: Walentynian gnostyk z II wieku, który napisał List do Flory i jest cytowany przez Ireneusza i Tertuliana za wariacją na temat kosmologii Walentyniana. Według Ireneusza Ptolemeusz nauczał, że najwyższy Bóg stworzył pierwsze dwa eony, Nous i Prawda, poprzez akty Myśli i Woli. Jednak według Tertuliana Ptolemeusz nauczał, że eony były "samowystarczalne" i niezależne od Boga, mit Ptolemeusza jest rozwinięty w liście do jego uczennicy Flory. Myślał, że prawo Tory było dziełem demiurga, ale dopuszczał, że Dziesięć Przykazań było autentycznym słowem Zbawiciela, syna Ojca, i uważał, że inne części Pisma Świętego miały być interpretowane alegorycznie. Według Justyna Męczennika, Ptolemeusz zmarł jako chrześcijański męczennik w Rzymie w 152 roku i jest możliwe, choć nie pewne, że był to Walentynian Ptolemeusz.
Pseudo-Tertulian: nieznany autor Adversus Omnes Haereses, błędnie przypisywany Tertulianowi, dodatek do De praescriptionem haereticorum Tertuliana, który wymienia trzydzieści dwie herezje.
psilantropizm: (od greckiego psilo, "jedynie", "tylko" i Anthropos, "człowiek", "istota ludzka") Pogląd chrystologiczny, który wierzy, że Jezus był tylko człowiekiem.
Proclus: (410-485) Neoplatonista urodzony w Konstantynopolu, ale przez większość życia mieszkał jako filozof w Atenach. Napisał wiele komentarzy na temat Platona i wierzył, że jest reinkarnacją neopitagorejczyka o imieniu Nikomachus.
Prodicos: (ok. 200) gnostyk wspomniany przez Klemensa Aleksandryjskiego; przywódca antynomicznej grupy, która odrzuciła modlitwę i uważała się za synów pierwszego Boga. Tertulian wspomina go dwukrotnie w związku z Walentynem. Jego uczniowie byli znani przez Tertuliana jako Prodicians, ale wydaje się, że identyfikowali się jako gnostycy. Byli anarchistami i wierzyli, że nie obowiązują żadne prawa jako panów sabatu i synów królewskiego urodzenia, będąc synami Boga Ojca.
Prones: Imię potrójnego dziecka płci męskiej w Zostrianos, którego małżonką jest wszechchwalebny Youel.
Pronoia: (z greckiego "przemyślany") Imię Barbelo.
Protennoia: (gr. "pierwsza myśl") Kobieca emanacja Boga, na przykład w Trzech formach pierwszej myśli, co może być również związane z pierwszą myślą, Ennoią, która wcieliła się w tyle postaci kobiecych, ile w końcu uratowała prostytutka Helena przez Szymona Maga.
proto-gnostycki: Termin używany do opisania nauk, których nie można uznać za pełnowymiarowe doktryny gnostyckie, ale zmierzały one w kierunku gnostycyzmu. Nauczyciele tacy jak Satornilos, Menander i Bazylides używali mitologii, które przypominają rozwinięty mit gnostycki, ale brakuje im charakterystycznych cech gnostyckich, takich jak ignorancki demiurg lub antropologia gnostycka.
proto-ortodoks: Termin używany do opisania sekt chrześcijańskich, zwłaszcza przed Pierwszym Soborem Nicejskim, które ostatecznie stały się chrześcijaństwem ortodoksyjnym lub katolickim.
protologia: (z greckiego "nauka o rzeczach pierwszych") Każda nauka dotycząca pochodzenia świata lub ludzkości, zwłaszcza gdy to pochodzenie jest postrzegane jako przyczyna obecnego stanu ludzkości.
Protofanes: pierwszy pojawiający się męski umysł i eon w Zostrianos i Allogenes.
Prunel, William: doskonały katar, który po upadku Montségur i Quéribus nadal głosił i praktykował kataryzm.
Prunikos: (z greckiego "kurwa") Epitet dla Sophii używany w walentynianizmie i przez "innych" gnostyków wspomnianych przez Ireneusza. Sophia Prunikos to imię niższej lub upadłej Sophii, używające obrazów podobnych do Egzegezy o duszy, w której upadła dusza jest przedstawiana jako prostytutka.
Psalmy i modlitwy Maniego: dzieło Maniego napisane w języku aramejskim i jedno z jego siedmiu dzieł kanonicznych. Przetrwa tylko w bardzo fragmentarycznych rękopisach.
Psalmy Tomasza: psalmy manichejskie związane z imieniem Tomasz, zawarte w Koptyjskim Psalmie Manichejskim. Tomasz jest być może uczniem Maniego, a nie apostoła Tomasza, ale te psalmy mają pewne podobieństwa w obrazowaniu do Ewangelii Tomasza.
Pserim: W Sekretnej Księdze Jana, anioł, który stworzył mięśnie prawej nogi (prawa nerka w starszych przekładach).
pseudepigrapha: (z greckiego "fałszywe pisma") teksty żydowskie i chrześcijańskie, które zazwyczaj są pisane w imieniu postaci ze Starego Testamentu. Termin pseudepigrapha jest również używany do wymazania wszelkich tekstów żydowskich lub chrześcijańskich z wczesnych wieków naszej ery, które nie pasują do innych kategorii. Przykładami są Ody Salomona i Psalmy Salomona, Księga Henocha i Testament Dwunastu Patriarchów.
Pseudo-Anthimus: Tradycyjnie uważany za autora O świętym Kościele, ale obecnie uważa się, że jest to Marcellus z Ancyry (zm. ok. 374 r.). Tekst wyróżnia się zachowaniem odniesienia do O trzech naturach Walentego.
Pre-nicejski gnostycki kościół katolicki: nowoczesny kościół gnostycki założony w Anglii w 1953 roku przez Richarda Duc de Palatine. Jej amerykańskim oddziałem stała się Ecclesia Gnostica.
Priapus: grecki bóg płodności, często przedstawiany z dużym, wyprostowanym fallusem; w Baruchu Justyna, inne imię najwyższego Dobra.
Primal Man: W micie manichejskim, boski Anthropos, który zostaje uwięziony w królestwie ciemności i musi zostać uratowany przez Żywego Ducha i jego pięciu synów.
Priscilla (lub Prisca): (druga połowa II wieku) prorokini, która podróżowała z Montanusem i była jedną z założycielek ruchu montanistów. Prisca poczuła, że Chrystus ukazał jej się w kobiecej postaci, i kiedy otrzymała objawienia, powiedziała o sobie: "Jestem słowem, duchem i mocą".
Pryscylian: (zm. 385) biskup Vila w Hiszpanii, pierwsza osoba w historii chrześcijaństwa stracona za herezję (chociaż zarzuty cywilne dotyczyły praktykowania magii). Założył grupę ascetów, która pomimo prześladowań istniała w Hispanii i Galii aż do końca VI wieku. Uczył go Elpidius i Agape, którzy byli * Słuchaczami * Manichejczyka imieniem Marcus.
Pryscylianizm: doktryna chrześcijańska rozwinięta na Półwyspie Iberyjskim (rzymska Hispania) w IV wieku przez Pryscyliana, wywodząca się z doktryn gnostycko-manichejskich nauczanych przez Marcusa, Egipcjanina z Memfis, później uznana przez Kościół katolicki za herezję. Po śmierci Pryscyliana pojawiły się sekty ,a jego nauczanie trwało do czasu, gdy Synod w Bradze uchwalił przeciwko niemu prawo w 563 r., po czym wkrótce wymarli.
Pradier, Arnold: doskonały katar, który został katolikiem, zdradził swoich byłych współwyznawców i pomagał Inkwizycji.
Pragmateia: dzieło Maniego napisane w języku aramejskim, jedno z jego siedmiu dzieł kanonicznych.
Praxeas: (ok. 200) monarchista z Azji Mniejszej, który wierzył w jedność Boga i walczył z wszelkimi teologicznymi próbami podziału Boga na trójcę lub wyszczególnienia emanacji Boga.
Polikarp: (ok. 69 - ok. 155) ojciec kościoła z II wieku i biskup Smyrny, uważany za ojca apostolskiego. Mówiono, że był uczniem Jana, apostoła Jana lub Jana Ewangelisty, a Polikarpowi przypisuje się historię, w której apostoł Jan wybiegł z łaźni, gdy zdał sobie sprawę, że w środku jest proto-gnostycki Cerinthus. Polikarp nauczał Floryna, który później został Walentynianinem i zmarł jako męczennik, spalony na stosie, a następnie zasztyletowany. Jego jedynym znanym pismem jest List do Filipian.
Polypaidos: Pomocnik z siedmiu dziewic światła w Księgach Jeu.
Papież Benedykt XII: (ok. 1280-1342) urodzony jako Jacques (czasami zangielizowany jako James) Fournier, chłop z Langwedocji, który został mnichem cystersów i inkwizytorem, zanim został wybrany na papieża w 1334 r. Odkrył i stłumił odrodzenie katarów w Montaillou i zebrali Bélibaste i ostatnich katarów z Langwedocji.
Porfiriusz: (ok. 232 - ok. 305) neoplatoński filozof z Syrii i uczeń Plotyna. Skompilował Enneady i dał nam większość z nich , nasze informacje o życiu Plotyna. Napisał także życie Pitagorasa i skomentował astrologię, geometrię i teorię muzyki.
Posidonius: (I wiek p.n.e.) filozof stoicki, którego doktryna mogła mieć wpływ na hermetyzm i wczesnych gnostyków. Zaproponował, że Bóg jest duchem, że Bóg przenika wszystko i że duch ludzki jest identyczny z duchem Bożym.
pleroma: (z greckiego "pełnia") Boskie królestwo eonów; świat duchowy poza stworzonym światem materialnym. Pojęcie pleromy wypełnionej istotami, które wyemanowały z ostatecznego Boga, ma fundamentalne znaczenie dla większości gnostyckiej kosmologii.
Plesithea: anioł w Świętej Księdze Wielkiego Niewidzialnego Ducha, zwany matką aniołów, matką światła, dziewicą z czterema piersiami.
Plotyn: (205-270) założyciel neoplatonizmu, aleksandryjski, który nauczał głównie w Rzymie. Plotyn miał kilka silnych doświadczeń duchowych. Znał idee i pisma gnostyckie, ale był wrogo nastawiony do tego, co uważał za ich antykosmizm. Jego pisma są zebrane w Enneadach, opracowanych przez jego ucznia Porfiriusza, który również napisał jego biografię.
pneumatyka: Ci na poziomie ducha. Walentynianie rozróżniali hylików , psychików i pneumatyków, których charakteryzowały odpowiednio ciało, dusza i duch. Pneumatyka była gnostykami i uważano ją za zbawioną i odkupioną.
pneumatologia: badanie doświadczeń i doktryn ducha.
Poditanios: Pomocnik siedmiu dziewic światła w Księgach Jeu.
Poimael: W Świętej Księdze Wielkiego Niewidzialnego Ducha, niezniszczalnego człowieka. Nazwa sugeruje pewien związek z Poimandresem i może wskazywać na pewien hermetyczny wpływ na tekst.
Poimandres: (1) Postać w Corpus Hermeticum 1, która naucza Hermesa Trismegistusa. Poimandres jest Nous Najwyższego. Pochodzenie Poimandresa jest niepewne: bardziej popularne pochodzenie interpretuje to imię jako "pasterz ludzi" z greckiego oryginału, ale inni preferują pochodzenie koptyjskie w p-eime-n-re, "wiedzy o Re" (egipskim bogu słońca), w wizji. Mówi się, że dobry demiurg stworzył kosmos; ludzie są nieśmiertelni w swoim Nous, które jest podobne do światła i jest dane tym, którzy są pobożni i czyści, a śmiertelne w ciele, które jest podobne do ciemności Opisane jest wznoszenie się duszy, w którym ciało zostaje porzucone, a dusza wznosi się przez sfery do ósmej sfery.
Platon: (ok. 428 - ok. 348 p.n.e.) Najbardziej wpływowy filozof świata starożytnego i późnej starożytności. Platon założył swoją słynną Akademię w Atenach i napisał kilka dialogów, z których większość prowadzi jego nauczyciel Sokrates. Jego Timajos wywarł silny wpływ na gnostycyzm, gdyż był pierwszym tekstem, w którym postulowano, że świat został stworzony przez boga stwórcę zwanego demiourgos ("rzemieślnik") lub demiurg, a platońskie poglądy na kosmologię i duszę miały równie silny wpływ na gnostyków. Gnostycy odbiegali od nauk Platona w wielu punktach, w tym w naturze demiurga (którego Platon uważał za w pełni dobrego).
Phthave: W Sekretnej Księdze Jana, anioł, który stworzył pępek.
Pico della Mirandola, Giovanni: (1463-1494) włoski neoplatoński filozof renesansu, który był pierwszym chrześcijańskim uczonym, który poważnie studiował Kabałę i włączył elementy alchemii do swojej filozofii. Chociaż został uwięziony przez Inkwizycję za herezję w 1488 roku, został zwolniony; jego wiara religijna była zasadniczo ortodoksyjna i ostatecznie rozdał doczesny dobytek z zamiarem zostania mnichem.
Pieusse: Miejsce zgromadzenia katarów w 1226 roku.
Pigeradamas: (etymologia piger niepewna) W Sekretnej Księdze Jana, doskonały człowiek, nazwany przez Ducha Dziewicy, namaszczony przez Harmozela i przebywający z Autogenesem; ojciec eonu Seta. W Trzech Stelach Seta, niebiańskiego Adama, ojca Seta, syna Autogenesa, samozrodzonego. Pigeradamas jest zarówno mężczyzną, jak i kobietą.
pihta: Mandajski chleb sakramentalny.
Pimander: starsza wersja imienia Poimandres.
Piphles: nazwa używana przez Eckberta ze Schönau dla dualistycznych heretyków we Flandrii.
Pisandraptes/Pisandrioptes: W Sekretnej Księdze Jana, anioł, który ożywiał skrzynię.
Pistis: (z greckiego "wiara") Zgodnie z systemem walentyniańskim w dziele Tertuliana Przeciwko walentynianom, eon wywodzący się z Anthropos i Ecclesia, połączony w syzygię z Paracletos. W niektórych tekstach Pistis i Sophia są połączone w jedną postać. W parafrazie Sema Pistis jest światłem udzielonym Umysłowi przez Zbawiciela, aby ocalić Umysł przed Ciemnością.
Pistis Sophia: (z greckiego "wiara", "mądrość") Wariacja na temat boskiej kobiecej postaci Sophii. W O pochodzeniu świata Sophia jest córką Pistisa, a oboje są określani bezkrytycznie jako Pistis Sophia; odpowiada za organizację materiału świata i powstanie Yaldabaoth. W Sophii Jezusa Chrystusa Pistis Sophia jest małżonką Zbawiciela.
Pistis Sophia: (200-300) Pistis Sophia, stanowiąca całą zawartość Kodeksu Askew, jest obszernym i powtarzalnym kompendium materiałów gnostyckich przedstawionych jako dialog po zmartwychwstaniu między Jezusem a jego uczniami, zwłaszcza Marią Magdaleną. W ważnym fragmencie, który nadaje tekstowi tytuł, Jezus odkrywa upadłego eona Pistis Sophia, który żałuje Jezusowi w serii przemówień. Pistis Sophia ma pokrewieństwo z kilkoma gałęziami gnostycyzmu.
Phorbea: W parafrazie Sema, Phorbea i Chloerga to demony (mówi się, że ich imiona są bez znaczenia), które spowodują powodzie i będą rządzić światem swoimi złymi naukami.
Phosilampes: gnostycki prorok cytowany w tekście bez tytułu.
Phronesis: (z greckiego "roztropność") W kosmologii Bazylidesa, jedna z pięciu emanacji Ojca; epitet dla Eleleth w naturze władców.
Phiouthrom: W Sekretnej Księdze Jana, anioł, który stworzył prawą stopę.
Phloxopha: W Sekretnej Księdze Jana, demon, który jest panem ciepła.
Phneme / Phnene: W Sekretnej Księdze Jana anioł, który stworzył lewą kostkę (kolano we wcześniejszych tłumaczeniach).
Phnouth: W Sekretnej Księdze Jana, anioł, który stworzył lewe biodro.
Philocomus / Philokomos : pisarz gnostycki z III wieku, o którym krótko wspomniał Porfiriusz ( Życie Plotyna ) w połączeniu z Demostratusem i Aleksandrem jako źródło nauczania Walentyniana rozpowszechnianego w szkole neoplatońskiej przez Adelfiusza i Akwilinusa.
Philokalia: (gr. philokalein, "miłość do piękna") Zbiór tekstów pisanych od IV do XV wieku przez ojców tradycji prawosławnej, opracowany w XVIII wieku przez św. Nikodema ze Świętej Góry Athos i Św. Makarego z Koryntu. Wśród wielu tematów Filokalii są modlitwa i tradycja hezychastyczna.
Philip d′Ayarac: doskonały katar, który otrzymał consolamentum podczas Odrodzenia Autier i przekazał consolamentum Williamowi Bélibaste, ostatniemu doskonałemu w Langwedocji.
Phikna: W Tajemnej Księdze Jana, anioł, który stworzył palce lewej stopy.
Phariel: Istota związana z obrzędem chrztu Pięciu Pieczęci Sethian w Trzech Formach Pierwszej Myśli.
Pharisatha: (syr. "chleb łamany" lub "to, co jest rozłożone") Używane jako gra słów w Ewangelii Filipa, aby pokazać, że Eucharystia jest równoważna Jezusowi, ponieważ chleb jest łamany w Eucharystii, a Jezus był "rozłożony na zewnątrz" na krzyżu.
Perfect/Parfait: Katarowie i Bogomilowie, którzy byli w pełni oddani swoim kościołom i otrzymali consolamentum, którym mogli udzielać Credentes lub Wierzącym, zwłaszcza gdy ci umierali. Nosili czarne szaty i podlegali różnym ograniczeniom czystości, w tym abstynencji seksualnej i unikaniu czerwonego mięsa. Perfekcyjni byli postrzegani jako będący w ostatnim cyklu reinkarnacji i mieli otrzymać zbawienie po śmierci.
perykopa: (po grecku "odcięcie") literacka jednostka pisma, szczególnie opowieść o cudach, apotegm lub powiedzenie w Ewangeliach.
prześladowania: Gnostycy różnych wyznań cierpieli prześladowania na przestrzeni wieków. Podczas ogólnych wczesnych prześladowań chrześcijan pogańscy prześladowcy nie rozróżniali różnych gałęzi chrześcijaństwa, ale większość gnostyków nie przywiązywała żadnej wagi do męczeństwa. Po triumfie ortodoksji gnostycy byli prześladowani przez ortodoksyjnych chrześcijan - na przykład w IV wieku kościół walentynian w Callinicum w Mezopotamii został zniszczony przez chrześcijańskich mnichów. Najbardziej trwałym prześladowaniem gnostyków była inkwizycja i krucjata albigensów, które ostatecznie wyeliminowały katarów z Langwedocji. Mandejczycy byli świadkami prześladowań w całej swojej długiej historii, ostatnio w Iraku, gdzie byli atakowani jako mniejszość etniczna i religijna.
Persefona: grecka bogini, córka Zeusa i Demeter, żona Plutona; odpowiednik Kora.
Peszitta: (syryjski, "powszechny", "Wulgata") Wczesna Biblia syryjska składająca się z przekładu na język syryjski Pism Żydowskich oraz dwudziestodwuksięgowego Nowego Testamentu, który nie zawiera 2 Listów Piotra, 2 Jana, 3 Jana, Judy ani Objawienie. Pessinus: Miasto we Frygii w Azji Mniejszej, gdzie skupiały się tajemnice Kybele i Attis.
Piotr: Jeden z dwunastu apostołów, często postrzegany jako ich przywódca. W kanonicznych Ewangeliach Piotr odgrywa niejednoznaczną rolę, wyraźnie postrzegany jako przywódca apostołów, ale mimo to zapiera się Jezusa. Dla gnostyków, Piotr często uosabiał Kościół katolicki i często kłóci się z uczniami faworyzowanymi przez gnostyków, takimi jak Tomasz czy Maria Magdalena.
Piotr z Castelnau: (zm. 1208) mnich cysterski, który odwiedził Langwedocję jako legat papieski. Kiedy rozpoczął swoją podróż powrotną do Rzymu, został zamordowany przez nieznanego zabójcę, co skłoniło do początku krucjaty albigensów.
Piotr z Florencji: (XIII w.) Przywódca absolutnej dualistycznej gałęzi włoskich katarów.
Piotr z les-Vaux-de-Cernay: (XII - XIII w.) Autor Historii Albigensis.
Piotr z Sycylii: autor bizantyjski z IX wieku, który pisał o paulicjanach w swoich Kazaniach i użytecznej historii, obaleniu i obaleniu pustki oraz bezczynnej herezji manichejczyków, czyli paulicjan. Piotr z Werony: (zm. 1252) Znany również jako święty Piotr Męczennik. Były katar, który został katolickim inkwizytorem. Został zamordowany przez zabójców prawdopodobnie wynajętych przez włoskich katarów, a po śmierci został natychmiast kanonizowany przez papieża Innocentego IV.
Peter Raymond z Saint-Papoul: Cathar Perfect, który był częścią XIV-wiecznego przebudzenia pod rządami Petera Autiera.
Peter Roger: Cathar Wierzący, który został współwładcą Montségur z Raymondem z Pereille. Peter Roger był niezwykle wojowniczy jak na katara i bronił Montségur przed katolikami, dopóki przedłużające się oblężenie nie zmusiło go do poddania się.
Piotr Gnostyk: Kapłan z Palestyny z IV wieku, który udał się do Arabii po tym, jak podobno został ekskomunikowany z Kościoła katolickiego za swoje heretyckie - przypuszczalnie gnostyckie - poglądy. Wracając po cichu do Palestyny, został pustelnikiem i nie był nękany przez kościół, dopóki Epifaniusz nie zdał sobie sprawy, że jest tym samym Piotrem, który został ekskomunikowany. Epifaniusz wyrzucił go z kościoła, ale Piotr nadal żył jako pustelnik, chociaż nadal przyjmował gości. Jednym z nich był Eutaktos z Armenii, który był pod wrażeniem gnostyckich nauk Piotra i po jego powrocie rozpowszechnił je w Armenii.
Petracius: Biskup bułgarskiego Kościoła bogomilskiego, który twierdził, że Szymon, biskup Druguntii, złamał swoje śluby doskonałe.
Peyrat, Napoléon: dziewiętnastowieczny ksiądz z Langwedocji, który napisał Histoire des Albigeois (Historia albigensów), długą i romantyczną relację z katarów. Peyrat był przekonany, że skarb katarów musiał przetrwać w Langwedocji.
Phaidros: Pomocnik siedmiu dziewic światła w Księgach Jeu.
Phainops: (po grecku "promienna twarz") Brat Hypsiphron, dziewicy z tekstu z Nag Hammadi, Hypsiphron.
Phaionios: W Trzech Formach Pierwszej Myśli, eon z drugiej grupy eonów.
Phaleris: W Zostrianos, eon, jeden z miriad.
Phalses: W Zostrianos, eon, jeden z miriad.
Phaneroseis: ("Objawienia" lub "Objawienia") Zaginiona księga Marcjonity Apellesa, zawierająca proroczą mowę jego przyjaciółki, prorokini Filumeny.
Pedro II: (1174-1213) król Aragonii i Barcelony, który był katolikiem, ale stanął po stronie Langwedocji przeciwko krzyżowcom.
Peine, William: wierzący w katarów, który zdradził Inkwizycji niektórych katarów z Odrodzenia Autier, kiedy nie chcieli spłacić długów, które znaciągneli w więzieniu. Jego spowiedź przed Inkwizycją ostatecznie doprowadziła do spalenia przez Inkwizycję ogromnej większości katarów z Odrodzenia Autier.
Pelagianizm/semi-pelagianizm: Herezja oparta na naukach Pelagiusza, potępiona na soborze w Kartaginie w 418 r. Pelagianie wierzyli, że nie ma grzechu pierworodnego i że istoty ludzkie mają wolną wolę wyboru między dobrem a złem bez potrzeby pomocy Bożej; ukrzyżowanie Jezusa nie ma zatem zbawczego znaczenia.
Pelagiusz: (ok. 360 - ok. 435) wpływowy brytyjski mnich, który nauczał przeciwko koncepcji grzechu pierworodnego.
Pięcioksiąg: (po grecku "pięć zwojów") Chrześcijańskie określenie Tory, pierwszych pięciu ksiąg Biblii: Rodzaju, Wyjścia, Kapłańska, Liczb i Powtórzonego Prawa.
Peratae/Perates: Grupa gnostycka wspomniana przez Klemensa Aleksandryjskiego i Hipolita. Według Hipolita ich nazwa wywodzi się od greckiego słowa perasai, "wyjdź poza", ponieważ starali się wyjść poza królestwo zepsucia. Mit o Peratae obejmował m.in. boskie pochodzenie, z którego wywodzą się trzy podziały: Bóg Doskonały, Samozrodzony i Zrodzony. Jezus Chrystus ma wszystkie trzy natury i zstępuje, aby odnowić wszystkie dusze od Zrodzonego, najniższego z trzech podziałów. Wąż odegrał ważną rolę jako postać zbawiciela dla Peratae, którzy mają wspólną płaszczyznę z Ofitami, nawet do tego stopnia, że obaj twierdzą, że mają wspólnego założyciela, Eufrata.
Papas: (z greckiego "tatuś") Imię związane z tajemnicami Attisa i Wielkiej Matki, występujące w kazaniu naaseńskim.
Papiasz: (II wiek) przywódca wczesnochrześcijański, który mógł być biskupem Hierapolis w dzisiejszej Turcji. Jego zaginiona praca Interpretacje słów Pana wypełniła pięć ksiąg i uważano, że zawiera wiele wypowiedzi Jezusa zebranych z wczesnych źródeł ustnych.
Paraclet/Paraklet: (gr. parakletos, "pocieszyciel", "pocieszyciel", "orędownik") W Ewangelii Jana Paraklet, często tłumaczony jako "pocieszyciel", "orędownik" lub "wspomożyciel", które można różnie interpretować jako wstawiennictwo Jezusa lub Ducha Świętego. Mani był rozumiany jako Paraklet w manicheizmie. Obrzęd katarów consolamentum polegał na umieszczeniu Ewangelii Jana na głowie wtajemniczonego i wierzono, że Paraklet lub Duch Święty zstępuje na nowo wtajemniczonego Doskonałego.
Paracletos: (z greckiego "pocieszyciel") Zgodnie z systemem Walentyniana opisanym w dziele Tertuliana Przeciwko Walentynianom emanował eon z Anthropos i Ecclesia, który jest sparowany w syzygy z Pistis.
Parafraza Sema: (NHC VII, 1; III w.) Objawienie dane przez Derdekeasa Semowi, synowi Noego. Ta długa praca obejmuje związek między Światłem, Ciemnością i Duchem, który leży między dwoma biegunami. Następuje rozbudowana kosmologia, w której Zbawiciel ma ważną rolę. Podana jest historia światów, w tym potop, zniszczenie Sodomy i Gomory oraz pojawienie się i ukrzyżowanie Zbawiciela. Ta opowieść o stworzeniu i rozwoju ludzkości obejmuje graficzne obrazy seksualne. Wydaje się, że autor czerpie zarówno z tradycji setyjskiej, jak i walentyńskiej, ale dodaje silny dualizm między Światłem a Ciemnością.
Paraplex: kobieta archontka w księgach Jeu.
Patarenes: (Mediolan, "zbieracze szmat") Nazwa katarów używana we Włoszech i Bośni.
Pataria: (Mediolan, "zbieracze szmat") Grupa włoskich księży katolickich z XI i XII wieku opowiadająca się za reformą kościoła. Ich nazwa została dostosowana tak, aby odnosiła się do włoskich katarów, a reformatorski wpływ Patarii pomógł ustanowić katarów w północnych Włoszech.
Patricas: ("ojcowski") Według systemu walentynian w Tertulian Przeciwko walentynianom, eon emanował z Anthropos i Ecclesia, który jest sparowany w syzygii z Elpis.
Patrypasjonizm: pogląd chrystologiczny, według którego sam Bóg Ojciec cierpiał na krzyżu.
Pattak: (III wiek) Ojciec proroka Mani.
Paweł: (ok. 5-67 n.e.) "apostoł pogan" i autor niekwestionowanych listów Pawła do Galatów, Rzymian, 1 i 2 do Koryntian, 1 do Tesaloniczan, do Filipian i do Filemona. Paweł był wielce podziwiany przez Walentynian, którzy nazywali go "wielkim apostołem". Sam Valentinus twierdził, że duchowy rodowód sięga Pawła przez Theudas. Marcjon oparł swoje nauczanie na listach Pawła i Ewangelii Łukasza. Własny stosunek Pawła do gnostycyzmu lub idei protognostyckich jest trudny do określenia. Z jednej strony, jego mistyczna chrystologia miała wiele wspólnego z gnostycyzmem, a jego przeciwstawienie przesłania Chrystusa z żydowskimi pismami świętymi mogło zainspirować gnostyków, a na pewno Marcjona, do utożsamienia żydowskiego Boga z demiurgiem. Ale z drugiej strony Paweł uważał zbawczą moc Chrystusa za fundamentalną iw 1 Liście do Koryntian 13 wywyższa wiarę, nadzieję i miłość ponad wiedzę i moce duchowe. Można dyskutować, czy możemy uważać samego Pawła za gnostyka, ale pewne jest, że Walentynianie uważali go za takiego.
Paulicians / Paulicianism: Wczesnośredniowieczna sekta, która może stanowić historyczne ogniwo w łańcuchu dualizmu między manichejczykami a bogomiłami. Pochodzenie paulicjanizmu wywodzi się albo z manichetki, Callinice, albo z Konstantyna z Mananalis, pierwszego paulickiego didaskalosa (nauczyciela). Paulicjanie rozprzestrzenili się po Armenii i Azji Mniejszej i zostali przesiedleni do Tracji (w dzisiejszej Bułgarii). Mówi się, że ostatni paulicjanin nawrócił się na katolicyzm w Bułgarii w XVII wieku. Paulicjanie byli absolutnymi dualistami, wierzyli w dwie zasady, dobro i zło, światło i noc, i uważali, że Diabeł jest stwórcą tego świata. Byli także doketistami i wierzyli, że Maryja nie miała udziału w charakterze Jezusa, że zstąpił do niej i został wyprowadzony podczas porodu, przechodząc przez nią "jak przez rurę", bez jego duchowej jakości, która w jakikolwiek sposób jej dotykała. Twierdzono, że sami paulicjanie odrzucili małżeństwo. Paulicjanie odrzucili również Prawo Mojżeszowe i Stary Testament, nie wierzyli w przeistoczenie hostii podczas Eucharystii, ale odczytywali chleb i wino alegorycznie jako odnoszące się do dwóch ważnych dla nich zbiorów Pisma Świętego, Ewangelii i listów apostoła Pawła. Chrzest był interpretowany symbolicznie i nie był praktykowany. Ich Nowy Testament był taki sam jak kanon katolicki, z wyjątkiem tego, że odrzucili listy Piotrowe, widząc * Piotra jako fałszywego apostoła, który był odpowiedzialny za sukces tego, co uważali za fałszywy Kościół katolicki; później wydaje się, że ograbili kanon do Ewangelii i Pawła.
perła: Symbol ducha lub najwyższej duszy w pismach gnostyckich i innych. Przypowieść o perle w Ewangelii Tomasza 109 i Mateusza 13: 45-46 porównuje królestwo niebieskie do kupca, który sprzedaje wszystko, aby kupić jedną perłę. W Dziejach Piotra i Dwunastu Apostołów Lithargoel, który okazuje się być Jezusem, jest handlarzem pereł. W Hymnie o perle utrata i odzyskanie perły jest utożsamiane z wygnaniem księcia z rodzinnego kraju i powrotem do niego oraz z założeniem szaty chwały. W Ewangelii Filipa perła, która zachowuje swoją wrodzoną wartość, niezależnie od tego, czy jest wrzucona w błoto, czy namaszczona, jest porównywana do synów Bożych.
Pachomiusz: (ok. 292-348) Założyciel chrześcijańskiego monastycyzmu cenobickiego, czyli wspólnotowego. Pachomiusz urodził się jako poganin w Tebach w Egipcie i został ochrzczony w 314 r. po tym, jak podczas służby w armii rzymskiej doświadczył życzliwości ze strony chrześcijan. Został pustelnikiem, ale po tym, jak podobno to zrobił, zaczął rozwijać wspólnoty dla mnichów, usłyszał głos nakazujący mu to zrobić. Mówiono, że w chwili jego śmierci Egipt miał trzy tysiące klasztorów. Źródłem Nag mógł być klasztor Pachomian w pobliżu Biblioteki Nag Hammadi.
pogaństwo: (łac. paganus, "mieszkaniec wsi", "wieśniak") Wierzenia religijne poza religiami abrahamowymi, judaizmem, chrześcijaństwem i islamem; dokładniej, religie świata klasycznego lub religie tubylcze lub religie ludowe. Można dyskutować, czy kiedykolwiek istniała pogańska forma gnostycyzmu, chociaż Hermetica może się kwalifikować. Tekst z Nag Hammadi Grzmot jest prawdopodobnie formą pogańskiego gnostycyzmu; mówca mówi, że jest "mądrością Greków i gnozą barbarzyńców".
Pagels, Elaine: (1943-) ekspert gnostycki i profesor religii Harrington Spear Paine na Uniwersytecie Princeton. Pagels pracowała w zespole, który przetłumaczył bibliotekę Nag Hammadi, a jej książka The Gnostic Gospels (1979) jako pierwsza spopularyzowała teksty z Nag Hammadi i wprowadziła gnostycyzm do nowego pokolenia. Pagels szczególnie podkreśla wielość wczesnego chrześcijaństwa i bardziej egalitarny stosunek do kobiet w gnostycyzmie w porównaniu z chrześcijaństwem katolickim. Jej inne książki to The Johannine Gospel in Gnostic Exegesis: Heracleon′s Commentary on John (1973), The Gnostic Paul: Gnostic Exegesis of the Pauline Letters (1975), Adam, Eve and the Serpent (1988), The Origin of Satan (1995) , Beyond Belief: The Secret Gospel of Thomas (2003) oraz, wraz z Karen L. King, Reading Judas: The Gospel of Judas and the Shaping of Christianity(2007).
Pagès, William/Guillaume: (zm. 1284) doskonały katar, który po upadku Montségur i Quéribus kontynuował głoszenie i praktykowanie kataryzmu w Lombardii.
palimpsest: (po grecku "zeskrob ponownie")Rękopis pergaminowy, z którego zeskrobano atrament, aby uzyskać czystą stronę, którą można ponownie wykorzystać do innego tekstu.
Panarion: (374/375) (z greckiego "apteczka"; znany również jako Adversus Haereses, "Przeciw herezjom") Herezjologiczne dzieło Epifaniusza z Salaminy, w którym wymieniono osiemdziesiąt różnych herezji od czasów Adama, w tym ruchy gnostyckie i inne wczesne heterodoksyjne ruchy chrześcijańskie.
panenteizm: (z greckiego "wszystko w Bogu") Koncepcja, że Bóg jest zarówno immanentny we wszystkich rzeczach, jak i transcendentny. W panenteizmie świat materialny jest wypełniony Bogiem, a Bóg jest we wszystkich rzeczach, podobnie jak w przypadku immanencji, ale to tylko niewielka część całości Boga; stąd Bóg jako całość jest również transcendentny. Niektóre formy gnostycyzmu mogą być prawdopodobnie panenteistyczne, ponieważ iskry transcendentnego Boga są zawarte we wszelkiej materii.
panpsychizm: (po grecku "dusza we wszystkim") Filozoficzny pogląd, że dusza lub, mówiąc współczesnym językiem, świadomość, jest cechą wszystkiego we wszechświecie, od wielkich do małych.
Pantaenus: (zm. ok. 200 r. n.e.) aleksandryjski chrześcijanin, który był szefem szkoły katechetycznej w Aleksandrii. Podobno miał silny wpływ platoński i podobno był nauczycielem Klemensa Aleksandryjskiego.
panteizm: Wiara, że wszystko jest Bogiem i Bóg jest we wszystkim.
Pamięć: Eon związany z Orielem, drugim luminarzem, w Tajemnej Księdze Jana. W Świętej Księdze Wielkiego Niewidzialnego Ducha, pomocnik Harmozela, pierwszego luminarza, i partner Gamaliela.
późna starożytność: okres historyczny między III a VII wiekiem, między końcem pogańskiego świata hellenistyczno-rzymskiego a pojawieniem się chrześcijaństwa bizantyjskiego i średniowiecznego.
Przywrócenie gnostyków: nazwa odrodzenia zainteresowania praktyką gnostycyzmu, która rozpoczęła się w dziewiętnastowiecznej Francji. Przywrócenie gnostyckie jest zwykle śledzone do założenia Kościoła gnostyckiego przez Julesa Doinela, chociaż odrodzenie zainteresowania katarami można znaleźć w grupach masońskich na początku tego stulecia. Kościół Doinela zrodził kolejne kościoły, a wiele współczesnych kościołów gnostyckich wywodzi się z kościoła gnostyckiego.
połysk: adnotacja na marginesie tekstu, zwłaszcza w rękopisie.
Pierwsza Księga Norai: zaginiona praca wspomniana w O pochodzeniu świata jako zawierająca listę kobiecych mocy.
Pierwszy Sobór Nicejski: (325) Ekumeniczny sobór kościelny zwołany przez Konstantyna Wielkiego w celu rozwiązania sporów teologicznych w Kościele, zwalczania herezji Ariusza i ujednolicenia daty Wielkanocy.
Pierwszy dyskurs Oraia: zaginione dzieło wspomniane w O pochodzeniu świata jako zawierające listę synów Yaldabaotha i ich atrybuty.
Pierwsze Objawienie Jakuba: (NHC V, 3; Codex Tchacos 2) traktat z końca II wieku, w którym Jezus wygłasza szereg przemówień do swojego brata Jakuba Sprawiedliwego, najpierw przed męką a potem jako zmartwychwstały Chrystus. Jezus naucza kosmologii gnostyckiej, pojęć mężczyzny i kobiety, supremacji Tego, Który Jest i natury władców tego świata. Prawdziwy sens cierpienia Jezusa polega na tym, że wstąpił do nieba i przechytrzył celników lub odźwiernych. Jezus mówi Jakubowi, aby zachował te objawienia w tajemnicy, dopóki nie będzie mógł przekazać ich Addai, legendarnemu założycielowi syryjskiego chrześcijaństwa, skutecznie omijając w ten sposób linię dwunastu apostołów. Na końcu tekstu Jakub staje w obliczu własnego męczeństwa.
pięć androgynicznych eonów: w setyjskim gnostycyzmie kwintet składający się z Barbelo, Foreknowledge, Incorruptibility, Eternal Life i Truth. Zobacz także Pięć Pieczęci Setiańskiego rytuału, pięć drzew.
Pięć Pieczęci: Nieznana sekwencja obrzędów związanych z chrztem Seta, być może związana z wznoszeniem się duszy.
pięciu synów Żywego Ducha: W manichejskim micie znalezionym w Kefalai, Żywy Duch wysłał swoich pięciu synów - Kustosza Splendoru, Wielkiego Króla Honoru, Adamasa Światła, Króla Chwały i Atlasa - aby pomogli Pierwotnemu Człowiek.
pięć drzew: w Ewangelii Tomasza pięć drzew w raju, które nie zmieniają się latem ani zimą, których liście nie opadają; kto je zna, nie zazna śmierci. Pięć drzew występuje także w tekstach manichejskich, być może w dziełach Filona z Aleksandrii, we fragmentach Balaizy oraz w szyickiej muzułmańskiej Matce Ksiąg.
powiedzenie dominujące: (z łac. dominus, "pan") Powiedzenie przypisywane Jezusowi.

