Winorośl: Winorośl, roślina Dionizosa, greckiego boga płodności, ekstazy i wina, powiązana z Erosem w O pochodzeniu świata.
Wysłannik: Apostoł.
Woda żywa: Woda płynąca, woda połączona z życiem i chrztem.
Wielki król honoru: Jeden z pięciu synów żywego ducha, wysłanych na pomoc pierwotnemu człowiekowi, według myśli manichejskiej. Wspomniane w Kefalajach.
Wybrani: powszechny epitet wybranych przez Boga, w tym gnostyków. W manicheizmie wybrani to ścisli zwolennicy manichejskich przepisów i przywódcy kościoła manichejskiego. Można ich porównać do doskonałości w myśli katarów.
Wszystko: Lub wszystko, całość, wszechświat. "Wszystko" może odnosić się do całości boskiego królestwa, pleromy.

wspólny rynek: regionalna grupa krajów, które mają wspólną taryfę zewnętrzną, brak taryf wewnętrznych i koordynację przepisów prawnych aby ułatwić wymianę; zwany także blokiem handlowym. Przykładem jest Unia Europejska.

wolny handel: przepływ towarów i usług między narodami bez barier politycznych czy ekonomicznych.

wotyw: poświęcenie lub dar dla bóstwa.

wskaźnik cen konsumpcyjnych (CPI): Miesięczne statystyki mierzące tempo inflacji lub deflacji.

wzburzona woda/mętna woda: w micie Mandejczyków nazwa świata ciemności, zanim zmieszała się z nim żywa woda.
Windykacja Kościoła Bożego: (ok. 1250 r.) Późny traktat katarów, który przedstawia katarów jako kościół prześladowany i męczennik, w przeciwieństwie do skorumpowanego Kościoła rzymskokatolickiego.
Wizja Izajasza: Bogomilski tekst używany również przez katarów, opisujący bitwę między Bogiem a diabłem. Wiadomo, że był używany przez Bogomilów w XII wieku, ale zawiera materiały, które mogą pochodzić z III wieku lub wcześniej.
Walentynianie: Chrześcijanie gnostyccy, nazwani na cześć gnostyckiego nauczyciela Valentinusa. Uczestniczyli w nabożeństwach Kościoła katolickiego, ale także organizowali własne spotkania studyjne i szeroko stosowali metodę alegoryczną, aby odczytywać głębsze znaczenie pism świętych. Walentynianie znajdowali się w Rzymie, Galii (Ireneusz spotkał ich w Lyonie), Syrii, Egipcie, Azji Mniejszej, Kartaginie i Mezopotamii. W IV wieku Walentynianie stanowili odrębną grupę od chrześcijan katolickich. Wydaje się, że przetrwały co najmniej do VII wieku. Według Hipolita zachodnia lub włoska gałąź Walentynianów i gałąź wschodnia miały różnice doktrynalne. Pisma Walentyniana, które uważa się za należące do gałęzi zachodniej, obejmują Wyjątki z Teodota , Traktat trójstronny i Ekspozycję Walentyna , a także relacje kosmologii Walentyniana podane przez Ireneusza i Hipolita . Do tekstów wschodnich należą Ewangelia Prawdy, Ewangelia Filipa, Traktat o zmartwychwstaniu i Interpretacja wiedzy. Wschodni Walentynianie sugerowali, że Jezus miał ciało pneumatyczne lub duchowe, a zachodni, że miał ciało psychiczne. Kosmogonia Walentyniana zaczyna się od Ojca, czyli Bythos (Głębia), jako pojedynczej zasady, która dzięki samowiedzy rodzi Syna, Umysł, który jest niepodzielny od Ojca. Następnie emanują eony (w niektórych relacjach trzydzieści z nich), aby wypełnić pleromę. Eon Sophia upada, gdy stara się poznać całość Ojca i zostaje podzielony na niższą Sophię (Achmoth) i wyższą Sophię (Achamoth). Istoty pleromy ustanawiają granicę, horos, aby odizolować dolną Sophię od pleromy, a eony łączą się, by wysłać Zbawiciela na świat. Poprzez ten proces formowany jest świat materialny; a następnie namiętności Zofii, które wynikają z jej doświadczenia, wraz z radością, jakiej doświadcza z uratowania jej przez Zbawiciela, skutkują wytworzeniem elementów duszy i ducha; a te wkraczają w świat materii. Sophia przebywa pośrodku lub jest ogdoad z duchami, które stworzyła. Kosmos i ludzkość są formowane przez demiurga z materii, ciała i duszy, a Sophia wprowadza element ducha do ludzi. Zbawiciel wciela się jako Jezus, a ludzkość przechodzi proces zbawienia podobny do procesu Zofii.
Wilhelm z Solier: katar, który przeszedł na katolicyzm i pomógł Inkwizycji.
Wilhelm z Tudeli: autor Pieśni o wojnach katarów.
Waldensi: sekta, która promowała ubóstwo apostolskie i reformę Kościoła katolickiego i ostatecznie została uznana za heretycką na IV Soborze Laterańskim w 1215 r. Przez pewien czas byli sprzymierzeni z katarami. Do dziś żyją w niewielkich ilościach.
Waldo, Peter: (1140-1217) Założyciel waldensów, znany również jako Waldo z Lyonu. W wieku dwudziestu lat porzucił bogactwo i posiadłości, głosząc prostotę i ubóstwo, iw ciągu dziesięciu lat zgromadził stałą grupę wyznawców. Został ekskomunikowany w 1184 r.
woda: W parafrazie Sema Natura jest podzielona na cztery chmury: błonę dziewiczą, łożysko i moc, które są opisane jako ogień i wodę. Woda jest ciemną i przerażającą chmurą; duch jest w stanie uratować się przed szkodliwą wodą.
Weor, Samael Aon: (1917-1977) kolumbijski pisarz i okultysta, który założył swoje nauczanie w Meksyku w latach pięćdziesiątych XX wieku i założył Międzynarodowy Ruch Gnostycki. Jego pisma poruszają tematy gnostyckie poprzez współczesną wiedzę okultystyczną, czerpiąc eklektycznie z wpływów takich jak teozofia, Rudolf Steiner i Gurdżijew.
wąż: Dwie sekty gnostyckie, Ofici i Naaseńczycy, zostały nazwane odpowiednio od hebrajskich i greckich słów określających węża. Według Pseudo-Tertuliana Ofici czcili węża ze względu na ich interpretację trzech epizodów biblijnych: wąż w ogrodzie Eden przekonał Ewę i Adama do spróbowania drzewa poznania ( gnoza ); wąż z brązu wykonany przez Mojżesza na pustyni przedstawiał tego samego węża; a w Jana 3:14 Jezus porównał siebie do węża Mojżesza: "A jak Mojżesz wywyższył węża na pustyni, tak musi być wywyższony Syn Człowieczy". W tekście Nag Hammadi, Nature of the Rulers, boski duch w postaci duchowej Ewy tymczasowo zamieszkuje węża, który udziela gnozy ziemskiemu Adamowi i Ewie.
więzienie: W gnostycyzmie, orfizmie i platonizmie ciało może być postrzegane jako więzienie, w którym uwięziona jest dusza lub duch. Ciało jest więzieniem lub grobowcem duszy zgodnie z naukami platońskimi i orfickimi odzwierciedlonymi w tekstach gnostyckich.
Władcy biegunów: Strażnicy gwiazdy polarnej w Ursa Minor w misteriach mitry.
Władza: Jedna z siedmiu mocy stworzonych przez Yaldabaotha w Sekretnej Księdze Jana i połączona z archontem Yao; twórca szpiku duszy.
Większa Harmonia: (IV wiek?) Tekst używany przez Archontów, który opisuje siedem niebios rządzonych przez archontów planetarnych i ósme, siedzibę Ojca Wszystkiego i świetlistą Matkę na Wysokościach, skąd pochodzi dusza. Mit opisywał kulisy wznoszenia się duszy praktykowane przez archontów. Większa Harmonia i krótsza * Mniejsza Harmonia już nie istnieją, ale Epifaniusz wspomina o nich w swoim Panarionie.
Większy Hekhaloth: tekst mistycyzmu żydowskiej Merkawy z I wieku, opisujący siedem Hekhaloth, czyli niebiańskich sal, przez które musi przejść dusza aspiranta.
Wielkie odstępstwo: obraźliwy termin używany przez niektóre odłamy chrześcijaństwa po reformacji, takie jak anabaptyści, mormoni i adwentyści, w odniesieniu do Kościoła katolickiego i innych ustanowionych kościołów.
Wielka herezja: określenie ruchu katarów.
Wielki Król Honoru: Jeden z pięciu synów Żywego Ducha wysłanych, by pomóc Pierwotnemu Człowiekowi w micie manichejskim.
Wielka Moc: Imię najwyższego Boga w Koncepcji Naszej Wielkiej Mocy iw magicznych papirusach.
Wolne duchy: Małe grupy chrześcijan w XIV i XV wieku, znane również jako Bracia lub Bracia Wolnego Ducha, których uważano za heretyków ze względu na elementy panteistyczne w ich naukach. Istniały głównie w Czechach we wschodnich Niemczech i pozostawały pod wpływem dzieł Mistrza Eckharta.
Wybrani: Wybrani przez Boga lub inną moc jako predestynowani do zbawienia. W niektórych odmianach gnostycyzmu pneumatycy, ci, którzy mają boskiego ducha, są postrzegani jako predestynowani wybrańcy. W religii manichejskiej wybrani byli przywódcami kościoła żyjącymi w surowych warunkach ascetycznych i pełniącymi podobną rolę do katarów doskonałych.
Wielkanoc: Chrześcijańskie święto ukrzyżowania i zmartwychwstania Chrystusa. Jest to święto ruchome przypadające w niedzielę po pierwszej pełni Księżyca po równonocy wiosennej, chociaż obliczanie Wielkanocy budziło kontrowersje we wczesnym Kościele. Ponieważ Gnostycy umieścili niewielkie znaczenie cielesnego zmartwychwstania Jezusa, Wielkanoc nie była fundamentalna dla religii gnostyckiej, chociaż Walentynianie prawdopodobnie by ją obchodzili.
Wyrocznie chaldejskie: Komentarz z II wieku do tajemniczego poematu religijnego, który obejmuje szczegółową kosmologię platońską z pewnymi podobieństwami do kosmologii gnostyckich - Ojciec Pierwszego Intelektu, który emanuje Drugim Intelektem, który jest (platońskim) demiurgiem, oraz rola nieco podobna do Sofii dla Hekate. Wyroczniom chaldejskim przypisuje się wszelkiego rodzaju egzotyczne pochodzenie, ale są one wyraźnie wytworem świata hellenistycznego.
Wezwanie: Gnostycki apel do duszy, aby się obudziła i porzuciła swój obecny upadły stan oraz osiągnęła Gnozę. W manicheizmie rzeczywista istota, która idzie obudzić Pierwotnego Człowieka w imieniu Żywego Ducha. Odpowiedź na wezwanie przyjdzie od Ducha.
Wierzący: Katar, który jeszcze nie otrzymał consolamentum i nie stał się Doskonałym. Słuchacz stał się Wierzącym przez przyjęcie obrzędu covenenza. Wierzący nie podlegali takim samym ograniczeniom żywieniowym i czystości jak katarzy Doskonali.
Wniebowstąpienie Izajasza: (II w.) Uważany za część Pseudepigrafów, tekst ten przetrwał w trzech rękopisach etiopskich z V do VII wieku oraz we fragmentach w języku greckim, koptyjskim, łacińskim i starosłowiańskim. Składa się z dwóch części: pierwsza (rozdziały 1-5), znana również jako Męczeństwo Izajasza, opowiada historię śmierci Izajasza, podczas gdy druga (rozdziały 6-11), znana jako Wizja Izajasza, dotyczy wznoszenia się Izajasza przez siedem sfer. Epifaniusz opowiada, że Wniebowstąpienie było używane przez Archontyka Gnostycy.
Wniebowstąpienie Pawła: (II wiek?) Zaginiony tekst gnostycki, który według Epifaniusza był używany przez gnostyckich Borbeloitów i Kainitów. Epifaniusz nie opisuje jego treści.
Wodnikowa Ewangelia Jezusa Chrystusa: współczesna ewangelia apokryficzna, napisana przez Leviego H. Dowlinga i opublikowana po raz pierwszy w 1907 roku. Nie twierdzi, że została zaczerpnięta z nieznanego wcześniej rękopisu, ale została podyktowana z zapisów Akaszy, koncepcja teozoficzna wiedzy dostępnej bezpośrednio z innej płaszczyzny egzystencji. Rozszerza historię, że Jezus był w Indiach podczas swoich straconych lat i dodaje podróże do Tybetu, Persji, Asyrii, Grecji i Egiptu. Niezwykłe koncepcje w Ewangelii Wodnika obejmują reinkarnację, nauczanie o epokach zodiakalnych i chrystologię proponującą, że Jezus stał się naczyniem dla Chrystusa poprzez modlitwę i duchowy wysiłek. Ewangelia zawiera wiele anachronizmów i błędów historycznych.
Wszyscy: termin techniczny w gnostycyzmie, który może odnosić się do pleromy lub do całego wszechświata.

Wyższe planety

Zbiorcze określenie głównych planet Marsa, Jowisza, Saturna, Urana, Neptuna i Plutona, których orbity leżą poza orbitami Ziemi, w przeciwieństwie do planet niższych, tych głównych planet, których orbity leżą wewnątrz Ziemi.

widmo (l.mn: widma)

Ogólnie rzecz biorąc, rozkład natężenia promieniowania elektromagnetycznego wraz z długością fali. Zatem kiedy badamy widmo gwiazdy, patrzymy na mapę tego rozkładu jasności. W kontekście światła widzialnego widmo widzialne to pasmo kolorów powstające, gdy białe światło przechodzi przez szklany pryzmat, co powoduje rozproszenie światła zgodnie z długością fali. Od długich do krótkich fal uzyskuje się kolory: czerwony, pomarańczowy, żółty, zielony, niebieski, indygo, fioletowy. Są to kolory, z których składa się tęcza (choć w praktyce nie wszystkie z tych kolorów można rozróżnić). Takie widmo jest widmem ciągłym lub kontinuum (tj. ciągłym rozkładem promieniowania na wszystkich długościach fal) i jest emitowane przez gorące ciało stałe lub gorący gaz pod wysokim ciśnieniem. Kontinuum jest również emitowane przez procesy promieniowania swobodnego i promieniowania synchrotronowego, ale postać widma jest w każdym przypadku inna. Widmo liniowe jest emitowane przez gaz pod niskim ciśnieniem. Jeśli elektron na orbicie o wysokiej energii (tj. o dużym promieniu wokół jądra atomowego) przechodzi w dół na orbitę o niższej energii, wówczas różnica energii między dwiema orbitami, ΔE, jest uwalniana jako kwant ( lub "pakiet") promieniowania o określonej długości fali λ i częstotliwości f . Zależność między ΔE, λ i f jest następująca: ΔE = hf = hc/λ, gdzie c to prędkość światła, a h to stała Plancka. Każde możliwe przejście skutkuje własną charakterystyczną linią widmową. W atomie wodoru, najprostszym atomie, istnieje wiele serii linii widmowych ze względu na możliwe przejścia. Na przykład wszystkie możliwe przejścia w dół do najniższego poziomu energii dają początek serii linii emisyjnych Lymana w zakresie długości fal ultrafioletowych i wszystkie możliwe przejścia w dół do drugiego poziomu energii (pierwszy poziom wzbudzony daje początek serii linii Balmera w zakresie widzialnym). Linie te są charakterystyczne dla wodoru i samego wodoru. Cięższe pierwiastki mają bardziej złożone widma, a widma cząsteczek komplikują wibracyjne i rotacyjne stany energetyczne. Ciemne widma linii absorpcyjnych powstają, gdy atomy i cząsteczki absorbują promieniowanie (ze źródła tła) o tych samych długościach fal, przy których zachodzi emisja, zgodnie z mechanizmem opisanym powyżej. Na przykład ciemna linia o długości fali ? powstaje, gdy elektrony danego pierwiastka pochłaniają energię ΔE i wykonują przejścia w górę z orbit o niższej na wyższą energię.