Promieniowanie synchrotronowe

Promieniowanie emitowane przez elektrony poruszające się z bardzo dużymi prędkościami (zbliżającymi się do prędkości światła) w polach magnetycznych. Elektron porusza się po spiralnej ścieżce wokół linii pola magnetycznego i z relatywistycznymi (tj. bliskimi prędkości światła) prędkościami emituje promieniowanie w wąskim stożku w kierunku swojego ruchu. Promieniowanie synchrotronowe ma charakterystyczne widmo i na ogół wykazuje wysoki stopień polaryzacji. Proces synchrotronowy jest ważnym źródłem promieniowania ze źródeł astronomicznych. Na przykład wokół planety Jowisz wysokoenergetyczne elektrony poruszające się spiralnie wzdłuż linii pola magnetycznego planety wydzielają promieniowanie synchrotronowe na falach radiowych. W Mgławicy Krab promieniowanie synchrotronowe o takich długościach fal oraz w zakresie światła widzialnego i ultrafioletowego jest generowane przez elektrony poruszające się w polu magnetycznym związanym z pozostałością po supernowej. Wykryto również emisje radiowe typu synchrotronowego z innych pozostałości po supernowych w naszej Galaktyce oraz z obiektów e-tragalaktycznych, takich jak galaktyki radiowe i kwazary.

Porównywarka stereo

Urządzenie wykorzystujące widzenie obuoczne do porównania dwóch obrazów tego samego obszaru. Ścieżki światła są ułożone w taki sposób, że obraz widziany w lewym okularze pokrywa się z obrazem widzianym w prawym okularze. Wszelkie różnice między dwoma obrazami wydają się wyróżniać z płaszczyzny obrazu.

Przekątna gwiazdy

Porada, która pasuje do tubusu teleskopu, aby umożliwić oglądanie obiektu pod kątem prostym do kierunku, w którym skierowany jest teleskop. W takim urządzeniu światło odbija się pod kątem prostym albo przez płaskie zwierciadło nachylone pod kątem 45? do osi optycznej, albo za pomocą całkowitego wewnętrznego odbicia w pryzmacie. Wynikowy obraz jest odwrócony od lewej do prawej. Często wygodnie jest używać przekątnej gwiazdy podczas obserwacji obiektów bliskich zenitowi, aby uniknąć ustawiania głowy obserwatora pod niewygodnym kątem. Powiązane urządzenie, przekątna słoneczna, wykorzystuje niesrebrzone lustro lub cienki pryzmat zwany klinem Herschela, aby odbijać tylko niewielką część docierającego promieniowania słonecznego (zwykle około 5%), zmniejszając w ten sposób ilość światła i ciepła która dociera do okularu.

Prędkość kosmiczna

Miara rzeczywistej prędkości gwiazdy w trzech wymiarach względem Słońca, obliczona na podstawie pomiarów jej prędkości radialnej i prędkości stycznej.

Południowoafrykańskie Obserwatorium Astronomiczne

Południowoafrykańskie Obserwatorium Astronomiczne (SAAO) to krajowy ośrodek zajmujący się astronomią optyczną i podczerwoną w Afryce Południowej. Jego główną funkcją jest dalsze prowadzenie podstawowych badań astronomicznych i astrofizycznych na poziomie krajowym i międzynarodowym poprzez udostępnianie i wykorzystywanie światowej klasy obiektów astronomicznych. Istnieją silne międzynarodowe powiązania z innymi krajami na całym świecie współpraca naukowa i wymiana technologiczna. SAAO przyczynia się do przyszłego rozwoju Republiki Południowej Afryki, zapewniając szkolenia w środowisku naukowym i zaawansowanym technologicznie; poprzez zachęcanie młodych ludzi do wybierania kariery naukowej i technologicznej poprzez program nauczania przedmiotów ścisłych dla szkół i nauczycieli; oraz pomagając w tworzeniu kultury nauki i technologii wśród wszystkich społeczności poprzez energiczny program podnoszenia świadomości naukowej. SAAO jest jednym z wielu ośrodków badawczych w Afryce Południowej prowadzonych przez National Research Foundation i jest finansowany z grantu rządowego. Siedziba SAAO znajduje się w Kapsztadzie (w Królewskim Obserwatorium na Przylądku Dobrej Nadziei, założonym w 1820 r.), a obiekty teleskopowe znajdują się w Sutherland w Przylądku Północnym. Cztery główne teleskopy mają aperturę od 1,9 m do 0,5 m. Najważniejszym nowym obiektem będzie SOUTHERN AFRICAN LARGE TELESCOPE (SALT), który ma zostać zbudowany przez Republikę Południowej Afryki i partnerów międzynarodowych. Ten teleskop klasy 10 m będzie oparty na teleskopie Hobby-Eberly w MCDONALD OBSERVATORY w Teksasie i ma konstrukcję nachylonego Arecibo.

Przesilenia

Punkt na ekliptyce, w którym Słońce osiąga maksymalną deklinację na północ lub południe od równika niebieskiego. Największa deklinacja północna odpowiada przesileniu letniemu, największa deklinacja południowa - przesileniu zimowemu. Na półkuli północnej przesilenie letnie przypada na 21 lub 22 czerwca, a przesilenie zimowe na 21 lub 22 grudnia. Na półkuli południowej, gdzie pory roku są odwrócone, sytuacja jest dokładnie odwrotna. Na półkuli północnej w czasie przesilenia letniego biegun północny jest nachylony pod kątem 23,45° w kierunku Słońca. Ponieważ promienie słoneczne są przesunięte na północ o tę samą wartość, pionowe promienie południowe są dokładnie nad głową na Zwrotniku Raka. Sześć miesięcy później południowy kraniec Ziemi jest nachylony w kierunku Słońca pod kątem 23,45°. W tym dniu przesilenia letniego na półkuli południowej pionowe promienie Słońca docierają do najbardziej wysuniętego na południe położenia, Zwrotnika Koziorożca.

Pora roku

Naturalne zmiany środowiskowe i klimatyczne zachodzące, gdy planeta kończy jedną orbitę wokół Słońca. Na każdej planecie występują pory roku, o ile jej oś obrotu nie znajduje się pod kątem 90° do płaszczyzny jej orbity (w przypadku Ziemi do płaszczyzny ekliptyki). Efekty sezonowe są bardzo widoczne na Ziemi i Marsie, zwłaszcza na biegunach. Na Ziemi cztery pory roku - zima, wiosna, lato i jesień - rozpoczynają się na półkuli północnej w dniu przesilenia zimowego (22 lub 23 grudnia), równonocy wiosennej (20 lub 21 marca), przesilenia letniego (21 lub 22 czerwca). i równonoc jesienna (22 lub 23 września). Na półkuli południowej lato i zima są odwrócone, podobnie jak wiosna i jesień. Na biegunach pory roku składają się z krótkiego lata i długiej zimy, kiedy przez całą zimę panuje ciągła ciemność i ciągłe światło dzienne lub zmierzch przez całe lato. Na niskich szerokościach geograficznych, gdzie zakres rocznego promieniowania słonecznego i cykl temperaturowy jest bardzo mały, zmiany sezonowe opierają się głównie na okresach deszczowych i suchych. Poza tropikami i regionami polarnymi pory roku charakteryzują się temperaturą oscylującą między jednym maksimum a jednym minimum. Oscylacja ta wynika z rocznej zmiany kąta, pod jakim promienie słoneczne docierają do powierzchni Ziemi, oraz czasu trwania światła słonecznego na powierzchni Ziemi każdego dnia. Nachylona około 66° 33′ do płaszczyzny orbity, oś Ziemi zachowuje prawie stałą orientację w przestrzeni, gdy okrąża Słońce. Podczas sześciomiesięcznej połowy każdej orbity, kiedy biegun północny jest nachylony w kierunku Słońca, punkt na półkuli północnej otrzymuje promienie słoneczne pod kątem bliższym 90° niż punkt na półkuli południowej. Rezultatem jest większe ogrzewanie i więcej godzin światła dziennego na półkuli północnej niż na półkuli południowej. W ciągu następnych sześciu miesięcy warunki ulegają odwróceniu. Na ilość promieniowania słonecznego docierającego do powierzchni planety ma również wpływ ekscentryczność jej orbity. Ponieważ Ziemia osiąga obecnie peryhelium (najbliższe podejście do Słońca) na początku stycznia, dopływ promieniowania słonecznego na półkulę północną podczas zimy na półkuli północnej jest nieco większy niż na półkulę południową podczas zimy na tej półkuli. I odwrotnie, dopływ promieniowania słonecznego na półkulę północną latem jest mniejszy niż na półkulę południową latem. Ponadto, ponieważ Ziemia porusza się nieco szybciej po swojej orbicie w peryhelium niż w aphelium, lato na półkuli południowej trwa nieznacznie krócej niż lato na półkuli północnej. Ze względu na większą ekscentryczność orbity (0,0934, w porównaniu do 0,0167 dla Ziemi), efekty te są wyraźniejsze w przypadku Marsa. Ponieważ osie obrotu planet podlegają precesji (przechodzą powolne okresowe zmiany swojej orientacji), czasy, w których planety osiągają peryhelium lub aphelium, migrują powoli w ciągu pór roku; na przykład za około 13 000 lat Ziemia osiągnie peryhelium podczas lata na półkuli północnej. Ponadto, ze względu na grawitacyjny wpływ innych ciał Układu Słonecznego, nachylenia osi i mimośrody orbit planet podlegają powolnym, quasi-okresowym zmianom, które zmieniają dopływ energii słonecznej na różnych szerokościach geograficznych w różnych porach roku i powodują zmiany klimatyczne. Według M. Milankoviča, połączenie tych trzech cykli prowadzi od czasu do czasu do spadku temperatury na Ziemi, który wyzwala początek epok lodowcowych. Mars doświadcza większych zmian nachylenia osi i ekscentryczności orbity niż Ziemia.

Poranna gwiazda

Imię nadane Wenus, gdy jest widoczna na wschodzie na niebie przed świtem. Starożytni astronomowie wierzyli, że poranne i wieczorne objawienia Wenus dotyczyły dwóch różnych planet; porannej planecie nadano nazwę Fosfor lub Fosfor. Jako gwiazda poranna Wenus przechodzi od gorszego przewodnictwa (kiedy znajduje się między Ziemią a Słońcem) do koniunkcji wyższej (za Słońcem) i jest widoczna najdłużej, gdy osiąga pozycję znaną jako największe wydłużenie na zachód, kiedy jej kątowa separacja od Słońca jest największa. Nazwa "gwiazda poranna" jest czasami nadawana porannym objawieniom Merkurego.

Południk

Wielkie koło na powierzchni Ziemi, biegnące prostopadle do równika i przechodzące przez bieguny północny i południowy. Dla obserwatora znajdującego się w określonej pozycji na Ziemi południk reprezentuje jego linię północ-południe. Południk Greenwich (tj. południk przechodzący przez Obserwatorium Old Greenwich) jest traktowany jako zero pomiaru długości geograficznej; tak więc długość geograficzna punktu na powierzchni Ziemi to kąt (mierzony równolegle do równika) między południkiem Greenwich a południkiem przechodzącym przez ten punkt. Do celów astronomicznego pomiaru pozycji i czasu za południk uważa się okrąg na sferze niebieskiej przechodzący przez północny i południowy biegun niebieski oraz zenit obserwatora; tj. dla obserwatora na powierzchni Ziemi południk niebieski jest rzutem jego południka ziemskiego na sferę niebieską. Termin "centralny południk" odnosi się do linii łączącej północny i południowy biegun planety, która przecina środek widocznego dysku tej planety. (Południk Greenwich jest również znany jako "południk zerowy").

Powiększenie

Kiedy teleskop jest używany wizualnie, jego powiększenie jest stosunkiem średnicy kątowej obrazu widzianego przez oko do kąta, na który wskazuje obiekt, patrząc bezpośrednio bez pomocy teleskopu. Powiększenie lub siła powiększenia teleskopu (M) jest wyrażona stosunkiem ogniskowej obiektywu lub zwierciadła (Fo) do ogniskowej okularu (Fe) (tj. M = Fo/Fe). Na przykład teleskop o ogniskowej 2 m (2000 mm), używany z okularem o ogniskowej 20 mm, miałby powiększenie 2000/20 = 100. Ten sam teleskop używany z okularem o ogniskowej 10 mm mają powiększenie 2000/10 = 200. Powiększenie teleskopu jest również równoważne stosunkowi apertury kolektora (obiektywu lub zwierciadła głównego) do średnicy źrenicy wyjściowej (obraz kolektora wytwarzany przez okular ). Jeśli całe światło zebrane przez teleskop ma wpadać do oka obserwatora, źrenica wyjściowa nie może być większa niż średnica oka przystosowanego do ciemności (około 0,007 m). Aby to osiągnąć, przy teleskopie o aperturze D (w metrach), powiększenie powinno wynosić co najmniej D/0,007 ? 140 D (tj. Około 140 dla teleskopu o aperturze 1 m lub około 14 dla teleskopu o aperturze 0,1 m). Maksymalne możliwe powiększenie jest ograniczone takimi czynnikami, jak kontrast obrazu (im większe powiększenie, tym słabszy obraz) oraz warunki "widzenia" (turbulencje w ziemskiej atmosferze powodują migotanie, migotanie i drgania źródeł; wpływa to na jakość obraz). W przypadku małych i średnich teleskopów przybliżona wskazówka największego możliwego powiększenia, które może dać użyteczne obrazy, to około 20 procent apertury (np. Około 200 dla teleskopu o aperturze 10 cm). W praktyce rzadko opłaca się stosować powiększenia większe niż 200-300.

Pyłowy Warkocz, Kometa

Część komety złożona z ziaren pyłu, unoszonych z jądra przez wypływ gazu ze śpiączki podczas bliskiego zbliżenia się do Słońca, które są odpychane od głowy komety przez ciśnienie promieniowania. Nie wszystkie komety tworzą warkocz pyłowy (lub gazowy), ale oba typy warkoczy zawsze są skierowane w stronę przeciwną do Słońca. Połączone efekty ciśnienia promieniowania i grawitacji Słońca działające na cząsteczki pyłu powodują, że ogony pyłu są zakrzywione, w przeciwieństwie do ogonów gazowych, które są proste. Pyłowe ogony świecą tylko odbitym światłem słonecznym, więc ich kolor jest żółty. Ich długość wynosi zwykle 106-107 km i podobnie jak ogony gazowe zaczynają się formować w odległości około 2 jednostek astronomicznych od Słońca. Większość cząstek w ogonie pyłu ma średnicę mniejszą niż 1 μm. Większe cząstki pozostają na orbicie komety i tworzą strumienie meteorów.

Parametr opóźnienia

Wielkość oznaczona symbolem q, która opisuje tempo spowalniania rozszerzania się Wszechświata. Wartość parametru opóźnienia w obecnej epoce w historii wszechświata oznaczamy przez q0. Różne wartości lub zakresy wartości q0odpowiadają różnym modelom kosmologicznym. Na przykład, jeśli q0jest większe niż 12, wszechświat jest zamknięty i ostatecznie się zapadnie, natomiast jeśli q0jest mniejsze niż 12, wszechświat jest otwarty i będzie się rozszerzał w nieskończoność w skończonym tempie. "Płaski" wszechświat Einsteina-de Sittera odpowiada q0 = 12 . Przypadek q0 = 0 odpowiada wszechświatowi, który rozszerza się ze stałą szybkością. Ujemna wartość q0 odpowiada wszechświatowi, w którym ekspansja przyspiesza. W zasadzie powinno być możliwe obserwacyjne wyznaczenie wartości q0. Na przykład dla populacji równomiernie świecących źródeł (na przykład zestawu identycznych supernowych w odległych galaktykach) związek między pozorną jasnością a przesunięciem ku czerwieni zależy od wartości parametru opóźnienia. Chociaż pomiary tego rodzaju są niezwykle trudne do wykonania i interpretacji, ostatnie obserwacje faworyzują wartości q0mniejsze niż 12, a zatem faworyzują modele otwartego wszechświata.

Punkty Lagrange′a

Pięć neutralnych punktów (punktów, w których obiekt nie doświadcza żadnej siły grawitacji netto) w połączonym polu grawitacyjnym dwóch masywnych ciał krążących wokół ich środka masy, w których obiekt o znacznie mniejszej masie może istnieć w równowadze. Są tak nazwane, ponieważ Joseph-Louis Lagrange w 1772 roku jako pierwszy znalazł je jako rozwiązania ograniczonego przypadku problemu trzech ciał. Trzy punkty leżą na linii łączącej środki dwóch masywnych ciał, M1 i M2, które dla uproszczenia zakłada się, że znajdują się na orbitach kołowych. Wewnętrzny punkt Lagrange′a, oznaczony przez L1, leży pomiędzy M1 i M2, podczas gdy L2 i L3, zewnętrzne punkty Lagrange′a, leżą po obu stronach. Pozostałe dwa punkty Lagrange′a, L4 i L5, znajdują się na orbicie M2 wokół M1, odpowiednio 60° przed i za M2 na jej orbicie. L4 i L5 tworzą zatem trójkąty równoboczne z M1 i M2. Ciało w L1, L2 lub L3 jest w niestabilnej równowadze, bardzo podatne na perturbacje grawitacyjne, ale ciało w L4 lub L5 jest mniej podatne na perturbacje i ma długoterminową stabilność orbitalną. W praktyce sytuację komplikuje eliptyczność rzeczywistych orbit i obecność zaburzeń grawitacyjnych. W Układzie Słonecznym najlepszym przykładem ciała na stabilnych orbitach w punktach Lagrange′a to planetoidy trojańskie w punktach L4 i L5 orbity Jowisza wokół Słońca. Perturbacje innych planet, w szczególności Saturna, powodują, że każdy trojan oscyluje tam iz powrotem między punktami około 45° a 80° przed lub za Jowiszem. Znany jest jeden marsjański trojan krążący w pobliżu punktu L5 Marsa. Orbita halo to orbita wokół punktu Lagrange′a. Obserwatorium Słoneczne i Heliosferyczne (SOHO) zostało umieszczone na orbicie halo wokół wewnętrznego punktu Lagrange′a Ziemi, L1, między Ziemią a Słońcem.

Prawo Hubble′a

Zależność, która mówi, że prędkości recesji odległych galaktyk są wprost proporcjonalne do ich odległości. Jej nazwa pochodzi od amerykańskiego astronoma Edwina Hubble′a (1889-1953), który w 1929 roku opublikował swoje odkrycie, że przesunięcia ku czerwieni w widmach galaktyk są proporcjonalne do ich odległości. Było to jedno z kluczowych odkryć w kosmologii, ponieważ pokazało, że galaktyki oddalają się, a wszechświat jako całość się rozszerza. Zależność między prędkością recesji V , a odległością D można zapisać jako V = H0D, gdzie H0 jest aktualną wartością stałej proporcjonalności znanej jako stała Hubble′a lub parametr Hubble′a. Prawo to jest zgodne z wszechświatem podlegającym jednolitej ekspansji, w którym każda galaktyka (lub gromada galaktyk) oddala się od każdej innej z prędkością proporcjonalną do odległości między nimi. W takim wszechświecie każdy obserwator, bez względu na to, w jakiej galaktyce się znajduje, widzi wszystkie inne galaktyki oddalające się z prędkością proporcjonalną do ich odległości, a żadna galaktyka nie jest unikalnym centrum tej ekspansji. Gładkie, wyidealizowane oddalanie się galaktyk od siebie (pomijając lokalne zmiany spowodowane na przykład grawitacyjnym wpływem gromad i supergromad galaktyk) zgodnie z prawem Hubble′a nazywa się "przepływem Hubble′a".

Planety wewnętrzne

Zbiorcze określenie głównych planet Merkurego, Wenus, Ziemi i Marsa: tych, których orbity znajdują się najbliżej Słońca, wewnątrz głównego pasa asteroid, w przeciwieństwie do planet zewnętrznych, krążących poza głównym pasem asteroid.

Półksiężyc

Faza ciała w Układzie Słonecznym, kiedy widoczna jest mniej niż połowa jego nasłonecznionej strony. Jedynymi obiektami, które pokazują obserwatorom na Ziemi fazy półksiężyca, są te, które mogą przechodzić między Ziemią a Słońcem: niższe planety, Merkury i Wenus oraz Księżyc. Jednak obiekty poza orbitą Ziemi zostały sfotografowane przez statek kosmiczny w fazie półksiężyca.

Pulsar Krab

Pulsar PSR 0531 + 21 (wcześniej znany jako NP 0532), znajdujący się w sercu mgławicy Krab w Byku. Jeden z pierwszych pulsarów odkrytych w 1968 roku i pierwszy zidentyfikowany z widzialnym obiektem. Mgławica Krab, znana od 1948 roku jako potężne źródło radiowe Byk A, została odkryta w 1964 roku jako potężne źródło promieniowania rentgenowskiego - jako pierwsze zidentyfikowane optycznie poza Układem Słonecznym. Odkrycie pierwszego pulsara (PSR 1919 + 21) przez Jocelyn Bell (ur. 1943) i Antony′ego Hewisha (ur. 1924) w Cambridge w listopadzie 1967 r. było tym bardziej niezwykłe ze względu na jego szybkie tętno, z okresem zaledwie 1,337 s, a jedna milionowa spójność, z jaką utrzymywano ten okres. Ponieważ odkryto więcej pulsarów (ponad 20 w ciągu roku), niektóre z nich miały okresy nawet krótsze niż sekunda. Tak szybko obracające się źródła sugerowały, że obiekty były bardzo małych rozmiarów, a zatem miały niespotykanie dużą gęstość. Doprowadziło to do znacznego wysiłku fizyków w celu opracowania modelu teoretycznego, który dostarczyłby zadowalającego wyjaśnienia. Koncepcję supergęstych gwiazd neutronowych zaproponowali już w 1934 roku Walter Baade (1893-1960) i Fritz Zwicky (1898-1974); zasugerowali również, że mogą być związane z wybuchami supernowych. W 1939 roku Zwicky zasugerował, że ogromna energia uwolniona podczas wybuchu supernowej może powstać w wyniku powstania gwiazdy neutronowej, iz niezwykłą przezornością zasugerował, że Mgławica Krab może zawierać taki obiekt. Najwybitniejszym teoretykiem zajmującym się nowo odkrytymi pulsarami był Thomas Gold (ur. 1920) z Cornell University w Nowym Jorku, który w 1968 roku opublikował artykuł sugerujący, że wirująca gwiazda neutronowa była rzeczywiście jedynym możliwym mechanizmem wyjaśniającym tak szybko pulsujący obiekt . Teoria została praktycznie potwierdzona przez odkrycie pulsara Kraba kilka miesięcy później, z jego dramatycznie krótkim okresem wynoszącym zaledwie 33,3 ms. Najbardziej wysunięta na południowy zachód para gwiazd widocznych w pobliżu centrum mgławicy Krab została zidentyfikowana w 1942 r. przez Zwicky′ego i Rudolpha Minkowskiego (1895-1976) jako najbardziej prawdopodobna pozostałość po supernowej. Obserwacje wykonane w styczniu 1969 roku w Steward Observatory w Tucson w Arizonie, potwierdził, że ta gwiazda o jasności szesnastej magnitudo wykazywała te same szybkie fluktuacje jasności co pulsar - była to pierwsza optyczna identyfikacja pulsara radiowego. Znanych jest tylko kilka takich identyfikacji optycznych / radiowych, ze względu na ich bardzo niską jasność na długościach fal optycznych. Późniejsze obserwacje wykazały, że rotacja pulsara Kraba zwalnia o 36,4 ns dziennie. Ta utrata energii obrotowej wynika z jej konwersji na promieniowanie synchrotronowe, które jest emitowane do otaczającej mgławicy wzdłuż ścieżek ograniczonych przez silne dipolarne pole magnetyczne i powoduje powstawanie "błysków" przypominających latarnie morskie, gdy gwiazda się obraca. Sugestia Minkowskiego, że gwiazda neutronowa jest źródłem zasilania mgławicy, została więc triumfalnie potwierdzona. Pomiary ekspansji mgławicy potwierdziły jej identyfikację z eksplozją supernowej obserwowaną w 1054 r., co wskazuje, że jest to jeden z najmłodszych odkrytych dotychczas pulsarów - stąd jego bardzo szybka rotacja. Jako najłatwiejszy do zaobserwowania pulsar i aktywny w znacznej części widma elektromagnetycznego, pulsar Krab pozostaje jednym z najważniejszych celów badań astrofizycznych.

Prędkość ucieczki

Minimalna prędkość wymagana, aby obiekt mógł opuścić powierzchnię lub oddalić się od dowolnego innego punktu w polu grawitacyjnym masywnego ciała i oddalić się na dużą odległość. W zasadzie, jeśli opór atmosfery zostanie pominięty, pocisk wystrzelony pionowo z powierzchni masywnego ciała z prędkością ucieczki będzie nadal oddalał się z prędkością, która maleje wraz ze wzrostem odległości, ale nie spada do zera, dopóki nie cofnie się do nieskończoności dystans. Obiekt poruszający się w polu grawitacyjnym masywnego ciała będzie na ogół poruszał się po trajektorii parabolicznej; z tego powodu prędkość ucieczki jest czasami nazywana prędkością paraboliczną. Prędkość ucieczki na powierzchni Ziemi wynosi około 11,2 km s-1 (6,96 mil). Prędkość ucieczki z mniej masywnego Księżyca na jego powierzchni wynosi około 2,4 km s-1. Planeta nie może długo utrzymywać atmosfery, jeśli prędkość ucieczki planety jest na tyle niska, że zbliża się do średniej prędkości cząsteczek gazu tworzących tę atmosferę.

Pierwiastek, chemiczny

Substancja złożona z atomów, z których każdy ma taką samą liczbę atomową (tj. zawiera taką samą liczbę protonów w jądrze) i której nie można rozłożyć w procesach chemicznych na dwie lub więcej innych substancji. Tożsamość pierwiastka chemicznego jest określana przez jego liczbę atomową, a jego właściwości chemiczne przez rozmieszczenie elektronów na różnych powłokach otaczających jądro (w kompletnym, obojętnym atomie liczba elektronów krążących wokół jądra jest równa liczba protonów w jądrze). Chociaż wszystkie jądra atomowe tego samego pierwiastka zawierają tę samą liczbę protonów, mogą one zawierać różną liczbę neutronów, a zatem mogą mieć różne liczby masowe (liczba masowa to całkowita liczba protonów i neutronów w jądrze). Atomy tego samego pierwiastka o różnych liczbach masowych nazywane są izotopami. Każdy pierwiastek chemiczny jest oznaczony przez symbol substancji chemicznej. Na przykład wodór jest oznaczany przez H, hel przez He, węgiel przez C, żelazo przez Fe i tak dalej. Podstawowy symbol jest wzmacniany przez dodanie liczby masowej (A) jako indeksu górnego i liczby atomowej (Z) jako indeksu dolnego. Zatem element X byłby oznaczony symbolicznie przez A/Z X. Na przykład wodór (z jednym protonem i bez neutronów w jądrze) jest reprezentowany przez 1/1 H, hel (z dwoma protonami i dwoma neutronami, więc A = 4 i Z = 2), przez 4/2 He, żelazo (26 protonów, 30 neutronów), 30/26 Fe i tak dalej. Z 92 "występujących naturalnie" pierwiastków, z których najcięższym jest uran, 90 znaleziono na Ziemi. Pozostałe dwa (technet i prometeum) zostały zsyntetyzowane eksperymentalnie i zostały również zidentyfikowane w widmach niektórych gwiazd. Ponadto istnieje co najmniej 15 pierwiastków transuranowych ("poza uranem"), pierwiastków o liczbie atomowej większej niż 92, które zostały zsyntetyzowane przez bombardowanie różnych izotopów (zwykle) neutronami lub cząstkami alfa. Kilka pierwiastków transuranowych, z których wszystkie są radioaktywne, zostało znalezionych w naturze w mikroskopijnych śladowych ilościach.

Promieniowanie elektromagnetyczne

Promieniowanie, składające się z zaburzeń elektrycznych i magnetycznych, które rozchodzi się w próżni z charakterystyczną prędkością zwaną prędkością światła (około 300 000 km s-1). Innymi słowy, fala świetlna składa się z okresowo zmieniających się zmian pól elektrycznych i magnetycznych. Zwykle promieniowanie elektromagnetyczne jest uważane za ruch falowy, a odległość między kolejnymi grzbietami jest długością fali. Na przykład światło widzialne ma długość fali kilkuset nanometrów (nanometr = 10-9 metrów), w porównaniu z falą radiową o długości fali rzędu metrów. Liczba grzbietów fal przechodzących przez stały punkt w ciągu jednej sekundy to częstotliwość. Jest to równe prędkości światła podzielonej przez długość fali. Zatem krótka długość fali odpowiada wysokiej częstotliwości. Pełen zakres promieniowania elektromagnetycznego dzieli się w kolejności rosnącej częstotliwości i malejącej długości fali na: fale radiowe, mikrofale, promienie podczerwone, światło widzialne, światło ultrafioletowe, promieniowanie rentgenowskie i promienie gamma. Promieniowanie elektromagnetyczne można również opisać za pomocą kwantów lub fotonów ("pakietów" lub "cząstek" energii). Energia związana z promieniowaniem elektromagnetycznym jest odwrotnie proporcjonalna do długości fali i wprost proporcjonalna do częstotliwości. Zatem im krótsza długość fali, tym foton jest bardziej energetyczny. Ludzkie oko reaguje na różne długości fal światła, rozpoznając różne kolory (światło czerwone ma dłuższą długość fali niż światło niebieskie). Większość naszych informacji o wszechświecie uzyskaliśmy dzięki pomiarom różnego rodzaju promieniowania elektromagnetycznego docierającego do nas z kosmosu.

Planety ziemskie

Zbiorcze określenie głównych planet Merkury, Wenus, Ziemia i Mars, z których wszystkie są "podobne do Ziemi", ponieważ mają średnicę rzędu 10 000 km i gęstość około 5000 kg m-3, o składzie skała/metal z twardej powierzchni i posiadający niewielką liczbę satelitów lub nie ma ich wcale. Pluton był kiedyś zaliczany do planet typu ziemskiego, ale gdy okazało się, że ma mały rozmiar i masę, został wykluczony z tej kategorii. Ziemia jest największą i najbardziej masywną z planet typu ziemskiego. Merkury, najmniejszy, jest również najgęstszy i posiada najbardziej rozrzedzoną atmosferę. Najgęstsza atmosfera, z ciśnieniem powierzchniowym 90 razy większym od ziemskiego, znajduje się na Wenus. Mars jest najmniej gęstą planetą typu ziemskiego.

Promienie gamma

Najbardziej energetyczna forma promieniowania elektromagnetycznego. Promienie gamma mają długości fal krótsze niż 0,01 nanometra (10-11 m) i energię pojedynczych fotonów większą niż około 105 elektronowoltów (eV). Pomimo ich wysokich energii i siły przenikania, promienie gamma ze źródeł kosmicznych są pochłaniane przez atmosferę znacznie powyżej poziomu gruntu. Nawet najbardziej energetyczne promienie gamma wykryte do tej pory, o długości fali około 10-9 nm i energiach przekraczających 1012 eV, są absorbowane, zanim przenikną do około 10 km nad poziomem gruntu. Termin "promienie gamma" można również zapisać jako "γ -promienie", gdzie γ to grecka litera "gamma".

Płaszczyzna galaktyczna

Płaszczyzna dysku naszej Galaktyki. Biegnie wzdłuż linii przebiegającej mniej więcej przez środek Drogi Mlecznej i jest nachylona do równika niebieskiego pod kątem około 62°. W obecnym układzie współrzędnych galaktycznych, określonym przez IAU w 1959 r., płaszczyzna galaktyczna jest określona przez bII = 0° i jest centralną linią rozkładu neutralnego wodoru w Drodze Mlecznej, określonego przez radioastronomów.

Promień

Jasna liniowa cecha na ciele planetarnym utworzona przez wyrzucenie z niedawnego uderzenia tworzącego krater. Materiał powierzchniowy ciemnieje z wiekiem pod wpływem promieniowania, więc promienie składające się ze świeżo wykopanego materiału są dla kontrastu jasne. Ponadto niektóre uderzenia mają wystarczającą siłę, aby odparować materiał powierzchniowy, który może ponownie zestalić się w odblaskową, szklistą postać. Promienie rozciągają się od powiązanego z nimi krateru, często tworząc promienisty wzór znany jako system promieni. Najbardziej znanymi systemami promieni są księżycowe, z których najbardziej widocznym jest ten otaczający krater Tycho, który jest bardzo widoczny podczas pełni księżyca, a pojedyncze promienie rozciągają się na tysiąc kilometrów lub więcej. Inne ciała Układu Słonecznego z promieniami to Merkury i Ganimedes.

Promieniowanie

Emisja i propagacja w przestrzeni energii elektromagnetycznej (fotonów) lub cząstek subatomowych. Promieniowanie elektromagnetyczne, którego przykładem jest światło widzialne, można uznać za falowe zaburzenie, które przemieszcza się w przestrzeni z prędkością światła, 300 000 km s-1; można go również traktować jako strumień cząstek, "pakietów" energii zwanych fotonami. Przykłady promieniowania cząstek obejmują "promieniowanie" alfa i beta wynikające z radioaktywności, wiatru słonecznego i promieni kosmicznych. Wysokoenergetyczne cząstki subatomowe lub promieniowanie elektromagnetyczne (promienie gamma i rentgenowskie) powodują jonizację i są szkodliwe dla żywych tkanek. Większość promieniowania jonizującego pochłanianego przez organizmy żywe na powierzchni Ziemi pochodzi z naturalnej radioaktywności i promieniowania kosmicznego. Promieniowanie elektromagnetyczne może być emitowane lub pochłaniane na różne sposoby. Ogólnie rzecz biorąc, każda naładowana elektrycznie cząstka będzie emitować lub pochłaniać promieniowanie, gdy jest przyspieszana lub oscylowana. Na przykład, jeśli elektron poruszający się swobodnie w gazie napotka bliski kontakt z jonem i nie zostanie przez ten jon przechwycony, jego energia kinetyczna zmieni się o skończoną wartość, zmiana energii odpowiadająca emisji lub absorpcji foton ("pakiet" energii elektromagnetycznej). Promieniowanie emitowane w ten sposób nazywane jest promieniowaniem swobodnym (elektron porusza się swobodnie przed i po zderzeniu). Kiedy w tego rodzaju zderzeniach bierze udział duża liczba elektronów i jonów (zespół jonów i elektronów nazywany jest plazmą), ich indywidualne swobodne emisje sumują się, tworząc ciągłe widmo lub kontinuum promieniowania. Ponieważ temperatura plazmy determinuje energie elektronów, promieniowanie wytwarzane w ten sposób jest często nazywane emisją termiczną. Jeśli swobodnie poruszający się elektron zostanie przechwycony przez jon, energia kinetyczna, którą traci, jest wypromieniowywana w postaci fotonu. Uwolniona w ten sposób energia elektromagnetyczna nazywana jest promieniowaniem związanym swobodnie (elektron, który przed zderzeniem poruszał się swobodnie, zostaje związany z jonem). Ponownie, gdy zaangażowana jest duża liczba elektronów, z rozłożeniem energii kinetycznej, emisja związana swobodnie ma miejsce w szerokim zakresie długości fal, tworząc w ten sposób widmo ciągłe. Elektron związany z atomem istnieje na jednym z ograniczonej liczby możliwych poziomów energetycznych. Jeśli elektron spada z wyższego na niższy poziom energii, emituje foton o energii równej różnicy między dwoma poziomami; odpowiada to emisji światła o określonej długości fali. Różne możliwe przejścia (zmiany poziomu) odpowiadają emisjom (lub absorpcjom) przy dyskretnym zestawie długości fal i dają początek różnym seriom linii emisyjnych lub absorpcyjnych. Przejścia elektronowe tego rodzaju nazywane są przejściami związany-związany (elektron pozostaje związany z atomem przed i po przejściu), a wynikające z tego promieniowanie jest czasami określane jako promieniowanie związane-związane.

Pitagoras z Samos (ok. 580 - ok. 500 p.n.e.)

Matematyk urodzony na Samos w Ionii, nauczany przez Talesa i Anaksymandra w Milecie, założył szkołę filozoficzno-religijną w Krotonie (w południowych Włoszech), której członkowie, oprócz różnych przekonań, które uznalibyśmy za religijne, wierzyli, że w najgłębszym poziomie, rzeczywistość ma charakter matematyczny. Pitagoras zauważył, że wibrujące struny wytwarzają harmonijne tony, gdy stosunki długości strun są liczbami całkowitymi, i udowodnił twierdzenie Pitagorasa oraz inne twierdzenia geometryczne. W astronomii Pitagoras nauczał, że Ziemia jest kulą w centrum wszechświata i jest uznawany za pierwszego, który zdał sobie sprawę, że Wenus jako gwiazda wieczorna ( Hesperus ) była tą samą planetą, co Wenus jako gwiazda poranna ( fosfor ).

Pyxis

(Kompas; skrót Pyx, gen. Pyxidis; powierzchnia 221 st. kw.) Południowy konstelacja, która leży między Puppis i Antlia, a jej kulminacja następuje o północy na początku lutego. Został wprowadzony jako Pyxis Nautica (Kompas Marynarza) przez francuskiego astronoma Nicolasa L de Lacaille (1713-1762), który w latach 1751-1762 sporządził mapy południowego nieba z gwiazd tworzących maszt starożytnego konstelacji Argo Navis (tzw. Ship), ale jej nazwa wyszła z użycia, dopóki nie została wskrzeszona w skróconej formie przez amerykańskiego astronoma Benjamina A. Goulda (1824-1896) w 1879 r. Skrócona forma została przyjęta przez IAU w 1922 r. Mała, niepozorna konstelacja, najjaśniejsze gwiazdy w Pyxis są α Pyxidis o wielkości 3,7, β Pyxidis o wielkości 4,0 i γ Pyxidis, również o wielkości 4,0. Interesującymi obiektami są T Pyxidis, nowa powracająca (zakres 7,0-15,8), która zwykle ma jasność około czternastej magnitudo, ale rozbłysła do siódmej do ósmej magnitudo w latach 1890, 1902, 1920, 1944 i 1966-7, oraz NGC 2818, gromada otwarta około 40 gwiazd słabszych niż jedenasta magnitudo, która zawiera mgławicę planetarną dwunastej magnitudo (PK261 + 08.1).

Puppis

(The Poop lub Stern; w skrócie Pup, gen. Puppis; powierzchnia 673 stopnie kw.) Południowy konstelacja, która leży między Canis Major i Vela, a kulminuje o północy na początku stycznia. Został wprowadzony przez francuskiego astronoma Nicolasa L de Lacaille (1713-1762), który sporządził mapy nieba południowego w latach 1751-172 z gwiazd tworzących część starożytnej konstelacji Argo Navis (Statek), która została włączona przez Ptolemeusza (ok. 100-175 ne) w Almagest. Najjaśniejsze gwiazdy w Puppis to ζ Puppis (Naos) o jasności 2,2 magnitudo, π Puppis o jasności 2,7 magnitudo i ? Puppis o jasności 2,9 magnitudo. Istnieje siedem innych gwiazd jaśniejszych niż czwartej wielkości, w tym ? Puppis, gwiazda podwójna z pomarańczowymi (K5) i żółtymi (G5) składnikami, jasności 3,3 i 8,6, separacja 22,3″, z których pierwsza ma niewidzialnego towarzysza, który obraca się wokół to za około 258 dni. Interesującą gwiazdą podwójną jest k Puppis (HR 2948-2949), która ma dwie niebieskawo-białe (B5) składowe, jasności 4,5 i 4,7 magnitudo, separację 9,9″. Inne interesujące gwiazdy to L2 Puppis, zmienna półregularna (zakres 2,6-6,2, okres około 140 dni) oraz V Puppis, układ podwójny zaćmieniowy (zakres 4,4-4,9, okres 1,45 dnia). Droga Mleczna przechodzi przez Puppis, a konstelacja zawiera wiele gromad otwartych, z których najjaśniejsze to M46 (NGC 2437), która ma ponad 150 gwiazd słabszych niż ósma magnitudo, M47 (NGC 2422), która ma kilkadziesiąt gwiazd , najjaśniejsza o jasności 5,7mag, M93 (NGC 2447), która składa się z około 80 gwiazd słabszych niż 8mag, oraz NGC 2477, która ma około 300 gwiazd słabszych niż 9 mag.

Purcell, Edward Mills (1912-1997)

Fizyk, urodzony w Taylorville, IL, laureat Nagrody Nobla (wraz z Blochem 1952) za badania nad jądrowym momentem magnetycznym helu. Wraz z HI Ewenem w 1951 roku utworzył jedną z trzech grup, które niezależnie wykryły promieniowanie kosmiczne 21 cm z przejścia spinowego elektronu w obojętnym wodorze, przewidziane przez H VAN DE HULST. Wykrycie zostało wkrótce potwierdzone w Holandii przez CAMuller i JOORT oraz w Australii przez W CHRISTIANSEN i JV Hindman.

Proton

Seria czterech dużych sowieckich satelitów do badań magnetosferycznych wystrzelonych w latach 1965-68. Przeprowadzał eksperymenty w celu zbadania cząstek kosmicznych o ultrawysokiej energii, takich jak promienie kosmiczne.

Proton

Dodatnio naładowana cząstka elementarna złożona z trzech kwarków. Ma ładunek +1, równy co do wartości ładunkowi elektronu (1,602?10-19 kulombów), i masę 1,6725?10-27 kg, 1836 razy większą niż masa elektronu. Pod względem energii jego masa odpowiada 938,3 MeV. Ma wewnętrzny moment pędu lub spin równy 1/2 (wyrażony w jednostkach stałej Plancka, h, podzielonej przez 2π). Proton jest nukleonem, jednym z dwóch podstawowych składników jądra atomowego (drugim jest nieznacznie cięższy neutron). Liczba protonów w jądrze atomowym (jego liczba atomowa) określa jego ładunek netto, a zatem pierwiastek chemiczny, którego atom jest przykładem. Na przykład jądro wodoru zawiera jeden proton, jądro helu dwa i jądro uranu 92. Chociaż jego żywotność wynosi co najmniej 1032 lata i może być całkowicie stabilna, niektóre wersje teorii wielkiej unifikacji przewidują, że protony ostatecznie rozpad na leptony i fotony.

Protoplaneta

Obiekt reprezentujący etap pośredni w procesie formowania się planet. Protoplaneta powstaje w wyniku akrecyjnego zderzenia planetozymali, głównych produktów akrecji, które same powstały początkowo w wyniku koalescencji ziaren pyłu, a następnie stopniowej agregacji dalszej materii. Protoplanety zderzają się ze sobą, tworząc większe obiekty; końcowym rezultatem tego etapu jest układ planet - niewielka liczba jeszcze większych obiektów, które zmiótły większość pozostałości po zderzeniach i zajmują orbity o długoterminowej stabilności

Proxima Centauri

Gwiazda α Centauri C, czerwony karzeł należący do układu grawitacyjnego Alpha Centauri, typ widmowy M5Ve, pozorna jasność 11,01 magnitudo. Odległość od głównych gwiazd układu, pary podwójnej (CenA i B), jest tak duża (2,2?), że choć podobna odległość od Słońca potwierdza, że należy ono do układu, nie można wykryć ruchu orbitalnego. gwiazda o rzeczywiście bardzo niskiej jasności, absolutnej 15,4mag, a także gwiazda rozbłysku, która często na krótko rozjaśnia się o około jedną wielkość.Jest to dobry przykład gwiazdy ciągu głównego zbliżającego się do końca swojego życia.Z paralaksą 0,772 ″ , co odpowiada odległości 4,22 lat świetlnych, jest o 0,17 lat świetlnych bliżej niż centralna para, a zatem jest najbliższą znaną gwiazdą Układu Słonecznego.

Precesja

Powolna okresowa zmiana orientacji osi obrotu Ziemi spowodowana przyciąganiem grawitacyjnym Słońca i Księżyca na niesferyczną kulę ziemską (geoidę). Efekt ten jest często określany jako precesja księżycowo-słoneczna. Termin ten odnosi się również do okresowej zmiany osi obrotu dowolnego wirującego ciała, na przykład sztucznego satelity. Oś Ziemi jest nachylona do prostopadłej do ekliptyki pod kątem 23,44°, a precesja powoduje, że biegun niebieski zakreśla okrąg o tym promieniu wokół bieguna ekliptyki w okresie około 25 800 lat. Tak więc północny biegun niebieski znajduje się obecnie blisko dość rzucającej się w oczy gwiazdy Polaris, znanej jako Gwiazda Polarna. Leżał blisko gwiazdy Thuban w konstelacji Draco 4500 lat temu. Za 12 000 lat znajdzie się w pobliżu jasnej gwiazdy Wega. Gdy biegun niebieski się porusza, równik niebieski porusza się względem ekliptyki. Tak więc punkty przecięcia tych dwóch okręgów, czyli równonocy, poruszają się wzdłuż ekliptyki w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara ze średnią szybkością około 50 sekund kątowych rocznie (tj. 360 × w ciągu 25 800 lat). Ponieważ niebieska długość geograficzna gwiazdy jest mierzona od równonocy wiosennej, wynika z tego, że musi ona rosnąć w tempie około 50 sekund kątowych rocznie z powodu precesji. Przyciąganie grawitacyjne planet powoduje bardzo powolny ładunek w orientacji ekliptyki (płaszczyzny orbity Ziemi), co powoduje, że rektascensje gwiazd zmniejszają się o około 0,13 sekundy kątowej na rok, co jest znane jako precesja planetarna. Połączone efekty precesji księżycowo-słonecznej i planetarnej nazywane są precesją ogólną. Ze względu na precesję katalogi i mapy gwiazd muszą być sporządzone dla określonej równonocy (np. 00 h 1 stycznia dla lat 1900, 1950, 2000 itd.). Jeśli wymagana jest dokładna pozycja gwiazdy w innym czasie, należy obliczyć skutki precesji, aby określić, o ile współrzędne gwiazdy zmienią się w stosunku do jej pozycji w tabeli. Hipparch po raz pierwszy zauważył skutki precesji w II wieku p.n.e.

Pierwotna Kula Ognia

Termin ukuty przez PJE Peeblesa w celu opisania wczesnej fazy Wszechświata Wielkiego Wybuchu, podczas której przestrzeń była wypełniona nieprzezroczystą, wysokotemperaturową mieszaniną fotonów promieniowania) i cząstek (protonów, neutronów, elektronów i innych cząstek elementarnych). Znany również jako "pierwotna kula ognia".

Procyon

Gwiazda α Canis Minoris, kremowy podolbrzym typu widmowego F5IV - V, pozorna wielkość 0,40. Choć od dawna znana jako "Gwiazda Małego Psia" lub "Gwiazda Małego Psa", od nazwy konstelacji, nazwa Procyon pochodzi od starożytnej greki i oznacza "przed psem", bez wątpienia odnosząc się do faktu, że wznosi się przed swoim towarzyszem psia gwiazda Syriusz. Obie są jedynymi jasnymi gwiazdami w regionie na wschód od Oriona, a zatem są szczególnie widoczne, gdy wschodzą na wschodnim niebie w zimowe wieczory. Procyon jest dwunastą gwiazdą w odległości od Słońca w odległości 11,4 lat świetlnych, mającą paralaksę 0,286″. Jego bezwzględna wielkość wynosi 2,7. Procyon jest spektroskopowym układem podwójnym z okresem 40,4 lat. Istnieje również optyczny towarzysz białego karła (jasność 11,7 magnitudo) w odległości 122″.

Prognoz

Seria 10 sowieckich statków kosmicznych wystrzelonych w latach 1971-1985 w celu zbadania wiatru słonecznego i jego interakcji z ziemską magnetosferą. Prognoz-9 (wystrzelony w lipcu 1983) przeprowadził eksperymenty w celu badania Słońca, rozbłysków promieniowania rentgenowskiego i gamma, a także eksperyment radioastronomiczny Relict-1. Prognoz 10 (wystrzelony w kwietniu 1985) zawierał instrumenty do badania plazmy, pola magnetycznego, składowych elektrycznych i magnetycznych fal, rozbłysków rentgenowskich rozbłysków słonecznych i promieniowania kilometrowego.

Pozyton

Antycząstka elektronu. Ma taką samą masę jak elektron, ale przenosi jednostkowy ładunek dodatni (1,602 × 10-19 kulomba). Podobnie jak elektron, ma spin 1/2 (w jednostkach stałej Plancka, h, podzielone przez 2π), ale kiedy powstaje para elektron-pozyton, pozyton będzie miał spin przeciwny do elektronu. Pary elektron-pozyton mogą być wytwarzane z wysokoenergetycznych fotonów promieniowania gamma. I odwrotnie, gdy zderzają się elektrony i pozytony, uwalniają energię w postaci fotonów promieniowania gamma. Tam, gdzie elektrony i pozytony zostały przyspieszone do bardzo dużych prędkości i energii kinetycznych, na przykład w akceleratorach cząstek, energia uwalniana podczas ich zderzenia i wzajemnej anihilacji może być wystarczająco wysoka, aby stworzyć hadrony i kwarki.

Porter, Russell (1871-1949)

Odkrywca Arktyki, astronom, konstruktor teleskopów; urodzony w Springfield, VT, pomógł zaprojektować teleskop 200 w Mount Palomar, który zilustrował w książce Giant of Palomar.

Posejdoniusz z Apamei (ok. 135 - ok. 50 p.n.e)

Grecki stoicki filozof urodzony w Apamei w Syrii, osiedlił się na Rodos i na podstawie dość nieprecyzyjnej obserwacji, że Kanopus właśnie wzniósł się nad horyzont na Rodos, ale znajdował się 7 stopni 30 minut nad horyzontem w Aleksandrii, ustalił zbyt niską wartość dla obwód Ziemi.

Polar

Część programu Global Geospace Science NASA i programu International Solar Terrestrial Physics (ISTP). Wystrzelony w lutym 1996 r. w celu zbadania interakcji między magnetosferą Ziemi a wiatrem słonecznym na dużych szerokościach geograficznych. Przyrządy do obrazowania mierzą widma widzialne, ultrafioletowe i rentgenowskie regionów polarnych.

Polar Caps

Jasne, lodowe osady powierzchniowe w obszarach polarnych ciała planetarnego. Wiadomo, że w Układzie Słonecznym Ziemia, Mars i główny satelita Neptuna, Tryton, posiadają czapy polarne. Ziemskie czapy polarne są trwałe i składają się z lodu wodnego o maksymalnej grubości około 4 km. Północna czapka leży nad Grenlandią i Oceanem Arktycznym; południowa obejmuje kontynent Antarktydy. Oba wykazują niewielkie wahania sezonowe, z różnymi granicami lodu morskiego zimą i latem. Czapki polarne Marsa wykazują wyraźną zmienność sezonową. W swoim minimalnym zasięgu (około 600 km średnicy dla czapy północnej, 400 km dla południowej) mają charakterystyczny wirujący wzór, wypełnione lodem doliny, które zakrzywiają się na zewnątrz od biegunów. Zimą czapa południowa rozciąga się do około 60° (50°S w basenie Argyre), północna do około 65°N, ponieważ dwutlenek węgla sublimuje z atmosfery, tworząc rozległe pokłady szronu. Podczas gdy stała południowa czapa polarna składa się z lodu z dwutlenku węgla, północna z lodu wodnego. Tryton ma różową południową czapę polarną, prawdopodobnie z lodu azotowego i szronu. Oczekuje się, że będzie migrować do północnego regionu polarnego i z powrotem, gdy kąt oświetlenia słonecznego zmieni się w trakcie 165-letniej orbity Neptuna wokół Słońca.

Polaris

Gwiazda α Ursae Minoris, (północna) Gwiazda Polarna, znajdująca się obecnie 44,16 od północnego bieguna niebieskiego. Dzięki efektowi precesji Polaris zbliża się obecnie do bieguna; jego najbliższe podejście będzie miało miejsce 27,52 w 2102 r. n.e. Bladożółty nadolbrzym typu widmowego F7: Ib - IIv, pozorna wielkość 1,97, Polaris znajduje się w odległości 430 lat świetlnych (paralaksa 0,008″, wielkość absolutna 3,6). Jest to zmienna cefeidy o okresie 3,97 dnia, zakresie jasności 1,9-2,1. Polaris jest również układem podwójnym, posiadającym towarzysza o jasności dziewiątej wielkości w odległości 18,4″, użyteczny obiekt testowy dla małych teleskopów. Wykryto również dwóch słabszych towarzyszy.

Polaryzacja

Stopień, w jakim wibracje fali elektromagnetycznej wykazują nielosową orientację. Światło i inne formy promieniowania elektromagnetycznego składają się z okresowo zmieniających się zaburzeń elektrycznych i magnetycznych, które przemieszczają się w przestrzeni jako ruch fali poprzecznej (fala, która wibruje prostopadle do kierunku, w którym się rozchodzi, jak fala na wodzie). Wiązkę światła nazywamy niespolaryzowaną, jeśli zawiera fale wibrujące z równymi amplitudami (wysokościami) we wszystkich kierunkach prostopadłych do kierunku rozchodzenia się wiązki. Natomiast wiązka spolaryzowana w płaszczyźnie (lub spolaryzowana liniowo) zawiera fale wibrujące tylko w jednej płaszczyźnie. Jeśli wraz z postępem fali kierunek drgań zmienia się (zgodnie lub przeciwnie do ruchu wskazówek zegara, z tą samą częstotliwością co sama fala), ale amplituda pozostaje taka sama, jest ona spolaryzowana kołowo. Najbardziej ogólnym przypadkiem jest polaryzacja eliptyczna, w której zarówno amplituda, jak i orientacja zmieniają się wraz z częstotliwością promieniowania. Gdy wiązka zawiera mieszaninę promieniowania spolaryzowanego i niespolaryzowanego, mówi się, że jest częściowo spolaryzowana, a stopień polaryzacji jest określony przez stosunek siły składowej spolaryzowanej do całkowitej mocy wiązki. Stan polaryzacji wiązki promieniowania dostarcza informacji o mechanizmie odpowiedzialnym za wytwarzanie promieniowania u źródła i/lub o tym, co działo się z tym promieniowaniem między opuszczeniem źródła a dotarciem do obserwatora. Na przykład promieniowanie cieplne i promieniowanie ciała doskonale czarnego są niespolaryzowane, podczas gdy promieniowanie synchrotronowe (promieniowanie emitowane przez naładowane cząstki poruszające się z dużymi prędkościami w polu magnetycznym) jest silnie spolaryzowane (eliptycznie lub liniowo). Światło emitowane przez zwykłą gwiazdę jest zwykle niespolaryzowane, ale staje się częściowo spolaryzowane, gdy przechodzi przez obłoki ziaren pyłu międzygwiazdowego. Promieniowanie z pulsarów i pozostałości supernowych, które jest wytwarzane głównie w procesie synchrotronowym, jest silnie spolaryzowane.