Wiatr słoneczny

Ciągły przepływ naładowanych cząstek (głównie elektronów i protonów) na zewnątrz ze Słońca do przestrzeni międzyplanetarnej. Ten wypływ plazmy "wieje" obok planet z prędkością, która waha się między 200 kms-1 a 900 kms-1, i powoduje, że Słońce traci około miliona ton masy na sekundę. W odległości 1 AU od Słońca średnia gęstość wiatru słonecznego wynosi około 5 × 106 cząstek na metr sześcienny, a jego temperatura (miara przypadkowych ruchów kinetycznych cząstek wiatru słonecznego względem siebie) wynosi około 105 K W pobliżu płaszczyzny ekliptyki średnia prędkość wiatru wynosi około 400 km s-1. Cząsteczki, które składają się na ten "powolny" wiatr, wyłaniają się głównie z podobnych do wstęg struktur w koronie słonecznej, które zwykle znajdują się stosunkowo blisko równika słonecznego. Szybki wiatr, o średniej prędkości około 750 km s-1, wieje z otworów koronalnych, które są na stałe wyśrodkowane na biegunach słonecznych. Kiedy dziury koronalne rozciągają się w dół lub w poprzek równika słonecznego, strumienie o dużej prędkości przepływają obok Ziemi i planet. Połączenie osiowego obrotu Słońca i ruchu orbitalnego Ziemi powoduje, że strumienie te powtarzają się w odstępach od 26 do 27 dni, patrząc z Ziemi. Wyniki uzyskane przez sondę SOHO wskazują, że cząstki wiatru słonecznego powstają na granicach komórek supergranularnych na powierzchni Słońca, gdzie skoncentrowane są pola magnetyczne. Wiatr słoneczny niesie ze sobą linie sił wiatru słonecznego, które rozprzestrzeniają się, tworząc słabe pole międzyplanetarne. Rotacja Słońca w połączeniu z promieniowym przepływem wiatru słonecznego na zewnątrz powoduje, że linie pola międzyplanetarnego przybierają formę spiralną. Wiatr słoneczny i pole międzyplanetarne oddziałują z magnetosferami planet i ogonami komet. Ciśnienie wywierane przez wiatr słoneczny ściska planetarną magnetosferę do wewnątrz, w kierunku planety, po stronie zwróconej w stronę Słońca i ciągnie ją w warkocz po "dolnej" stronie. Wiatr wyciąga jony z głowy komety, tworząc długi warkocz jonowy. Fluktuacje wiatru i pola międzyplanetarnego, spowodowane na przykład wybuchami cząstek z rozbłysków i koronalnymi wyrzutami masy, zniekształcają magnetosfery planetarne, a czasem powodują odłączanie się warkoczy jonowych od macierzystych komet. Wiatr słoneczny nadal płynie na zewnątrz, dopóki nie zostanie zatrzymany przez słabe ciśnienie wywierane przez ośrodek międzygwiazdowy. Granica obszaru, w którym przeważa wiatr słoneczny i pole międzyplanetarne (heliosfera), nazywa się heliopauzą i uważa się, że znajduje się w odległości około 100 jednostek astronomicznych. Oczekuje się, że promień heliosfery będzie się zmieniał wraz z cyklem słonecznym.

Węże

(Wąż; w skrócie Ser, gen. Serpentis; całkowita powierzchnia 637 stopni kwadratowych) Konstelacja, która jest wyjątkowa, ponieważ jest podzielona na dwie części: Serpens Caput (Głowa Węża; powierzchnia 429 stopni kwadratowych), która leży głównie na północnym niebie między Beootami a Herkulesem, z kulminacją o północy w połowie maja, oraz Serpens Cauda (ogon Węża; powierzchnia 208 st. kw.), który leży głównie na południowym niebie między Ophiuchus a Scutum, oraz kończy się o północy pod koniec czerwca. Przedstawia wielkiego węża trzymanego przez Ophiuchusa, nosiciela Węża, wokół którego ciała jest owinięty. Najjaśniejsze gwiazdy Węża zostały skatalogowane przez Ptolemeusza (ok. 100-175 n.e.) w Almagest . Raczej niepozorna konstelacja, najjaśniejsze gwiazdy w Serpens to α Serpentis ( Unukalhai ) 2,6mag, η Serpentis 3,2mag, μ Serpentis 3,5mag i ξ Serpentis , również 3,5mag. Istnieją cztery inne gwiazdy jaśniejsze niż 4,0 magnitudo. Do interesujących gwiazd w Serpens należą θ Serpentis (Alya), szeroki podwójny z białymi składnikami (A5), jasności 4,6 i 5,0, separacja 22″, które mają ten sam ruch własny, δ Serpentis, bliski układ podwójny z białymi (A9 i A7) składowe, wielkości 4,2 i 5,3, separacja 4,0″, R Serpentis, zmienna typu Mira (zakres 5,2-14,4, okres około 356 dni) oraz WSerpentis, układ podwójny zaćmieniowy typu Algol (zakres 8,4-10,2, okres 14,15 dni) . Inne interesujące obiekty w Serpens obejmują M5 (NGC 5904), gromadę kulistą szóstej wielkości oraz IC 4703 (Mgławica Orzeł), mgławicę emisyjną zawierającą gromadę otwartą M16 (NGC 6611) zawierającą ponad 60 gwiazd słabszych niż ósma wielkość.

Widzenie

Ostrość obrazu teleskopowego określona przez stopień turbulencji w ziemskiej atmosferze. Temperatura zmienia współczynnik załamania światła powietrza, więc pęcherzyki powietrza o różnych temperaturach, przenoszone przez wiatr przez aperturę teleskopu, powodują zniekształcenie jego obrazu gwiazdy, podobnie jak efekt pomarszczonej szyby w łazience. Fizycznie efekt niejednorodnego współczynnika załamania światła pofałdowuje nadchodzące płaskie czoło fali od gwiazdy, a jej obraz nie skupia się na punkcie (lub na dysku dyfrakcyjnym przypominającym punkt). Kluczową cechą jest wielkość pęcherzyków niejednorodnego powietrza w stosunku do apertury teleskopu. Teleskopy o małej aperturze obserwują gwiazdę przez niewiele bąbelków, a efektem pojedynczego bąbla jest przechylenie nadchodzącej wiązki światła. Kiedy wiatr wieje bąbelkami przez teleskop, obraz gwiazdy tańczy w płaszczyźnie ogniskowej. Gwiazda widziana przez bardzo mały teleskop, taki jak oko, może często migotać. Z kolei duży teleskop ogląda obraz gwiazdy przez wiele bąbelków, a obraz jest nieruchomy, ale rozproszony. W przypadku pośrednim na obrazie widoczne są zagęszczenia lub "plamki" - technika interferometrii plamkowej jest sposobem na wyostrzenie obrazu. Widzenie jest podawane w sekundach łukowych na obrazie gwiazdy. Nie ma jasnej konwencji, czy podana liczba jest pełną szerokością w połowie maksimum rozkładu światła na obrazie, czy też średnicą okręgu obejmującego 90% (lub 95% lub 99%) strumienia promieniowania. Szacunki widzenia oka nie są zbyt wiarygodne, ponieważ oko jest detektorem o szybkiej reakcji i wybiera jaśniejszy rdzeń obrazu, minimalizując pozorny rozmiar widzącego dysku. Widzenie ma kluczowe znaczenie dla działania teleskopu. Z tego powodu amatorzy unikają umieszczania teleskopów w pobliżu źródeł ciepła (takich jak kominy i domy) i szukają miejsc do obserwacji na wsi, a profesjonaliści umieszczają swoje teleskopy w wysokich górach w niezakłóconym powietrzu, projektując budynki obserwatorium i teleskopy aby zminimalizować widzenie wywołane przez sprzęt ("widzenie kopułkowe").

Wielki Obłok Magellana

Większy z dwóch pobliskich towarzyszy Galaktyki Drogi Mlecznej, widocznych gołym okiem na niebie półkuli południowej, a nazwanych na cześć portugalskiego nawigatora Ferdynanda Magellana, który obserwował ich w 1519 roku podczas swojego okrążenia świata. Znajdujący się w konstelacji Dorado, w odległości około 170 000 lat świetlnych, Wielki Obłok Magellana (LMC) ma całkowitą średnicę około 35 000 lat świetlnych i zawiera około 10¹⁰ gwiazd. Jego całkowita masa wynosi od jednej dziesiątej do jednej dwudziestej masy Drogi Mlecznej. Pierwotnie została sklasyfikowana jako galaktyka nieregularna (typu Irr I w klasyfikacji Hubble′a), ale ponieważ ma wyraźną poprzeczkę środkową i wykazuje ślady czegoś, co może być początkowym ramieniem spiralnym, jest obecnie uważana za nieregularną spiralę z poprzeczką , prototyp klasy oznaczonej jako "Sm". Zawiera Mgławicę Tarantula, ogromny obszar HII o średnicy około 900 lat świetlnych, który otacza energiczny obszar formowania się gwiazd i jest jednym z największych znanych obszarów HII. LMC, który zawiera liczne obłoki gazu i pyłu, młode gromady gwiazd i pozostałości po supernowych, wydaje się doświadczać intensywnego procesu formowania się gwiazd, który prawdopodobnie został wywołany skutkami bliskiego spotkania z Drogą Mleczną kilka miliardów lat temu.

Wodór (H)

Najlżejszy i najbardziej powszechny pierwiastek we wszechświecie. Około 92% liczby atomów i około 75% masy całej bezpośrednio obserwowanej materii we wszechświecie to wodór. Najpowszechniejsza forma atomu wodoru składa się z jednej dodatnio naładowanej cząstki, protonu i jednej ujemnie naładowanej cząstki, elektronu, która krąży wokół protonu. Masa atomowa wynosi 1, a liczba atomowa (tj. ładunek jądra) również wynosi 1. Jądra wodoru istnieją z jednym lub dwoma neutronami oprócz jednego protonu. Te formy "ciężkiego wodoru" nazywane są odpowiednio deuterem i trytem. Regiony obojętnego wodoru są określane jako regiony HI. Regiony zjonizowanego wodoru to regiony HII.

Włoska Agencja Kosmiczna (ASI)

Agencja rządowa założona w 1988 r. w celu identyfikowania, koordynowania i zarządzania włoskimi programami kosmicznymi. W ramach pięcioletniego Narodowego Planu Kosmicznego ASI ma na celu promowanie, wspieranie i kontrolowanie naukowych, technologicznych i komercyjnych zastosowań działań kosmicznych, a także promowanie nowych możliwości technologicznych we włoskim przemyśle lotniczym. Pod kierownictwem ASI Włochy były zaangażowane w różne działania kosmiczne, w tym programy Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, Tethered Satellite, X-SAR (radar z syntetyczną aperturą pasma X) i Lageos (satelita geodezyjny o zasięgu laserowym). Wspólne przedsięwzięcia naukowe obejmują satelitę rentgenowskiego Beppo-Sax i satelitę SAC-B do badań fizyki słonecznej. ASI promuje również i wspiera włoski udział naukowy i przemysłowy w programach EUROPEJSKIEJ AGENCJI KOSMICZNEJ, w tym Cassini-Huygens i Integral.

Wszechświat inflacyjny

Modyfikacja standardowego modelu Wielkiego Wybuchu, która obejmuje okres wykładniczej (przyspieszającej) ekspansji, zwanej "inflacją", we wczesnej ewolucji wszechświata. W typowym scenariuszu inflacyjnym ekspansja wykładnicza rozpoczęłaby się około 10-34 s po początku czasu i zakończyłaby się, gdy wszechświat byłby, powiedzmy, sto razy starszy (tj. po około 10-32 s). W tym przedziale czasowym ("epoce inflacji") wszystkie odległości we wszechświecie wzrosłyby około 1050 razy. Współczynnik inflacji równy 1050 odpowiada obszarowi przestrzeni o promieniu 10-34 sekund świetlnych i rozszerzyłby się do o promieniu około 1016 sekund świetlnych (około 300 milionów lat świetlnych). Chociaż wydaje się to sugerować ekspansję "szybszą niż światło", ponieważ inflacja wiąże się raczej z rozszerzaniem się przestrzeni niż z ruchem cząstek w przestrzeni, nie zaprzecza to twierdzeniu Einsteina, że nic nie może przekroczyć prędkości światła. Zgodnie z teoriami wielkiej unifikacji cząstek elementarnych i sił, inflacja była napędzana zmianą, która nastąpiła około 10?34 s po początku czasu, kiedy wielka zunifikowana siła rozdzieliła się na siły silne i elektrosłabe i uwolniły się ogromne ilości energii które wcześniej były przechowywane w próżni czasoprzestrzeni. Ta "zmiana fazy" stanu wszechświata została porównana do zmiany, która zachodzi, gdy woda zamienia się w lód i uwalnia się ciepło ("ciepło utajone"). Hipoteza inflacyjna została wprowadzona w 1981 roku przez amerykańskiego fizyka matematycznego Alana Gutha w celu rozwiązania szeregu nierozstrzygniętych kwestii kosmologicznych, w tym problemu "płaskości" i "problemu horyzontu". Problem płaskości wynika z faktu, że obserwacje wskazują, że średnia gęstość Wszechświata mieści się w zakresie dziesięciokrotnie większym od gęstości krytycznej, czyli gęstości tak zwanego "płaskiego" Wszechświata (takiego, w którym wypadkowa całkowita krzywizna przestrzeni jest zero). Standardowe modele Wielkiego Wybuchu sugerują, że gdyby średnia gęstość różniła się choćby mikroskopijnie od wartości krytycznej w pierwszych chwilach historii Wszechświata, obecnie różniłaby się od wartości krytycznej o ogromny czynnik. Problem horyzontu wiąże się z pytaniem, w jaki sposób wszechświat w dużej skali stał się tak jednorodny i izotropowy (taki sam wszędzie i we wszystkich kierunkach). Na przykład, gdy spojrzymy na mikrofalowe tło w przeciwległych obszarach nieba, to promieniowanie przemieszcza się w przestrzeni kosmicznej praktycznie przez całe życie wszechświata (około 15 miliardów lat). Ponieważ średnica obserwowalnego Wszechświata jest dwa razy większa niż ta (około 30 miliardów lat świetlnych), w standardowych modelach Wielkiego Wybuchu nie byłoby wystarczająco dużo czasu, aby te bardzo odległe regiony miały jakikolwiek kontakt ze sobą (żaden sygnał, poruszający się z prędkością światła, nie mógł podróżować z jednego do drugiego). Jak więc te regiony mogą być identyczne? Wysadzając wszechświat o tak ogromny czynnik, inflacja zapewnia, że krzywizna przestrzeni staje się nieodróżnialnie bliska zeru (przypadek "płaski"). Jeśli model inflacyjny jest poprawny, obserwowalny wszechświat jest niewielką częścią całości, a przestrzeń wydaje się płaska w taki sam sposób, jak powierzchnia planety Ziemia wydaje się płaska, jeśli zbadamy tylko niewielką jej część. Ogromny czynnik inflacyjny oferuje również rozwiązanie problemu horyzontu. Przed erą inflacji musiało upłynąć trochę czasu, aby dostatecznie mała objętość przestrzeni (mniejsza, powiedzmy, o średnicy niż 10-34 sekund świetlnych), mogła wyrównać wszelkie wewnętrzne różnice i stała się jednolita. Zwiększając tę mikroskopijną objętość, aby stała się większa niż obserwowalny wszechświat, inflacja zapewniłaby, że cały obserwowalny wszechświat w dużej skali będzie wyglądał dokładnie tak samo. Inflacja rozwiązuje również szereg problemów związanych z fizykąi cząstek elementarnych i, poprzez nadmuchanie niewielkich fluktuacji kwantowych do ogromnych skal, zapewnia możliwy mechanizm generowania "ziarn", z których następnie rozwinęły się galaktyki i struktury o większej skali