Polluks

Gwiazda β Geminorum, pomarańczowy olbrzym klasy widmowej K0IIIvar. Przy pozornej jasności 1,16 magnitudo jest najjaśniejszą gwiazdą w Bliźniętach, co sugeruje, że mogła się rozjaśnić (lub wyblaknąć Castor) od czasu przydzielenia liter Bayera w 1603 r. Polluks jest raczej bliżej niż Kastor, na 34 lata świetlne (paralaksa 0,097″) ; jego bezwzględna wielkość wynosi 1,1.

Pond, Jan (1767-1836)

Jako astronom-amator Pond korzystał z kwadrantu ściennego w Greenwich i analizował jego nieścisłości. Uczestniczył w komitecie, który nadzorował zastąpienie go 6-metrowym kołem muralowym autorstwa EDWARDA TROUGHTONA. Kiedy Maskelyne zmarł na stanowisku, Pond został wyznaczony na jego następcę i jako szósty królewski astronom skoncentrował się na modernizacji oprzyrządowania w Królewskim Obserwatorium. Jego pomiary pozycji gwiazd i czasu zostały podniesione do nigdy wcześniej nieosiągalnej dokładności. Za jego administracji obserwatorium zostało przejęte przez Królewską Marynarkę Wojenną, dla której obserwatorium regulowało chronometry, a on ustanowił w 1833 r. Publiczne rozpowszechnianie czasu poprzez upuszczanie kuli czasu o godzinie 13:00. każdego dnia (to wciąż się zdarza). Pod presją całej tej nowej pracy ustąpił Almanach Nautyczny, który popadł w złą sławę, przekazując do odzyskania odpowiedzialność odrębnemu biuru, zwanemu Biurem Almanachu Nautycznego.

Pons, Jean-Louis (1761-1831)

Urodzony w Peyre we Francji, dołączył do Obserwatorium w Marsylii jako konsjerż, stając się tam astronomem. Podobnie jak australijski poszukiwacz supernowych Robert Evans, pamiętał pola gwiazd, które obserwował i rozpoznał zmiany; umożliwiło mu to odkrywanie komet w tempie około jednej rocznie od 1801 do 1827 roku. Zasugerował JF ENCKE, że znaleziona przez niego kometa była już odkrytą przez Encke w 1805 roku. Obliczając okres 3,3 roku, Encke z powodzeniem przewidział jej powrót w 1822 r. Kometa ta jest znana jako "kometa Enckego", ale sam Encke nazwał ją "kometą Ponsa". Pons został dyrektorem obserwatorium w Marlia (Włochy) i dyrektorem Obserwatorium we Florencji. Jego imię nosi 26 komet, ale odkrył lub współodkrył aż 37

Platon (428-347 p.n.e.)

Filozof, którego prawdziwe imię to Arystokles, z przydomkiem "Platon" ("szeroki") wywodzącym się z zakresu jego wiedzy, ramion lub czoła, urodzony w Atenach w Grecji, nauczany przez Sokratesa i podróżował po Egipcie na Sycylii i Włochy. Po powrocie do Aten założył w 387 rpne szkołę naukową zwaną Akademią, poświęconą badaniom i nauczaniu filozofii i nauk ścisłych, zwłaszcza rozwojowi matematycznych modeli zjawisk naturalnych. Bryły platońskie to sześcian, czworościan, ośmiościan i dwudziestościan, wyobrażane jako kształty atomów czterech żywiołów: ziemi, ognia, powietrza i wody, z piątą bryłą platońską, dwunastościanem, modelem całego wszechświata (zob. KEPLERA). Platon wyobrażał sobie wszechświat jako serię skorup krystalicznych kul, po których gwiazdy, planety, Słońce i Księżyc poruszają się wokół Ziemi. Wierzył, że Księżyc świeci odbitym światłem słonecznym i że astronomowie są najmądrzejszymi ludźmi. Akademia Platona została uznana za instytucję pogańską i zamknięta w 529 r. przez chrześcijańskiego cesarza Justyniana, ale w wieku 900 lat była najdłużej istniejącym uniwersytetem.

Pług

Dobrze znany asteryzm, będący najłatwiej rozpoznawalną częścią raczej chaotycznej konstelacji Wielkiej Niedźwiedzicy; składa się z siedmiu gwiazd α , β, γ, δ , ε, ζ, i η. UMa. Układ przypomina zarys starego, ręcznie kierowanego pługa ciągniętego przez konia lub wołu. Gwiazdy α i β UMa są również nazywane "Wskazówkami", ponieważ wskazują kierunek Polaris, gwiazdy polarnej. Gwiazda ζ Uma (Mizar) jest dobrze znanym układem podwójnym, który ma towarzysza gołego oka o jasności czwartej wielkości, Alcor (80 UMa). Pięć gwiazd (β, γ , δ , ε i ζ UMa) należy do gromady otwartej Wielkiej Niedźwiedzicy i ma bardzo podobne ruchy własne. Ponieważ ruchy własne pozostałych dwóch gwiazd (α i η UMa) są skierowane w przeciwnych kierunkach, obecny znajomy wygląd Pługa jest tymczasowy; tysiące lat temu jego kształt był zupełnie inny i będzie inny za tysiące lat.

Plutino

Każdy z obiektów Pasa Kuipera w lub w pobliżu rezonansu orbitalnego ruchu średniego 3: 2 z Neptunem. Oznacza to, że pokonują dwie orbity wokół Słońca w czasie potrzebnym Neptunowi na trzy okrążenia. Rezonans 3:2 stabilizuje Plutino przed perturbacjami grawitacyjnymi Neptuna. Ten sam rezonans zajmuje również Pluton. "Plutino" oznacza "mały Pluton". Około 35% znanych obiektów transneptunowych to Plutino, a około 25 000 ma średnicę większą niż 100 km. Pluton jest uważany przez niektórych astronomów za zdecydowanie największego Plutona.

Pluto-Kuiper Express

Proponowana misja NASA polegająca na przelocie obok Plutona i jego księżyca Charona oraz zbadaniu obiektów Pasa Kuipera. Możliwe uruchomienie w 2004 r., Z przybyciem 2012-18. Nazwany na cześć wybitnego planetologa Gerarda Kuipera.

Poincaré, Jules Henri (1854-1912)

Urodzony w Nancy, Lotaryngia, Francja, został profesorem matematyki na Sorbonie w Paryżu, wniósł wkład we wszystkie dziedziny matematyki, w tym problem trzech ciał w mechanice nieba i badania stabilności Układu Słonecznego. Jako pierwszy rozważał możliwość chaosu na orbitach planetarnych, zapowiadając współczesne badania, które wznowiono w 1963 roku. Jego praca rozpoczęła się jako odpowiedź na pytanie w konkursie mającym na celu rygorystyczne wykazanie, że Układ Słoneczny, jako wielociałowy model modelowany przez Newtona równań, jest dynamicznie stabilny. Poincaré zdał sobie sprawę, że prognoza wyniku była wrażliwa na warunki początkowe: "Gdybyśmy dokładnie znali prawa natury i sytuację wszechświata w chwili początkowej, moglibyśmy dokładnie przewidzieć sytuację tego samego wszechświata w następnej chwili. ale nawet gdyby było tak, że prawa naturalne nie miałyby już dla nas żadnej tajemnicy, wciąż moglibyśmy znać sytuację początkową tylko w przybliżeniu … może się zdarzyć, że małe różnice w warunkach początkowych powodują bardzo duże różnice w zjawiskach końcowych. Mały błąd w pierwszym przypadku spowoduje ogromny błąd w drugim. Przewidywanie staje się niemożliwe&hellip" Poincaré określił również kształt wirującego płynu, który podlega jedynie grawitacji. Napisał Les Méthods Nouvelle de la Méechanique Celeste (1892-99) i Le¸cons de Mecanique Celeste (1905). Pisał o filozofii nauki, pracował nad równaniami fizyki matematycznej i wraz z ALBERTEM EINSTEINEM i HENDRICK LORENTZEM rozwinął szczególną teorię względności.

Plazma

Prawie całkowicie zjonizowany gaz, który zawiera równą liczbę elektronów i jonów dodatnich, poruszających się swobodnie i niezależnie od siebie. Chociaż plazma jest elektrycznie obojętna, ponieważ zawiera taką samą liczbę cząstek naładowanych dodatnio i ujemnie, jest wysoce przewodząca. Plazmy, które zwykle mają bardzo wysokie temperatury, znajdują się w wielu różnych kontekstach astrofizycznych, na przykład głęboko wewnątrz gwiazd, gdzie materia jest bardzo silnie zjonizowana lub w wysokotemperaturowych zewnętrznych atmosferach gwiazd (koronach). Korona słoneczna i wiatr słoneczny to przykłady plazm, które składają się głównie z elektronów i protonów (jąder wodoru). Pola magnetyczne i plazma oddziałują na siebie w interesujący i ważny sposób. Ponieważ na naładowaną cząstkę poruszającą się w polu magnetycznym działa siła przyspieszająca działająca pod kątem prostym do kierunku, w którym się porusza, jest zmuszona zakreślić okrąg wokół linii pola. Jeśli ma również składową ruchu wzdłuż kierunku pola, połączenie tych dwóch ruchów spowoduje, że będzie podążać po spiralnej ścieżce wzdłuż kierunku pola magnetycznego i zapobiegnie przemieszczaniu się na dowolną odległość pod kątem prostym do pola. Dlatego też, pod warunkiem, że gęstość nie jest tak duża, że częste zderzenia między cząstkami zrywają więzi między cząstkami a liniami pola, a tym samym umożliwiają dyfuzję naładowanych cząstek w poprzek kierunku pola magnetycznego, plazma może płynąć wzdłuż kierunku pola magnetycznego, ale nie z do niego pod kątem prostym. W takich okolicznościach pole magnetyczne i plazma są ze sobą ściśle powiązane i mówi się, że pole jest "zamrożone" w plazmie. Tam, gdzie ciśnienie plazmy przekracza ciśnienie pola magnetycznego, poruszająca się plazma popycha linie pola; odwrotnie, gdy ciśnienie magnetyczne przekracza ciśnienie plazmy, poruszające się struktury pola magnetycznego popychają plazmę. W przypadku Słońca zamknięte struktury magnetyczne (linie pola, które zakrzywiają się z i z powrotem do jego powierzchni) ograniczają gorącą plazmę koronalną i uniemożliwiają jej ucieczkę w przestrzeń kosmiczną, podczas gdy otwarte linie pola (które prowadzą w przestrzeń międzyplanetarną) pozwalają plazma wypływająca do wiatru słonecznego. Wzajemne oddziaływanie pól magnetycznych i plazmy leży u podstaw praktycznie wszystkich aspektów aktywności słonecznej.

Planisfera

Proste urządzenie wyświetlające gwiazdy widoczne z określonego miejsca o określonej godzinie i dacie. Składa się z mapy w kształcie dysku, przedstawiającej całą tę część sfery niebieskiej, którą można potencjalnie zobaczyć z określonej szerokości geograficznej, na którą nakłada się obrotową maskę w kształcie dysku, w której wycięto otwór. Używając stopniowanych łusek wokół obwodów dwóch dysków, maskę można obracać tak, aby apertura odsłaniała gwiazdy widoczne w dowolnym wybranym dniu lub czasie. Zasada działania planisfery jest zasadniczo podobna do zasady działania astrolabium, starożytnego urządzenia astronomicznego i nawigacyjnego.

Plaskett, John Stanley (1865-1941)

Astronom i spektroskop, urodzony w Woodstock w Ontario, pracował jako mechanik. Był członkiem pierwotnego personelu Obserwatorium Dominium w Ottawie, gdzie został dyrektorem oraz zaprojektował i zbudował tam 72 teleskop. Pracował nad prędkościami radialnymi gwiazd i spektroskopowymi układami podwójnymi, badał widma gwiazd typu O i B oraz wapń międzygwiazdowy widoczny w ich widmach, mapując strukturę galaktyczną. Gwiazda Plasketta HD47129 jest najbardziej masywną znaną gwiazdą, w rzeczywistości parą gwiazd typu O w układzie podwójnym, każda o masie 55 mas Słońca i zbliżona do maksimum dopuszczalnego dla gwiazdy, powyżej którego ciśnienie promieniowania zaburza gwiazdę.

Piscis Austin

(czasami nazywany Piscis Australis; Southern Fish; w skrócie PsA, gen. Piscis Austrini; powierzchnia 245 st. kw.) Południowy konstelacja, która leży między Wodnikiem a Grusem i kończy się o północy pod koniec sierpnia. Jego pochodzenie sięga czasów babilońskich i jest zwykle pokazywane na wczesnych mapach nieba jako nienaturalnie pijące wodę z urny niesionej przez Wodnika. Jego najjaśniejsze gwiazdy zostały skatalogowane przez Ptolemeusza (ok. 100-175 n.e.) w Almagest, chociaż w sąsiednim konstelacji Wodnika włączył α Piscis Austrini (Fomalhaut). Mała, ale niepozorna konstelacja, Piscis Austrinus, jest łatwo rozpoznawalna dzięki α Piscis Austrini o wielkości 1,3. Nie ma innych gwiazd jaśniejszych niż czwartej wielkości. Do interesujących obiektów należą β Piscis Austrini, szeroki układ podwójny z niebieskawo-białymi (A0) i żółtymi (G2), jasności 4,3 i 7,9, separacja 30″, γ Piscis Austrini, bliski układ podwójny z niebieskawo-białymi (A0) i bladymi żółte (F5) komponenty, jasności 4,5 i 8,2 magnitudo, separacja 4,1″ oraz NGC 7314, galaktyka spiralna o jasności jedenastej magnitudo.

Plössl, Georg Simon (1794-1868)

Urodzony w Wieden pod Wiedniem, konstruktor przyrządów optycznych. Okular Plössla to czteroelementowa konstrukcja okularu teleskopu, dobrze znana astronomom-amatorom.

Plaga

Obszar wzmożonej emisji w chromosferze słonecznej. Plagi ujawniają się na obrazach monochromatycznych uzyskanych w świetle różnych linii emisyjnych, na przykład linii wodoru-? oraz linii "H" i "K" zjonizowanego wapnia. Nazwa wywodzi się od francuskiego słowa oznaczającego "plaża", co stanowi aluzję do faktu, że cechy te wyróżniają się niczym jasne piaszczyste plaże na słabszym tle chromosfery jako całości. Fizycznie, plages to regiony o podwyższonej temperaturze i gęstości, które unoszą się w chromosferze. Są one ogrzewane przez pola magnetyczne o sile powyżej 0,01 T, które są skoncentrowane w obszarach aktywnych na słońcu. Plamy zwykle pokrywają większość obszaru zajmowanego przez region aktywny, tworząc się przed pojawieniem się plam słonecznych w regionie i utrzymując się przez jakiś czas po zniknięciu plam. Mają one podobny charakter do faculae obserwowanych w fotosferze.

Planck Surveyor

Misja Europejskiej Agencji Kosmicznej ma na celu pomiar fluktuacji temperatury w kosmicznym mikrofalowym tle z dokładnością około 2 części na milion i rozdzielczością kątową około 10 sekund kątowych. Nazwany na cześć fizyka, laureata Nagrody Nobla, Maxa Plancka. Będzie miał 1,5-metrowy teleskop i dwa instrumenty do pokrycia częstotliwości od 30 do 857 GHz. Planowany do uruchomienia wraz z FIRST w 2007 roku.

Planck, Maks (1858-1947)

Urodzony w Kilonii w Szlezwiku-Holsztynie w Niemczech, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki (1918). Obliczył promieniowanie ciała doskonale czarnego, wprowadzając kwantową teorię światła. Jego imieniem nazwano satelitę Planck wystrzelonego w celu zbadania widma ciała doskonale czarnego kosmicznego mikrofalowego tła.

Planeta

Ciało na niezależnej orbicie wokół Słońca lub innej gwiazdy, które nie jest samoświetlne. Główne planety Układu Słonecznego wykazują różne rozmiary i stany fizyczne. Planety wewnętrzne są ze skał i metali, podczas gdy planety zewnętrzne są znacznie większe i przeważnie gazowe (i ciekłe, pod wysokim ciśnieniem w ich wnętrzach), ze stosunkowo małymi rdzeniami skalno-metalowymi. Asteroidy w głównym pasie są w większości skaliste; Pluton jest lodowy ze skalistym jądrem, a obiekty Pasa Kuipera (które otrzymały oznaczenia mniejszych planet) są lodowe. Jednak lodowe komety są wyłączone z definicji. Termin ciało planetarne jest czasami używany w odniesieniu do dużych satelitów planetarnych i asteroid. Nie ma uzgodnionego dolnego limitu rozmiaru, który określa, co stanowi planetę. Największe ciała krążące wokół Słońca są czasami nazywane głównymi planetami, aby odróżnić je od mniejszych planet, a kategoria "mniejsze planety" obejmuje obiekty bliskie Ziemi o rozmiarach zaledwie kilku metrów. Cząsteczki meteoroidalne i pył nie są liczone jako "planetarne". Kwestia górnej granicy rozmiaru została podkreślona wraz z odkryciem w latach 90. egzoplanet - planet krążących wokół innych gwiazd. Wszystkie z wyjątkiem kilku mają masę kilka razy większą od masy Jowisza; najbardziej masywne są lepiej opisane jako obiekty podgwiazdowe. Im masywniejszy obiekt subgwiazdowy, tym bardziej jego charakterystyka zbliża się do brązowego karła. Powszechna praktyczna zasada jest taka, że 10 mas Jowisza wyznacza granicę między planetami/obiektami podgwiazdowymi a brązowymi karłami.

Planeta X

Nazwa nadana hipotetycznej dziesiątej głównej planecie, o której kiedyś sądzono, że istnieje w zewnętrznym Układzie Słonecznym, poza orbitą Neptuna. "X", które oznaczało "nieznane", było również odpowiednie jako cyfra rzymska oznaczająca "dziesięć". Etykieta "Planeta X" została zapoczątkowana przez Percivala Lowella. Od końca XIX wieku on i inni, w tym William H. Pickering, opracowywali orbity dużej dziesiątej planety, którą uważali za odpowiedzialną za perturbacje grawitacyjne Urana, która nawet od odkrycia Neptuna w 1846 r. obliczoną dla niego orbitę. W 1930 roku Clyde Tombaugh odkrył Plutona. Chociaż Pluton znajdował się zaledwie 5? od pozycji przewidywanej przez Lowella i znajdował się na podobnej orbicie, wkrótce stało się jasne, że nowa planeta jest zbyt mała, aby być Planetą X Lowella. Tombaugh kontynuował poszukiwania i do 1943 roku zbadał całe niebo, ale bez znalezienia a Planeta X. Od lat czterdziestych XX wieku poczyniono dalsze przewidywania dotyczące dziesiątej planety, której perturbacje będą odpowiadać za odchylanie się komet z zewnętrznego zbiornika na orbity, które doprowadzą je do wewnętrznego Układu Słonecznego. Poszukiwania Charlesa Kowala w latach 1977-1984 ukazały 180-kilometrowy Chiron, krążący między Saturnem a Uranem, krótko okrzyknięty w mediach dziesiątą planetą. Inni, w tym Robert Harrington i Thomas Van Flandern, powrócili do problemu rozbieżności w orbitach Urana i Neptuna i wydali różne prognozy dotyczące dziesiątej planety; ale poszukiwania nic nie wykazały. W latach 90. zniknęła potrzeba powołania się na Planetę X. Voyager 2 w 1989 roku ustalił nową masę Neptuna, a Myles Standish i inni wykazali, że rozbieżności w ruchach orbitalnych Urana i Neptuna można wytłumaczyć tym i błędami obserwacyjnymi. Wydaje się, że odkrycie od 1992 roku pierwszych członków tego, co wydaje się być dużą populacją obiektów asteroid poza orbitą Neptuna, ostatecznie zakończyło rozdział dotyczący Planety X.

Planetarium

Zwykle budynek z kopułą, w którym znajduje się specjalny projektor, który służy do symulacji nocnego nieba. Instytucja związana z planetarium zajmuje się popularną edukacją astronomiczną. Termin ten był pierwotnie używany do opisania urządzeń edukacyjnych, znanych jako orreries, zaprojektowanych do przedstawiania ruchów orbitalnych planet i ich satelitów. Pierwsze planetarium zostało otwarte w Deutsches Museum w Monachium w 1923 roku. Instalacje planetarium są bardzo zróżnicowane. Większe planetaria mają obszerną powierzchnię wystawienniczą, zbiory muzealne i mogą pomieścić ponad 600 osób. Najpopularniejszy projektor od lat czterdziestych XX wieku jest produkowany przez firmę Zeiss w Oberkochen w Niemczech. Nowoczesne instrumenty Zeissa to duże, zaawansowane technicznie kombinacje soczewek, świateł, kół zębatych i silników. Zostały zaprojektowane tak, aby umieszczać planety, Słońce i Księżyc we właściwych miejscach wśród gwiazd przez tysiące lat w przeszłości i przyszłości. Producenci w Japonii i Stanach Zjednoczonych konkurują z Zeiss, produkując szereg instrumentów odpowiednich dla różnych rozmiarów kopuł i do różnych celów.

Pickering, Edward Charles (1846-1919) i Pickering, William Henry (1858-1938)

Astronomowie - dwaj bracia. Urodzony w Bostonie, MA, Edward został dyrektorem Obserwatorium Harvard College i obserwował jasność 45 000 gwiazd. Zatrudnił szereg kobiet, w tym WILLIAMINĘ P FLEMING, ANNIE J CANNON, Antonię Maury i HENRIETTĘ LEAVITT, i stworzył Katalog Henry′ego Drapera, w którym sklasyfikowano widma setek tysięcy gwiazd. On i HERMANN CARL VOGEL niezależnie odkryli pierwsze spektroskopowe gwiazdy podwójne. Brat Edwarda, William, urodzony w Bostonie, pracował na wydziale astronomii Harvardu z nowym detektorem astronomicznym, fotografią suchej płyty, stając się pierwszą osobą, która odkryła satelitę (Phoebe, dziewiąty księżyc Saturna) za pomocą fotografii w 1899 roku. William założył obserwatorium placówki dla Harvard w Arequipa w Peru i opublikował sensacyjne opisy kanałów marsjańskich przy użyciu teleskopów Arequipa, a nie do spektroskopii gwiazd, do której zostały stworzone. Z tego powodu i niemożności utrzymania się w budżecie brat zwolnił go ze stanowiska w Arequipie. William związał się z PERCIVALEM LOWELLEM i założył Obserwatorium Lowella do obserwacji Marsa. Kariery Williama i Percivala Lowella nałożyły się później, kiedy William, niezależnie od Lowella, przewidział pozycję planety transneptunowej, wykorzystując rozbieżności w orbitach Urana i Neptuna jako dane, bez jej znalezienia.

Pictor

(Sztaluga malarska; w skrócie Pic, gen. Pictoris; powierzchnia 247 st. kw.) Południowy gwiazdozbiór, który leży między Columbą a Dorado, a jego kulminacja przypada na północ w połowie grudnia. Został wprowadzony jako Equuleus Pictoris (Sztaluga Malarza) przez francuskiego astronoma Nicolasa L de Lacaille (1713-1762), który sporządził mapy południowego nieba w latach 1751-2. Skrócona forma (co w ścisłym tłumaczeniu oznacza "Malarz") została wprowadzona przez amerykańskiego astronoma Benjamina A Goulda (1824-96) w latach 70. XIX wieku i przyjęty przez IAU w 1922 r. Mała, niepozorna konstelacja, najjaśniejsze gwiazdy w Pictor to ? Pictoris o jasności 3,2mag i ? Pictoris o jasności 3,9mag, pierwszy gwiazda znaleziona w 1983 roku jako otoczona pyłowym dyskiem, z którego mogą się kondensować planety. Nie ma innych gwiazd jaśniejszych niż czwartej wielkości. Inne interesujące obiekty to ? Pictoris, gwiazda podwójna z dwoma żółtymi składnikami (F9), jasności 5,6 i 6,4, separacja 12,3 , które mają ten sam ruch własny, oraz Gwiazda Kapteyna, pobliska gwiazda, która ma drugi co do wielkości ruch własny dowolna gwiazda. W Pictor nie ma jasnych gromad gwiazd, mgławic ani galaktyk.

Piazzi, Giuseppe (1746-1826)

Urodzony w Ponte diValtellina we Włoszech, został mnichem, profesorem teologii i profesorem matematyki w Palermo, gdzie w 1789 roku założył obserwatorium. Zmierzył pozycje 7646 gwiazd i odkrył, że gwiazda 61 Cygni ma duży ruch własny. Ponieważ sugeruje to, że gwiazda jest w pobliżu, BESSEL wybrał ją do zbadania jej paralaksy, dokonując pierwszego udanego takiego pomiaru. Pierwszą mniejszą planetę, Ceres, odkrył 1 stycznia 1801 roku, ale był w stanie wykonać tylko trzy obserwacje, zanim zniknęła za Słońcem. Na szczęście GAUSS opracował techniki matematyczne, dzięki którym mógł obliczyć orbitę i Ceres została odzyskana. Tysięczną odkrytą asteroidę nazwano Piazzia na jego cześć, podobnie jak brytyjski astronom CHARLES PIAZZI SMYTH.

Picard, Jean (1620-82)

Astronom, urodzony w La Flèche we Francji, został profesorem astronomii w Collèege de France w Paryżu i członkiem Królewskiej Akademii Nauk. Wykonał instrumenty do wykonywania dokładniejszych obserwacji, w tym (z Auzoutem) mikrometr z ruchomym drutem do pomiaru małych kątów, takich jak średnice planet, oraz lunetę celowniczą do kwadrantu i sektora do określania pozycji gwiazd. Zmierzył również długość stopnia na południku w Paryżu; dane te zostały wykorzystane przez NEWTONA w jego obliczeniach kształtu Ziemi. Picard zmierzył lokalizację obserwatorium TYCHO BRAHE w Hven, aby obserwacje TYCHO mogły zostać ponownie zinterpretowane.

Penston, Michael Victor (1943-90)

Astronom, urodzony w Londynie, "miłośnik aktywnych galaktyk" (LAG), jak sam siebie określał, był świadkiem przejścia NGC4151 z jednego rodzaju aktywnej galaktyki Seyferta na inny i wyznaczył masę czarnej dziury w jej centrum. Poszło to w kierunku udowodnienia jednolitej teorii aktywnych galaktyk, na podstawie której zakłada się, że różne typy są zasadniczo tymi samymi zjawiskami widzianymi pod różnymi kątami i w różnych okolicznościach, i utorowało drogę do dokładniejszego określenia masy przez Kosmiczny Teleskop Hubble′a czarnych dziur w różnych aktywnych galaktykach.

Penzias, Arno Allan (1933-)

Radiolog, urodzony w Monachium w Niemczech, laureat Nagrody Nobla (1978) "za odkrycie kosmicznego mikrofalowego promieniowania tła", uchodźca z Niemiec w wieku 6 lat trafił do Ameryki i zdobył doświadczenie w fizyce mikrofalowej. Dołączył do Bell Laboratories, Holmdel, New Jersey, poszukiwał i badał emisję liniową z międzygwiazdowej cząsteczki OH. Był w stanie skorzystać z dużego radioteleskopu (róg Holmdela) i nowego ultra-niskoszumowego 7-centymetrowego masera falowego, dostępnego dla radioastronomii. Wraz z ROBERTEM WILSONEM rozpoczął serię obserwacji radioastronomicznych, których celem było jak najlepsze wykorzystanie starannej kalibracji i ekstremalnej czułości systemu, w tym pomiar natężenia promieniowania z Galaktyki na dużych szerokościach geograficznych. Odkrył kosmiczne mikrofalowe promieniowanie tła. Stworzył odbiornik fal milimetrowych i odkrył szereg międzygwiazdowych gatunków molekularnych, w tym deuterowany cyjanowodór.

Perycentrum

Punkt na orbicie eliptycznej, w którym orbitujące ciało znajduje się najdalej od ciała, które orbituje. Przedrostek "peri-" może być dołączony do różnych słów lub rdzeni w zależności od ciała, na którym krąży: na przykład periastron dla orbity wokół gwiazdy; perijove na orbitę wokół Jowisza

Periastron

Najbliższy punkt na względnej orbicie jednego składnika układu podwójnego względem drugiego składnika. Termin ten jest również używany do określenia najbliższej pozycji planety krążącej wokół gwiazdy innej niż Słońce.

Perygeum

Punkt na swojej orbicie wokół Ziemi, w którym Księżyc lub orbitujący statek kosmiczny znajduje się najbliżej Ziemi.

Peryhelium

Punkt na eliptycznej orbicie planety lub innego obiektu wokół Słońca, w którym znajduje się on najbliżej Słońca. Na przykład Ziemia osiąga peryhelium w styczniu, kiedy znajduje się około 147 milionów km od Słońca. Jest to odległość peryhelium Ziemi. Długość heliograficzna punktu peryhelium ciała stale przesuwa się wokół Słońca w kierunku ruchu orbitalnego obiektu, gdy główna oś precesji elipsy. Ten postęp peryhelium jest w dużej mierze wynikiem zaburzeń grawitacyjnych powodowanych przez planety względem siebie, ale istnieje niewielka składowa spowodowana zakrzywieniem czasoprzestrzeni w pobliżu Słońca. Ten ostatni czynnik jest najbardziej widoczny w przypadku Merkurego i stanowił wczesny test ogólnej teorii względności.

Perrine, Charles Dillon (1867-1951)

Amerykański astronom, urodzony w Teubenville w stanie Ohio, został dyrektorem Cordoba Observatory w Argentynie, skonstruował teleskop 30 i obserwował galaktyki. Przedwcześnie przeszedł na emeryturę, kiedy w niepokojach politycznych stał się celem nastrojów nacjonalistycznych i zamachu. Odkrył szóstego i siódmego satelitę Jowisza za pomocą 36-calowego reflektora Crossley w Obserwatorium Licka, liczne komety i rozszerzające się światło odbijają się echem wokół Nowej Persei, gdy opóźniony błysk nowej odbił się od pobliskich chmur pyłu.

Perseidy

Najbardziej znany rój meteorów i jeden z najbardziej obfitych, występujący na przełomie lipca i sierpnia. W średniowieczu deszcz był znany jako Łzy św. Wawrzyńca, który zginął śmiercią męczeńską 10 sierpnia 258 r., blisko czasu największej aktywności Perseidów. Radiant zaczyna się w gwiazdozbiorze Kasjopei i przechodzi przez północny Perseusz. Wysokie nachylenie (113°) macierzystej komety, 109P/Swift-Tuttle, sprawia, że strumień Perseidów jest w dużej mierze wolny od perturbacji planetarnych, a jego aktywność pozostaje dość stała od wielu stuleci. Zenitalne stawki godzinowe wzrosły w latach 80. i 90., po obu stronach powrotu macierzystej komety w 1992 r.

Perseusz

(w skrócie Per, gen. Persei; powierzchnia 615 stopni kw.) Północna konstelacja, która leży między Andromedą a Aurigą, a jej kulminacja przypada na północ na początku listopada. Został nazwany na cześć bohatera z mitologii greckiej, który ściął głowę Gorgonie Meduzie i uratował Andromedę przed złożeniem w ofierze potworowi morskiemu Cetus. Jego najjaśniejsze gwiazdy zostały skatalogowane przez Ptolemeusza (ok. 100-175 n.e.) w Almagest . Rzucająca się w oczy konstelacja, najjaśniejsze gwiazdy w Perseuszu to α Persei (Mirfak lub Algenib), wielkość 1,8, β Persei (Algol, "Gwiazda Demona"), prototyp układu podwójnego zaćmienia (zakres 2,1-3,4, okres 2,86 dnia), ζ Persei , wielkość 2,8, oraz γ i ε Persei, obie wielkości 2,9. Istnieje 11 innych gwiazd o wielkości 4,0 lub jaśniejszych. Droga Mleczna przechodzi przez Perseusza i konstelacja zawiera wiele otwartych gromad gwiazd, w tym gromadę podwójną (NGC 869 i 884 lub h i χ Persei), z których dwa składniki mają około 45 stóp średnicy, zawierają kilkaset gwiazd i są widoczne tylko dla nieuzbrojonym okiem jako słaba mglista plama w połowie drogi między γ Persei a δ Cassiopeiae, M34 (NGC 1039), która zawiera około 80 gwiazd słabszych niż ósma magnitudo, oraz Melotte 20, luźne skupisko otaczające ? Persei. Inne interesujące obiekty to M76 (NGC 650-51), Mgławica Małe Hantle, mgławica planetarna dziesiątej wielkości, NGC 1023, galaktyka spiralna dziesiątej wielkości oraz NGC 1275 (Perseus A), galaktyka eliptyczna dwunastej wielkości, która jest najjaśniejszy członek gromady galaktyk w Perseuszu i silne źródło radiowe. Deszcz Perseidów wydaje się promieniować z punktu około 4° na północ od γ Persei.

Peurbach [Peuerbach, Purbach], Georg von (1423-61)

Urodzony w Peuerbach w Austrii, został nadwornym astronomem króla Węgier Władysława i był profesorem astronomii na Uniwersytecie Wiedeńskim. Obserwował komety Halleya i inne oraz wraz ze swoim uczniem REGIOMONTANUSEM zarejestrował zaćmienie Księżyca z 3 września 1457 r., sprawdzając własne tablice obliczeń zaćmień (Tabulae Ecclipsium) oparte na teorii epicyklicznej Ptolemeusza.

Phaethon

Asteroida Apollo odkryta przez Simona Greena i Johna Daviesa w 1983 roku na podstawie danych przesłanych przez satelitę IRAS; jest oznaczony (3200) Phaethon. Porusza się po wysoce eliptycznej orbicie, a w peryhelium znajduje się zaledwie 0,14 jednostki astronomicznej od Słońca, dobrze w obrębie orbity Merkurego. Został nazwany na cześć syna boga słońca Heliosa, który przejął stery Słonecznego Rydwanu i tracąc kontrolę, prawie spalił Ziemię. Do kwietnia 2000 roku wiadomo było, że tylko dwie inne asteroidy mają mniejszą odległość peryhelium. Odległość aphelium Phaethona wynosi 2,40 AU, a jego średnia odległość od Słońca to 1,27 AU (190 milionów mil); okres orbitalny 1,43 roku, nachylenie 22°, ekscentryczność 0,89 i okres obrotu około 4 godz. Odkrycie Phaethona rozwiązało zagadkę "zaginionej" komety macierzystej roju Geminidów, ponieważ elementy orbity asteroidy pasują do elementów orbity strumienia meteorów Geminidów.

Pavo

(Paw; w skrócie Pav, gen. Pavonis; powierzchnia 378 st. kw.) Południowy konstelacja, która leży między Teleskopem a Oktanami, a kulminuje o północy w połowie lipca. Po raz pierwszy został pokazany na globusie niebieskim Petrusa Planciusa z ok. 1598, choć zazwyczaj przypisuje się go holenderskim nawigatorom Pieterowi Dirkszoonowi Keyserowi (znanemu również jako Petrus Theodorus) i Frederickowi de Houtman, którzy sporządzili mapy tej części nieba południowego w latach 1595-157. Mała, raczej niepozorna konstelacja, najjaśniejsze gwiazdy w Pavo to &apha; Pavonis (Paw), jasność 1,9 magnitudo i β Pavonis, magnitudo 3,4. Istnieją cztery inne gwiazdy o wielkości 4,0 lub jaśniejsze. Interesującymi obiektami są κ Pavonis, zmienna cefeidy (zakres 3,9-4,8, okres 9,09 dni), NGC 6752, gromada kulista piątej wielkości i NGC6744, galaktyka spiralna ósmej wielkości.

Pawsey, Joseph Lade (1908-62)

Radiofizyk i astronom, urodzony w Ararat w stanie Wiktoria w Australii, był pionierem wykorzystania układu luster Lloyda do interferometrii radiowej w Dover Heights w Australii i zlokalizował źródło słonecznego szumu radiowego w dysku Słońca. Jak zasugerował John Hey, szum radiowy pochodził z plam słonecznych.

Payne-Gaposchkin, Cecilia Helena [z domu Payne] (1900-79)

Astronom, urodzona w Anglii, poślubiła Siergieja Gaposchkina, pierwsza kobieta, która została profesorem zwyczajnym na Harvardzie. Pracowała nad atmosferami gwiazd iw swojej rozprawie z 1925 r. Prawidłowo zasugerowała, że duży zakres mocy linii absorpcyjnych w widmach gwiazdowych od gwiazdy do gwiazdy wynikał z różnych stopni jonizacji (różnych temperatur), a nie z różnic w składzie chemicznym. Zasugerowała, że wodór jest najbardziej rozpowszechnionym pierwiastkiem w gwiazdach. Wniosek ten spotkał się początkowo z oporem, ale został zaakceptowany w 1929 r., W szczególności przez HENRY′EGO RUSSELLA

Pease, Franciszek G. (1881-1938)

Astronom i projektant instrumentów optycznych, urodzony w Cambridge, MA, zaprojektował 100 teleskopów. Wraz z Johnem Andersonem użył interferometru do obserwacji Betelgezy w 1920 roku i uzyskał średnicę gwiazdy 0,047 sekundy kątowej, bardzo zbliżoną do wartości przewidywanej przez EDDINGTONA.

Peebles, Phillip James E. (1935-)

Kanadyjski kosmolog, urodzony w Winnipeg, profesor Uniwersytetu Princeton, przewidział istnienie kosmicznego promieniowania tła tuż przed jego odkryciem przez A. PENZIASA i R. WILSONA. Zbadano gromadzenie się i supergromady galaktyk, dostarczając dowodów na istnienie dużych ilości ciemnej materii w halo galaktyk.

Pegaz

(Skrzydlaty Koń; w skrócie Peg, gen. Pegasi; 1121 st. kw.) Północna konstelacja, która rozciąga się od Łabędzia, Lacerty i Andromedy prawie do równika niebieskiego i kończy się o północy na początku września. Jej nazwa pochodzi od skrzydlatego konia z mitologii greckiej, który wyskoczył z ciała Meduzy, Gorgony, kiedy została ścięta przez Perseusza, a później została oswojona przez bohatera Bellerofonta. Jego najjaśniejsze gwiazdy zostały skatalogowane przez Ptolemeusza (ok. 100-175 n.e.) w Almagest . Duża konstelacja Pegaza jest łatwo rozpoznawalna po asteryzmie Kwadratu Pegaza, utworzonego przez gwiazdy β Pegasi (Scheat), α Pegasi (Markab), γ Pegasi (Algenib) i &apha; Andromedae (Alpheratz). Ostatni, wyznaczający północno-wschodni róg Placu, pierwotnie nosił nazwę δ Pegasi. Najjaśniejsze gwiazdy Pegaza to ε Pegasi (Enif), jasność 2,4, &apha; Pegasi, jasność 2,5, β Pegasi, zmienna nieregularna czerwonego olbrzyma (zakres 2,3-2,7), γ Pegasi, zmienna Beta Cephei (zakres 2,8-2,9, okres 0,15 dnia) i η Pegasi (Matar), wielkość 2,9. Istnieje pięć innych gwiazd o wielkości 5,0 lub jaśniejszych. Inne interesujące obiekty to gwiazda zmienna typu W Ursae Majoris U Pegasi (zakres 9,2-10,1, okres 0,37 dnia) oraz M15 (NGC 7078), gromada kulista szóstej wielkości.

Peiresc, Nicolas-Claude Fabri de (1580-1637)

Polimat i astronom, urodzony w Belgentier, Var, Francja, wszechstronnie wykształcony w Europie. W 1610 roku jego patron, du Vair, nabył teleskop, za pomocą którego Peiresc i Joseph Gaultier jako pierwsi we Francji zobaczyli satelity Jowisza. Wraz z asystentami w różnych miejscach rejestrował pozycje satelitów Jowisza i wykorzystywał te obserwacje do obliczania długości ziemskich. Zorganizował międzynarodową kampanię mającą na celu obserwację zaćmienia Księżyca 28 sierpnia 1635 r. I był w stanie skorygować znacznie przeszacowaną długość Morza Śródziemnego. Odkrył mgławicę Oriona, M42, pierwsze odkrycie głębokiego nieba za pomocą teleskopu.

Parsek (pc)

Jednostka odległości powszechnie używana przez astronomów. Jest to odległość, przy której gwiazda miałaby roczną paralaksę o wartości dokładnie jednej sekundy kątowej; z tej odległości orbita Ziemi miałaby pozorny promień jednej sekundy łuku. Jeden parsek odpowiada 3,26 lat świetlnych (3,09 × 1013 km) lub 206 265 jednostkom astronomicznym. Odległość gwiazdy wyrażona w parsekach = 1/paralaksa roczna (w sekundach kątowych); tak więc gwiazda, której roczna paralaksa wynosi 0,1 sekundy łuku, leży w odległości 1/0,1 = 10 parseków. Na przykład najbliższy układ potrójny, Alpha Centauri, ma paralaksę równą 0,753 sekundy łuku; stąd jego odległość od Słońca i Ziemi wynosi 1,33 parseka. Wielokrotności tej jednostki to kiloparsek (kpc) = 1000 parseków i megaparsek (Mpc) = 1 000 000 parseków. W naszej Galaktyce odległości do odległych gwiazd mierzone są w kiloparsekach. Słońce znajduje się w odległości 8,5 kiloparseka od centrum Galaktyki. Gdy mamy do czynienia z innymi galaktykami lub gromadami galaktyk, wygodną jednostką jest megaparsek. Odległość do Galaktyki Andromedy (M31) wynosi około 0,7 megaparseka. Odleglejsze galaktyki i kwazary mają odległości rzędu 3000 megaparseków, czyli od 9 000 000 000 do 10 000 000 000 lat świetlnych.

Parsons, Karol (1854-1931)

Najmłodszy syn trzeciego hrabiego Rosse, brat czwartego. Wynalazca turbiny parowej. Zainteresowany budową teleskopów poprzez działalność swojego ojca z teleskopem Birr, przejął firmę inżynierii maszynowej THOMASA i HOWARDA GRUBBÓW w 1925 roku i założył Sir Howard Grubb-Parsons Ltd w Newcastle, która produkowała duże teleskopy, zaczynając od 74 w reflektorze dla Obserwatorium Davida Dunlapa w Toronto. Firma przejęła Cooke, TROUGHTON and Simms Ltd. Firma została zlikwidowana po ukończeniu 4,2-metrowego Teleskopu Williama Herschela na La Palmie w 1985 roku.

Parabola

Przekrój stożkowy uzyskany przez przecięcie prawego okrągłego stożka płaszczyzną równoległą do boku stożka. Taka krzywa jest otwarta (tj. nie tworzy zamkniętego kształtu, takiego jak elipsa lub okrąg), z mimośrodem = 1 i rozciąga się na nieskończoną odległość, a dwa ramiona mają tendencję do równoległości. Parabola wyznacza granicę między zamkniętymi elipsami a otwartymi hiperbolami

Parker, Eugene ["Gene"] Newman (1927-2022)

Parker, amerykański fizyk zajmujący się Słońcem i Ziemią, pracował na Uniwersytecie w Chicago, badając wiatr słoneczny i wpływ pól magnetycznych na heliosferę. Początkowo praca ta polegała na badaniu wpływu Słońca na warkocze komet, ale ostatnio dzięki pomiarom satelitarnym in situ rozwinął wiedzę na temat korony słonecznej, wiatru słonecznego, pól magnetycznych Ziemi i Słońca oraz ich interakcje.

Palimpsest

Jasny okrągły obiekt na oblodzonej powierzchni z bardzo niewielką pionową rzeźbą terenu. Termin ten jest używany do opisania cech na trzech zewnętrznych satelitach Galileusza Jowisza; pierwotnie oznaczało kawałek pergaminu przygotowany do ponownego użycia poprzez wymazanie tego, co zostało na nim zapisane. Palimpsesty są interpretowane jako cechy uderzeniowe, których pierwotna morfologia została wygładzona. Przypuszcza się, że uderzenia miały miejsce, gdy skorupa była cienka, a podpowierzchniowa "błoto pośniegowe" szybko wyciskało, wypełniając krater; alternatywnie podniesiona krawędź i obniżone dno krateru były w stanie "odprężyć się" w kierunku średniej warstwy powierzchniowej, ponieważ brak sztywności materiału leżącego pod spodem oznaczał, że nie mógł on wspierać rzeźby powierzchni. Palimpsesty mają zwykle średnicę 100 km. Można je znaleźć na Kallisto w centrach dużych obiektów uderzeniowych Asgrad i Valhalla; oraz na Europie (np. plamka oponowa o średnicy 148 km), gdzie prawie nie mają dostrzegalnej rzeźby powierzchni, oraz na Ganimedesie (np. plamka oponowa o średnicy 348 km).

Palitzsch, Johann Georg (1723-88)

Niemiecki farmer-astronom z Drezna, który odkrył kometę Halleya podczas jej przewidywanego ponownego pojawienia się w 1758 r. Podczas tranzytu Wenus przez Słońce w 1761 r. zaobserwował czarne pasmo łączące Wenus z krawędzią Słońca na początku i na końcu tego tranzytu ( "efekt kropli") i poprawnie zinterpretował to jako efekt atmosfery Wenus.

Pallas

Druga asteroida odkryta przez Wilhelma Olbersa w 1802 roku i oznaczona jako (2) Pallas. Jest to również druga co do wielkości asteroida o nieregularnym kształcie i średniej średnicy 525 km. Obiega Słońce w głównym pasie asteroid w średniej odległości 2,77 AU (415 milionów km) w okresie 4,61 lat; nachylenie orbity wynosi 35?, wysokie jak na asteroidę z pasa głównego, a ekscentryczność 0,23. Pallas obraca się w ciągu 7,81 godz. Jest to asteroida typu B, o widmie odbicia podobnym do chondrytów węglowych, ale raczej jaśniejszym, z albedo 0,16.

Prawa ruchu Newtona

Prawa rządzące ruchem wszystkich ciał, które zostały określone przez Izaaka Newtona (1642-1727) w 1687 r. Stanowią one podstawę mechaniki newtonowskiej. Trzy prawa są następujące:

Pierwsze prawo. Każde ciało pozostaje w stanie spoczynku lub ruchu jednostajnym po linii prostej, chyba że działa na nie siła.
Drugie prawo. Jeśli na ciało działa siła zewnętrzna, przyspiesza ono, przy czym przyspieszenie jest wprost proporcjonalne do siły i odwrotnie proporcjonalne do masy ciała; przyspieszenie ma miejsce w kierunku siły.
Można to wyrazić w ten sposób, że szybkość zmiany pędu ciała jest proporcjonalna do przyłożonej siły. Można to zapisać jako:

F = ma

gdzie F to przyłożona siła, m to masa ciała, a a przyspieszenie.

Trzecie prawo. Każdemu działaniu towarzyszy równa i przeciwna reakcja; innymi słowy, jeśli siła działa na jedno ciało, równa i przeciwna siła musi działać na inne ciało. Na przykład osoba stojąca na Ziemi naciska na jej powierzchnię z siłą równą swojej wadze; powierzchnia Ziemi, przeciwstawiając się tej sile (zapobiegając w ten sposób upadkowi osoby w kierunku środka Ziemi), wywiera reakcję, skierowaną do góry siłę równą ciężarowi tej osoby.

Istotę niektórych z tych praw docenili inni pracownicy przed Newtonem i mu współcześni (np. Galileusz), ale on jako pierwszy je w pełni docenił i sformalizował. Prawa ruchu Newtona wyrażają zupełnie inny punkt widzenia niż wcześniejsze przekonanie, że siła jest niezbędna do utrzymania ruchu; w teorii Newtona siła jest potrzebna tylko do zmiany stanu ruchu ciała.

Punkt neutralny

Punkt w przestrzeni, w którym obiekt (a ściślej masa punktowa - teoretyczna cząstka o masie, ale bez objętości) nie doświadczałby siły grawitacji netto. Najprostszy przypadek, w którym taki punkt mógłby istnieć, byłby między dwiema nieruchomymi masami i leżałby na linii łączącej ich środki masy, bliżej większej masy. We wszechświecie wszystkie masy poruszają się względem siebie; w takich okolicznościach punkty neutralne istnieją, ale obliczenie ich pozycji dla połączonych pól grawitacyjnych wielu ciał jest mniej proste. W najprostszym przypadku dwóch masywnych ciał poruszających się po kołowych orbitach wokół ich środka masy istnieje pięć neutralnych punktów, zwanych punktami Lagrange′a. Punkty te pozostają ustalone w odniesieniu do dwóch ciał.

Problem n-Ciała

Obliczenia obejmujące oddziaływanie grawitacyjne dowolnej liczby (n, większej niż dwa) mas. Ruch dwóch ciał jest łatwy do analizy, ale nie ma ogólnych rozwiązań dla trzech lub więcej oddziałujących ciał. Istnieją rozwiązania dla konkretnych przypadków, ale wymagają one ogromnej ilości obliczeń. Przykładami są ograniczony problem trzech ciał w celu określenia wpływu perturbacji Jowisza na asteroidy oraz wykorzystanie kolejnych przybliżeń rozwiązań szeregowych w celu sekwencyjnego dodawania efektów coraz mniejszych perturbacji dla ruchu Księżyca. Przykłady wymagające rozwiązania problemu n-ciał obejmują ruch sondy kosmicznej w Układzie Słonecznym i orbity gwiazd w gromadzie.

Prawo Bodego

Sekwencja liczbowa, która jest z grubsza proporcjonalna do odległości głównych planet od Słońca. Jej nazwa pochodzi od Johanna Bodego, który ogłosił ją w 1772 roku; właściwiej nazywa się je prawem Titiusa-Bodego, ponieważ po raz pierwszy przedstawił je Johann Titius sześć lat wcześniej. Sekwencja jest tworzona przez wzięcie 0 i 3, podwojenie 3, aby uzyskać 6, podwojenie 6, aby uzyskać 12 i tak dalej, a następnie dodanie 4 do każdego wyrazu, aby uzyskać 4, 7, 10, 16, …, i wreszcie dzieląc każdy wyraz przez 10. Wzór 3/10(2n - 1) + 4, n = 0, 1, 2, … daje każdy termin. Bode ogłosił to, zanim odkryto asteroidy lub planety za Saturnem. Zależność ta pozostawała czymś w rodzaju ciekawostki aż do odkrycia Urana w 1781 roku. Gdy odległość nowej planety od Słońca została ustalona i uznano, że pasuje do wzorca numerycznego, astronomowie poważniej zastanowili się nad widoczną luką między Marsem a Jowiszem i zostali poproszeni o rozpoczęcie poszukiwanie zaginionej planety. Pierwsza asteroida, którą odkryto, Ceres, w 1801 roku, nie była bynajmniej dużą planetą, ale krążyła w przewidywanej odległości od Słońca. Ta moc predykcyjna nadała relacji Titius-Bode status "prawa", chociaż została przekroczona przez późniejsze odkrycia Neptuna i Plutona w odległościach, które przerwały ten wzorzec.

Porównywarka mrugnięć

Urządzenie, zwane także mikroskopem błyskowym, umożliwiające porównanie dwóch fotografii lub obrazów obszaru nieba, uzyskanych w różnym czasie, w taki sposób, aby uwidocznić różnice między nimi. Ścieżki światła z dwóch obrazów są ułożone w taki sposób, że oglądane przez okular dokładnie się pokrywają. Dwa obrazy są następnie oświetlane naprzemiennie, przełączając się z jednego na drugi z częstotliwością raz lub dwa razy na sekundę. Podczas gdy cechy, które są identyczne na b-tych obrazach, wydają się stałe i niezmienne podczas naprzemiennego oświetlenia, wszelkie cechy, które są obecne tylko na jednej płycie, wydają się migać. Obiekty, które zmieniły jasność, zmieniają rozmiar, podczas gdy obiekty, które zmieniły położenie, wydają się skakać tam iz powrotem w zmiennym oświetleniu. Dlatego komparator mrugający znacznie ułatwia odkrywanie i identyfikację obiektów, takich jak gwiazdy zmienne, nowe, supernowe, asteroidy i komety. Wirtualne komparatory mrugnięcia są stosowane w cyfrowych systemach analizy obrazu dla danych CCD.

Promieniowanie ciała doskonale czarnego

Idealny emiter lub pochłaniacz promieniowania nazywa się ciałem doskonale czarnym. Ciało doskonale doskonale czarne pochłonie całe padające na nie promieniowanie i wyemituje promieniowanie o widmie ciągłym określonym tylko przez temperaturę ciała doskonale czarnego. Rozkład energii wypromieniowanej w funkcji długości fali jest zgodny z krzywą znaną jako ciało doskonale czarne (lub Plancka) i dla danej temperatury istnieje określona długość fali, przy której zachodzi maksymalna emisja. Zgodnie z prawem przesunięć Wiena długość fali, przy której ciało doskonale czarne emituje maksymalną ilość promieniowania, jest odwrotnie proporcjonalna do jego temperatury bezwzględnej. Prawo to można wykorzystać do określenia przybliżonej długości fali ?max, przy której gwiazda o efektywnej temperaturze Te ma szczytową emisję; wyrażanie długości fali w nanometrach (nm):

λmax = 2,89 × 106/Te

gdzie Te jest wyrażone w kelwinach. Gwiazdy i gorące ciała stałe nie są ciałami doskonale czarnymi, ale ich promieniowanie można opisać za pomocą właściwości ciała doskonale czarnego.

Podstawowe dane o gwiazdach

Jeśli oderwany układ jest podwójnym spektroskopowym układem podwójnym z dwiema liniami, z orbitą zorientowaną prawie krawędzią, tak że występują zaćmienia, wówczas podstawowe właściwości dwóch gwiazd można określić poprzez dokładną analizę prędkości radialnych i krzywej blasku w jednym lub więcej fotometrycznych pasma przepustowe (patrz także GWIAZDY BINARNE ZAĆMIENIA). Chociaż w zasadzie możliwe jest zmierzenie masy pojedynczej gwiazdy za pomocą grawitacyjnego przesunięcia ku czerwieni, efekt w gwiazdach niezdegenerowanych jest tak mały, że nie da się go zmierzyć. Tak więc praktycznie cała nasza wiedza o masach gwiazd pochodzi z badań gwiazd podwójnych, a zwłaszcza oddzielnych układów podwójnych dla gwiazd o masie Słońca i większej. Promień pojedynczej gwiazdy można zmierzyć bezpośrednio za pomocą technik interferometrycznych, ale do tej pory było to możliwe tylko dla garstki pobliskich nadolbrzymów, takich jak BETELGEUSE. Jeśli znana jest odległość do gwiazdy, to promień (R) można również wyznaczyć pośrednio za pomocą równania Boltzmanna, ponieważ jasność (L) można oszacować:

L = 4πR2σT4

gdzie efektywna temperatura (T ) gwiazdy jest określana na podstawie widma, a σ jest stałą Stefana-Boltzmanna. Ta metoda jest ograniczona wymaganiami dotyczącymi dokładnej odległości do gwiazdy oraz licznymi założeniami i kalibracjami. Dlatego większość naszej wiedzy o promieniach gwiazd pochodzi z analizy obserwacji gwiazd podwójnych. Odłączone układy podwójne, których składniki są znacznie mniejsze niż ich płaty Roche&primee;, są dobrym przybliżeniem pojedynczych gwiazd, ponieważ istnieje niewielka fizyczna interakcja między gwiazdami i nie podlegają one komplikacjom ewolucyjnym wynikającym z przenoszenia masy, jak w układach bliźniaczych, takich jak ALGOL. Podwójne spektroskopowe układy podwójne, które zaćmiają, bezpośrednio dostarczają mas i promieni. Dane spektroskopowe dostarczają informacji o masie, chociaż w przypadku braku zaćmień informacje te są niekompletne. Ponieważ nachylenie orbity i półoś wielka orbity są doskonale skorelowane, można określić tylko masy minimalne. Jeśli system ma zaćmienia, można określić nachylenie, a tym samym bezpośrednio zmierzyć masy.

Pętla Barnarda (Sh2-276)

Duża mgławica emisyjna w gwiazdozbiorze Oriona w postaci łuku wyśrodkowanego na Mieczu Oriona; środek łuku znajduje się w przybliżeniu na RA05h56 m, dec.-02°. Uważa się, że emisja jest spowodowana ciśnieniem promieniowania gorących gwiazd w regionie Miecza, które jonizują materię międzygwiazdową. Została odkryty przez E.E. Barnarda.

Planety zewnętrzne

Zbiorcze określenie głównych planet Jowisza, Saturna, Urana, Neptuna i Plutona: tych, których orbity leżą najdalej od Słońca, poza głównym pasem asteroid, w przeciwieństwie do planet wewnętrznych krążących wewnątrz głównego pasa asteroid.

Planetarium

Mechaniczny model ilustrujący względne pozycje i ruchy ciał w Układzie Słonecznym. Nazwa wywodzi się od czwartego hrabiego Orrery, Charlesa Boyle′a, dla którego takie urządzenie skonstruował prawdopodobnie George Graham (zm. 1751) około 1725 roku.

Podwójny optyczny

Termin ten jest używany w odniesieniu do obserwowanej gwiazdy podwójnej, która składa się z dwóch całkiem niezwiązanych ze sobą gwiazd, które po prostu znajdują się w prawie tej samej linii widzenia i dlatego wydają się być blisko siebie na niebie. W rzeczywistości mogą znajdować się w bardzo różnych odległościach od nas i od siebie nawzajem. Jeśli jedna z gwiazd jest wystarczająco blisko, aby uzyskać mierzalną paralaksę, można szybko ustalić prawdziwą naturę układu. W przypadku większości par tak nie jest i dopiero powtarzane przez wiele dziesięcioleci pomiary ich separacji i kąta położenia potwierdzą, że nie mają one ruchu orbitalnego i nie stanowią prawdziwego układu podwójnego.

Paradoks Olbersa

Paradoks związany z ciemnością nocnego nieba, który omówił Heinrich Olbers (1758-1840) w 1826 r., Ale który został wcześniej zauważony przez innych naukowców. Zasadniczo problem polega na tym, że gdyby wszechświat był nieskończony, statyczny i jednolicie zaludniony gwiazdami, całe nocne niebo powinno być tak jasne jak powierzchnia gwiazdy (bez względu na to, w jakim kierunku się patrzy, w końcu patrzy się na powierzchnia gwiazdy). Fakt, że niebo jest ciemne w nocy, wyraźnie pokazuje, że przynajmniej jedno z tych założeń jest błędne. Sugerowano, że paradoks można by rozwiązać, gdyby założyć, że przestrzeń jest wypełniona materią pochłaniającą światło gwiazd (obłoki pyłu międzygwiezdnego rzeczywiście istnieją). Jednak zaabsorbowane światło spowodowałoby, że pył nagrzewałby się i świecił. Teraz wiemy, że gwiazdy są skupione w galaktykach i same nie są równomiernie rozmieszczone w przestrzeni. Mimo to w nieskończonym statycznym wszechświecie podobny paradoks można postawić dla galaktyk. Obserwowana ekspansja wszechświata rozwiązuje ten paradoks. Jeśli galaktyki oddalają się z prędkością proporcjonalną do ich odległości, to im bardziej są oddalone, tym większe jest przesunięcie ku czerwieni ich promieniowania (długości fal emitowanych przez te galaktyki są rozciągnięte do większych długości fal). Poza pewnym zakresem intensywność ich promieniowania byłaby tak znacznie zmniejszona przez przesunięcie ku czerwieni, że nie można ich było wykryć (nawet gdyby wszechświat był nieskończony). Podobnie, jeśli wszechświat ma skończony wiek (jak sugeruje teoria Wielkiego Wybuchu), nie było wystarczająco dużo czasu, aby światło dotarło do nas z galaktyk poza pewnym zasięgiem. Paradoks jest również rozwiązany, jeśli wszechświat ma skończoną rozpiętość.

Panna

(Dziewica; w skrócie Vir, gen. Virginis; powierzchnia 1294 stopnie kwadratowe) równikowa konstelacja zodiaku, która leży między Lwem a Wagą i kończy się o północy w połowie kwietnia. Jego pochodzenie sięga czasów babilońskich i było kojarzone z licznymi bóstwami żeńskimi, w tym Isztar (Babilonia), Izydą (starożytny Egipt), Demeter (starożytna Grecja) i Astraea (starożytny Rzym). Jego najjaśniejsze gwiazdy zostały skatalogowane przez Ptolemeusza (ok. 100-175 n.e.) w Almagest . Panna jest drugim co do wielkości z 88 konstelacji, ale nie jest szczególnie widoczna, z wyjątkiem swojej najjaśniejszej gwiazdy, α Virginis (Spica lub Azimech), o jasności 1,0 magnitudo. Inne jasne gwiazdy to γ Virginis (Porrima), drobny układ podwójny z bladożółtymi (F0) składnikami, obie wielkości 3,6 (łączna wielkość 2,7), separacja 2,7″, okres 168,7 lat (najbliższy 2005), ε Virginis (Vindemiatrix lub Almuredin) , magnitudo 2,9, ζ Virginis, magnitudo 3,4 i δ Virginis, również 3,4 magnitudo. Istnieje pięć innych gwiazd o wielkości 4,0 lub jaśniejszych. W Pannie nie ma jasnych otwartych gromad gwiazd ani mgławic, ale konstelacja zawiera dużą liczbę galaktyk, z których wiele należy do Gromady w Pannie, która rozciąga się na sąsiednią Warkocz Bereniki. Najjaśniejszymi członkami Gromady w Pannie są gigantyczne galaktyki eliptyczne M49 (NGC 4472) o jasności 8 magnitudo i M87 (NGC4486, Panna) o jasności 9 magnitudo, które są silnym źródłem promieniowania rentgenowskiego i radiowego, z których emanuje strumień materii uważa się, że został wyrzucony z czarnej dziury w jej centrum. Ciekawą galaktyką nieskładającą się w gromadę jest M104 (NGC 4594, Galaktyka Sombrero), galaktyka spiralna o jasności 8 magnitudo z ciemnym pasmem zaciemniającego pyłu ukazanym niemal od krawędzi. Konstelacja zawiera również pierwszy wykryty kwazar (w 1963 r.), 3C 273, jasność 12,9mag.