Włosy Bereniki

(Włosy Bereniki; w skrócie Com, gen. Comae Berenices; powierzchnia 386 stopni kw.) Północna konstelacja, która leży między Psami Gończymi a Panną, a jej kulminacja następuje o północy na początku kwietnia. Jej nazwa pochodzi od kosmyka włosów egipskiej królowej Bereniki II (ok. 269-221 p.n.e.), który według legendy dała bogom za bezpieczny powrót męża, Ptolemeusza III Euergetesa, z bitwy. Został wprowadzony przez holenderskiego kartografa Gerardusa Mercatora, który umieścił go na kuli ziemskiej w 1551 roku. Mała, raczej niepozorna konstelacja, najjaśniejsza gwiazda Warkocza Bereniki ma wielkość 4,2. ? Comae Berenices (Diadem) to interesujący, bliski układ podwójny z bladożółtymi (F5) składnikami, oba o wielkości 5,2, separacja ?0-0,9″; okres 25,8 lat, orbita leży prawie krawędzią, więc ruch odbywa się praktycznie po linii prostej. Inne interesujące obiekty to Melotte 111, szeroka (5?) gromada otwarta złożona z około 40 gwiazd między piątą a dziesiątą magnitudo, M53 (NGC 5024), gromada kulista 8mag, M64 (NGC 4826, Galaktyka Czarnooka), galaktyka spiralna o jasności dziewiątej wielkości i NGC 4565, galaktyka spiralna o jasności 10 magnitudo skierowana krawędzią. W południowej części Coma Berenices znajduje się wiele galaktyk należących do wielkiej Gromady w Pannie, aw północno-wschodniej części konstelacji znajduje się odległa Gromada Warkocza. W konstelacji znajduje się również północny biegun galaktyczny.

Worek węgla

Duża i widoczna ciemna mgławica w konstelacji Crux, wkraczająca do sąsiednich Centaurusa i Musca, wyśrodkowana w przybliżeniu na pozycji RA 12^h 50 ^m, dec.-63°. Jest dobrze widoczna na jasnym tle Drogi Mlecznej i ma wymiary prawie 7° na 5°.

Wielki Pies

(Większy Pies; w skrócie CMa, gen. Canis Majoris; powierzchnia 380 st. kw.) Południowy konstelacja, która leży między Lepus i Puppis, a jej kulminacja następuje o północy na początku stycznia. Przedstawia jednego z dwóch psów Oriona (Łowcy), który dominuje na niebie na północnym zachodzie (drugi pies jest reprezentowany przez Małego Psa). Jego najjaśniejsza gwiazda, α Canis Majoris (Syriusz), jest znana jako "psia gwiazda". Najjaśniejsze gwiazdy Canis Major zostały skatalogowane przez Ptolemeusza (ok. 100-175 n.e.) w Almagest . Małą konstelację Wielkiego Psa można łatwo znaleźć dzięki Syriuszowi, który o jasności ?1,4 magnitudo jest najjaśniejszą gwiazdą na niebie i leży na kontynuacji skierowanej w dół linii łączącej gwiazdy δ, ε i ζ Orionis w pasie Oriona. Syriusz jest również jaśniejszym składnikiem bliskiego układu podwójnego, a jego towarzyszem (Syriusz B) jest biały karzeł o jasności 8,4 magnitudo, separacji 4,6″, okresie 50 lat. Inne jasne gwiazdy to ? Canis Majoris (Adhara), gwiazda podwójna z niebieskawo-białymi (B2) i żółtymi składnikami, jasności 1,5 i 7,9, separacja 7,5″, δ Canis Majoris (Wezen), jasność 1,8 i β Canis Majoris ( Mirzam), magnitudo 2,0. Istnieje osiem innych gwiazd o wielkości 4,0 lub jaśniejszych. Inne interesujące obiekty w Canis Major to gwiazda zmienna typu Algol R Canis Majoris (zasięg 5,7-6,3, okres 1,14 dnia), układ podwójny zaćmieniowy UW Canis Majoris (zakres 4,8-5,3, okres 4,39 dnia) oraz dwie gromady otwarte, M41 (NGC 2287), która składa się z około 100 gwiazd słabszych niż siódma wielkość i jest widoczna gołym okiem około 4° na południe od Syriusza, oraz NGC2362, która składa się z około 40 gwiazd słabszych niż 7,5 wielkości, otaczających τ Canis Majoris (jasność 4,4).

Wieczorna gwiazda

Nazwa nadana Wenus, gdy jest widoczna na zachodzie po zachodzie słońca. Starożytni astronomowie wierzyli, że poranne i wieczorne objawienia Wenus dotyczyły dwóch różnych planet; planeta wieczorna otrzymała nazwę Hesperus. Jako gwiazda wieczorna Wenus przechodzi od koniunkcji górnej (kiedy znajduje się za Słońcem) do koniunkcji niższej (kiedy znajduje się między Ziemią a Słońcem) i jest widoczna najdłużej, gdy osiąga pozycję znaną jako największe wydłużenie na wschód, kiedy jego kątowa separacja od Słońca jest największa. Nazwa "gwiazda wieczorna" jest czasami nadawana wieczornym objawieniom Merkurego.

Wyjście źrenicy

Obraz obiektywu utworzony przez okular teleskopu. Wszystkie promienie zebrane przez obiektyw przechodzą przez źrenicę wyjściową, w której ołówek promieni wychodzących z okularu ma najmniejszą średnicę i największe oświetlenie obrazu. Źrenica wyjściowa jest zatem najlepszym miejscem do umieszczenia źrenicy oka podczas obserwacji przez teleskop. Średnica źrenicy wyjściowej (De) jest równa aperturze teleskopu (D) podzielonej przez powiększenie (M). Na przykład teleskop o aperturze 200 mm i powiększeniu 50 da źrenicę wyjściową o średnicy D_e = D/M = 200/50 = 4 mm. Średnica źrenicy wyjściowej musi być mniejsza lub równa średnicy źrenicy oka, jeśli całe światło zebrane przez teleskop ma wejść do oka obserwatora. Aby spełnić ten warunek, powiększenie musi być większe lub równe D/D_p, gdzie D_p jest średnicą źrenicy oka. Ponieważ średnica źrenicy przystosowanej do ciemności wynosi około 7 mm, minimalne powiększenie, które zapewni, że źrenica wyjściowa będzie mniejsza niż źrenica obserwatora, wynosi w przybliżeniu D/7, gdzie D jest aperturą wyrażoną w mm (D/0,007, jeśli D jest w metrach).

Wydłużenie

W powszechnym użyciu kątowa separacja między Słońcem a planetą (lub innym ciałem krążącym wokół Słońca) lub Księżycem, tj. kąt Słońce - Ziemia - obiekt. Dokładniejsza definicja, która uwzględnia fakt, że orbity ciał krążących wokół Słońca są nachylone do płaszczyzny ekliptyki (płaszczyzny orbity Ziemi), jest taka, że wydłużenie ciała jest różnicą między jego długością niebieską a Słońca. Wydłużenie mierzy się w stopniach na wschód lub zachód od Słońca. Jeśli wydłużenie ciała wynosi 0?, to jest w koniunkcji, jeśli 90° to w kwadraturze, a jeśli 180° to w przeciwstawności. Termin ten jest również używany do określenia odległości kątowej między planetą a jednym z jej satelitów, tj. kąta planeta-Ziemia-satelita, mierzonego na wschód lub zachód od planety. Wydłużenia niższych planet, Merkurego i Wenus, mieszczą się w pewnych granicach. Te maksymalne odległości kątowe od Słońca są określane jako największe wydłużenie na wschód, kiedy planeta zachodzi najpóźniej po Słońcu podczas określonego objawienia, oraz największe wydłużenie na zachód, kiedy wschodzi najwcześniej przed Słońcem podczas określonego objawienia. W przypadku Merkurego największe wydłużenie waha się między 17° 50, gdy planeta znajduje się w peryhelium (najbliższa fizyczna odległość od Słońca), a 27° 50′ kiedy znajduje się w aphelium (najdalej od Słońca). Dla Wenus, która ma znacznie mniej ekscentryczną orbitę, największe wydłużenie waha się między 45° a 47°.

Widmo elektromagnetyczne

Pełny zakres promieniowania elektromagnetycznego, od najkrótszej do najdłuższej długości fali. Zgodnie z konwencją widmo elektromagnetyczne jest podzielone na kilka różnych pasm fal. Od najkrótszych do najdłuższych długości fal, szerokie główne podziały to: promienie gamma (długości fali krótsze niż 0,01 nm), promienie rentgenowskie (0,01-10 nm), ultrafiolet (10-390 nm), widzialne (390-700 nm), podczerwień (700nm-1mm), radio (1mmw górę). Chociaż ludzkie oczy są wrażliwe tylko na długości fal w zakresie od około 390 nm do około 700 nm, ogólnie przyjmuje się, że "optyczny" obszar widma obejmuje szersze pasmo fal od 310-1000 nm (310 nm-1 μm). Dalsze podziały w powszechnym zastosowaniu astronomicznym to: twarde promieniowanie rentgenowskie (0,01-0,1 nm), miękkie promieniowanie rentgenowskie (0,1 nm - 10 nm), ekstremalny ultrafiolet (EUV lub XUV: 10 nm - 91 nm), bliska podczerwień ( 1-4 &m?;m), średnia podczerwień (4-40 μm), daleka podczerwień (40 μm- 350 &m;m; tj. 40 μm-0,35 mm), submilimetr (0,35-1 mm), fala milimetrowa (1- 10 mm), mikrofalowe (1 mm - 0,3 m). Większość docierającego promieniowania jest pochłaniana przez atmosferę lub odbijana z powrotem w przestrzeń kosmiczną, ale promieniowanie o długości fali w zakresie od 310 nm do 1100 nm i od około 2 cm do około 30 m może przenikać do poziomu gruntu, a pasma te są odpowiednio znane jako optyczne i radiowe "okienka". Kilka wąskich pasm promieniowania w obszarach bliskiej i średniej podczerwieni widma oraz promieniowanie w obszarach fal submilimetrowych i milimetrowych można badać z dobrych miejsc obserwacyjnych na dużych wysokościach

Wydarzenie tunguskie

Eksplozja w powietrzu rankiem 30 czerwca 1908 r. Nad odległym regionem leśnym wschodniej Syberii w pobliżu rzeki Podkamienna Tunguska, która spowodowała rozległe zniszczenia. Kilku naocznych świadków zgłosiło kulę ognia tak jasną jak Słońce. Sama eksplozja była słyszalna w odległości do 1000 km i dwukrotnie wysłała fale ciśnienia wokół planety, które zostały zarejestrowane przez stacje sejsmograficzne. Baldachim lasu płonął przez ponad dwa dni. Drzewa i renifery w centralnym obszarze 1000 km2 poniżej wybuchu zostały spalone, a do 50 km dalej drzewa zostały powalone przez falę uderzeniową. Pył z eksplozji pokrył okolicę i został przeniesiony na cały świat przez prądy atmosferyczne, powodując kolorowe zachody słońca. Minęło 20 lat, zanim pierwszy zespół naukowo-badawczy, kierowany przez Leonida Kulika, dotarł na te tereny. Nie znaleźli głównego krateru uderzeniowego ani fragmentów meteorytów; Jednak późniejsze ekspedycje odzyskały cząsteczki pyłu zachowane w żywicy drzewnej i stwierdziły, że mają one spójny skład z kamiennymi meteorytami. Wydaje się więc, że kamienny meteoryt o średnicy około 50 m rozpadł się i wyparował na wysokości około 8 km.

Wielki krąg

Okrąg uzyskany na powierzchni kuli przez przecięcie z powierzchnią płaszczyzny przechodzącej przez środek kuli. Każda płaszczyzna, która przecina kulę, ale nie przechodzi przez środek, styka się z kulą w małym okręgu. Koło wielkie to tak naprawdę największe koło, jakie można narysować na powierzchni kuli. Najkrótsza odległość między dwoma punktami na kuli to łuk koła wielkiego przechodzący przez te punkty. Przykładami wielkich kół na Ziemi są równik i linie długości geograficznej; na sferze niebieskiej, równiku niebieskim, południku, ekliptyce itp. Zobacz też: współrzędne niebieskie, szerokość geograficzna nieba

Wielka Czerwona Plama (GRS)

Ogromny stały antycyklon na południowej półkuli Jowisza, widoczny jako czerwonawy owal na nieco ponad 20?S. Najwcześniejsza jednoznaczna obserwacja została dokonana przez Heinricha Schwabe w 1831 r. (Często cytowana obserwacja Roberta Hooke′a w 1664 r. Wydaje się obecnie dotyczyć podobnego, ale innego miejsca). GRS stał się uderzającą cechą około 1880 roku, kiedy rozwinął głębokie czerwone zabarwienie. Było to również widoczne we wczesnych latach siedemdziesiątych, ale przy innych okazjach kolor był mniej wyraźny, blaknąc od czasu do czasu do bladopłowego lub łososiowego różu, a czasami całkowicie zanikając, pozostawiając to, co jest znane jako zagłębienie Czerwonej Plamy. Jego wielkość również była zróżnicowana: od około 10 000 do 14 000 km (północ-południe) przez 24 000 do 40 000 km (wschód-zachód). GRS dryfuje wzdłuż i wszerz, aw ciągu dwudziestego wieku wykonał około trzech okrążeń wokół planety. Istnieje również 90-dniowa oscylacja szerokości geograficznej, która zajmuje prawie 2000 km po obu stronach jej średniej pozycji. Ponadto obraca się w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara z okresem około 7 dni. Fakt, że GRS ma charakter antycykloniczny, jest dobrze przyjęty. Nie jest jasne, co nadal nim kieruje; jedna z teorii głosi, że jest zasilany energią uwalnianą jako utajone ciepło z kondensacji gazów poniżej. Różnice w jego barwie mogą być spowodowane wahaniami stężenia fosforowodoru (PH3), a nawet związków organicznych.

Wielka szczelina

Wyraźny fragment Drogi Mlecznej składający się z ciągu ciemnych obłoków molekularnych. Rozciąga się od Łabędzia (odcinek znany jako Szczelina Łabędzia), przez Akwilę, do Strzelca.

Wielki Mur

Ogromne skupisko galaktyk przypominające arkusze, które ma około 800 milionów lat świetlnych długości, 280 milionów lat świetlnych "wysokości", ale tylko około 15-20 milionów lat świetlnych "grubości". Jedna z największych znanych struktur we wszechświecie, leży w odległości około 300 milionów lat świetlnych. Gromada w śpiączce, jedna z najbliższych wielkich gromad galaktyk, tworzy część "ściany". Podobnie jak w przypadku innych odległych struktur we wszechświecie, odległość i wymiary Wielkiego Muru zależą od wartości stałej Hubble′a, H₀, przy czym powyższe wartości oparte są na wartości 70 km s-1 Mpc-1. Ogólnie rzecz biorąc, rozmiar Wielkiego Muru, wyrażony w megaparsekach, wynosi około 60/h na 170/h, a jego odległość około 65/h, gdzie h = H0/100. Na przykład, jeśli H0 = 70 km s^-1 Mpc^-1, to h = 70/100 = 0,7, a długość "ściany" wynosi 170/0,7 ≈ 250 Mpc ≈ 800 milionów lat świetlnych.