Panna A

Najjaśniejsze źródło radiowe w gwiazdozbiorze Panny. Virgo A, inaczej znana pod numerem katalogowym 3C 274, zbiega się z M87, gigantyczną galaktyką eliptyczną i galaktyką aktywną, położoną w odległości około 50 milionów lat świetlnych w gromadzie galaktyk w Pannie. Chociaż część emisji radiowej pochodzi z dwóch wydłużonych płatów, po jednym po obu stronach centrum galaktyki, płaty, które obejmują całkowitą średnicę około 16 000 lat świetlnych, są zawarte w galaktyce optycznej (a nie, jak z większością galaktyk radiowych, rozciągające się poza jego widzialny obwód). Większość emisji radiowej pochodzi z dżetu, który wyłania się z jądra galaktyki i rozciąga się na około 8000 lat świetlnych w jednym z dwóch płatów. Dżet promieniuje na wszystkich długościach fal, od promieniowania rentgenowskiego do radiowego. Podobnie jak płaty, emituje promieniowanie synchrotronowe (promieniowanie generowane przez elektrony poruszające się z bardzo dużą prędkością w polu magnetycznym). Ruch jasnych węzłów w dżecie wskazuje, że poruszają się one na zewnątrz z mniej więcej połową prędkości światła i implikuje, że same elektrony muszą poruszać się w dżecie z prędkościami co najmniej tak dużymi, jeśli nie wyższymi. Z masą co najmniej 1012 mas Słońca, M87 jest wyjątkowo masywną galaktyką. Obserwacje szybkości, z jaką gwiazdy i obłoki gazu obracają się w jej centralnym jądrze oraz sposobu, w jaki gwiazdy wydają się być skoncentrowane w jej centrum, sugerują, że M87 zawiera zwarty, masywny obiekt, najprawdopodobniej czarną dziurę, o masie około 3 miliardów Słońc.

Pozostałość po supernowej Vela

Pozostałość po supernowej w konstelacji Żagla, pozycja RA 08h 34m, dec. -45°45′. Rozciąga się na prawie 5° średnicy i składa się z materii wyrzuconej przez supernową około 11 000 lat temu. Jądro supernowej pozostaje jako Vela Pulsar.

Pasy Van Allena

Dwa toroidalne regiony otaczające Ziemię, które zawierają uwięzione naładowane cząstki, odkryte przez Jamesa Van Allena.

Podstawowe gwiazdy

Ostateczna lista 1535 gwiazd, przyjęta przez Międzynarodową Unię Astronomiczną w 1935 r., których pozycje i ruchy własne zostały bardzo dokładnie określone przez wiele lat i są regularnie aktualizowane przez obserwacje pozycyjne o bardzo dużej precyzji. Dane są regularnie publikowane w podstawowych katalogach i stanowią punkt odniesienia dla obserwacji określających położenie i ruch wszystkich innych ciał.

Podstawowe katalogi

Katalogi zawierające listę gwiazd, których pozycje i ruchy własne zostały bardzo dokładnie określone przez wiele lat na podstawie pomiarów położenia względem teleskopów, a nie innych gwiazd. Wiele wczesnych katalogów ma nadal wartość, ponieważ określanie pozycji i ruchów własnych jest ciągłym ćwiczeniem, w którym łączy się stare obserwacje z najnowszymi pomiarami; godnym uwagi przykładem jest General Catalog of 33 342 Stars (w skrócie GC) opracowany przez amerykańskiego astronoma Benjamina Bossa (1880-1970) i opublikowany w pięciu tomach w latach 1936-197. Najważniejszymi podstawowymi katalogami są seria FK, zapoczątkowana w Berlinie w 1879 r. Trzeci z nich, Dritter Fundamentalkatalog des Berliner Astronomischen Jahrbuchs (w skrócie FK3), opublikowany w 1934 r., zawierał pozycje 1535 gwiazd o jasności granicznej około 7,5 , dla epoki 1950.0. Został przyjęty jako standardowa lista gwiazd podstawowych przez Międzynarodową Unię Astronomiczną (IAU) w 1935 r. I rozpoczęto serię corocznych tomów Pozornych miejsc gwiazd podstawowych, w których przewidywane pozycje gwiazd podstawowych są zestawione w tabeli w odstępach 10-dniowych , korzystając z danych FK. Kolejne katalogi, FK4 i FK5, zostały opublikowane odpowiednio w 1963 i 1988 przez Astronomisches Rechen-Institut, Heidelberg, w imieniu IAU. Pozycje katalogowe są obliczane dla standardowej epoki, dzięki czemu stanowią podstawowy układ odniesienia, do którego można odnieść obserwacje pozycji wszystkich innych ciał. Precyzyjne obserwacje pozycyjne gwiazd fundamentalnych wykonane w wielu obserwatoriach na całym świecie, głównie za pomocą kręgów tranzytowych (a w ostatnich latach fotograficznych tub zenitowych i astrolabiów pryzmatycznych), są łączone w celu aktualizacji i ulepszenia pozycji katalogowych i ruchów właściwych dla tej listy gwiazd podstawowych.

Pierwszy punkt Barana

Alternatywne określenie równonocy wiosennej. Kiedyś (około 2000 lat temu) równonoc wiosenna znajdowała się w konstelacji Barana, ale z powodu precesji już tak nie jest i równonoc wiosenna przeniosła się do Ryb.

Pierwszy punkt Wagi

Alternatywne określenie równonocy jesiennej. Z powodu precesji punkt ten nie leży już w gwiazdozbiorze Wagi, lecz w Pannie

Pole widzenia

Średnica kątowa obszaru nieba widocznego przez teleskop. Kiedy teleskop jest używany wizualnie, odpowiada to obszarowi nieba, który można zobaczyć, gdy oko znajduje się w źrenicy wyjściowej okularu. Pozorne pole kątowe okularu to jego kąt akceptacji: pozorna średnica kątowa koła widzenia, które można zobaczyć, gdy oko znajduje się w źrenicy wyjściowej. Zazwyczaj jest to około 40°, ale w przypadku okularów szerokokątnych może przekraczać 70°. Pole widzenia teleskopu (&teta;) jest powiązane z polem pozornym okularu (θ ) następująco: θ = θ /M, gdzie M jest powiększeniem. W przypadku większości teleskopów pole widzenia jest mniejsze niż jeden stopień, przy czym typowe jest kilka dziesiątych stopnia. teleskopy Schmidta.

Pas Asteroid

Obszar Układu Słonecznego, między orbitami Marsa i Jowisza, gdzie znajduje się najwięcej asteroid, jest znany jako pas główny. Asteroidy krążące w tym regionie są znane jako asteroidy pasa głównego. Pas nie ma ściśle określonych granic. Jeśli chodzi o półosi główne orbit asteroid, zdecydowanie największa koncentracja znajduje się między około 2,1 a 3,25 AU. Te dwie odległości odpowiadają dwóm głównym lukom Kirkwooda, odpowiednio tym określonym przez rezonanse orbitalne 4:1 i 2:1 z Jowiszem. W obrębie szczeliny 4:1 krąży grupa Hungaria, której orbity sięgają około 1,95 AU, w którą asteroidy różnych typów zostały zaburzone rawitacyjnie. Wewnętrzny margines tej grupy jest czasami traktowany jako wewnętrzna krawędź głównego pasa, która nie jest okrągła, ale wyznaczana przez wyraźnie ekscentryczną orbitę Marsa. Poza rezonansem 2:1 znajduje się grupa Cybele, rozciągająca się aż do rezonansu 5:3 i osiągająca maksimum na 3,4 AU, oraz grupa Hilda, skupiona wokół rezonansu 3:2 na 4 AU. Czasami mówi się, że zewnętrzna krawędź głównego pasa jest oznaczona przez samotne (279) Thule, nazwane na cześć odległej północnej krainy z nordyckiej legendy, która krąży w odległości 4,27 AU, czyli odległości odpowiadającej niemal dokładnie rezonansowi 4:3. W głównym pasie właściwym znajduje się kilka rodzin asteroid Hirayama, w szczególności grupy Flora, Phocaea, Koronis, Eos i Themis, oddzielone innymi lukami Kirkwood. Luki te są raczej mniej uprzywilejowanymi regionami niż prawdziwymi lukami; główne odpowiadają rezonansom 7:2, 3:1, 5:2 i 7:3. W 2002 roku potwierdzono istnienie nowej rodziny planetoid. Uważa się, że jest najmłodszy, ma mniej niż 6 milionów lat. David Nesvorny i współpracownicy z Southwest Research Institute w Boulder w Kolorado rozpoznali około 39 planetoid jako należących do tej samej rodziny, badając ich orbity. Prognozując obecne orbity wstecz w czasie, naukowcy odkryli, że zbiegają się one około 5,8 miliona lat temu - więc musiało to być wtedy, gdy powstały z rozpadu większego ciała. Spośród 39, dwie to duże asteroidy. Jedna, zwana (832) Karin, od której pochodzi nazwa całej gromady, ma około 19 km średnicy; drugi, o nazwie (4507) 1990, mierzy około 14 km. Zespół szacuje, że ciało macierzyste miało co najmniej 24,5 km średnicy. Rozmiar ciała macierzystego i fragmentów, które wytworzyło, może stanowić test teoretycznych modeli tego, jak zderzenia rozbijają ciała skaliste. Stosunkowo świeże powierzchnie dwóch większych fragmentów mogą również ujawnić, z czego zbudowane są asteroidy i jak szybko wietrzenie w kosmosie pozostawia na nich małe kratery. Zderzenie w Karin mogło być również odpowiedzialne za niedawno odkryte pasmo pyłu asteroid.

Popielate światło

Pozorne lekkie rozjaśnienie nocnej strony Wenus, czasami widoczne, gdy planeta jest obserwowana jako cienki półksiężyc, w pobliżu gorszej koniunkcji, gdy znajduje się najbliżej Ziemi. Popielate światło mogło zostać po raz pierwszy zaobserwowane przez Giambattista Riccioli w 1643 r., chociaż z jego opisu nie jest całkowicie jasne, czy właśnie to widział; pierwszy jednoznaczny opis sporządził William Derham w 1715 r. Popielate światło, podobnie jak inne zjawiska obserwacyjne na Wenus od dawna zgłaszane przez obserwatorów-amatorów, takie jak czapki guzków i efekt Schrotera, było tematem kontrowersyjnym: nigdy nie zostało zadowalająco sfotografowane , Na przykład. Porównywano go z wyglądu do blasku ziemi (w którym część tarczy sierpa Księżyca w cieniu jest oświetlana światłem słonecznym odbitym od Ziemi), chociaż jest znacznie słabszy i oczywiście nie może mieć porównywalnej przyczyny. Istnieją dwa możliwe fizyczne wyjaśnienia popielatego światła. Po pierwsze, może to być podobne do ziemskiej poświaty, słabego, ale trwałego oświetlenia górnych warstw atmosfery ziemskiej. Jest to spowodowane rekombinacją atomów i cząsteczek, które zostały zjonizowane przez słoneczne promieniowanie ultrafioletowe (atomy i cząsteczki rekombinują z elektronami, które zostały z nich wytrącone w procesie jonizacji). Podczas rekombinacji atomy i cząsteczki emitują słabe promieniowanie o długości fal optycznych. Jeśli proces zachodzi w górnych warstwach atmosfery Wenus, może spowodować silniejszą poświatę powietrza, ponieważ strumień promieniowania słonecznego jest silniejszy bliżej Słońca. Alternatywnie, popielate światło może być wynikiem załamania światła słonecznego w gęstej atmosferze Wenus. Teoretycznie atmosfera jest tak gęsta, że może wystąpić "superrefrakcja": światło może ulec załamaniu na całym obszarze planety. Są tacy, którzy utrzymują, że jest to całkowicie subiektywne zjawisko, że obserwator "widzi" cały dysk jako oświetlony, gdy widoczny jest tylko półksiężyc, zwłaszcza gdy widoczne są wierzchołki wierzchołków (pojaśnienia guzków, wierzchołki półksiężyca).

Pozorny czas słoneczny

Czas liczony na podstawie pozornej pozycji Słońca na niebie. Lokalny pozorny czas słoneczny (lub lokalny pozorny czas) definiuje się jako lokalny kąt godzinny Słońca (kąt między południkiem obserwatora a Słońcem, mierzony na zachód od południka) plus 12 godzin. Tak więc, kiedy Słońce przecina południk w południe, jego kąt godzinowy wynosi zero, a lokalny pozorny czas słoneczny wynosi 0 h + 12 h = 12 godzin; kiedy kąt godzinowy Słońca wzrósł do 6 godzin, lokalny pozorny czas słoneczny wynosi 6 h + 12 h = 18 h i tak dalej. Pozorny czas słoneczny to czas wyświetlany na zegarze słonecznym. W porównaniu do innego, zwykłego zegara, takiego jak wahadło, przyspiesza lub zwalnia nawet o 15 minut.

Program Langlandsa

Program Langlands to zbiór przypuszczeń łączących tematy z teorii liczb i teorii grup, z potencjałem ujednolicenia wielu dziedzin matematyki, które od dawna uważano za fundamentalnie rozdzielone. Po raz pierwszy zaproponowane przez kanadyjskiego matematyka Roberta Langlandsa w latach sześćdziesiątych XX wieku przypuszczenia przybierają formę słownika korespondencji, sugerując, że jeśli jakiś wynik jest prawdziwy w ramach jednej teorii, to analogiczny wynik jest prawdziwy w ramach drugiej. Końcowa praca prowadząca do dowodu ostatniego twierdzenia Fermata była faktycznie wynikiem postępowania zgodnie z programem Langlandsa. Jednakże, chociaż nastąpił zachęcający postęp w tym i kilku innych kierunkach, wiele innych wątków pozostaje otwartych i niesprawdzonych. Niemniej jednak program Langlands jest z pewnością jednym z wielkich jednoczących tematów współczesnej matematyki.

Przedstawiamy dowód

Dowód to argument, który demonstruje wynik nie tylko ponad wszelką wątpliwość, ale ponad wszelką wątpliwość. Taka jest przynajmniej zasada. Jednak w praktyce nie ma ani miejsca, ani czasu, aby sprowadzić każdy argument do pełnej sekwencji logicznych kroków. Szczegóły mogą zatem zostać pominięte jako oczywiste lub trywialne, co może prowadzić do błędów, które unieważniają dowód. Trudno dokładnie określić, co stanowi dowód. Dla niektórych jest to konstrukt socjologiczny - coś, co według matematyków pełni rolę tworzenia pewności. Dla innych jest to przepis, który może sprawdzić maszyna lub Marsjanin rozumiejący składnię logiczną. Istnieje kilka różnych strategii formułowania dowodów, a różne podejścia mogą być mniej lub bardziej skuteczne w przypadku danego problemu. Jedną ze sztuk matematyki jest znalezienie najłatwiejszej lub najbardziej eleganckiej ścieżki do wyniku.

Podstawowa grupa

Jak sama nazwa wskazuje, podstawową grupą przestrzeni topologicznej jest grupa matematyczna związana z obiektem topologicznym, który charakteryzuje dziury i granice obiektu. Jest niezmienna w warunkach homotopii i opiera się na sposobie, w jaki pętle na powierzchni mogą być odkształcane. Pętle to ścieżki w przestrzeni, które zaczynają się i kończą w tym samym punkcie. Dwie pętle są równoważne, jeśli jedną można zdeformować w drugą, a więc podstawowa grupa koduje informacje o kształcie przestrzeni. Jest to pierwsza i najprostsza z serii grup homotopii odnoszących się do przestrzeni wielowymiarowych. Najprostszym sposobem zdefiniowania grupy podstawowej jest ustalenie punktu x w przestrzeni X i rozważenie wszystkich pętli opartych na tym punkcie. Mając dwie pętle, z których każda definiuje szerszą klasę pętli w przestrzeni, możemy tworzyć nowe klasy, wykonując jedną pętlę, a następnie drugą. W ten sposób tworzymy operację na klasach pętli, które tworzą grupę: pętle i ta operacja razem tworzą podstawową grupę przestrzeni. Grupa podstawowa pozostaje niezmieniona, nawet jeśli sama przestrzeń jest zdeformowana. Aby podać przykład, rozważmy prosty torus lub pierścień pierścieniowy jako naszą przestrzeń i wybierz pojedynczy punkt na powierzchni. Stąd możemy zbudować pętlę wokół obwodu torusa otaczającego dziurę i pętlę przechodzącą przez dziurę. Te dwie pętle nie są równoważne - nie możemy zdeformować jednej w drugą - i tworzą szablony dla dwóch klas pętli, którymi można manipulować, tworząc kolejne pętle. Istnieje trzecia klasa pętli, te, które można płynnie zmniejszyć do pierwotnego punktu, i te nie liczą się do grupy podstawowej. Grupę podstawową można wykorzystać do zliczania jednowymiarowych pętli w przestrzeni topologicznej, podczas gdy grupy homotopii o wyższych wymiarach można zdefiniować za pomocą sfer. Zasadniczo dostarczają one informacji o globalnej strukturze przestrzeni, ale niestety są bardzo trudne do obliczenia. Proste niezmienne właściwości, które kodują informacje na różne sposoby, są niezbędne dla wyższych wymiarów

Paradoks Banacha-Tarskiego

Paradoks Banacha-Tarskiego polega na tym, że trójwymiarową, stałą kulę można posiekać na skończoną liczbę kawałków, które następnie można przestawić, aby uzyskać dwie kule identyczne z pierwszą. Alternatywnie, małą solidną kulkę można rozciąć i ponownie złożyć w kulkę o dwukrotnie większym promieniu. W obu przypadkach wycięte kawałki nie są rozciągane ani w inny sposób zniekształcane. To wyraźnie brzmi jak nonsens: cięcie i przesuwanie kawałków nie może zmienić ich głośności, więc głośność na początku musi być równa głośności na końcu. Jest to jednak prawdziwe tylko wtedy, gdy pojęcie objętości ma sens dla elementów użytych w konstrukcji. W przypadku piłki fizycznej jest to oczywiste, ale w przypadku piłki matematycznej mogą istnieć inne opcje. Wynik opiera się na istnieniu niemierzalnych zbiorów, zbiorów punktów, które nie mają tradycyjnej objętości i wymaga niezliczonych wyborów w celu określenia sposobu podziału piłki.

Przedstawiamy topologię

Topologia to gałąź matematyki, która opisuje kształty i określa, kiedy są one równoważne. Dziedzina obejmuje rozważanie ważnych właściwości kształtów i sposobów ich rozpoznawania. W topologii pączek i kubek do kawy można sklasyfikować jako "to samo", ponieważ każdy z nich zawiera jedną powierzchnię i jeden otwór. Niektóre proste przykłady obiektów topologicznych to kształty, które można zbudować z kartki papieru, sklejając ze sobą jej boki. Sklej ze sobą dwa przeciwległe boki, a otrzymasz rurkę lub cylinder; sklejenie pozostałych dwóch boków razem tworzy pączek lub torus. Ale dwa inne obiekty, wstęgę Möbiusa i butelkę Kleina można stworzyć - teoretycznie - dodając odpowiednie skręty. Idee topologiczne są używane w skomputeryzowanych programach rozpoznawania i grafice komputerowej. Można je również zastosować do problemów, takich jak rozmieszczenie masztów telefonii komórkowej.

Przedstawiamy teorię grafów

Teoria grafów to nauka o powiązaniach. W przeciwieństwie do wykresów funkcji, wykresy w tym kontekście składają się z abstrakcyjnych punktów lub wierzchołków połączonych liniami lub krawędziami. Sekwencja wierzchołków połączonych krawędziami nazywana jest ścieżką. Wykresy stanowią użyteczny sposób analizowania złożonych problemów kombinatorycznych. Często rozwiązania obejmują zliczanie liczby ścieżek o danej długości w grafie lub zrozumienie podgrafów zawartych w grafie. Wiele wczesnych zastosowań teorii grafów rozwinęło się z badania obwodów elektrycznych, z ważeniami na krawędziach odzwierciedlającymi przepływ prądu. Ważone wykresy przepływu przez rurociągi lub łańcuchy dostaw są również wykorzystywane do ustalania maksymalnych przepływów przez sieci, pomagając w modelowaniu procesów fizycznych lub logistycznych. Niedawno Internet był postrzegany jako wykres, a wiele nowoczesnych modeli interakcji między chemikaliami a genami w komórkach również opiera się na teorii grafów.

Powierzchnie Riemanna

Powierzchnia Riemanna to taka, na której wielowartościowa funkcja płaszczyzny zespolonej staje się jednowartościowa na powierzchni. Logarytm naturalny ln(z) liczby zespolonej z=|z|e wynosi ln(|z|) +iθ. Ale ponieważ e2iπ = 1, używając tożsamości Eulera z = |z| ei(θ+2π) , ln(z), więc jest również ln(|z|) + i(θ + 2π) . W rzeczywistości e2kπ dla wszystkich wartości całkowitych k, więc ln(z) = ln(|z|) + i(θ + 2kπ) dla dowolnej liczby całkowitej k. Jest to wielowartościowa funkcja złożona - nieco innym przykładem jest pierwiastek kwadratowy z z. Pokazana obok powierzchnia Riemanna usuwa wielowartościowy charakter logarytmu naturalnego oddzielając różne gałęzie logarytmów. Jeśli poruszamy się wokół środkowej kolumny o jeden obrót lub 2π radianów, nie wracamy w to samo miejsce, jak na płaszczyźnie, a to pozwala na jednowartościowość logarytmu na powierzchni. Ogólna teoria powierzchni Riemanna pokazuje, jak tworzyć te bardziej skomplikowane modele płaszczyzny zespolonej, aby różne funkcje były jednowartościowe.



Potworny bimber

Potworne przypuszczenia bimbru ujawniają powiązania między dwoma różnymi dziedzinami matematyki. Zostały one zaproponowane przez brytyjskich matematyków Johna Conwaya i Simona Nortona po tym, jak John Kay wspomniał o dziwnym zbiegu okoliczności podczas seminarium w 1978 roku. Kay zauważył, że współczynnik rozwinięcia funkcji zdefiniowanej w teorii liczb przez Felixa Kleina wynosił 196 884, czyli tylko jedną cyfrę od 196 883, wielkości grupy potworów w postaci macierzowej. Odpowiedź na pytanie, dlaczego te dwa obszary - reprezentacje grupy potworów z jednej strony i algebraiczna teoria liczb z drugiej - są tak ściśle powiązane, wykorzystuje pomysły z jeszcze innej dziedziny matematyki, algebr operatorów wierzchołków fizyki teoretycznej. W pracy, która przyniosła mu medal Fieldsa, najwyższą nagrodę w dziedzinie matematyki, Richard Borcherds wykazał, że konforemna teoria pola fizyki teoretycznej wyjaśnia ten głęboki związek. Jednak wiele szczegółów tego związku między teoriami kwantowymi, algebrą, topologią i teorią liczb wciąż nie jest zrozumiałych.

Pierścienie

Pierścień to abstrakcyjna struktura matematyczna zawierająca zestaw elementów wraz z dwiema operacjami binarnymi. Jest to w przeciwieństwie do grupy, która zawiera zestaw elementów i pojedynczą operację binarną. W teorii pierścieni operacje są zwykle nazywane dodawaniem + i mnożeniem × i podobnie jak w przypadku grup, gdy jedna z operacji jest wykonywana na dwóch elementach zbioru, wynikiem powinien być inny element w zbiorze, oraz stąd w ringu. W przeciwieństwie do grup, gdzie nie ma założenia, że operacja w grupie jest przemienna, operacja addytywna grupy musi być przemienna. Innymi słowy, dla dowolnych elementów aib a + b musi być równe b + a. Musi też istnieć addytywna tożsamość i odwrotność, tak aby elementy pierścienia tworzyły grupę pod dodawaniem. Operacja multiplikatywna musi być asocjacyjna. Wreszcie, muszą obowiązywać również dwa prawa, które określają, jak zachowują się kombinacje operacji addytywnych i multiplikatywnych. Te prawa sprawiają, że mnożenie jest rozdzielne względem dodawania:

a × (b + do) = (a × b) + (a × do)
oraz (a + b) × c = (a × c) + (b × c)

Liczby całkowite, liczby wymierne i liczby rzeczywiste są pierścieniami. Jednak ogólny pierścień ma właściwości, które różnią się od tych przykładów. Na przykład, jeśli a ≠ 0 , gdzie 0 jest addytywną tożsamością, elementem, który w połączeniu z jakimkolwiek innym elementem za pomocą operacji dodawania pozostawia ten element niezmieniony, i jeśli a × b = 0, to nie możemy koniecznie stwierdzić, że b = 0, nawet jeśli byłoby to oczywiste dla liczb wymiernych, całkowitych lub rzeczywistych. Z podobnych powodów, jeśli a × b = a × c, to b i c również niekoniecznie są równe. Pomimo tych ograniczeń pierścienie pojawiają się naturalnie w wielu dziedzinach matematyki, zwłaszcza tych związanych z teorią grup. Aby umożliwić takie funkcje, jak anulowanie multiplikatywne, należy nałożyć dalsze ograniczenia na strukturę algebraiczną, prowadzącą do pól

Pola

Pole jest strukturą algebraiczną zawierającą zbiór i dwie operacje binarne. Podobnie jak w przypadku pierścienia, operacje te są znane jako dodawanie i mnożenie, i podobnie zbiór wraz z operacją dodawania tworzy grupę przemienną. Jednak mnożenie jest również przemienne w polu, więc dla dowolnych elementów a i b a × b = b × a zbiór, z wyjątkiem addytywnego elementu tożsamości, tworzy grupę przemienną z operacją multiplikatywną. Obowiązują również prawa rozdzielności pierścienia. Oznacza to, że podział jest możliwy w ciele lub we wszystkich elementach z wyjątkiem tożsamości addytywnej i oznacza, że inaczej niż w pierścieniach, jeśli a × b = a × c i a ? 0, to b = c. Zatem pole ma więcej cech, które mają standardowe liczby przy dodawaniu i mnożeniu niż pierścień. Liczby całkowite, liczby wymierne i liczby rzeczywiste są ciałami, a także pierścieniami. Innym przykładem jest zbiór liczb postaci, a + b√2w której a i b są wymierne.

Proste grupy

Grupy proste to grupy, które nie mają nietrywialnych grup ilorazowych. Ich jedynymi normalnymi podgrupami są albo tożsamość, albo sama pierwotna grupa. Jest to prawie dokładnie analogiczne do liczb pierwszych, gdzie liczba pierwsza ma tylko jeden i siebie jako czynniki. Podobnie jak liczby pierwsze, istnieje nieskończenie wiele grup prostych. Jednak w przeciwieństwie do liczb pierwszych, proste grupy można zgrabnie sklasyfikować. Sklasyfikowanie w 2004 roku wszystkich skończonych grup prostych należy do największych osiągnięć matematycznych ostatnich pięćdziesięciu lat. Do grup prostych należą grupy cykliczne pierwszego rzędu i rodzina grup naprzemiennych, które pojawiają się naturalnie w badaniu zbiorów skończonych. Istnieje 16 innych rodzin grup prostych, zwanych grupami Lietype, oraz 26 wyjątków, pojedynczych przypadków specjalnych, zwanych grupami sporadycznymi. Spośród nich 20 jest związanych z największym z wyjątków, grupą Monster. Pozostałych sześciu to pariasi

Podgrupy i grupy ilorazowe

Podgrupa to podzbiór grupy, który spełnia aksjomaty grupy. Ponieważ element tożsamości {e} sam jest grupą, zawsze istnieje co najmniej jedna podgrupa. Grupa symetrii trójkąta równobocznego to {e, a, a2, b, ab, a2b}, gdzie a to obrót o 120° wokół środka, a b to odbicie na linii symetrii przechodzącej przez środek. Ta grupa ma dwie oczywiste nietrywialne podgrupy, obroty {e, a, a2} i odbicia {e, b}. Oba są przykładami grup cyklicznych, w których wszystkie elementy są kompozycjami jednego pierwiastka. Jeśli H jest podgrupą G, a ghg-1 leży w obrębie H dla wszystkich h w H i g w G, to H nazywamy podgrupą normalną. Normalne podgrupy pozwalają nam konstruować nowe grupy ze starych. Grupa ilorazowa to grupa zbudowana z elementów grupy i jednej z jej normalnych podgrup. Jeśli H jest normalną podgrupą grupy G, to dla dowolnych dwóch elementów a i b w G albo aH = bH, gdzie xH jest zbiorem wszystkich punktów postaci xh dla pewnego h w H, albo te dwa zbiory mają żadnych elementów wspólnych. Oznacza to, że możemy myśleć o tych zbiorach jako o elementach nowego zbioru, a zgodnie z prawem naturalnej kombinacji (aH)(bH) = abH okazuje się, że jest to nowa grupa, zwana grupą ilorazową i oznaczona jako G / H. Grupa ilorazowa i definiująca ją podgrupa normalna skutecznie działają jako faktoryzacja grupy G na mniejsze grupy, co pomaga nam zrozumieć pierwotną grupę. Te mniejsze grupy działają jak elementy budulcowe grupy w taki sam sposób, w jaki struktura liczb jest opisana przez rozkład na czynniki pierwsze. Dla grup rolę liczb pierwszych odgrywają grupy proste, czyli te, które nie mają innych nietrywialnych podgrup normalnych niż one same.

Przedstawiamy algebrę abstrakcyjną

Algebra abstrakcyjna to badanie struktury narzuconej przez różne zasady łączenia elementów zbioru. Reguły te naśladują różne aspekty znanych operacji dodawania i mnożenia zwykłych liczb, a utworzone struktury obejmują grupy, pola, pierścienie i przestrzenie wektorowe. Na przykład przestrzeń wektorowa jest strukturą abstrakcyjną zawierającą zestaw wektorów oraz powiązane z nimi reguły. Reguły te opisują, jak zachowują się kombinacje obiektów w strukturze i mogą być skodyfikowane jako krótka lista właściwości. W przestrzeniach wektorowych reguły opisują dodawanie wektorów i mnożenie przez skalar. To odejście od jawnych zastosowań w rzeczywistej przestrzeni w kierunku bardziej abstrakcyjnego zestawu właściwości jest typowe dla sposobu, w jaki matematycy rozwijają idee. Pomimo swojej abstrakcji i ograniczeń, te niesamowite struktury mają daleko idące implikacje w obszarach od struktury molekularnej po topologię.