Warkocz gazowy, kometa

Część komety składająca się z jonów i elektronów utworzonych z cząsteczek gazu wyrzuconych z komety podczas bliskiego zbliżenia się do Słońca; znany również jako ogon jonowy lub ogon plazmowy. Cząsteczki są jonizowane przez światło ultrafioletowe ze Słońca i odciągane od czoła komety przez wiatr słoneczny. Nie wszystkie komety rozwijają warkocz gazowy (lub pyłowy), ale oba typy warkoczy zawsze są skierowane w stronę przeciwną do Słońca. Ogony gazowe są proste, ale mogą wyglądać na zagięte lub nieciągłe w wyniku zdarzenia rozłączenia - będącego konsekwencją zmiany w polaryzacji pola magnetycznego wiatru słonecznego. Są przeważnie niebieskie, charakterystyczny kolor emisji zjonizowanego tlenku węgla (CO+) przy 420 nm. Warkocze gazowe zaczynają się formować zwykle w odległości 2 jednostek astronomicznych od Słońca i mogą rozciągać się do 10⁸ km.

Względna liczba plam słonecznych

Indeks aktywności plam słonecznych pierwotnie opracowany w 1858 r. przez JR Wolfa (1816-1893) z Federalnego Obserwatorium w Zurychu i znany również jako liczba plam słonecznych w Zurychu. Względna liczba plam, oznaczona literą R, jest dana wzorem R = k(f + 10g), gdzie g to liczba widocznych grup plam, f to całkowita liczba pojedynczych plam widocznych na powierzchni Słońca a k jest współczynnikiem korekcji uwzględniającym takie czynniki, jak rozmiar używanego teleskopu, warunki atmosferyczne i wydajność indywidualnego obserwatora. Na przykład, jeśli przy określonej okazji byłyby cztery grupy plam słonecznych zawierające odpowiednio 3, 7, 9 i 12 plam, g wynosiłoby 4, a f 31. Zakładając, że k = 1, wartość R wyniosłaby 1 (31 + 40 ) = 71. Względna liczba plam słonecznych kładzie większy nacisk na liczbę grup niż na liczbę pojedynczych plam, ponieważ liczba grup jest ściślej związana z liczbą leżących poniżej aktywnych regionów. Chociaż względna liczba plam słonecznych daje rozsądną wskazówkę co do zmieniającego się poziomu aktywności plam słonecznych w kolejnych cyklach plam słonecznych, obszary plam słonecznych dają lepszą miarę ogólnego poziomu aktywności słonecznej.

Widoczność

Pióropusz świecącego gazu w atmosferze słonecznej widoczny poza krawędzią Słońca (krawędź widocznego dysku). Chociaż ich gęstość jest około sto razy większa niż gęstość otaczającego materiału koronalnego, są one zbyt małe, aby mogły emitować ciągłe widmo światła białego. Ich światło widzialne składa się głównie z linii emisyjnych wodoru i zjonizowanego wapnia i, z wyjątkiem całkowitych zaćmień Słońca (kiedy można je zobaczyć bezpośrednio gołym okiem), są one zwykle badane w świetle monochromatycznym (długości fal odpowiadające poszczególnym liniom emisyjnym, takim jak linia wodoru-? w czerwonej części widma). Istnieją dwa główne typy wyeksponowania - ciche i aktywne. Spokojne protuberancje wiszą jak chmury w koronie przez tygodnie lub miesiące, przy stosunkowo niewielkich ogólnych zmianach, podczas gdy aktywne protuberancje przechodzą szybkie zmiany. Spokojne protuberancje mają długość od kilkudziesięciu tysięcy do kilkuset tysięcy kilometrów i wysokość około 30 000 km. Są zawieszone nad chromosferą przez pola magnetyczne. Większość nieaktywnych protuberancji wygląda jak kurtyny gazowe, które łączą się z chromosferą w różnych punktach i zawierają wiele prawie pionowych pasm, którymi przepływa gaz. Od czasu do czasu uśpiona protuberancja nagle eksploduje i rozproszy się, często po to, by w tym samym miejscu zostać zastąpiona nową. Aktywne protuberancje, które są związane z aktywnymi regionami na Słońcu i często są związane z rozbłyskami słonecznymi lub przez nie wyzwalane, to zjawiska krótkotrwałe, z których większość trwa nie dłużej niż kilka godzin. Przyjmują różnorodne formy. Do najbardziej aktywnych należą protuberancje pętlowe, struktury łączące regiony o przeciwnej biegunowości magnetycznej, w których materiał koronalny skrapla się i spływa do chromosfery. Rozpylacze rozpraszają materiał w szerokim zakresie kątów przy prędkościach od 200 km s-1 do nawet 2000 km s-1, podczas gdy fale uderzeniowe składają się z bliżej skolimowanych wyrzutów materiału. Gigantyczne protuberancje (często w kształcie pętli) wznoszą się na wysokość 500 000 km lub więcej. Kiedy rotacja Słońca niesie protuberancje na tarczy Słońca, pojawiają się one jako ciemne elementy na tle jasnego dysku słonecznego. Spokojne protuberancje odpowiadają rozległym, długowiecznym, ciemnym włóknom widocznym na monochromatycznych obrazach dysku słonecznego.

Węzeł

Jeden z punktów, w których orbita przecina płaszczyznę odniesienia. Na sferze niebieskiej węzeł jest jednym z punktów, w których wielki okrąg reprezentujący płaszczyznę orbity przecina wielki okrąg odpowiadający płaszczyźnie odniesienia (zwykle ekliptyka lub równik niebieski). W kontekście ruchu planet płaszczyzną odniesienia jest ekliptyka. Punkt, w którym orbitujące ciało przecina płaszczyznę odniesienia z południa na północ nazywana jest węzłem wstępującym, a punkt, w którym przecina się z północy na południe, węzłem zstępującym. Linia łącząca dwa węzły, będąca linią przecięcia płaszczyzny orbity z płaszczyzną odniesienia, nazywana jest linią węzłów. W przypadku Księżyca grawitacyjny wpływ Słońca powoduje, że linia węzłów obraca się powoli wokół Ziemi w kierunku zachodnim, ruch ten nazywany jest regresją linii węzłów. Linia węzłów orbity Księżyca wykonuje jedno pełne okrążenie Ziemi w ciągu 18,61 lat.

Wren, Sir Christopher (1632-1723)

Architekt i astronom, urodzony w East Knoyle, Wiltshire, został profesorem astronomii w Gresham College i Savilian profesorem astronomii w Oksfordzie. Odbudował Londyn po pożarze w 1666 roku, planując całe miasto i przebudowując 51 kościołów, w tym katedrę św. Pawła. Newton uznaje Wrena za matematyka w Principia. Wren niezależnie udowodnił trzecie prawo KEPLERA i sformułował prawo przyciągania grawitacyjnego o odwrotnych kwadratach. Rozwiązał problem Keplera polegający na przecięciu półkola w zadanym stosunku przez linię przechodzącą przez dany punkt na jego średnicy (powstał jako problem w pracy Keplera o orbitach eliptycznych). Wren był członkiem-założycielem Towarzystwa Królewskiego i jego prezesem przez dwa lata.

Wright, Thomas (1711-86)

Angielski astronom, urodzony w pobliżu Durham, zegarmistrz i nauczyciel matematyki, napisał w 1750 roku ciekawą książkę, w której zasugerował, że Droga Mleczna jest podobnym do dysku układem gwiazd z Układem Słonecznym w pobliżu środka. Wright zasugerował, że mgławice to układy gwiezdne podobne do Drogi Mlecznej, ale bardzo odległe. Przypuszczano, że luka między planetami między Marsem a Jowiszem została zlikwidowana przez zderzenie komety z planetą, która została następnie wyrzucona z orbity.

Wollaston, William (1766-1828)

Chemik i fizyk wyizolował dwa nowe metale z rudy platyny, z których jeden nazwał palladem (od nowo odkrytej asteroidy Pallas). Był jednym z pierwszych naukowców, którzy obserwowali promieniowanie ultrafioletowe, aw 1801 roku odkrył ciemne linie widmowe w widmie słonecznym, które później zbadał FRAUNHOFER. Była to pierwsza obserwacja linii widmowych. Pryzmat Wollastona służy do badania polaryzacji światła.

Woolley, Richard van der Riet (1906-86)

Astronom, urodzony w Dorset w Anglii, miał zróżnicowaną karierę w Anglii, RPA, Kalifornii i Australii. Został dyrektorem Commonwealth Solar Observatory i odciągnął je od obserwacji Słońca i optyki wojennej, aby stać się Obserwatorium Mount Stromlo i częścią Australijskiego Uniwersytetu Narodowego. Zajmował się atmosferą gwiazdową i słoneczną. W 1955 został Królewskim Astronomem w Wielkiej Brytanii, kierując Królewskim Obserwatorium Greenwich w Sussex. Pracował tam nad ruchami i astrofizyką gwiazd oraz blaskami gwiazd, kierując małą armią robotników do pomiarów pozycji gwiazd na tysiącach klisz fotograficznych, które kazał wykonać. Odkrył orbitę gromady kulistej Omega Centauri, która poruszała się promieniście w Galaktyce. Sprawił, że Teleskop Izaaka Newtona został wzniesiony w Herstmonceux: później został przeniesiony na czystsze niebo nad La Palmą. Odszedł z Królewskiego Obserwatorium Greenwich i został dyrektorem Południowoafrykańskiego Obserwatorium Astronomicznego na Przylądku.

Wolf, Charles JE (1827-1918)

Francuscy astronomowie Charles Wolf i GEORGES RAYET, używając 40-centymetrowego teleskopu Foucaulta z Obserwatorium Paryskiego, w 1867 roku wizualnie obserwowali widma kilku gwiazd ósmej wielkości w Łabędziu przed systematycznym użyciem płyt fotograficznych i odkryli bardzo szerokie linie emisyjne. Pierwotnie uważano, że "pasma" to cząsteczki węglowodorów. Gwiazdy stały się znane jako gwiazdy Wolfa-Rayeta (WR).

Wolf, Johann Rudolf (1816-93)

Urodzony w Fällanden (niedaleko Zurychu) w Szwajcarii, został profesorem astronomii na Uniwersytecie w Bernie i dyrektorem Obserwatorium w Bernie, następnie profesorem astronomii w Zürich, gdzie założył obserwatorium. Opracował system znany obecnie jako liczby plam słonecznych Wolfa, służący do ilościowego określania aktywności słonecznej poprzez liczenie plam i grup plam słonecznych, i wykorzystał go do potwierdzenia cyklu plam słonecznych odkrytego przez HEINRICHA SCHWABE i zmierzenia jego okresu na 11 lat. Wraz z EDWARDEM SABINEM odkrył również jej związek z aktywnością geomagnetyczną.

Wiolf, Max[imilian] Franciszek Józef Korneliusz (1863-1932)

Astronom, urodzony w Heidelbergu w Niemczech, założył i został pierwszym dyrektorem Obserwatorium Köigstuhl na Uniwersytecie w Heidelbergu. Zrobił szerokokątne zdjęcia Drogi Mlecznej i policzył gwiazdy o różnych jasnościach, wykreślając wyniki na diagramie Wolfa liczby w funkcji wielkości, aby udowodnić istnienie obłoków zaciemniającego pyłu. Pokazał, że mgławice spiralne mają widma absorpcyjne typowe dla gwiazd, a nie widma emisyjne gazu. Był pionierem wykorzystania fotografii do odkrywania setek asteroid.

Wittich, Paweł (ok. 1546-86)

Urodzony we Wrocławiu na Śląsku (obecnie Wrocław, Polska), wynalazł (lub przynajmniej rozwinął) "prostafaerezę", formalizm trygonometrii, który pozwalał na mnożenie i dzielenie funkcji trygonometrycznych poprzez łatwiejszy proces dodawania i odejmowania (w sposób logarytmy). Napisał komentarz do De Revolutionibus Kopernika, który zapowiadał system Tychoński. Pracował z TYCHO BRAHE przez cztery miesiące w Uraniborgu.

Wilkins, Jan (1614-72)

Churchman, urodzony w Fawsley, Northamptonshire, został Warden of Wadham College w Oksfordzie i Master of Trinity College w Cambridge. Założył Towarzystwo Królewskie z grupy dyskusyjnej naukowców w Wadham. W 1638 roku Wilkins napisał książkę, w której opisał Księżyc jako planetę nadającą się do zamieszkania i przewidział, że pewnego dnia możliwe będą podróże kosmiczne na Księżyc.

Wilson, Aleksander (1714-86)

Urodzony w St Andrews w Szkocji, został profesorem w Glasgow, obserwował plamy słoneczne i wykazał, że są to zagłębienia w Słońcu (za LA HIRE i CASSINI). Opublikowano Thinks on General Gravitation (1770), odpowiadając na pytanie NEWTONA "Co przeszkadza gwiazdom stałym w spadaniu na siebie?" spekulatywną odpowiedzią, że cały wszechświat obraca się wokół środka.

Wilson, Olin Chaddock (1909-94)

Astronom i spektroskopista, został pracownikiem Obserwatorium Mount Wilson. Badał gwiezdne chromosfery i cykle aktywności gwiazd, wykazując poprzez intensywną analizę linii H i K zjonizowanego wapnia, że inne gwiazdy poza Słońcem mają cykle aktywności. Wraz z MK VAINU BAPPU znalazł sposób na ustalenie jasności, a tym samym odległość, gwiazd od szerokości emisji w tych dwóch liniach, która pochodzi z chromosfery (efekt Wilsona-Bappu). Studiował widma mgławic, gwiazd zaćmieniowych, gwiazd Wolfa-Rayeta i mgławic planetarnych.

Wilson, Robert Woodrow (1936-)

Urodzony w Houston w Teksasie, laureat nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 1978 r.) wraz z ARNO PENZIASEM "za odkrycie kosmicznego mikrofalowego promieniowania tła". Od dziecka interesował się radiem, a radioastronomię zainteresował dzięki pracy z JOHNEM BOLTONEM w CalTech przy mapowaniu Drogi Mlecznej. Dołączył do Bell Laboratories w Crawford Hill, gdzie wraz z Arno Penziasem dzielił niewielki dodatek przyznany laboratorium na projekty radioastronomiczne. Dzięki nowym odbiornikom fal milimetrowych o częstotliwości 100-120 GHz odkryli nieoczekiwanie duże ilości tlenku węgla w obłoku molekularnym za mgławicą Oriona, w tym izotopowe linie widmowe, dzięki czemu możliwe było określenie stosunków izotopów jako sondy nukleogenezy. Za pomocą dużego radioteleskopu (Holmdel horn) i nowego czułego, niskoszumowego odbiornika odkryli kosmiczne mikrofalowe promieniowanie tła.

Wind

Satelita NASA, część programu NASA Global Geospace Science i Międzynarodowego programu Solar Terrestrial Physics. Wystrzelony w listopadzie 1994 r. Przez pierwsze dziewięć miesięcy podążał po podwójnej orbicie księżycowej z apogeum 80-250 promieni Ziemi i perygeum 5-10 promieni Ziemi. Na tej orbicie księżycowa grawitacja pomaga utrzymać apogeum nad dzienną półkulą Ziemi dla obserwacji magnetosferycznych. Później umieszczony na orbicie "halo" w punkcie równowagi grawitacyjnej Ziemia-Słońce (L1) w kierunku Słońca w celu pomiaru wiatru słonecznego, pól magnetycznych i cząstek oraz dostarczenia godzinnego ostrzeżenia dla innych statków kosmicznych ISTP o zmianach w wietrze słonecznym. Od października 1998 roku znajduje się na orbitach "płatkowych", które wyprowadzają go z płaszczyzny ekliptyki.

Wind, Vincent (1619-68)

Urodzony w North Luffenham, Rutland, zarabiał na siebie jako geodeta, kompilator almanachów (jego almanach sprzedawał się w 50 000 egzemplarzy rocznie), astrolog i płodny autor prac astronomicznych.

Winthrop, John (1714-79)

Astronom, matematyk, urodzony w Bostonie, MA, został profesorem matematyki i filozofii przyrody na Harvardzie i obserwował plamy słoneczne, tranzyty Merkurego i Wenus, zaćmienia i pogodę. Przewidział powrót komety Halleya w 1759 roku. Uważany jest za pierwszego zawodowego naukowca w Ameryce. Był zagorzałym patriotą podczas rewolucji amerykańskiej

Widmanstätten, Alois von Beckh-[Alois Beck, Edler von Widmanstätten] (1753/4-1849)

Drukarz i biznesmen, urodzony w Grazu w Austrii, został szefem Fabriksproduktenkabinett, prywatnej kolekcji technologii cesarza Franciszka I. Odkrył krystaliczną strukturę meteorytów żelazno-niklowych, trawiąc wypolerowane plastry meteorytu żelaznego z Zagrzebia i drukując z wytrawionych powierzchni. Wzory są znane jako figury Widmanstättena.

Wzór Widmanstättena

Charakterystyczny, z grubsza sześciokątny wzór przecinających się linii, który pojawia się na powierzchni oktaedrytu, rodzaju meteorytu żelaznego, po pocięciu, wypolerowaniu i wytrawieniu kwasem. Austriacki mineralog Aloys Joseph von Widmanstätten odkrył wzór w 1804 roku. Powstaje on w wyniku przerostu dwóch stopów niklowo-żelazowych w warunkach powolnego chłodzenia, które zachodziło w zestalającym się rdzeniu macierzystego ciała asteroidy, które przeszło różnicowanie i występuje tylko w meteorytach. Te dwa stopy to kamacyt o niskiej zawartości niklu i taenit, który jest bogatszy w nikiel.

Wien, Wilhelm (1864-1928)

Urodzony w Gaffken w Prusach Wschodnich (obecnie Polska), laureat Nagrody Nobla (1911), został profesorem fizyki w Monachium i odkrył prawo Wiena dotyczące rozkładu światła w widmie ciała doskonale czarnego. Odkrył proton we wczesnym eksperymencie ze spektrometrem mas (potwierdzone przez Rutherforda).

Whitford, Albert Edward (1905-2002)

Astronom i fotometr, pracował jako student u JOELA STEBBINSA i zastąpił go na stanowisku profesora w Wisconsin oraz dyrektora Obserwatorium Washburn. Został dyrektorem Obserwatorium Licka. Jako student zbudował udane urządzenie do pomiaru bardzo małych prądów z ogniw fotoelektrycznych i wykorzystał je do pomiaru światła gwiazd i galaktyk. To przekształciło się w jego karierę jako astronoma.

Whittaker, Edmund Taylor (1873-1956)

Matematyk, urodzony w Southport, Lancashire, został Królewskim Astronomem Irlandii, dyrektorem Dunsink Observatory i profesorem astronomii na Uniwersytecie w Dublinie. Napisał wpływową Historię teorii eteru i elektryczności, od epoki Kartezjusza do końca XIX wieku (1910).

Whiston, William (1667-1752)

Urodzony w Norton w hrabstwie Leicestershire, został kontrowersyjnym trzecim profesorem matematyki Lucasa na Uniwersytecie Cambridge, zastępując ISAAC NEWTON. Wykorzystał zasady Principia w popularnej książce, aby wyjaśnić Księgę Rodzaju i potop, który, jak przewidywał, był spowodowany bliskim zbliżeniem się komety, co jest interesującą zapowiedzią obecnych teorii. Opublikował w 1716 roku pierwszy kurs licencjacki oparty na zasadach Newtona pod nieporęcznym tytułem Sir Isaac Newton′s Mathematic Philosophy More Easy Demonstrated with Dr. Halley′s Account of Comets Illustrated. Pisał o wielu problemach astronomii i obserwował zorzę polarną, zaćmienia Słońca i plamy na Słońcu. Jego upadek w tak zwanej aferze Whistona był spowodowany spopularyzowaniem tego, co uważano za heretyckie idee dotyczące Trójcy, teologii i polityki. Napisał listy do arcybiskupów, które wzbudziły zachwyt, wywołały debaty w izbach parlamentu i spowodowały jego odwołanie ze stanowiska. Pogrążony w biedzie, utrzymywał się z dochodów małej farmy w pobliżu Newmarket i wykładał w londyńskich kawiarniach, dając w ramach rozrywki pokazy naukowe za opłatą

Whipple, Fred Lawrence (1906-2004)

Astronom, urodzony w Red Oak, IA, został dyrektorem Smithsonian Astrophysical Observatory. Jeszcze jako student pomagał obliczyć orbitę nowo odkrytego Plutona. Korzystając z nowej metody fotografowania z dwóch oddzielnych kamer szerokokątnych, triangulował ślady meteorów i określał ich orbity. Wywnioskował, że prawie wszystkie składają się z kawałków komet. Zaproponował model "brudnej kuli śnieżnej" dla komet, sugerując, że komety mają lodowe rdzenie wewnątrz warstw brudu. Zostało to potwierdzone w 1986 roku, kiedy sonda Giotto przeleciała w pobliżu komety Halleya i ją sfotografowała. Whipple śledził sztuczne satelity, aby określić kształt Ziemi.

Werner, Johann (1468-1522)

Astronom, matematyk, budowniczy przyrządów i geograf, urodzony w Norymberdze w Niemczech, wyznawca Regiomontanusa. Regiomontanus zasugerował, że czas zaćmień i orbit komet można wykorzystać jako zegary do określania długości geograficznej. Praktyczną wersję tego pomysłu Werner opracował metodą odległości księżycowych (tj. mierzenia kąta nachylenia Księżyca od Słońca). Opublikował tę koncepcję w In Hoc Opere Haec Cotinentur Moua Translatio Primi Libri Geographicae Cl′Ptolomaei (1514) i opisał instrument ze skalą kątową na lasce, z której można było odczytać stopnie, aby zmierzyć odległości księżycowe. Dało to początek ruchowi wyznaczania długości geograficznej przez astronomię i doprowadziło do sfinansowania przez państwo obserwatoriów w Greenwich i Paryżu, wynalezienia chronometru przez JOHNA HARRISONA oraz dokładnego pomiaru pozycji gwiazd i orbit planet.

Wegener Alfred Lothar (1880-1930)

Niemiecki klimatolog i geofizyk, który zasugerował zjawiska dryfu kontynentów i tektoniki płyt. Jego pomysł polegał na tym, że superkontynent, który nazwał Pangea, rozpadł się, a kawałki dryfowały na swoje obecne pozycje. Jego dowody pasowały do Ameryki Południowej i Afryki oraz podobieństw w klimacie, zapisie kopalnym i geologii w całym złączeniu. Jego drogę przygotowali ALEXANDER VON HUMBOLDT i Frank Taylor, ale jego książka, opublikowana w języku angielskim w 1924 roku, spotkała się z pogardą. Jego idee są obecnie powszechnie akceptowane.

Waga

Siła działająca na ciało spoczywające na przykład na powierzchni planety. Osoba stojąca na powierzchni Ziemi doświadcza ciężaru, ponieważ powierzchnia, na której stoi, opiera się działaniu siły grawitacji, która w przeciwnym razie przyspieszyłaby tę osobę w kierunku środka Ziemi. Innymi słowy, przez jego stopy zachodzi reakcja równa i przeciwna przyciąganiu grawitacyjnemu wywieranemu na niego na Ziemi. Ciężar ciała zależy od siły grawitacji, której jest poddawane. Na powierzchni planety jest równa masie ciała pomnożonej przez grawitację powierzchniową. Na przykład ciało, które na powierzchni Ziemi ważyłoby 100 kg, miałoby następujące ciężary na powierzchniach wymienionych poniżej ciał:

Księżyc 16 kg
Mars 38 kg
Jowisz 264 kg
Słońce 2790 kg
biały karzeł 30 000 000 kg

Warner, Worcester Reed (1846-1929)

Amerykański inżynier mechanik, zaprojektował 36-calowy teleskop dla Obserwatorium Licka i zbudował teleskopy dla Kanady i Argentyny. Wraz z AMBROSE SWASEY założył firmę produkującą maszyny i Obserwatorium Warner & Swasey.

Wallenquist, Åke Anders Edvard (1904-94)

Szwedzki astronom, pracował w Bosscha Observatory w Indonezji i został profesorem w Uppsali w Obserwatorium Kvistaberg. Pracował nad gwiazdami podwójnymi i gromadami otwartymi.

Ward, Seth (1617-89)

Urodzony w Aspenden, Hertfordshire, został Savilian profesorem astronomii w Oksfordzie, sformułował "puste ognisko" alternatywę dla prawa obszarów KEPLERA. (Aplaneta poruszała się ze stałą prędkością kątową wokół pustego ogniska swojej elipsy.)

Wielka Niedźwiedzica

(Wielka Niedźwiedzica; w skrócie UMa, gen. Ursae Majoris; powierzchnia 1280 st. kw.) północny konstelacja, która leży między Draco a Leo Minor-Leo-CanesVenatici i kończy się o północy w połowie marca. Jego pochodzenie jest niepewne, chociaż znali go starożytni Grecy, którzy utożsamiali go z dwiema postaciami mitologicznymi - Kallisto, śmiertelniczką, która została zamieniona w niedźwiedzia po tym, jak padła ofiarą namiętności Zeusa i którą umieścił dla bezpieczeństwa na niebie, oraz Adrasteia, kreteńska nimfa, która wychowała małego Zeusa i którą w podzięce umieścił wśród gwiazd. Jego najjaśniejsze gwiazdy zostały skatalogowane przez Ptolemeusza (ok. 100-175 n.e.) w Almagest . Trzeci co do wielkości i prawdopodobnie najbardziej znany z konstelacji, Wielka Niedźwiedzica jest łatwo rozpoznawalny przez asteryzm Pługa lub Wielkiego Wozu, utworzony przez siedem jego najjaśniejszych gwiazd, α, β, γ, ε, ζ i η, który od czasów starożytnych był używany do nawigacji, jako linia poprowadzona od ?β do α Ursa Majoris wskazuje na α Ursae Minoris (Polaris), gwiazdę drugiej wielkości, która leży w odległości 1° od północnego bieguna niebieskiego. Najjaśniejsze gwiazdy Wielkiej Niedźwiedzicy to ε Ursae α Majoris (Alioth), jasność 1,8, α Ursae Majoris (Dubhe), bardzo bliski układ podwójny z pomarańczowymi (K0) i bladożółtymi składnikami F0), jasności 2,0 i 4,9 (łączna wielkość 1,8), separacja 0,7″, okres 44,4 lat, η Ursae Majoris (Alkaid lub Benetnasch), wielkość 1,9, ζ Ursae Majoris (Mizar), system wielokrotny składający się z dwóch białych (A2 i A7) składowych, wielkości 2,3 i 3,9, separacja 14,4&Prime ;, z których oba mają słabszego towarzysza, który tworzy szeroki podwójny optyczny z 80 Ursae Majoris (Alcor), wielkość 4,0, separacja 11,8??, β Ursae Majoris (Merak), wielkość 2,3 i γ Ursae Majoris, wielkość 2,4. Istnieje 13 innych gwiazd o wielkości 4,0 lub jaśniejszych. Pięć centralnych gwiazd Pługa (β ,γ , δ, &epsilon i ζ Ursae Majoris) jest częścią Ruchomej Gromady Wielkiej Niedźwiedzicy, która jest najbliższą Słońcu gromadą gwiazd, a jej środek znajduje się około 75 lat świetlnych od nas. Innym interesującym układem gwiazd wielokrotnych jest ξ Ursae Majoris (Alula Australis), który składa się z dwóch żółtych (G0) składników, jasności 4,3 i 4,8 magnitudo (łącznie 3,8 magnitudo), separacja 0,9-3,1″, okres 59,8 lat, z których pierwszy ma niewidzialnego towarzysza, który obraca się wokół niego w 669 dni, a dwóch ostatnich niewidzialnych towarzyszy, z których jeden obraca się wokół niej w 3,98 dnia. Głównymi składnikami były pierwszy układ podwójny, któremu obliczono orbitę, przez MSavary w 1828 r. Inne interesujące gwiazdy to Lalande 21185 (jasność 7,5 magnitudo), która w odległości 8,3 lat świetlnych jest czwartą najbliższą Słońcu gwiazdą, oraz Groombridge 1830 (jasność 6,4), która ma trzeci co do wielkości ruch własny ze wszystkich gwiazd. Inne interesujące obiekty to M81 (NGC 3031), galaktyka spiralna o jasności siódmej magnitudo, jej bliska sąsiadka M82 (NGC 3034), nieregularna galaktyka gwiazdotwórcza o jasności ósmej magnitudo, która prawdopodobnie uległa rozerwaniu po bliskim zderzeniu z dużo bardziej masywną M81 około 40 milionów lat temu oraz M101 (NGC 5457), galaktykę spiralną o jasności 8mag.

Wszechświat

Suma wszystkiego, co istnieje i czego możemy być świadomi; całość przestrzeni. Istnieje semantyczna trudność w mówieniu o wszechświecie; z jednej strony definiujemy to jako "wszystko", ale może być tak, że (a) nasz wszechświat jest skończony, ale nieograniczony; (b) że dostępny wszechświat jest tylko małą częścią znacznie większej całości, której większości nie możemy obserwować; lub (c) że istnieją inne wszechświaty, których nie jesteśmy "świadomi".

Wielka Niedźwiedzica

Alternatywna nazwa, używana szczególnie w USA, dla asteryzmu w Wielkiej Niedźwiedzicy, bardziej znanego jako Pług.

Wielikowski, Immanuel (1895-1979)

Lekarz, psychoanalityk, kosmolog i pisarz, urodzony w Witebsku w Rosji. W swojej książce Worlds in Collision stwierdził na podstawie analizy mitologii i fragmentów naukowych, że oderwana część planety Jowisz zderzyła się z Ziemią, powodując różne katastrofy zapisane w Biblii, a kończąc na planecie Wenus. Żadna z jego teorii nie wytrzymała analizy i dalszych badań.

Wega

Gwiazda α Lyrae, jedyna jasna gwiazda w konstelacji. Jego nazwa, dawniej Wega, wywodzi się od arabskiego AlWaki, "Spadający (lub Spadający) Orzeł", stąd forma, której Alvaka używał na niektórych globusach niebieskich z XVII wieku. W starożytnych pismach greckich i łacińskich czasami występowała pod nazwą konstelacji Lyra, dlatego w niektórych późniejszych tekstach pojawia się jako "Gwiazda Harfy". Jest dominującym składnikiem asteryzmu Trójkąta Letniego, wraz z Altairem i Denebem. Była Gwiazdą Polarną około 12 000 lat temu i będzie znowu za 14 000 lat. Wega jest piątą najjaśniejszą gwiazdą na niebie, z pozorną jasnością 0,03 magnitudo. Jest to najjaśniejsza gwiazda z wystarczająco dużą deklinacją północną, aby pojawiać się nad głową na północnych umiarkowanych szerokościach geograficznych i dominuje nad ich niebem w czyste letnie noce. Jest to uderzający obiekt oglądany przez lornetkę lub teleskop o niskim powiększeniu, a jego niebieskobiały kolor (czasami opisywany jako "szafirowy") przeczy stosunkowo chłodnemu typowi widmowemu (A0Vvar). Dość blisko, w odległości 25,3 lat świetlnych (paralaksa 0,129″), Wega jest w rzeczywistości trzecią najbliższą z jasnych gwiazd. Jejo bezwzględna wielkość wynosi 0,6. W 1983 roku w ramach przeglądu IRAS odkryto, że jest otoczona dyskiem gazu i pyłu, który ostatecznie może utworzyć układ planetarny.