Przestrzeń zerowa

Przestrzeń zerowa, znana również jako jądro macierzy, jest zbiorem wszystkich wektorów odwzorowanych na wektor zerowy w wyniku działania transformacji liniowej. Dla macierzy M, gdzie Mr opisuje efekt przekształcenia liniowego na wektor r, przestrzeń zerowa N jest zbiorem punktów, dla których Mr = 0. Wymiar tej przestrzeni zerowej jest znany jako jej wartość zerowa. Aby zbadać rozmiar lub wymiar przekształconych wektorów, rozważmy przestrzeń obrazu Im(M): jest to zbiór punktów b, dla których Mr = b dla pewnej wartości r. Wtedy ranga M jest wymiarem jej przestrzeni obrazowej. Co więcej, jeśli Mr = b ma jedno rozwiązanie dla danego b, to ma przestrzeń rozwiązań równą wymiarowi N. Dzieje się tak, ponieważ dodanie dowolnego wektora w N do znanego rozwiązania jest również rozwiązaniem. Więc jeśli b jest na obrazie M, istnieje rozwiązanie, a wielość rozwiązań jest opisana wymiarem N. Ponieważ efekt transformacji liniowej można wywnioskować z jej działania na zbiór elementów bazowych, nie powinien dziwić, że rozmiar lub wymiar zbioru punktów w obrazie transformacji, Im(M), jest równy liczbie liniowo niezależnych wektorów w przekształconych elementach bazowych. jeśli ta liczba wynosi k, a pracujemy w n wymiarach, to istnieje n - k liniowo niezależnych wektorów, które odwzorowują wektor zerowy. Innymi słowy, wymiar obrazu transformacji (jego ranga) plus wymiar jego przestrzeni zerowej (jej zerowość) równa się wymiarowi przestrzeni wektorowej, w której pracujemy. Może to nie wydawać się wielką sprawą, ale jest rodzajem twierdzenia o dekompozycji, które uwielbiają matematycy i ma ważne konsekwencje. Ponieważ wiele problemów, takich jak liniowe równania różniczkowe, można wyrazić w tym języku, bardzo dokładny opis przestrzeni rozwiązań z tego wyniku jest używany w kilku obszarach matematyki.

Podstawowe twierdzenie rachunku różniczkowego

Podstawowe twierdzenie rachunku różniczkowego głosi, że całkowanie jest przeciwieństwem różniczkowania. Wykorzystuje pomysł, że całkę funkcji f można traktować jako nową funkcję, powiedzmy F (x), górnej granicy całki, pozostawiając nieokreśloną dolną granicę. Więc



Zgodnie z konwencją jest to często zapisywane jako



F(x) nazywa się całką nieoznaczoną, a ponieważ dolna granica nie jest określona, jest ona definiowana tylko do stałej, zwanej stałą całkowania. Zmiany F(x) odzwierciedlają zmiany pola pod krzywą spowodowane niewielkimi zmianami górnej granicy. Ponieważ pochodna stałej wynosi zero, pochodna funkcji F(x) nie zależy od stałej całkowania i okazuje się, że jest równa pierwotnej funkcji ?(x). Więc



To jest podstawowe twierdzenie rachunku różniczkowego. Powiązanym wynikiem jest to, że gdzie c jest stałą całkowania. Jest to użyteczny sposób obliczania wielu całek.

Przedstawiamy funkcje

Funkcje reprezentują relacje między zmiennymi matematycznymi. Pobierają dane wejściowe, manipulują nimi w jakiś sposób i wytwarzają dane wyjściowe. Na przykład funkcja f(x) = x + 2 przyjmuje na wejściu liczbę x i daje wynik f(x) o dwa więcej niż x. Bardziej wyrafinowane przykłady obejmują funkcje trygonometryczne, wielomiany i szeregi potęgowe, ale trudno jest wykonać jakąkolwiek matematykę bez założenia funkcjonalnej zależności między zmiennymi. Funkcja nie musi być zdefiniowana dla wszystkich wartości x. Można go określić tylko dla pewnego podzbioru wartości, zwanego dziedziną ?. Rozpiętość możliwych wyjść funkcji jest jej zakresem. Zbiór rzeczywistych wyników generowanych przez funkcję działającą na podzbiorze dziedziny to obraz. Pomimo ich znaczenia, niezwykle niewiele funkcji elementarnych można łatwo zdefiniować i użyć. Większość innych jest reprezentowana lub przybliżona przy użyciu tych wyrażeń elementarnych.

Podstawowe twierdzenie algebry

Podstawowe twierdzenia to wyniki, które uważa się za mające szczególną głębię i centralne znaczenie w dziedzinie matematyki. Podstawowe twierdzenie algebry opisuje miejsca zerowe wielomianu ogólnego i potwierdza przypuszczenie z równań kwadratowych i sześciennych, że liczba rzeczywistych rozwiązań równania wielomianu n-tego stopnia jest ograniczona przez n. Czyni to poprzez rozszerzenie naszego rozumienia wielomianów poza te ze współczynnikami liczb rzeczywistych, na te ze współczynnikami liczb zespolonych. Podstawowe twierdzenie daje rozkład wielomianów na czynniki podobny do rozkładu liczb na czynniki pierwsze. Stwierdza, że a0 + a1x + a2x2 + &he;llip; + anxn, można zapisać jako iloczyn n warunków: an(x - z1) . . . (x - zn gdzie z1, . . . , zn są liczbami zespolonymi, z których niektóre mogą mieć zerową część urojoną, a zatem być liczbami rzeczywistymi. Jeśli wszystkie współczynniki ai wielomianu są liczbami rzeczywistymi, to liczby zespolone z niezerowymi częściami urojonymi występują w zespolonych parach sprzężonych. Jeśli wielomian jest równy zeru, to przynajmniej jeden z wyrazów w nawiasach musi być równy zeru i odwrotnie. Zatem ten wzór mówi nam, że wielomian n-tego stopnia ma n rozwiązań lub pierwiastków, chociaż niektóre mogą się powtarzać, a niektóre mogą nie być liczbami rzeczywistymi. Powtarzający się pierwiastek to taki, który pojawia się więcej niż jeden raz, na przykład (x ? a)2 = 0 ma jedno rozwiązanie, a, ale powtarza się dwukrotnie, raz dla każdego nawiasu. Wynik ten przypisuje się wielkiemu niemieckiemu matematykowi Karlowi Gaussowi, który opublikował go w 1799 roku. Jednak w dowodzie Gaussa była luka i został on rygorystycznie ukończony dopiero w 1920 roku.

Parabole

Parabola to jeden z odcinków stożkowych, uzyskany przez przecięcie stożka płaszczyzną równoległą do powierzchni stożka. Ma pojedynczą wartość maksymalną lub minimalną, a w algebrze określa ją równanie, w którym jedna zmienna jest równa funkcji kwadratowej drugiej, y = ax2 + bx + c. Najprostszym przykładem jest y = x2. Ponieważ x2 jest większe od zera zarówno dla wartości dodatnich, jak i ujemnych, najmniejszą wartością, jaką może przyjąć y, jest zero, gdy x = 0. Co więcej, gdy wielkość x staje się bardzo duża, to samo dzieje się z x2. Parabole są przydatne do opisu ruchu obiektów doświadczających stałego przyspieszenia, ponieważ odległość, jaką pokonuje przyspieszający obiekt, jest proporcjonalna do kwadratu danego przedziału czasu. Na przykład wyidealizowana trajektoria pocisku, takiego jak kula armatnia, ma stałą prędkość poziomą w kierunku x, ale ma na nią wpływ przyspieszenie spowodowane grawitacją działającą w dół w kierunku y

Problem z pakowaniem kulek

Problem upakowania kulek polega na ustaleniu najefektywniejszego ułożenia kulek w pudełku - tj. jak należy ułożyć kulki, aby zminimalizować ilość niezajętej przestrzeni? Pomimo tego, że najbardziej dotyczy sklepu spożywczego pakującego pomarańcze, problem ten ma bogatą historię, a pomarańcze zostały zastąpione kulami armatnimi. Siedemnastowieczny niemiecki astronom i teoretyk Johannes Kepler przypuszczał, że prosta konfiguracja uzyskana poprzez rozpoczęcie od kwadratowego poziomego układu sfer, a następnie umieszczenie kolejnej warstwy w szczelinach utworzonych przez te i tak dalej, jest najlepsza. Kepler obliczył, że zajmuje to nieco ponad 74 procent dostępnej przestrzeni - podobnie jak powiązany układ egagonalny. Bardzo trudno było udowodnić, że te dwie rzeczy są rzeczywiście najlepszymi zamówieniami. Wyczerpujący dowód wykorzystujący komputery do analizy wielu różnych szczególnych przypadków został ukończony w 2003 roku.

Parkietaże

Mówi się, że dwuwymiarowe kształty tworzą mozaikę regionu, jeśli mogą pasować do siebie obok siebie, bez przerw lub nakładania się, aby pokryć region. Spośród wielokątów foremnych tylko czworoboczny kwadrat i sześcioboczny sześciokąt mogą samodzielnie wykonać mozaikowanie całej płaszczyzny. Bardziej skomplikowane teselacje płaszczyzny można konstruować za pomocą kombinacji kształtów. Najprostsze, znane jako kafelki okresowe, mają symetrię translacyjną. Oznacza to, że wzór można przesunąć w określonym kierunku, aby dokładnie pasował do siebie. Wśród regularnych wielościanów tylko sześcian może teselację przestrzeni trójwymiarowej, ale stosując bardziej skomplikowane wielościany można uzyskać nieskończenie wiele teselacji zwanych plastrami miodu. Są one ważne w chemii kryształów, gdzie wierzchołki wielościanów wyznaczają pozycje atomów w krysztale. Analiza plastrów miodu ujawnia 230 niezależnych teselacji, co ogranicza zakres możliwych struktur krystalicznych.

Przedstawiamy symetrię

Mówi się, że obiekt lub obraz jest symetryczny, jeśli jego kształt pozostaje zasadniczo taki sam po przesunięciu lub przekształceniu. W geometrii przekształcenia używane do zdefiniowania symetrii to te, które zachowują długość. Te przekształcenia to odbicia, lustrzane symetrie wokół linii dla geometrii dwuwymiarowej lub płaszczyzny dla trzech wymiarów; obroty, w których obiekt porusza się wokół płaszczyzny lub obraca się wokół osi; oraz translacje, w których obiekt porusza się w określonym kierunku. Te działania można również łączyć. Jeśli zastosowanie danej transformacji do obiektu nie wydaje się go zmieniać, mówi się, że obiekt jest niezmienny w ramach transformacji. Symetria jest również przydatna w innych dziedzinach matematyki, gdzie każda operacja na obiekcie matematycznym może być uznana za symetryczną, jeśli zachowuje jakąś właściwość tego obiektu. Jest to ważne pojęcie używane przy definiowaniu grup operacji

Przystawanie

Mówi się, że dwa obiekty są przystające, jeśli mają ten sam kształt i rozmiar. Zatem dwa trójkąty są przystające, jeśli są podobne - ten sam kształt - a długości odpowiadającego im boku są równe - ten sam rozmiar. Współczynnik skalowania między nimi wynosi 1. Zauważ, że kongruencja niekoniecznie oznacza, że jeden trójkąt może być idealnie dopasowany do jednego trójkąta, po prostu przez translacje w płaszczyźnie. Dwa przystające trójkąty mogą być swoimi lustrzanymi odbiciami, które można dopasować tylko fizycznie, podnosząc jeden z nich całkowicie z płaszczyzny. Dwa ogólne trójkąty są przystające, jeśli którykolwiek z następujących trzech zestawów wielkości jest taki sam: długości trzech boków; długości dwóch boków i kąt między nimi; lub długość jednego boku i kąty wykonane z drugimi bokami na każdym końcu. Zatem którekolwiek z tych trzech kryteriów wystarczy do określenia trójkąta.

Podobieństwo

Mówi się, że dwa obiekty są podobne, jeśli są przeskalowanymi wersjami siebie. To jeden z wielu sposobów na powiedzenie, że dwa obiekty mają ten sam kształt. W przypadku trójkątów, jeśli trzy kąty w jednym trójkącie są równe kątom drugiego, to są one podobne. Oznacza to równoważnie, że stosunek długości dwóch boków jest taki sam w obu trójkątach. Rozważając inne obiekty geometryczne, takie jak wielokąty i krzywe, należy spełnić inne kryteria. Na przykład mówi się, że dwa wielokąty foremne są podobne, jeśli mają taką samą liczbę boków. Termin podobieństwo lub transformacja podobieństwa jest również używany do opisania operacji skalowania, za pomocą której obiekt jest przekształcany w podobny obiekt. Transformacje podobieństwa mnożą współrzędne kartezjańskie wszystkich punktów w przestrzeni euklidesowej przez ten sam współczynnik, zmniejszając lub zwiększając rozmiar obiektu bez zmiany jego kształtu.

Pomiar kątów

Historycznie rzecz biorąc, mierzenie kątów między dwiema liniami polegało na narysowaniu okręgu wokół ich punktu przecięcia i podzieleniu go na kilka równych odcinków lub jednostek. Starożytni astronomowie mezopotamscy wprowadzili pomysł wykorzystania 360 takich podziałów, które dziś znamy jako stopnie. Podzielili również jednostki stopni na 60 równych minut, z których każda zawiera 60 równych sekund. Aby uniknąć pomyłek z jednostkami czasu, te mniejsze podpodziały są często nazywane minutami łuku i sekundami łuku. W ten sposób miarę kąta uzyskuje się obliczając, ile stopni, minut i sekund składa się na kąt. Liczby 60 i 360 są bardzo wygodne w użyciu w tym kontekście, ponieważ 60 można podzielić przez 1, 2, 3, 4, 5 lub 6 i nadal daje liczbę całkowitą. Jednak określone jednostki nie są niezbędne do pomiaru kąta. Podstawową ideą jest to, że możemy myśleć o kącie jako o proporcji okręgu, który jest otoczony dwiema liniami tworzącymi kąt.

Postępy arytmetyczne

Postęp arytmetyczny to uporządkowana lista liczb, w której różnica między kolejnymi wyrazami jest stała. Przykładem jest 0, 13, 26, 39, 52, . . . , gdzie stała wspólna różnica wynosi 13. Jeśli ta wspólna różnica jest dodatnia, taki ciąg będzie dążył do nieskończoności. Jeśli wspólny termin jest ujemny, ciąg ma tendencję do ujemnej nieskończoności. Niedawno udowodnione twierdzenie Greena-Tao (patrz strona 316) opisuje występowanie długich ciągów arytmetycznych liczb pierwszych. Sumy częściowe progresji arytmetycznej można stosunkowo łatwo obliczyć za pomocą małej sztuczki. Na przykład, jaka jest suma liczb od 1 do 100? Prostym sposobem na to jest wypisanie sumy dwa razy, raz do przodu i raz do tyłu, tworząc kolumny z sumą 101. Ponieważ jest ich 100, całkowita suma to 100 pomnożone przez 101, podzielone przez 2. Ogólnie rzecz biorąc, to Argument pokazuje, że suma dowolnego ciągu arytmetycznego jest dana wzorem:

a + 2a + 3a + … + na = 1/2 na(n+1)


Postępy geometryczne

Postęp geometryczny to uporządkowana lista liczb, w której każdy kolejny składnik jest iloczynem terminu poprzedniego i liczby stałej. Przykładem jest 1, 4, 16, 64, 256, . . . gdzie stały mnożnik, znany jako wspólny stosunek r, wynosi 4. Częściowa suma postępu geometrycznego wynosi Sn = a + ar + ar2 + … + arn . Jeśli moduł r jest większy niż 1, to rozbiega się on do plus lub minus nieskończoności, ale jeśli moduł r jest mniejszy niż 1, to szereg graniczny, zwany szeregiem geometrycznym, dąży do granicy S= a / (1-r) . Postępy geometryczne pojawiają się w wielu problemach matematycznych i mają fundamentalne znaczenie dla badania procentu składanego i wartości w rachunkowości. Wielu matematyków twierdziłoby, że rozwiązują również paradoks Zenona, ponieważ sumy pokonanego dystansu i czasu zajętego przez zająca to progresje geometryczne, które sumują się do dystansu rasy.


Polowanie

•  Pierwsi ludzie, którzy przybyli do Egiptu, polowali na dzikie zwierzęta, aby przeżyć. Należały do nich strusie, gazele i żyrafy. Sceny tych wczesnych pościgów są przedstawione w prehistorycznej sztuce jaskiniowej w Egipcie.
•  Na hipopotamy polowali mężczyźni w łodziach papirusowych uzbrojonych w harpuny. Stało się tak z powodu szkód, jakie wyrządzały uprawom.
•  Ptaki stanowiły bogate źródło pożywienia, a polowano na nie i zabijano je rzucając drewnianymi miotełkami. Psy i koty szkolono do zbierania powalonych ptaków.
•  Małe ptaki łapano w sieci. Duża liczba migrujących gatunków została złapana, gdy wylądowały po przekroczeniu Morza Śródziemnego.
•  Wiele przykładów egipskich obrazów ściennych przedstawia ptaki łapane w sieci. Miało to prawdopodobnie zilustrować zachowanie harmonii, z walczącymi ptakami w sieciach reprezentującymi tłumienie zła.
•  Ryby łowiono zazwyczaj w kosze wykonane z gałęzi wierzby lub w sieci trzymane między dwiema łodziami. Większe ryby pokonywano włóczniami. Wędkowanie było również sposobem na relaks i spędzenie dnia nad rzeką.
•  Wędkowanie może być niebezpieczne. Jeden gatunek suma był uzbrojony w trujący kręgosłup. Egipska płaskorzeźba przedstawia mężczyznę wyciągającego jedną z tych ryb z połowu i wyrywającego niebezpieczny kręgosłup.
•  Zamożni Egipcjanie mogli być jednymi z pierwszych ludzi, którzy polowali dla przyjemności. Gonili zwierzęta, takie jak antylopy, lisy i zające dla sportu, wraz z bardziej niebezpiecznymi dzikimi bykami, słoniami i lwami.
•  Egipskie sceny polowań często pokazują królów tropiących dzikie bestie na zamkniętych terenach strzeżonych przez żołnierzy. Te sceny mają ukryte znaczenie. Dzikie stworzenia były związane z niegodziwym bogiem Setem, więc te dzieła sztuki symbolizowały triumf haraoh nad złem.


Pogrzeby i pochówki

•  Rodzaj pochówku starożytnego Egipcjanina zależał od ich bogactwa. Większość chłopów została pochowana w płytkich okrągłych dołach leżących po lewej stronie, zwrócona ku zachodowi, z kilkoma ich dobytkiem rozrzuconymi dookoła.
•  Dla bogatych Egipcjan pogrzeby były długimi okazjami. Zmarli zostali zabrani na miejsce spoczynku w orszaku pogrzebowym z księżmi, członkami rodziny, a nawet grupą zawodowych żałobników.
•  Rodzina szła za trumną. Na znak szacunku mężczyźni byli nieogoleni, a kobiety nosiły niebieskie opaski na głowę.
•  Składano ofiary w imieniu faraona, ponieważ był on łącznikiem między ludźmi a bogami. Od najstarszego syna oczekiwano wówczas, że będzie wykonywał rytuały, które należały do obowiązków spadkobiercy i następcy.
•  Mumia zmarłego została przetransportowana do miejsca ostatecznego spoczynku, gdzie dokonano rytuału "Otwarcie Ust", aby przywrócić mumię zmysły, aby mogła widzieć, oddychać i słyszeć ponownie w życiu pozagrobowym.
•  W Rytuale Ofiarowania kapłan recytował zaklęcia, aby zapewnić duchowi zmarłego wszystko, czego potrzebował w życiu pozagrobowym.
•  W czasach Starego Państwa bogaci byli chowani w wielkich grobowcach zwanych mastabami. Uważano je za domy zmarłych i zawierały pomieszczenia na wszystko, czego zmarły mógł potrzebować w życiu pozagrobowym.
•  Mastaby zawierały kaplice wyposażone w fałszywe drzwi. Egipcjanie wierzyli, że duch zmarłego może przez nich przejść, aby otrzymać ofiary, a następnie powrócić do życia pozagrobowego. Zmarłym pozostawiano także jedzenie i picie.
•  Wierzono, że dusza zmarłych podróżuje ze słońcem dookoła świata. Model zmarłego w łodzi był często umieszczany w grobowcach począwszy od Państwa Środka, aby reprezentować tę podróż.
•  Pod koniec Nowego Państwa i pod groźbą napadów na grobowce wystawne grobowce z drogimi trumnami i wyposażeniem zostały zastąpione bardziej tajnymi pochówkami w miejscach, które można było łatwiej chronić.


Polityka i rząd

•  Starożytni Egipcjanie pozostawili wiele dowodów na to, jak zarządzano ich krajem. Źródła pisane i archeologiczne ujawniają podaż i popyt na takie przedmioty jak zboże.
•  Wszystko zostało spisane przez skrybów. Odzyskane dokumenty obejmują testamenty, tytuły własności, spisy ludności, listy poboru, nakazy, notatki, listy podatkowe i listy.
•  Najważniejszą osobą w Egipcie po faraonie był wezyr (premier). Najwcześniejszym znanym posiadaczem tego stanowiska był Menka.
•  Wezyr był odpowiedzialny za nadzorowanie rozwoju zabytków królewskich oraz rejestrację osób i mienia dla celów podatkowych. Jego tytuły były High Priest of Heliopolis i Master of Works.
•  Skrybowie odgrywali kluczową rolę w każdym aspekcie rządów, od obliczania podatków po sporządzanie projektów budowlanych i sporządzanie raportów wojennych.
•  Egipt był zarządzany lokalnie przez szereg okręgów administracyjnych zwanych nomami. W sumie było 42 nomów - 22 w Górnym Egipcie i 20 w Dolnym Egipcie. Każdym nomem rządził członek rodziny królewskiej lub osoba wyznaczona przez faraona. Nazywano ich nomarchami.
•  Sprawami zagranicznymi kierowali guberatorowie obcych prowincji. Dyplomaci podróżowali między krajami.
•  Możliwe było pokonanie barier klasowych i zdobycie wysokiego urzędu ze skromnego środowiska, jak zauważył pisarz imieniem Ptahhoptep: "Nie bądź arogancki wobec (człowieka godnego) za znajomość jego poprzedniego stanu; Szanuj go za to, co osiągnął własnym wysiłkiem".
•  Do czasu Nowego Państwa administracja narodowa została podzielona na trzy części - dynastię, administrację wewnętrzną i sprawy zewnętrzne.
•  Sama administracja wewnętrzna została podzielona na cztery części - domenę królewską, wojsko i marynarkę wojenną, hierarchię religijną i urzędników cywilnych.


Prawo i porządek

•  Za zapobieganie przestępczości odpowiadali lokalni urzędnicy i siły policyjne finansowane przez egipski skarbiec. Badali incydenty w następstwie skarg. Patrole policyjne wykorzystywały psy, a czasami tresowane małpy!
•  Sprawy zostały skonstruowane przeciwko podejrzanym przez przesłuchanie, ponowne uchwalenie i sprawdzenie zapisów. W niektórych przypadkach wydaje się, że pobito, aby wydobyć informacje.
•  Wydaje się, że nie było żadnych spisanych praw ani prawników. Sprawy były rozpatrywane przez grupy sędziów, którzy mieliby inne zawody.
•  Starożytni Egipcjanie wierzyli, że sprawiedliwość spoczywa na bogach, zarówno na Ziemi, jak i w życiu pozagrobowym. Faraonowie utrzymywali sprawiedliwość na Ziemi, ponieważ wierzono, że są żywym ucieleśnieniem bogów.
•  Szefem egipskiego systemu prawnego był wezyr, ustępujący jedynie faraonowi. Sądy były prowadzone przez sędziów.
•  Urząd sędziego był bardzo ceniony i stał się cenionym zawodem.
•  Egipcjanie postawieni przed sądem prawdopodobnie reprezentowaliby samych siebie. Wszelkie wcześniejsze zapisy zostałyby wzięte pod uwagę przez sędziego, a oskarżony musiałby przysiąc na swojego ulubionego boga, że mówi prawdę.
•  Kradzież i otrzymywanie skradzionych towarów były powszechnymi przestępstwami w starożytnym Egipcie. Poważniejsze przestępstwa obejmowały napaść, porwanie i zdradę.
•  Spowiedź była podstawą do wydania wyroku skazującego w sądzie. Metody, za pomocą których dokonano tego wyznania, uznano za w dużej mierze nieistotne, nawet jeśli obejmowały bicie.


Przybycie Rzymian

•  Po śmierci Antoniusza i Kleopatry władzę nad Egiptem przejęli Rzymianie. Cesarz Oktawian został faraonem.
•  Grecki i egipski nadal były głównymi językami starożytnego Egiptu, ale prawo rzymskie było szeroko stosowane. Egipscy rolnicy byli mocno opodatkowani, a większość ich produktów trafiała do Rzymu.
•  Rzymianie wydobywali złoto i drogocenne kamienie z pustyni, aby zapewnić bogactwo rozwijającemu się imperium.
•  Egipt był ważny dla Rzymian, ponieważ kraj produkował tak dużo żywności. Wiele z nich, zwłaszcza pszenicę na chleb, zbierano jako podatki i wysyłano do Rzymu.
•  Życie biednych było często bardzo ciężkie w kontrolowanym przez Rzymian Egipcie. Było kilka powstań, w tym bunt Żydów w 115-117 AD.
•  Wielu Rzymian osiedliło się w Egipcie. Niektórzy przyjęli kulturę egipską, na przykład kult starych bogów i bogiń.
•  Osoby pochowane w tym okresie byłyby normalnie umieszczane w trumnie w stylu egipskim, ale z portretem w stylu rzymskim zamiast maski mumii. Miały one pomóc duchowi danej osoby w rozpoznaniu ciała, do którego należał.
•  Archeolodzy odkryli wiele listów z okresu rzymskiego w historii Egiptu. Listy te dostarczają nam informacji o życiu ludzi, ich obawach związanych z wysokimi podatkami i o tym, jak tęsknili za swoimi krewnymi w Rzymie.
•  Rzymianie budowali świątynie. Imiona cesarzy, takich jak August (Oktawian) i Tyberiusz, są wyryte na ścianach świątyń w Dakce i Denderze. Próbowali także naprawiać egipskie zabytki, w tym Kolosy Memnona w Tebach.


Produktywność

Szybkość, z jaką dane wejściowe są przekształcane w dane wyjściowe. Przykłady obejmują: części i materiały są przekształcane w samochody, pacjenci w szpitalu są leczeni lub przeglądarki w sklepie stają się klientami.

Psychografia

Czynniki psychologiczne, które dzielą konsumentów. Należą do nich styl życia, przekonania, nawyki, hobby i różnice osobowości. Terminy takie jak yuppie, chrześcijanin, numizmatyk, liberał, odrzutowiec, wesoły i hetero są opisami psychograficznymi.

Planowanie

proces przewidywania przyszłych wydarzeń i warunków, a następnie określanie najlepszej drogi do osiągnięcia swoich celów.

Procent sprzedaży

Jedna metoda określania budżetu promocyjnego. Procent rocznej sprzedaży.

Polowanie

Jedna z 5 strategii. Sprzedawanie większej liczby produktów lub usług na różnych rynkach. Poszukiwanie nowych klientów wymaga zmiany demograficznej, np. nowej lokalizacji, nowej grupy wiekowej, nowego poziomu dochodów itp.

Pokolenie X

Jedno z nazwisk nadawanych tej grupie demograficznej (zwanej również straconą generacją) urodzonej w latach 1965-1985.

Pokolenie Y

Jedno z nazwisk nadawanych tej grupie demograficznej (znanej również jako Echo Boomers) urodzonej między 1985 a 2000 rokiem.

Psy

Jeden segment macierzy udziału w rynku - te strategiczne jednostki biznesowe mają słaby udział w rynkach o wolnym tempie wzrostu.

Produkt podstawowy

Podstawowa korzyść z produktu, którą otrzymujesz. Jeśli kupujesz szampon, to czyste włosy. Jeśli kupisz wiertło, to jest to otwór.

Polityka kredytowa

Ustalona z góry polityka, która pomaga chronić firmę przed złymi długami.

Przewlekłe wąskie gardło

Powtarzające się wąskie gardło, którego naprawa wymaga długoterminowego planowania, zwykle spowodowane problemami z materiałami lub procesami.

Proces zakupu

Pięcioczęściowy proces, którego doświadcza każdy klient podczas zakupu produktu w celu zaspokojenia potrzeby lub pragnienia: rozpoznanie problemu, wyszukiwanie informacji, ocena alternatyw, decyzja o zakupie, ocena po zakupie.

Pokolenie wyżu demograficznego

Największa grupa demograficzna, urodzona w latach 1945-1965, zdominowała zwyczaje zakupowe.

Produkt rozszerzony

Wyjątkowa różnica produktu, cecha, która sprawia, że ten produkt jest wyróżniający się, lepszy niż produkt kogokolwiek innego. Jeśli kupujesz szampon, to lśniące włosy, nieplączące się włosy lub kontrola łupieżu. Jeśli kupujesz wiertło, jest to hartowana stal węglowa lub końcówka z węglika.

Pepi II

•  Faraon Pepi II Neferkara objął tron około roku 2278 r. .pn.e, po tym jak jego przyrodni brat Merenra zmarł przedwcześnie po zaledwie dziewięciu latach zasiadania na tronie. Pepi II nadal był królem 94 lata później w wieku 100 lat.
•  Niektóre zapisy sugerują, że Pepi II miał zaledwie 10 lat, kiedy został mianowany faraonem. Potwierdzają to napisy na ścianach grobowca Harkhufa, gubernatora Asuanu.
•  Matką Pepiego II była Ankhnesmerire II (Ankhesenpepi). Jest prawdopodobne, że działała jako regentka Pepiego II w dzieciństwie, w asyście jej brata Djau, który był wezyrem.
•  Teksty w grobowcu Harkhufa szczegółowo opisują siłę ekonomii Egiptu podczas rządów Pepiego II. Sugerują one silny wpływ ekonomiczny na Dolną Nubię.
•  Wydaje się, że Pepi II mógł być zaangażowany w walkę o władzę z niektórymi wysokimi urzędnikami w Egipcie podczas swoich rządów. Ci szlachcice zgromadzili wielkie bogactwa, a ich grobowce bardzo się porównują korzystnie z własnym miejscem pochówku Pepi.
•  Administracja kraju stawała się coraz trudniejsza. Pepi II stworzył stanowiska wezyra Górnego i Dolnego Egiptu zamiast jednej ogólnej figury.
•  Ostatnie 25 lat panowania Pepiego II przyniosło spadek potęgi Egiptu. Stare Państwo zakończyło się śmiercią następczyni Pepiego, królowej Nitiqret w 2181 r. p.n.e. i kraj wszedł w niepewność I Okresu Przejściowego.
•  Pepi II leży pochowany w piramidzie w południowej Sakkarze. Został wykopany przez Gustave′a Jequiera w latach 1926-1936. Wewnątrz grobowca Pepiego II archeolog znalazł scenę przedstawiającą króla w postaci sfinksa i gryfa (skrzydlaty potwór z głową lwa i ciałem orła) deptanjącego swoich wrogów.
•  W świątyni grobowej znajdują się również kamienne posągi związanych jeńców. Pepi II musiał świętować zwycięstwa, zabierając jeńców wojennych z powrotem do Egiptu.


Późny Okres

•  Nowi władcy Nubii w Egipcie okazywali wielki szacunek dla religii tego kraju. Rozpoczęli program napraw głównych świątyń i zbudowali nowe budowle i posągi ku czci egipskich bogów.
•  W VII wieku p.n.e. z Bliskiego Wschodu pojawiło się nowe zagrożenie dla Egiptu - Asyria. Asyryjczycy byli wojowniczymi ludźmi, którzy próbowali najechać Egipt w 674 i 671 r. p.n.e. Kolejna próba zakończyła się sukcesem, a królowie Nubii zostali wyrzuceni.
•  Kiedy Asyryjczycy podbili Egipt, większość swoich żołnierzy odesłali do domu. Egipski kolaborant imieniem Nekau został, by rządzić krajem.
•  Pod nieobecność Asyryjczyków, którzy by go chronili, Nekau został zamordowany przez Tanutamaniego, ostatniego króla 25. dynastii. Jednak jego zwycięstwo było krótkotrwałe - został zmuszony do ucieczki po powrocie Asyryjczyków.
•  Kiedy Asyryjczycy zostali zaatakowani przez innych wrogów, Egipt ponownie miał okazję walczyć o swoją niepodległość.
•  Przywódcą 26 dynastii był Psametych I (Psammetichus) - syn zamordowanego Nekau. Poprowadził Egipcjan do zwycięstwa nad Asyryjczykami około 653 r. p.n.e.
•  Ten okres historii starożytnego Egiptu był okresem wielkiej kreatywności. Rozwijała się sztuka i rzemiosło, z wykwintnymi przedmiotami wykonanymi z ceramiki i brązu.
•  Pokój był krótkotrwały i wkrótce kraj został ponownie najechany. Król Psammetichus III został pokonany przez króla Persji, a Egipt stał się prowincją Persji. Królowie perscy byli zaliczani do 27. dynastii Egiptu, ale nie byli popularni i doszło do szeregu buntów.
•  Dynastie 28-30 były świadkiem walki o władzę przywódców egipskich. Król Nektanebo II był ostatnim rodowitym Egipcjaninem, który rządził starożytnym Egiptem.


Przedstawiamy szereg

Szereg matematyczny to wyrażenie sumy terminów w ciągu. Zazwyczaj oznaczany grecką literą Σ (sigma), szereg może być sumą nieskończonej liczby terminów lub o ograniczonym zakresie. W każdym przypadku dolna i górna granica zakresu są dodawane poniżej i powyżej znaku Σ. Biorąc pod uwagę dowolny ciąg liczb (an) , szereg jest sumą nieskończoną:


W wielu przypadkach ta suma będzie zmierzać w kierunku nieskończoności lub może nie osiąść blisko określonej wartości. Istnieją jednak szeregi, w których suma dąży do jednej liczby, znanej jako granica. Aby zobaczyć, czy szereg ma sensowną granicę, definiujemy skończoną sumę częściową Sn jako sumę pierwszych n + 1 wyrazów, a0 + a1 + … + an. Szereg będzie zbieżny do granicy L, jeśli powiązana sekwencja sum częściowych dla każdego n dąży do L.


Przedstawiamy sekwencje

Sekwencje matematyczne są uporządkowanymi listami liczb. Podobnie jak zestawy, sekwencje mogą być nigdy niekończące się lub nieskończone. W przeciwieństwie do zestawów elementy lub terminy w sekwencji mają określoną kolejność, a te same terminy mogą powtarzać się w różnych punktach listy. Najbardziej znanymi ciągami są listy liczb naturalnych, takie jak 1, 2, 3, … Terminy w tej sekwencji są równomiernie rozmieszczone i ciągną się w kierunku nieskończoności. Wariantem jest ciąg Fibonacciego, w którym zwiększa się przestrzeń między wyrazami. Obie są rozbieżnymi sekwencjami. Inne sekwencje są zbieżne, zbliżając się do określonej wartości, gdy zbliżają się do granicy nieskończoności. Terminy w sekwencji reprezentującej rozpad promieniotwórczy, w którym pozostała ilość radioaktywnego izotopu zmniejsza się o połowę w regularnych odstępach czasu nazywanych "okresem półtrwania", zbliżają się do zera w miarę postępu sekwencji. Ta zbieżna sekwencja może być zilustrowana za pomocą wykładniczej krzywej zaniku.


Problemy Hilberta

Problemy Hilberta to lista 23 matematycznych problemów badawczych przedstawionych przez Davida Hilberta na Międzynarodowym Kongresie Matematyki w Paryżu w 1900 roku. Uważał je za kluczowe dla rozwoju matematyki w XX wieku. W XIX wieku system aksjomatyczny, po raz pierwszy użyty przez Euklidesa z Aleksandrii, został zastosowany na wielu nowych obszarach. Matematycy opracowali metody wyszukiwania aksjomatów definiujących badany obszar, na przykład w geometrii, punktach, liniach, krzywych i ich właściwościach, a następnie rozwijając przedmiot z tych aksjomatów za pomocą logiki. Wiele problemów Hilberta dotyczyło rozszerzenia metody aksjomatycznej, a ich rozwiązania znacznie rozwinęły matematykę, chociaż prace Kurta Gödla szybko zmieniły sposób postrzegania samych teorii aksjomatycznych. Stworzyli też modę na układanie list zagadek matematycznych, która trwa do dziś.

Paradoks fryzjera

Paradoks to pozornie prawdziwe stwierdzenie, które jest sprzeczne ze sobą lub prowadzi do sytuacji, która wydaje się przeczyć logice. W 1901 roku brytyjski matematyk Bertrand Russell użył paradoksu fryzjerskiego, aby ujawnić wady elementarnej teorii mnogości:
Wszyscy mężczyźni w wiosce golą się lub są goleni przez fryzjera (on sam jest człowiekiem ze wsi). Fryzjer twierdzi, że goli tylko mężczyzn, którzy się nie golą. Więc kto goli fryzjera?
Przedstawiony ponownie w kategoriach zbiorów, paradoks prosi nas o rozważenie zbioru zawierającego wszystkie podzbiory, które nie mają siebie jako elementu. Czy ten zestaw jest sam w sobie? Bezpośrednim rozwiązaniem takich paradoksów było ograniczenie teorii mnogości za pomocą szeregu reguł lub aksjomatów, tworząc hierarchię zbiorów, które mogą być tylko elementami zbiorów znajdujących się ponad nimi w hierarchii. Chociaż nie jest to najbardziej eleganckie rozwiązanie, teorie mnogości aksjomatycznych zostały powszechnie zaakceptowane.


π

π jest liczbą transcendentalną i jedną z podstawowych stałych matematyki. Reprezentowany przez grecką literę π, pojawia się w wielu różnych i nieoczekiwanych miejscach. Jest to tak ważne, że niektórzy matematycy i informatycy poświęcili wiele czasu i wysiłku na dokładniejsze obliczanie tego. W 2010 roku największa liczba miejsc po przecinku została obliczona przy użyciu komputera, oczywiście, wynosiła ponad 5 bilionów! Ze względów praktycznych taka precyzja jest niepotrzebna, a π można przybliżyć liczbami wymiernymi 22/7 i 355/113 (lub w notacji dziesiętnej) przez 3,14159265358979323846264338. Po raz pierwszy została odkryta za pomocą geometrii, być może już w 1900 roku p.n.e. w Egipcie i Mezopotamii, i jest zwykle wprowadzana jako stosunek obwodu koła do jego średnicy. Archimedes użył geometrii, aby znaleźć górną i dolną granicę tej wartości i od tego czasu stwierdzono, że pojawia się ona w dziedzinach tak pozornie niezwiązanych z prawdopodobieństwem i względnością.


Pierwszy Okres Przejściowy

•  Po ustabilizowaniu się i rozwoju Starego Państwa, w pierwszym okresie pośrednim (VII-XI dynastie) władza rządu centralnego w starożytnym Egipcie upadła. Zaczęło się od śmierci królowej Nitiqret i trwało do rządów Mentuhotepa II.
•  W tym okresie VII i VIII dynastie (2150-2130 p.n.e.) nadal miały swoją siedzibę w stolicy zjednoczonego Egiptu, Memfis. Jednak ich przywódcy mieli duże problemy z kontrolowaniem ich niesfornych tematów.
•  Słabość tych władców i upadek królestwa ilustrują ich grobowce. Są malutkie w porównaniu z gigantycznymi piramidami królewskimi Starego Państwa.
•  Dowody archeologiczne sugerują, że w tym okresie było niewielu wykwalifikowanych rzemieślników. Garnki, miski i inne artefakty nie są tej samej jakości, co te wykopane na wcześniejszych stanowiskach.
•  Słabość panujących w Memfis królów oznaczała, że znaczną część władzy sprawowali nie król, ale namiestnicy różnych nomów.
•  Władcy 9. i 10. dynastii osiedlili się w Herakleopolis, na południe od Memfis. Należały do nich Neferkare VII, Kheti i Merikave.
•  Po rozpadzie Starego Państwa namiestnicy Teb stali się samodzielnymi lokalnymi władcami. Ich moc wkrótce dorównała dziewiątej i dziesiątej dynastii w Herakleopolis.
•  Jednym z władców Teb z XI dynastii był Antef I. On i jego następcy twierdzili, że są "królami Górnego i Dolnego Egiptu" i nosili ubrania ozdobione symbolami obu regionów.
•  Pomimo konfliktu w tamtym okresie archeolodzy odkryli dowody sugerujące, że nie wszyscy czuli się zagrożeni. Miasteczko Balet zostało zbudowane bez muru obronnego, co sugeruje poczucie bezpieczeństwa wśród mieszkańców.
•  Sztuka w tym okresie wykazywała oznaki upadku. Grafika była często gorszej jakości niż w Starym Królestwie.


Początki ludzkości

•  Ludzie i małpy człekokształtne mają tak wiele podobieństw - takie jak długie ręce i palce oraz duży mózg - większość ekspertów uważa, że musieli wyewoluować z tego samego stworzenia.
•  Wspólnym przodkiem mogą być czworonożne, podobne do orangutanów stworzenia zwane dryopithecinami, które żyły na drzewach 22-10 milionów lat temu (mya), jak "Proconsul" z Afryki Wschodniej.
•  Przełom nastąpił, gdy "hominidy" (małpy człekokształtne) zaczęły żyć na ziemi i chodzić na dwóch nogach.
•  Ślady trzech dwunożnych (dwunożnych) stworzeń znaleziono zachowane w popiele w Laetoli w Tanzanii.
•  Najstarszy hominid nazywa się Ardipithecus ramidus, znany od 4,4 miliona z fragmentów kości znalezionych w Aramis w Etiopii.
•  Wiele bardzo wczesnych hominidów to australopiteki ("małpy człekokształtne"), jak Australopithecus onomensis z 4,2 miliona lat temu.
•  Australopiteki miały tylko 1 m wysokości, a ich mózg był mniej więcej tej samej wielkości co małpa, ale były dwunożne.
•  Najbardziej znanym australopitekiem jest 'Lucy', szkielet Australopithecus afarensis z 3 milionów lat temu, znaleziony w Kenii w 1974 roku.
•  Odkrywcy Lucy, Don Johanson i Maurice Tieb, nazwali ją Lucy, ponieważ w tamtym czasie słuchali piosenki Beatlesów "Lucy in the Sky with Diamonds".
•  Wiele wczesnych szczątków hominidów to tylko czaszki. Lucy była prawie kompletnym szkieletem. Pokazała, że hominidy nauczyły się chodzić prosto, zanim ich mózgi stały się większe.


Pierwsze farmy

•  Ślady skrobi na narzędziach kamiennych znalezionych w Papui Nowej Gwinei sugerują, że yam mógł być tam uprawiany co najmniej 30 000 lat temu.
•  Kasztany wodne i fasola mogły być uprawiane w pobliżu Spirit Cave w północnym Wietnamie od 11 000 do 7 500 pne.
•  Około roku 9000 pne niektórzy ludzie porzucili stary sposób życia, polując na zwierzęta i zbierając owoce, i osiedlili się na farmie w czasie tzw. rewolucji neolitycznej.
•  Rolnictwo zaczęło się, gdy ludzie sadzili trawy na nasiona (lub zboża) na Bliskim Wschodzie, w Chinach Guangdongin i w Ameryce Łacińskiej, a być może także sadzili warzywa korzeniowe w Peru i Indonezji.
•  Pszenicę płaskurki i jęczmień uprawiano na Bliskim Wschodzie .8,OOBC. Niedługo potem oswojono tu owce i kozy.
•  Pług ciągniony woł był używany od C.5000BC. Chińczycy jeszcze wcześniej używali pługów ręcznych.
•  W Choya Mami, w pobliżu Mandali w Iraku, między 5500 a 4750 rokiem p.n.e. wykopano kanały irygacyjne.
•  Do 3000 pne Chiny, Indus, Egipt i Babilonia posiadały rozbudowane systemy irygacyjne.
•  Pierwsi rolnicy zbierali zboże z sierpami poza zasięgiem.
•  Rolnicy szybko nauczyli się przechowywać żywność. Podziemne spichlerze w Ban-Po, Shansi, Chiny, pochodzą z C.4800BC.


Pierwsze miasta

•  Mury Jerycha nad rzeką Jordan mają 11 000 lat, a miasto było okupowane dłużej niż gdziekolwiek indziej na świecie.
•  Ludzie zaczęli mieszkać w miastach, gdy rolnictwo wyprodukowało wystarczającą ilość dodatkowej żywności, aby ludzie mogli specjalizować się w rzemiośle, takim jak wyplatanie koszyków, oraz aby ludzie zaczęli handlować.
•  Wioski i miasta prawdopodobnie po raz pierwszy rozwinęły się na Bliskim Wschodzie w neolicie, około roku 80OO p.n.e.
•  Tells to kopce budowane w miejscach starożytnych osad na Bliskim i Środkowym Wschodzie, gdy domy z cegły mułowej kruszą się.
•  Najbardziej znanym starożytnym miastem jest Catal Huyukin w Anatolii w Turcji, który był okupowany od 7000 do 5500 pne. Mogło tu mieszkać 10 000 osób.
•  Domy w Catal Hiiyuk zostały wykonane z cegieł mułowych pokrytych drobnym tynkiem. Niektóre pomieszczenia były świątyniami z byczymi głowami i boginiami-matkami
•  Asikli Huyiik jest pobliskim prekursorem Catal Huyiik sprzed ponad tysiąca lat.
•  Pierwszym dużym miastem było Eridu w Mezopotamii (Irak Abu Shahrain Tell), w którym znajduje się świątynia pochodząca z 4900 p.n.e.
•  50 000 ludzi mieszkało w sumeryjskim Uruk (dzisiejsza Warka) nad brzegami Eufratu w Iraku w 3500 p.n.e.
•  Sumeryjski Ur był pierwszym miastem, które zamieszkiwało ćwierć miliona, około 2500 p.n.e


Początki Egiptu

•  Podczas gdy dziesiątki miast rozwijały się w Mezopotamii, w Egipcie kładziono podwaliny pod pierwszy wielki naród.
•  W latach 5000-3300 p.n.e. rolnicy znad Nilu zbierali się razem, by kopać kanały, aby kontrolować coroczne powodzie Nilu i podlewać swoje uprawy.
•  Do roku 3300 p.n.e. wioski rolnicze na Nilu przekształciły się w miasta. Bogaci i potężni królowie zostali pochowani w dużych, przypominających pudełko grobowcach z cegły mułowej, zwanych mastabami.
•  Egipscy mieszczanie zaczęli obrabiać miedź i kamień, malować wazony, wyplatać kosze i posługiwać się kołami garncarskimi.
•  Wczesny Egipt został podzielony na dwa królestwa: Górny Egipt i Dolny Egipt w delcie Nilu. W 3100 p.n.e. król Menes z Górnego Egiptu podbił Dolny Egipt, aby zjednoczyć dwa królestwa, ale król Egiptu był zawsze nazywany królem Górnego i Dolnego Egiptu.
•  Menes założył stolicę zjednoczonego Egiptu w Memfis.
•  Wraz z Menesem rozpoczęła się I dynastia Egiptu - pierwsza rodzina królów. Okres I i II dynastii, który trwał do 2649 roku p.n.e., nazywany jest okresem archaicznym.
•  Po okresie archaicznym nadeszło Stare Państwo (2649-2134 p.n.e.), być może najwspanialsza epoka kultury egipskiej.
•  Rzemieślnicy robili wspaniałe rzeczy, uczeni rozwijali pismo i kalendarz oraz studiowali astronomię i matematykę.
•  Największym uczonym i kapłanem był Imhotep, minister króla Zosera (2630-261 p.n.e.). Imhotep był architektem pierwszej z wielkich piramid, Piramidy Schodkowej w Sakkarze.


Pierwsi cesarze chińscy

•  W Chinach społeczności rolnicze znane jako kultura Yanshao rozwinęły się przez HuangHe (Żółtą Rzekę) 7000 lat temu. Do 5000 pne regionem rządzili cesarze.
•  Wcześni cesarze chińscy są znani tylko z legend. Mówi się, że Huang-Ti, Żółty Cesarz, został cesarzem w 269-78 .
•  Około 2690 p.n.e. żona Huang-Ti, Hsi-Ling Shi, odkryła, jak używać kokonu jedwabnika (gąsienicy ćmy Bombyxmori) do wytwarzania jedwabiu. Hsi-Ling był później znany jako Seine-Than (Jedwabna Bogini).
•  Do roku 2000 pne Chińczycy robili piękne rzeźby z jadeitu.
•  Rodzina Hsias była uważana za jedną z najwcześniejszych dynastii chińskich cesarzy, panującą od 2000 do 1750 p.n.e
•  Shangowie byli pierwszą zdecydowanie znaną dynastią cesarzy. Doszli do władzy w 1750 p.n.e.
•  Shangemperors mieli swoją fortunę, którą H opowiadał co kilka dni z pęknięć na rozgrzanych kościach zwierząt. Znaki na tych "kościach wyroczni" są najstarszymi przykładami pisma chińskiego. Pod rządami Shangów Chińczycy stali się wykwalifikowanymi odlewnikami brązu.
•  W Shangcities of Anyang i Zengzhou, grubościenne świątynie pałacowe były otoczone w pewnej odległości przez wioski rzemieślników.
•  Cesarze Shang udali się do swoich grobowców wraz ze swoimi sługami i jeńcami, a także całymi rydwanami z końmi i woźnicami


Pismo egipskie

•  Pismo starożytnego Egiptu powstało między 3300 a 3100 rokiem p.n.e. - być może inspirowane pismem sumeryjskim. •  Pismo egipskie nazywane jest hieroglifami (z greckiego "święte pismo"). Egipcjanie nazywali je "słowami bogów", ponieważ wierzyli, że pismo zostało nadane przez boga Thota.
•  Ostatnie znane hieroglify zostały napisane w 394 roku n.e., długo oznaczały dźwięki i litery, a nie tylko przedmioty.
•  Istnieje 700 hieroglifów. Większość z nich to obrazki i można je pisać od lewej do prawej, od prawej do lewej lub od dołu.
•  Słowa w owalnym kształcie zwanym kartuszem to imiona faraonów.
•  Istniały dwie skrócone wersje hieroglifów do codziennego użytku - wczesny pismo hieratyczne i późniejszy pismo demotyczne
•  Egipcjanie nie tylko pisali na ścianach grobowców, ale pisali codzienne rzeczy atramentem i pędzlem na papirusie (papierze zrobionym z papirusowych trzcin) lub ostrace (fragmenty ceramiki).


Persia

•  Iran nosi imię Aryjczyków, którzy zaczęli się tam osiedlać w 15.OOO p.n.e. Wkrótce dominowały dwa plemiona aryjskie - Medowie i Persowie.
•  W 670 p.n.e. Medowie pod wodzą króla Cyaxeresa połączyli siły z Babilończykami ostatecznie obalili Asyryjczyków.
•  W 550 r.p.n.e. sami Medowie zostali obaleni przez Persów. Perski król Cyrus II był wnukiem króla Medów, Astyagesa.
•  Cyrus II miał armię jeźdźców i bardzo wykwalifikowanych łuczników. Po podbiciu Lidii i Babilonu założył wielkie imperium perskie.
•  Imperium Perskie było rządzone przez rodzinę Achemenidów, dopóki nie zostało zniszczone przez Aleksandra Wielkiego w 330 r. p.n.e.
•  Imperium perskie osiągnęło swój największy zasięg za Dariusza I, który nazywał się Szahanszah ("Król królów"). Dariusz wprowadził złote i srebrne monety, a także sprowadził kurczaki na Bliski Wschód.
•  Dariusz zbudował słynny system dróg i podzielił swoje imperium na 20 satrapii (regionów), z których każdy był rządzony przez satrapę.
•  "Królewskie Uszy" to urzędnicy, którzy podróżowali i zgłaszali kłopoty królowi.
•  Persowie zbudowali luksusowe miasta i pałace, najpierw w Suzie, potem za panowania Dariusza w Persepolis.
•  Perscy kapłani, czyli magowie, byli znani ze swoich magicznych umiejętności i dali nam słowo "magia". Słynny mag o imieniu Zaratustra w niezwykły sposób czcił jednego boga: Ahuru Mazdę. Złym wrogiem jego boga była Angra Mainyu.


Poszukiwanie Troy

•  Troja to miasto ze słynnego eposu starożytnego greckiego poety Homera, Hiad. Kiedyś uważano, że jest całkowicie mityczny.
•  W 1822 r. brytyjski uczony Charles McClaren zasugerował, że Troja Homera może znajdować się w Turcji. Namierzył kopiec zwany Hisarlik w pobliżu Dardaneli - wąskiego morza łączącego Morze Czarne z Morzem Egejskim.
•  Niemiecki archeolog Heinrich Schliemann rozpoczął kopanie kopca Hisarlik w 1871 roku.
•  W 1873 r. Schliemann odkrył fortyfikacje i pozostałości bardzo starożytnego miasta, które uważał za Troję.
•  Schliemann znalazł również skarb ze złota i srebra, który nazwał skarbem Priama po królu trojańskim Priam, o którym mowa w Iliadzie. Przemycił go z Turcji do Europy.
•  W 1876 Schliemann kopał w Mykenach w Grecji. Znalazł coś, co uważał za grobowiec Agamemnona, króla wrogów Trojan na Iliadzie.
•  W latach 90. XIX wieku Wilhelm Dorpfield wykazał, że kopiec Hisarlik składa się z dziewięciu warstw pozostałości miasta. To dlatego, że miasto zostało dziewięć razy zniszczone przez pożar lub trzęsienie ziemi. Za każdym razem ocaleni budowali na gruzach.
•  Schliemann uważał, że Troja Homera to Troja II (2 ), druga warstwa od dołu. Dorpfield myślał, że to Troy VI.
•  Troy od I do V (od 1 do 5) są obecnie uważane za datowane na wczesną epokę brązu (ok. 3000 do 1900 p.n.e.).
•  Eksperci uważają teraz, że Troja Homera może być Troją VII, warstwą siódmego miasta, datowaną na około 1250 r. p.n.e.


Polinezyjczycy

•  Polinezyjczycy to ludzie, którzy mieszkają na
wyspach na środku Oceanu Spokojnego, od Hawajów po Wyspę Wielkanocną i Nową Zelandię. •  W Polinezji i pozostałej części wschodniego Pacyfiku jest 10 000 wysp z setkami różnych kultur i języków, każda z własną historią.
•  Wiele polinezyjskich wysp mogło być zasiedlonych po raz pierwszy 40 000 lat temu przez ludzi z Azji Południowo-Wschodniej.
•  2000 lat temu druga fala migrantów przeniosła się na wschód z Fidżi, Samoa i Tonga na Markizy.
•  Osadnicy przepłynęli ocean w małych podwójnych czółnach i podporach.
•  W swoich kajakach osadnicy zabierali zboże (kokosy, pochrzyn, taros i chlebowiec) oraz bydło (świnie i kury).
•  Wyspa Eveiy rozwinęła swój własny styl rzeźbienia w drewnie.
•  Około AD400 nowi Polinezyjczycy przenieśli się na Hawaje i Wyspę Wielkanocną.
•  Mieszkańcy Wysp Wielkanocnych stworzyli dziwne kamienne posągi zwane moai, wyrzeźbione przy użyciu kamiennych narzędzi, ponieważ nie mieli metalu


Powstanie Rzymu

•  W miarę rozprzestrzeniania się imperium rzymskiego tworzenie plantacji, na których pracowali niewolnicy, pozbawiło pracy drobnych rolników. Poszerzyła się przepaść między bogatymi a biednymi.
•  Wielu wstąpiło do armii, aby uciec przed biedą i stało się bardziej lojalne wobec swoich generałów niż wobec Senatu.
•  Dwóch popularnych generałów, Pompejusz i Juliusz Cezar, użyło swoich armii do przejęcia Rzymu i zawieszenia Republiki.
•  Cezar i Pompejusz kłócili się, a po bitwach w całym imperium Cezar zdobył przewagę
•  Po objęciu władzy Cezar przywrócił porządek i uchwalił prawa mające na celu zmniejszenie długów ludzi.
•  Cezar został dyktatorem i rządził Rzymem bez Senatu.
•  W 44 p.n.e. człowiek o imieniu Brutus zabił Cezara, aby przywrócić Republikę - ale miejsce Cezara zajął inny generał, Oktawian, adoptowany syn Cezara.
•  W 27 p.n.e. Oktawian był tak potężny, że ogłosił się pierwszym cesarzem rzymskim i przyjął imię Augustus.
•  Za Augusta zbuntowane części Hiszpanii i Alp znalazły się pod kontrolą, a imperium zostało rozszerzone wzdłuż Renu i Dunaju.
•  Do 1 . p.n.e. dni konfliktów dobiegły końca, a Rzym przewodniczył rozległemu, stabilnemu, dobrze prosperującemu imperium.


Pierwsi Brytyjczycy

•  Wielka Brytania jest zamieszkana przez stworzenia podobne do ludzi od ponad 500 000 lat. Najstarsza znana osada, w Star Carr w Yorkshire, liczy sobie 10 000 lat.
•  Około 6-7 000 lat temu neolityczni rolnicy przybyli z Europy. Zaczęli oczyszczać gęste lasy wyspy, by uprawiać zboże i budować domy z kamienia.
•  Pierwsi rolnicy tworzyli okrągłe pomniki z kamieni i drewnianych słupów zwane henges. Najbardziej znanym jest Stonehenge w Wiltshire.
•  2300 r. p.n.e. przybyli nowi ludzie znad Renu. Nazywają się Beakerfolk, od ich ceramicznych kubków w kształcie kubków. Byli pierwszymi metalowcami w Wielkiej Brytanii.
•  Legenda głosi, że nazwa Brytania pochodzi od Brutusa, jednego z synów Eneasza, który uciekł z Troi.
•  700 r. p.n.e., przybyli Celtowie, często mieszkający na wzgórzach.
•  Żelazne siekiery i pługi umożliwiły wykarczowanie i uprawę ogromnych obszarów, a populacja wzrosła.
•  Kiedy Juliusz Cezar najechał w 55 i 54 p.n.e., celtycki lud Anglii, zwany Brytyjczykami, został podzielony na dziesiątki plemion, takich jak Catuvellauni i Atrebates.
•  Opór ze strony przywódców plemiennych, takich jak Caratacus, oznaczał, że podbicie Brytyjczyków zajęło Rzymianom ponad wiek.
•  Ostatni opór dotyczył królowej Boudici w roku 60 n.e.


Pierwsi Rosjanie

•  Niewiele wiadomo o najwcześniejszych dniach Rosji, ponieważ zamieszkiwały ją głównie ludy koczownicze, które pozostawiły po sobie niewiele zapisów - jak Cymeryjczycy (1200-700 p.n.e.), a później Hunowie i Chazarowie.
•  W 800 r. n.e. Rosja znajdowała się na głównym szlaku handlowym z Europy północno-zachodniej do najbogatszych miast świata - Konstantynopola i Bagdadu.
•  Ludy słowiańskie zakładały miasta handlowe, takie jak Nowogród. Handlowali bursztynem, futrami, miodem, woskiem i drewnem.
•  Od około 860 r. poszukiwacze przygód wikingów najeżdżali i handlowali w regionie. Byli znani jako Ruś Waregów. Najsłynniejszym z nich był Rurikofjutland, który przejął Nowgorod.
•  Miasto Kijów wyrosło dalej na południe, nad Dnieprem.
•  Kijów na Ukrainie było ogniskiem pierwszego narodu rosyjskiego w latach 900-1700.
•  Wkrótce Varangian "wielki książę" Kijowa rządził ogromnym obszarem, który historycy nazywają Rusią Kijowską. •  W ok. 970 Słowianie zajęli Kijów pod wodzą księcia Światosława i jego syn Władimira.
•  Władimir uczynił Ruś Kijowską pierwszym narodem rosyjskim.
•  Legenda mówi, że Władimir wysłał ludzi, aby studiowali różne religie. Nic nie zrobiło na nich wrażenia, dopóki nie dotarli do Hagia Sophia w Konstantynopolu. Byli tak oszołomieni, że "nie wiedzieli, czy są w niebie, czy na ziemi".
•  Kijów szybko przyjął chrześcijaństwo bizantyjskie. W ciągu 50 lat miała 200 pięknych kościołów - w tym własną Hagia Sophia - a Włodzimierz był pierwszym świętym Rosji.


Pierwsi królowie angielscy

•  Egbert, król Wessex od 802 do 839, stał się w rzeczywistości pierwszym królem Anglii, kiedy podbił Mercję pod Ellandun w 829. Ale jego rządy trwały zaledwie rok, zanim mercjański król Wiglaf odzyskał Mercję.
•  Przez wiele lat duża część Anglii została stracona na rzecz Duńczyków, ale syn Alfreda Wielkiego Edward i jego córka Aethelflaed stopniowo wypędzili Duńczyków do 918 roku.
•  Miasto Winchester w południowej Anglii było stolicą Alfreda Wielkiego i w jego czasach stało się wielkim ośrodkiem nauki. Kanut również uczynił to swoją stolicą, a jego syn Hardecanute jest tu pochowany
•  Królestwo Anglii naprawdę zaczęło się od Athelstana, który został koronowany na "króla całej Wielkiej Brytanii" w Kingston 4 września 925 roku.
•  Ethelred Niegotowy był królem Anglii w latach 978-1013 i 1014-1016. Rede był starym Anglikiem do rad, a jego imię oznaczało, że zawsze było mu źle doradzane.
•  Ethelred wzbudził taką nieufność wśród poddanych, że Duńczycy z łatwością odbili Anglię w 980 roku.
•  W 1013 Duńczyk Sweyn Widłobrody został królem Anglii.
•  Kiedy Sweyn zmarł, Ethelred powrócił, dopóki syn Sweyna, Kanut, nie wypędził go. Kanut został królem Anglii w 1016 roku, poślubiając wdowę po Ethelredzie, Emmę.
•  Dobrze rządził Kanut. Historia opowiada, jak zganił pochlebców, pokazując, że nawet on nie mógł powstrzymać nadchodzącej fali.
•  Po Kanucie, w 1035, przyszedł jego syn Hardecanute, który zmarł w 1042. Syn Ethelreda Edward Confessorthen został królem - ale Duńczycy nie chcieli króla saskiego.
•  Duńczycy wezwali swoich norweskich sojuszników, dowodzonych najpierw przez Magnusa, a potem Harolda Hardraadę, o odzyskanie tronu.






[ 145 ]