Wahadło Foucaulta

Swobodnie kołyszące się wahadło zamontowane w taki sposób, aby ograniczyć fizyczny kontakt z Ziemią do absolutnego minimum. Wahadło idealne tego typu, ustawione w określonej płaszczyźnie na jednym z biegunów Ziemi, poruszałoby się nadal w tej samej płaszczyźnie względem "gwiazd stałych", a Ziemia obracałaby się pod nim. Dla obserwatora na powierzchni Ziemi wahadło będzie postrzegane jako obracające swoją płaszczyznę wychylenia o 360° każdego dnia. Okres obrotu płaszczyzny wahadła zwiększa się wraz ze zmniejszaniem się szerokości geograficznej na powierzchni Ziemi. Nie obserwuje się obrotu wahadła na równiku. Obserwacja zachowania się takiego wahadła jest bezpośrednim dowodem na to, że Ziemia obraca się wokół własnej osi. Ten typ wahadła został nazwany na cześć francuskiego fizyka Léona Foucaulta (1819-68).

Współczynnik ogniskowej

Stosunek ogniskowej soczewki lub zwierciadła do jego apertury. W przypadku soczewki lub zwierciadła o ogniskowej F i aperturze D, współczynnik ogniskowej f jest określony wzorem f = F/D. Na przykład obiektyw o ogniskowej 10 m i aperturze 2 m miałby współczynnik ogniskowej 10/2 = 5; byłoby to zapisane jako "f : 5". Stosunek ogniskowej lub liczba f obiektywu aparatu może być zmieniana za pomocą regulowanej przysłony, która zmienia jej aperturę. W przypadku obiektywu lub lustra o danej ogniskowej zwiększenie przysłony (a tym samym zmniejszenie ogniskowej) zwiększa oświetlenie obrazu. Ponieważ w fotografii ogólnej skraca to czas naświetlania potrzebny do zarejestrowania określonego obrazu, termin "współczynnik ogniskowania" jest synonimem "szybkości" układu optycznego (na przykład system f:2 jest szybszy niż system f:16).

Widmo błysku

Widmo linii emisyjnych chromosfery słonecznej. Nazwa wywodzi się z faktu, że podczas obserwacji Słońca za pomocą spektroskopu podczas całkowitego zaćmienia Słońca, słabe chromosferyczne linie emisyjne nagle pojawiają się w polu widzenia w momencie, gdy znacznie jaśniejsze światło fotosfery zostaje całkowicie przysłonięte przez dysk Księżyca. Amerykański astronom Charles Young po raz pierwszy zaobserwował widmo błysku w 1870 roku. Widoczne widmo chromosfery składa się z bardzo słabego kontinuum, na które nakładają się tysiące linii emisyjnych. Kiedy tarcza słoneczna jest oglądana bezpośrednio, nie widać na tle tych słabych linii emisyjnych , intensywnie świecącą fotosferę. Zamiast tego widać ciągłe widmo fotosfery wraz z nałożonym wzorem ciemnych linii absorpcyjnych, które wynikają z absorpcji światła przechodzącego przez fotosferę i chromosferę. Kiedy, jak podczas całkowitego zaćmienia, gaz chromosferyczny można zobaczyć na krawędzi (krawędzi dysku słonecznego) bez światła fotosferycznego w tle, linie emisyjne są wyraźnie widoczne. Ponieważ różne linie stają się widoczne w różnych temperaturach, obserwacje widma chromosferycznego wykonane na różnych wysokościach powyżej kończyny dostarczają informacji o tym, jak temperatura atmosfery słonecznej zmienia się wraz z wysokością. Podczas całkowitego zaćmienia Słońca wygląd widma błysku zmienia się gwałtownie, gdy dysk Księżyca przesuwa się po cienkiej warstwie chromosferycznej na krawędzi Słońca, dzięki czemu obserwatorzy mogą odbierać światło z różnych wysokości nad powierzchnią Słońca

Włókno

Długa, ciemna absorpcja widoczna na tle tarczy słonecznej w świetle monochromatycznym (światło o określonej długości fali). Włókna to obłoki gazu o temperaturze od 5000 K do 10 000 K i długości od dziesiątek tysięcy do setek tysięcy kilometrów, które są zawieszone nad chromosferą za pomocą pól magnetycznych. Zwykle znajdują się one wzdłuż granicy między obszarami o przeciwnej biegunowości magnetycznej na powierzchni Słońca ("linia neutralna"). Włókna wydają się ciemne, ponieważ pochłaniają światło z tła dysku słonecznego. Chociaż emitują również światło (wypromieniowują widmo linii emisyjnych), są znacznie słabsze niż dysk. Na przykład, oglądane w linii wodoru alfa (o długości fali 656 nm), typowe włókno ma nie więcej niż 10% jasności dysku i wydaje się ciemne w przeciwieństwie do otoczenia. Jednakże, gdy rotacja Słońca przenosi włókno przez krawędź dysku słonecznego, pojawia się ono jako jasna cecha (wypukłość) na ciemnym tle. Większość włókien ma żywotność około miesiąca, ale większe przetrwają kilka miesięcy. Czasami włókno wybucha na zewnątrz i znika w ciągu kilku godzin, a takie zdarzenie nazywa się "nagłym zniknięciem". Jeśli wznoszące się włókno przecina ramię słoneczne (krawędź widocznego dysku), staje się widoczne jako protuberancja erupcyjna.

Wspólny Instytut Astrofizyki Laboratoryjnej (JILA)

Instytut prowadzony wspólnie przez University of Colorado i amerykańskie National Institutes for Standards and Technology (NIST) - dawniej National Bureau of Standards - od 1962 r. Zlokalizowany na głównym kampusie University of Colorado w Boulder. JILA została pierwotnie utworzona w celu badania interakcji gazowych i precyzyjnych pomiarów. Następnie rozszerzyła swoją misję o rozwój nowych metod i standardów pomiarowych, poprawę konkurencyjności przemysłu oraz kształcenie absolwentów kierunków technicznych. JILA to centrum zaawansowanych badań teoretycznych i eksperymentalnych w takich dziedzinach, jak interakcje atomowe, spektroskopia, fizyka grawitacji, transfer promieniowania i wnętrza gwiazd. Przykłady najnowocześniejszych technologii opracowanych w laboratoriach JILA obejmują najdokładniejszy laser na świecie, najzimniejsze miejsce we wszechświecie, narzędzia do manipulacji niektórymi z najmniejszych obiektów stworzonych przez człowieka na świecie, ultraczułe metody izolacji drgań oraz najnowocześniejsze komputerowe modelowanie turbulencji Słońca. Główne obszary badań to oddziaływania atomowe i molekularne, nowe stany skupienia materii (kondensaty Bosego-Einsteina, ochładzanie i pułapkowanie materii, optyka i fizyka laserów, optyka nieliniowa i techniki optyczne, fizyka chemiczna, obróbka materiałów i wytwarzanie półprzewodników, nanometrologia, pomiary precyzyjne, fizyka grawitacji, atmosfery gwiazd, astrofizyka międzygwiazdowa, fizyka Słońca i astronomia pozagalaktyczna. Badania astrofizyczne w ramach JILA obejmują większość współczesnej astrofizyki - ośrodek międzygwiazdowy, Słońce, atmosfery gwiazd i korony, supernowe, gwiazdy rentgenowskie, aktywne galaktyki, fizykę pozagalaktyczną i kosmologię. Astronomowie JILA są aktywnie zaangażowani w szeroką gamę programów obserwacyjnych z wykorzystaniem wiodących obiektów naziemnych i głównych obserwatoriów orbitalnych, takich jak Infrared Astronomical Satellite, Hubble Space Telescope, Compton Gamma-Ray Observatory, Rossi X-Ray Timing Explorer i Chandra. Tradycyjne obszary zainteresowania obejmują gwiezdne atmosfery i gromady świecących gwiazd, zarówno w płaszczyźnie galaktycznej, jak iw pobliskich galaktykach gwiazdotwórczych. Inne główne zainteresowania to rozwój modeli teoretycznych do interpretacji ewolucji supernowej 1987A oraz badania kosmicznych źródeł promieniowania rentgenowskiego. Pozagalaktyczna działalność badawcza koncentruje się na fizyce materii międzygwiazdowej, galaktykach "gwiazdotwórczych", galaktykach podczerwonych, rozmieszczeniu międzygalaktycznych gazów, aktywnych jądr galaktyk i kwazary.

Wspólny Instytut VLBI w Europie

Joint Institute for VLBI in Europe (JIVE) obsługuje specjalnie skonstruowany procesor danych do interferometrii bardzo długiej linii bazowej (VLBI), kompleksowo obsługujący wymagania europejskiej sieci VLBI (EVN) w zakresie analizy i przetwarzania danych. EVN to zintegrowana sieć radioteleskopów rozsianych po całej Europie i poza nią, która prowadzi unikalne obserwacje radioastronomiczne kosmicznych źródeł radiowych w wysokiej rozdzielczości. Firma JIVE została założona w 1993 roku i znajduje się w Dwingeloo w Holandii. JIVE jest wspierany przez krajowe agencje finansujące. Jego instytutem goszczącym jest Holenderska Fundacja Radioastronomii. JIVE odegrał wiodącą rolę w konstrukcji i rozwoju nowej generacji korelatora VLBI, MkIV. MkIV, który wytworzył swoje "pierwsze prążki" w lipcu 1997 r., został oficjalnie zainaugurowany w październiku 1998 r., a pierwszy obraz astronomiczny wykonał w kwietniu 1999 r. Rozpoczął korelację produkcyjną w październiku 1999 r. Zainteresowania naukowe personelu obejmują: słabe źródła radiowe, supernowe, astrometria pulsarowa, emisja maserowa wokół gwiazd, soczewki grawitacyjne, aktywne jądra galaktyczne oraz techniki VLBI (w tym kosmiczne VLBI i polaryzacyjne VLBI).

Wodnik

(Nosiciel Wody; w skrócie Aqr, gen. Aquarii; powierzchnia 980 stopni kw.) Południowy konstelacja zodiaku, która leży między Pegazem a Piscis Austrinus i kończy się o północy pod koniec sierpnia. Jego pochodzenie sięga czasów babilońskich i mówi się, że przedstawia Ganimedesa z mitologii greckiej, który został porwany przez Akwilę (orła) na rozkaz Zeusa, aby został podczaszym bogów. Jego najjaśniejsze gwiazdy zostały skatalogowane przez Ptolemeusza (ok. 100-175 ne) w Almagest i włączył on do konstelacji α Piscis Austrini (Fomalhaut). Duża, ale raczej niepozorna konstelacja, najjaśniejsze gwiazdy w Wodniku to α Aquarii (Sadalmelik) i ? Aquarii (Sadalsuud), obie o jasności 2,9mag. Wszystkie inne gwiazdy są trzeciej wielkości lub słabsze. Do interesujących gwiazd w Wodniku należy kilka gwiazd podwójnych, w szczególności α Aquarii, bliski układ podwójny z żółtymi składnikami (F3 i F6), o jasności 4,4 magnitudo. i 4,6, separacja 2 , okres 856 lat i zmienna typu Mira R Aquarii (zakres 5,8-12,4, okres około 387 dni). Inne interesujące obiekty to M2 (NGC 7089), gromada kulista siódmej wielkości i dwie mgławice planetarne, NGC 7293 (mgławica Ślimak), również siódmej wielkości i jedna z najbliższych mgławic planetarnych, o pozornej wielkości 12,8 ′, oraz NGC 7009 (Mgławica Saturn), która ma jasność ósmej wielkości. Wydaje się, że z konstelacji promieniują trzy główne roje meteorów: Akwarydy Eta, Akwarydy Delta i Akwarydy Iota.

Wierzchołek

Kierunek ruchu Słońca względem gwiazd w lokalnej części Galaktyki jest znany jako wierzchołek Słońca lub wierzchołek drogi Słońca. Obserwacje ruchów własnych gwiazd wskazują, że wykazują one tendencję do odchylania się od punktu w gwiazdozbiorze Herkulesa i zbiegania w kierunku punktu w gwiazdozbiorze Kolumba. Obserwacje te wskazują, że Słońce porusza się z prędkością około 19,5 km s-1 w kierunku punktu o rektascensji (RA) 18 h i deklinacji (dec) +30° w Herkulesie i oddala się od punktu w RA 6 h i dec -30° w Columba (antapeks słoneczny). Wierzchołek może również odnosić się do punktu na sferze niebieskiej, w kierunku którego wydaje się, że Ziemia porusza się w wyniku ruchu orbitalnego wokół Słońca.

Wysokość

Kąt między horyzontem a gwiazdą, mierzony w kierunku prostopadłym do płaszczyzny horyzontu. Wraz z wartością azymutu określa pozycję ciała niebieskiego na niebie w określonej chwili, widzianą przez obserwatora w określonym punkcie na powierzchni Ziemi. Z powodu ruchu obrotowego Ziemi wysokość gwiazda nieustannie się zmienia. Na przykład obserwator na półkuli północnej zobaczy gwiazdę wschodzącą na wschodzie, osiągającą maksymalną wysokość na południe (kulminacja) i zachodzącą na zachodzie. Obserwatorzy znajdujący się na biegunach północnym lub południowym zauważą jednak, że gwiazdy poruszają się równolegle do horyzontu, utrzymując w ten sposób stałą wysokość. Wysokość odnosi się również do wysokości obiektu (np. sztucznego satelity) nad średnim poziomem morza.

Wymierne punkty na krzywej

Punkty wymierne to liczby lub wartości funkcji, które można wyrazić jako stosunek dwóch liczb naturalnych. Identyfikacja punktów wymiernych na krzywych eliptycznych jest ważna dla rozwiązania ostatniego twierdzenia Fermata. Dzieląc relację Fermata an + bn = cn przez cn otrzymujemy (a/c)ⁿ + <(b/c)ⁿ = 1. Jeśli istnieją rozwiązania tego równania, powinny one odpowiadać punktom na krzywej xn + yn = 1, gdzie x i y są liczbami wymiernymi. Dla krzywej x² + y² = 1 istnieje nieskończenie wiele punktów wymiernych, więc wyrażenie a² + b² = c² ma nieskończenie wiele rozwiązań, nieskończone trójki pitagorejskie. Jednak dla wartości n powyżej 2 sprawy stają się bardziej skomplikowane. Ta zgodność między wymiernymi punktami na krzywych a całkowitymi rozwiązaniami równań doprowadziła do bliższego zbadania sposobu, w jaki krzywe ciągłe przecinają punkty wymierne. W przypadku krzywych prostych istnieje albo nieskończenie wiele punktów wymiernych, albo nie ma ich wcale. Bardziej skomplikowane krzywe mają skończoną liczbę punktów.

Wielkie twierdzenie Fermata

Wielkie twierdzenie Fermata mówi, że żadne trzy dodatnie liczby całkowite a, b, c nie mogą spełnić równania an + bn = cn, gdzie n ? 3. Jest to naturalne rozszerzenie trójek Pitagorasa, w których n = 2. Francuski matematyk Pierre de Fermat zanotował to twierdzenie jako notatkę na marginesie podręcznika matematyki w 1637 r. Kusząco twierdził, że ma metodę udowodnienia tego (przeciwnie), ale jeśli ten dowód naprawdę istniał, nigdy go nie odkryto, chociaż zostawił dowód dla n = 4. Trzysta pięćdziesiąt lat i wiele wynalazczej matematyki później Andrew (obecnie Sir Andrew) Wiles ogłosił dowód w Isaac Newton Institute w Cambridge. Chociaż był problem z jego oryginalnym dowodem, wkrótce został on zablokowany, a ostateczna wersja została zaakceptowana w 1995 roku. Podejście Wilesa opierało się na teorii krzywych eliptycznych, ustalając, że gdyby istniały wyższe trójki, byłyby one sprzeczne z innym głównym przypuszczeniem czas. Udowadniając, że to przypuszczenie jest prawdziwe, Wiles rozwiązał również problem Fermata.

Wyczerpanie i eliminacja

Dowód przez wyczerpanie dzieli problem na podprzypadki i traktuje każdy z nich osobno. Historycznym przykładem takiego dowodu jest twierdzenie o czterech kolorach, które pierwotnie zostało podzielone na tak wiele przypadków podrzędnych, że tylko komputer mógł je wszystkie rozważyć, co rodzi pytanie, czy wyczerpujący program komputerowy naprawdę stanowi dowód. Na pierwszy rzut oka proces eliminacji Sherlocka Holmesa wydaje się wyczerpujący, ale w rzeczywistości unika się rozważania wszystkich możliwości - w rzeczywistości jest to metoda przeciwstawna (patrz strona 380). Wykorzystując wyczerpującą analizę pozostałych podejrzanych, udowadniamy, że wszyscy są niewinni, więc możemy powiedzieć: jeśli mordercą nie jest pan Ramsbottom, to żaden z podejrzanych nie jest winny. Przeciwieństwem jest: jeśli jeden z podejrzanych jest winny, to mordercą jest pan Ramsbottom. Początkowe założenie, że mamy pełną listę podejrzanych, jest często ignorowane, ale to wyjaśnia, dlaczego w wielu kryminałach pojawiają się pojedyncze wiejskie domy.

Wprowadzenie teorii liczb

Teoria liczb zajmuje się badaniem właściwości liczb i często - jak tutaj - koncentruje się na liczbach naturalnych. Chociaż może się to wydawać mniej interesujące lub mniej ważne niż praca z liczbami rzeczywistymi lub zespolonymi, liczby naturalne są nieodłączną częścią naszego sposobu myślenia o świecie. Nie można nie docenić czystego intelektualnego osiągnięcia zrozumienia liczb naturalnych i ich właściwości, a teoria liczb obejmuje jedne z najgłębszych pytań w matematyce. Ponieważ liczby naturalne są tworzone z elementów budulcowych liczb pierwszych, wiele problemów w teorii liczb dotyczy liczb pierwszych. Liczby pierwsze są również kluczowe dla najważniejszego współczesnego zastosowania teorii liczb, kryptografii. Tajemnica korespondencji e-mailowej i transakcji bankowych jest utrzymywana za pomocą kluczy opartych na problemach rozkładu na czynniki pierwsze z teorii liczb. Manipulowanie dużymi liczbami pierwszymi tworzy kody, które są łatwe w użyciu, ale trudne do złamania.

Wiązki wektorowe

Wiązki wektorowe zapewniają sposób rozważania struktur topologicznych zdefiniowanych na powierzchni, a nie w jej obrębie. Definiowanie wiązki wektorów na powierzchni wymaga powiązania przestrzeni wektorowej z każdym punktem na powierzchni. Wybierając określony element w przestrzeni wektorowej, zwany włóknem, i kojarząc go z punktem na powierzchni, tworzone jest pole wektorowe, które może być reprezentowane przez wektor strzałkowy w każdym punkcie. Pakiety zapewniają bogaty zestaw sposobów opisywania rozmaitości. Charakterystyka Eulera pojawia się naturalnie w tym kontekście jako liczba samoprzecięcia, która mówi nam o zerach pól wektorowych na powierzchni: jeśli jest różna od zera, to każde ciągłe pole wektorowe na rozmaitości musi mieć gdzieś zero. Nazywa się to czasem twierdzeniem o włochatej kuli: włosy odpowiadają polu wektorowemu na rozmaitości, a istnienie zera odpowiada faktowi, że każdy sposób czesania włosów daje co najmniej jedną koronę.

Wstęga Möbiusa

Wstęga Möbiusa to powierzchnia, która ma tylko jedną stronę i jedną krawędź. Tworzy się go, biorąc pasek papieru, skręcając go tak, aby jedna strona była odwrócona, i sklejając dwa końce razem, tworząc pętlę. Ten pasek jest przykładem powierzchni nieorientowanej. Orientowalność daje poczucie, czy powierzchnia ma wnętrze i to, co na zewnątrz. Weź normalny wektor w pewnym punkcie, jeden prostopadły do powierzchni, i przenieś go w sposób ciągły wokół powierzchni wszędzie wzdłuż ścieżki. Na nieorientowanej powierzchni, takiej jak wstęga Möbiusa, istnieją takie ścieżki, że kiedy wektor wraca do pierwotnego punktu, jest zorientowany w kierunku przeciwnym do kierunku, w którym zaczął. Wewnątrz i na zewnątrz stały się zdezorientowane! Sklejenie dwóch pasków Möbiusa wzdłuż ich krawędzi daje pokrewny przedmiot, butelkę Kleina. Nie da się tego zrobić w trójwymiarowej przestrzeni euklidesowej bez rozdarcia papieru.

Wprowadzenie przestrzeni metrycznych

Przestrzenie metryczne wykorzystują abstrakcję pojęcia odległości między obiektami. Są to zestawy, w których zdefiniowana jest odległość lub metryka między elementami. Najbardziej znanym przykładem jest euklidesowa metryka przestrzeni trójwymiarowej, w której odległość między dowolnymi dwoma punktami x i y jest określona długością łączącej je linii prostej. Mówiąc bardziej ogólnie, mówi się, że metryka d i zbiór X tworzą przestrzeń metryczną, jeśli d jest rzeczywistą funkcją par punktów w zbiorze d ( x , y ), która spełnia trzy warunki:

1. Odległość między dwoma punktami jest nieujemna i zerowa wtedy i tylko wtedy, gdy punkty są takie same.
2 Odległość między x i y jest taka sama jak odległość między y i x.
3. Dla dowolnego punktu z odległość od x do y jest mniejsza lub równa odległości między x i z plus odległość między z i y.

Wprowadzenie do kombinatoryki

Kombinatoryka to dział matematyki zajmujący się liczeniem. Podobnie jak gracz w pokera rozważający w myślach możliwość posiadania przez innych graczy określonych kart na ręce, kombinatoryka zajmuje się znajdowaniem liczby przedmiotów lub możliwości jakiegoś zdarzenia bez konieczności wymieniania wszystkich różnych wyników. Kombinatoryka leży u podstaw wielu zagadnień z zakresu prawdopodobieństwa, optymalizacji i teorii liczb. Jest to coś w rodzaju sztuki, a wielkimi jej przedstawicielami są Leonhard Euler, Carl Gauss, a ostatnio słynny ekscentryczny perypatetyczny węgierski matematyk Paul Erdös. W przeszłości kombinatoryka była opisywana jako dyscyplina bez teorii, odzwierciedlająca brak jednoczących technik i metod. To zaczyna się zmieniać, a ostatnie postępy i sukcesy w kombinatoryce sugerują, że dojrzewa ona jako odrębny przedmiot.

Wartości własne i wektory własne

Wartości własne i wektory własne to specjalne zbiory skalarów i wektorów powiązanych z daną macierzą. Ich nazwy wywodzą się od niemieckiego eigen, co oznacza "szczególny dla" lub "charakterystyczny". Dla kwadratowej macierzy M o wartości własnej λ i odpowiadającym jej wektorze własnym r, wtedy Mr równa się λr. W kategoriach fizycznych oznacza to, że wektory własne to te kierunki, które pozostają niezmienione przez działanie macierzy M, a λ opisuje, jak odległości zmieniają się w tym kierunku z ujemnymi wartościami własnymi wskazującymi na odwrócenie kierunku. Jeśli spróbujemy rozwiązać równanie Mr = λr, najłatwiej uzyskać wartości własne (λ). Przepisując definicję jako (M - λI)r = 0, możemy zobaczyć, że rozwiązania istnieją tylko wtedy, gdy (M - λI) ma nietrywialną przestrzeń zerową. Oznacza to, że wyznacznik (M - λI) musi wynosić zero. Wyznacznikiem takiej macierzy n × n okazuje się wielomian stopnia n wλ. Problemy z wartościami własnymi są powszechne, ponieważ dostarczają wielu informacji o przekształceniach liniowych.

Wprowadzenie do macierzy

Kolekcje Mare lub tablice liczb zorganizowane w ustalonej liczbie wierszy i kolumn. Zapisuje się je w nawiasach, na przykład:



lub



Macierze mogą być używane w wielu kontekstach, ale są szczególnie pomocne przy obliczaniu efektu przekształceń liniowych. Biorąc pod uwagę punkt współrzędnych (x, y), ogólna transformacja liniowa przyjmuje lub mapuje ten punkt do nowego punktu (ax + by, cx + dy), proces znany jako mnożenie macierzy. Możemy to przedstawić jako Mr, gdzie r jest wektorem położenia (x, y), a M jest macierzą



reprezentującą działanie transformacji liniowej. Ta definicja macierzy 2 × 2 może być łatwo rozszerzona do n × n do pracy w wyższych wymiarach. Macierz tożsamości I ma jedynki na pozycjach po przekątnej i zera w innych miejscach. Ir jest zatem równe r dla dowolnego wektora r.

Wymiary i niezależność liniowa

Wymiar obiektu lub przestrzeni jest miarą jego wielkości. W przypadku standardowej przestrzeni euklidesowej jest to liczba współrzędnych potrzebnych do określenia punktów w tej przestrzeni. Na przykład koło jest jednowymiarowe, dysk jest dwuwymiarowy, a kula jest trójwymiarowa. Intuicyjnie rozumiemy, że istnieją dwa lub trzy kierunki, które można eksplorować: w górę, w dół i na boki. Jest to wyrażone matematycznie za pomocą idei niezależności. Zbiór wektorów jest liniowo niezależny, jeśli żaden z wektorów nie może być zapisany jako suma wielokrotności pozostałych. Mówi się, że dowolny zbiór n liniowo niezależnych wektorów jest bazą dla przestrzeni n-wymiarowej, a każdy wektor w przestrzeni można zapisać jako liniową kombinację wektorów bazowych. W trzech wymiarach standardową bazą kartezjańską jest zbiór wektorów współrzędnych (1, 0, 0), (0, 1, 0) i (0, 0, 1), które mają dodatkową właściwość, że są prostopadłe do każdego Inny. Ale dowolne trzy liniowo niezależne wektory są akceptowalną podstawą dla trzech wymiarów.

Wprowadzenie do wektorów

Wektory są używane do reprezentowania wielkości matematycznych lub fizycznych, które mają wielkość lub długość i kierunek. Na przykład wiatr ma określoną prędkość i kierunek, i podobnie jak wiatry na mapie pogodowej, wektory są często reprezentowane przez strzałkę, przy czym grot strzałki i wyrównanie strzałki definiują kierunek, a długość oznacza rozmiar wektora. Gdy zrozumiesz, w jaki sposób wektory się łączą i poznasz intuicyjne znaczenie tych kombinacji, obliczenia geometryczne, które bez wektorów byłyby bardzo skomplikowane, staną się rutyną. W ten sposób wektory zapewniają inny zestaw technik rozwiązywania problemów geometrycznych, a posiadanie różnych sposobów podejścia do tych samych problemów matematycznych może prowadzić do nowych spostrzeżeń. Ponieważ algebraiczna struktura wektorów jest naśladowana przez wiele innych obiektów matematycznych, są one niezwykle przydatne. Zbiory wektorów zwane przestrzeniami wektorowymi mogą być stosowane w wielu dziedzinach matematyki i mają szerokie zastosowanie w nauce i inżynierii.

Wprowadzenie rachunku różniczkowego

Rachunek różniczkowy to dział matematyki zajmujący się badaniem zmian. Jego dwoma podstawowymi składnikami są różniczkowanie (tempo zmian) i całkowanie (sumy po zmieniających się obiektach), z których oba wymagają pracy z nieskończenie małymi zmianami funkcji, a tym samym granicami. Rachunek różniczkowy jest podstawowym narzędziem modelowania matematycznego, w którym tempo zmian, takie jak prędkość, przyspieszenie lub dyfuzja, można wyrazić w formie matematycznej. Jednoczącą ideą stojącą za rachunkiem różniczkowym jest to, że dla wielu funkcji istnieje dobry związek między małymi zmianami wyników i małymi zmianami wejść. Rachunek różniczkowy jest zbudowany z tych relacji. Większość klasycznej matematyki stosowanej opiera się na rachunku różniczkowym i funkcjach: zjawiska takie jak fale w płynach, oscylacje w mechanice, ruch planet, tworzenie się wzorów na muszlach morskich, gromadzenie się ryb, zmiany chemiczne i pożary lasów są opisywane za pomocą rachunku różniczkowego.

Wielomiany

Wielomian jest matematycznym wyrażeniem postaci a₀ + a₁x + a₂x² + &he;llip; + a_nxⁿ, w którym a₀, a₁, a₂, … są stałymi. Innymi słowy, jest to skończony szereg w potęgach liczb całkowitych x. Najwyższa potęga w danym wielomianie nazywana jest jego stopniem. Wielomian stopnia 2 rośnie do wyrazów w x² i nazywa się kwadratem. Jeden stopień 3 dochodzi do wyrazów obejmujących x³ i nazywa się sześciennym. Wielomiany stopnia 1 nazywamy liniowymi, ponieważ ich wykresy są liniami prostymi. Zera wielomianu to rozwiązania równania z wielomianem po lewej stronie i prawą stroną równą zeru. Wielomiany są dobrymi lokalnymi przybliżeniami wielu funkcji i mogą być używane w modelach do wielu różnych zastosowań, od fizyki i chemii po ekonomię i nauki społeczne. W matematyce są one ważne same w sobie i są również używane do opisywania właściwości macierzy oraz do tworzenia niezmienników węzłów (. Wielomiany również odgrywają ważną rolę w algebrze abstrakcyjnej.

Współrzędne kartezjańskie

Współrzędne kartezjańskie opisują położenie punktu na płaszczyźnie za pomocą pary liczb, które opisują, jak dotrzeć do tego punktu z dowolnego początku. Wprowadzone w XIX wieku przez francuskiego filozofa i matematyka René Descartesa, działają raczej jak układy współrzędnych używane na mapach i ułatwiają mówienie o obiektach geometrycznych. Na płaszczyźnie dwuwymiarowej punkt ma współrzędne (x, y), co oznacza, że należy przesunąć x jednostek w kierunku poziomym, a następnie y jednostek w pionie. Punkty ujemne, takie jak (-1, -2), obejmują poruszanie się w przeciwnych kierunkach. Podobnie w trzech wymiarach, trzy współrzędne (x, y, z) służą do określenia punktów. Łatwo zauważyć, jak dzięki temu atematycy mogą swobodnie mówić o n-wymiarowych przestrzeniach określonych przez n współrzędnych, nawet jeśli taka wielowymiarowa przestrzeń jest dla nas trudna do wizualizacji.

Wielościany

Trójwymiarowym odpowiednikiem wielokąta jest wielościan, objętość, której granicę tworzą płaskie, dwuwymiarowe ściany. Tak jak istnieją szczególnie proste wielokąty foremne, do których mają zastosowanie pewne reguły, istnieje również rodzina pięciu wielościanów foremnych, znanych jako bryły platońskie:

•  Czworościan: cztery ściany, z których każda jest trójkątem równobocznym.
•  Kostka: sześć ścian, z których każda jest kwadratem.
•  Oktaedron: osiem ścian, z których każda jest trójkątem równobocznym.
•  Dwunastościan: dwanaście ścian, z których każda jest pięciokątem foremnym.
•  Dwudziestościan: dwadzieścia ścian, z których każda jest trójkątem równobocznym.

Oczywiście przy tak dużej swobodzie umieszczania ścian istnieje znacznie więcej typów wielościanów niż wielokątów.

Wielokąty

W istocie wielokąt to po prostu zamknięty region ograniczony kilkoma prostymi liniami. Jednak termin ten jest często używany jako skrót dla określonego typu wielokąta, wielokąta foremnego, którego boki są równej długości. Należą do nich pięciokąty, sześciokąty, siedmiokąty, ośmiokąty i tak dalej. Wielokąty regularne można konstruować za pomocą trójkątów, które mają dwa pasujące kąty, znane jako trójkąty równoramienne. Jak pokazano, wierzchołki każdego trójkąta spotykają się w środku nowego kształtu. Ponieważ suma ich centralnych punktów przecięcia musi wynosić 2? radianów, kąty przy każdym piku są równe 2π/n, gdzie n jest liczbą trójkątów lub boków wielokąta. Ponieważ wiemy, że trzy kąty w trójkącie sumują się do ? radianów, wiemy, że suma kątów równych 2a daje 2a = π - (2π/n) . Wielkość 2a jest również wartością każdego z wewnętrznych kątów wielokąta foremnego. Na przykład w pięciokącie o n = 5 kąty wewnętrzne wynoszą 3π/n.

William Matthew Flinders Petrie

•  William Matthew Flinders Petrie był wnukiem pierwszego człowieka, który mapował Australię. Jego ojciec, inżynier, nauczył go sztuki tworzenia map.
•  W wieku 22 lat Petrie napisał książkę o starożytnych pomiarach używanych w prehistorycznej Wielkiej Brytanii, opierając się na pracy, którą wykonał w Stonehenge.
•  Zainteresowaniu Petriego Egiptem sprzyjały książki napisane przez Charlesa Piazzi-Smytha, szkockiego astronoma królewskiego, o Wielkiej Piramidzie w Gizie.
•  Petrie udał się do Egiptu w latach 1880-1882, aby przetestować pomiary matematyczne w książce Piazziego-Smytha. Udał się do Gizy i Wielkich Piramid, Dahszur, Wygiętej Piramidy, Sakkary i Abu Rawasz. Petrie przeszedł także przez grobowce tebańskie za świątynią Medinet Habu.
•  Petrie w końcu odkrył, że każdy pomiar wykonany przez Piazzi-Smytha był niedokładny. Jego własna książka, Piramidy i świątynie w Gizie, została opublikowana w 1883 roku. Pozostaje standardem w egiptologii.
•  W 1884 Petrie został mianowany następcą Edouarda Naville′a przez Egypt Exploration Fund. Zjadł nieprofesjonalną pracę swoich poprzedników i zrezygnował w 1886 roku.
•  Petrie założył to, co później stało się Brytyjską Szkołą Archeologii w Egipcie. Został również mianowany pierwszym Edwards Professor of Egyptology na University College w Londynie, piastując to stanowisko w latach 1892-1933.
•  Największym wkładem Petriego do egiptologii było odkrycie długiego okresu cywilizacji przed pierwszą dynastią - okresem przeddynastycznym. Szeroko zakrojone wykopaliska prowadzono w miejscach wokół Nagady na Zachodnim Brzegu Nilu, 30 km na północ od Luksoru.
•  Petrie był wspierany finansowo przez pisarkę Amelię Edwards. Była założycielką Egypt Exploration Fund, a także założyła katedrę egiptologii na University College London dla Petriego.


Wcześni podróżnicy

•  Około 450 r. p.n.e. grecki historyk Herodot odwiedził starożytny Egipt i szczegółowo opisał tradycje i wierzenia jego mieszkańców. Za nim w 57 r. p.n.e. podążał Diodorus Siculus i rzymski geograf Strabon, który podróżował po Nilu w 30 r. p.n.e. i opisał tę podróż w swojej książce Geographica.
•  W I wieku naszej ery grecki ksiądz i filozof Plutarch również studiował starożytne wierzenia religijne w Egipcie. Jego książka De Iside et Osiride analizuje kult Izydy i Ozyrysa przez Egipcjan.
•  Kolejna relacja o regionie powstała dopiero pod koniec XVI wieku. W 1589 roku nieznany kupiec, zwany Anonimem Wenecjaninem, spisał relację z podróży do Górnego Egiptu.
•  Pierwsze dokładne pomiary piramid wykonał w 1638 roku angielski astronom John Graves. Odwiedził Gizę i napisał Pyrmaidographia.
•  Claude Sicard był francuskim księdzem, który narysował pierwszą dokładną mapę Egiptu. Wskazał główne zabytki i jego zdaniem, gdzie znajdowały się starożytne miasta.
•  Pierwszego wielkiego odkrycia archeologicznego dokonał w 1768 r. angielski podróżnik James Bruce, który odkrył grób Ramzesa III w Dolinie Królów. W 1798 roku Napoleon Bonaparte najechał Egipt, zabierając ze sobą 40 naukowców, aby opisać starożytne i współczesne życie wzdłuż Nilu. Ich odkrycia zostały opublikowane w 1809 roku w książce zatytułowanej Description de l′Egypte.
•  Świątynia Abu Simbel została odkryta w 1813 roku. W 1818 roku wszedł do niej włoski odkrywca Giovanni Battista Belzoni. Odnalazł również grób Setosa I i wejście do piramidy Chefrena.
•  Auguste Mariette był francuskim archeologiem, który w 1858 r. założył Egipską Służbę Starożytności i Egipskie Muzeum w Kairze. Wśród jego największych odkryć były katakumby świętych byków Apisa w Sakkarze oraz Świątynia Doliny piramidy Chefrena w Gizie.
•  Prace Mariette′ kontynuował Gaston Maspero. Jego praca w tropieniu rabusiów grobowców doprowadziła go do miejsca, gdzie kapłani XXI dynastii ukryli mumie najważniejszych faraonów, w tym Amenofisa I, Setosa I i Ramzesa II.
•  Brytyjskie zaangażowanie archeologiczne w Egipcie przyspieszyło w 1880 r. wraz z przybyciem egiptologa Williama Flindersa Petriego. Jego ważne wykopaliska obejmowały predynastyczną nekropolię Nagady.


Wokół domu

•  Egipcjanie prosto urządzali swoje domy. Przetrwanie przedmiotów w grobowcach i ilustrowanie mebli w sztuce pozwoliły historykom lepiej zrozumieć, w jaki sposób meble były używane w domu, niż być może w jakiejkolwiek innej starożytnej cywilizacji.
•  Słynny przykład egipskiego krzesła został znaleziony w grobowcu Tutanchamona. Krzesła przeznaczone do użytku domowego były wykonane z rzeźbionego drewna i pokryte skórą lub tkaniną. Były znacznie niższe niż nowoczesne krzesła.
•  W większości domów używano niskich stołków. W czasach Państwa Środka używano składanych stołków. Z grobowca Tutanchamona wydobyto składany stołek z nogami zakończonymi rzeźbionymi kaczymi głowami.
•  Większość egipskich rodzin nie miała zbyt wiele wolnego mienia, ale kosze służyły do przechowywania rzeczy, gdy nie były używane. Miały tę zaletę, że były tanie i łatwe do wykonania i były lekkie do noszenia.
•  Stoły do jadalni i do gier były okrągłe iw większości wykonane z drewna, chociaż odkryto kilka stołów kamiennych i metalowych.
•  W bogatszych domach skrzynie z drewna lub kości słoniowej zastępowały kosze.
•  Biżuterię i inne kosztowności przechowywano w skrzyniach magazynowych, często bardzo zdobionych i wykonanych z materiałów takich jak alabaster.
•  Szuflady były rzadkością w starożytnym Egipcie, ale czasami były wbudowane w niektóre meble. Stoły do gier często miały szuflady, w których można było przechowywać liczniki.
•  Lampy były używane w długie zimowe wieczory. Wykonane z ceramiki, były wypełnione olejami, takimi jak olej kiki i oliwa z oliwek, i miały pływające knoty.
•  Zamożni Egipcjanie mieli toalety z wapienia. Biedniejsze rodziny zadowoliły się taboretami klozetowymi, pod którymi stała ceramiczna miska.


Wielka Piramida

•  Wielka Piramida w Gizie to jeden z siedmiu cudów starożytnego świata, zbudowany dla faraona Chufu około 4500 lat temu. Do czasu ukończenia Wieży Eiffla w 1887 roku była to najwyższa konstrukcja, jaką kiedykolwiek zbudowano.
•  Starożytna nazwa piramidy brzmiała "Piramida, która jest miejscem wschodu i zachodu słońca". Jej boki pokryto lśniącym białym wapieniem, a czubek piramidy zwieńczono złotem odbijającym promienie słoneczne.
•  Wewnątrz Wielkiej Piramidy labirynt korytarzy i komnat prowadzi do komnaty króla. Poniżej znajdowała się komnata królowej.
•  Badanie jednego z szybów wentylacyjnych prowadzących z komory królowej w 1993 r. wykazało blokadę w połowie korytarza, która mogła być czwartą komorą lub końcem szybu. Pozwolenie na dalsze badania nie zostało jeszcze wydane.
•  Po wschodniej stronie Wielkiej Piramidy stoi świątynia grobowa Chufu, a przed nią stoi Sfinks.
•  Wielka Piramida została dawno opróżniona przez złodziei grobów. Archeolodzy znaleźli kamienny sarkofag w komnacie króla. Był większy niż drzwi i musiał zostać tam umieszczony, gdy budowano piramidę.
•  Sfinks był mityczną bestią o ciele lwa i głowie króla. Gigantyczna kamienna statua jednego z nich czuwała nad starożytnymi piramidami przez ponad 4500 lat. Rzeźba przez większość swojej historii była zanurzona w piasku.
•  W XIX wieku europejscy turyści płacili miejscowej ludności za wnoszenie ich na szczyt piramidy Chufu. Wielu zginęło podczas zdradzieckiej wspinaczki, a teraz jest to niezgodne z prawem.
•  Dziś Wielka Piramida znajduje się bardzo blisko współczesnej stolicy Egiptu, Kairu, a kamień jest niszczony przez zanieczyszczenia pochodzące z samochodów i fabryk ruchliwego miasta.


Wąskie gardło usługi

Wąskie gardło w organizacji usługowej powodujące długie czasy oczekiwania.

Wybór zakupu

Trzeci krok w procesie zakupu, po rozpoznaniu problemu, wyszukiwaniu informacji i ocenie alternatyw. Zaspokojenie potrzeby lub chęci.

Wartość bieżąca

Dzisiejsza wartość ryczałtu przy danej stopie procentowej otrzymanej w pewnym momencie w przyszłości

Wyszukiwanie informacji

Drugi krok w procesie decyzyjnym, po rozpoznaniu problemu, kiedy zaczynamy zbierać dane o wszechświecie dostępnych wyborów, aby zaspokoić jakąś dostrzeżoną potrzebę. Proces ten może obejmować naszą pamięć reklam, rekomendację znajomego, wyszukiwanie w Internecie lub niezliczone inne źródła informacji.

Współczynnik konwersji

Liczba otrzymanych zamówień podzielona przez liczbę wysłanych ofert lub, w przypadku emisji, całkowitą oglądalność programu.

Wielkie migracje

•  Pierwsze migracje miały miejsce, gdy podobny do człowieka Homo ercjaster wyszedł z Afryki 750 000 lat temu (tak).
•  Eksperci kiedyś myśleli, że oceany blokują migracje, ale teraz wydaje się, że łodzie są używane od najwcześniejszych dni.
•  100 000 ludzi wyjechało z Afryki na Bliski Wschód.
•  Około 50 000 lat ludzi rozpoczęło wielką ekspansję, która zaprowadziła ich na wszystkie kontynenty oprócz Antarktydy w ciągu 20 000 lat - i zgładziła Neandertalczyków.
•  50-40 000 ya, ludzie rozprzestrzenili się w Azji i Australazji. 40-35 000 lat przenieśli się do Europy. 30-25 000 lat, wyruszyli z Azji północno-wschodniej i przeszli do obu Ameryk.
•  Wcześni ludzie byli głównie koczowniczymi myśliwymi, zawsze w ruchu, podążającymi za zwierzętami na puste ziemie.
•  Zmiany klimatyczne wywołały liczne migracje. Ludzie przenieśli się na północ w ciepłych czasach i wycofali się w epokach lodowcowych. Kiedy skończyła się ostatnia epoka lodowcowa, 10 000 lat, myśliwi ruszyli na północ przez Europę, gdy pogoda się ociepliła. Ci pozostawieni na Bliskim Wschodzie osiedlili się, by uprawiać ziemię.
•  Od 9 000 do 7 000 lat rolnictwo rozprzestrzeniło się na północny zachód przez Europę - częściowo przez ludzi faktycznie się przemieszczających, częściowo przez pocztę pantoflową.
•  4000 lat, ludy indoeuropejskie rozprzestrzeniły się ze swojego domu w południowej Rosji. Udali się na południe do Iranu (jako Mittani) i Indii (Aryjczycy), na południowy zachód do Turcji (Hetyci) i Grecji (Mykeńczycy) i na zachód (Celtowie).
•  Około 3000 lat Sahara zaczęła wysychać, a ludzie tam mieszkający przenieśli się na obrzeża. Lud Bantu z Nigerii i Konga rozprzestrzenił się na południe Afryki.


Wojna trojańskia

•  Od 1600 Grecja kontynentalna była zdominowana przez twardych wojowników zwanych Mykeńczykami.
•  Mykeńczycy walczyli długimi mieczami z brązu, długimi skórzanymi tarczami i brązowymi zbrojami.
•  Mykeńczycy żyli w małych królestwach, każde z własnym ufortyfikowanym miastem na wzgórzu lub akropolem.
•  Typowy szlachcic mykeński był jak wódz Wikingów. W środku jego pałacu znajdowała się wielka sala z centralnym kominkiem, gdzie wojownicy siedzieli wokół, opowiadając historie o bohaterskich czynach.
•  Po 1500 p.n.e. królowie mykeńscy zostali pochowani w grobowcu w kształcie ula, zwanym tholos, z długim wejściem w kształcie korytarza.
•  Grecki poeta Homer opowiada, jak miasto zwane Troja zostało zniszczone przez Mykeńczyków po dziesięcioletnim oblężeniu. Historycy kiedyś myśleli, że to tylko historia, ale teraz, gdy odkryto szczątki Troi, sądzą, że może być w tym trochę prawdy.
•  Wojna trojańska w opowieści Homera jest spowodowana przez piękną Helenę ze Sparty. Wyszła za Menalaosa, brata króla Agamemnona z Myken, ale zakochała się w trojańskim księciu Paris.
•  Helen i Paris uciekli do Troi, a Agamemnon, a inni Grecy oblegali Troję, aby ją odzyskać.
•  W bitwie wzięło udział wielu bohaterów - takich jak Hector, Achilles i Odyseusz.
•  Grecy w końcu zdobyli Troję, gdy greccy żołnierze ukryci wewnątrz "drewnianego konia" znaleźli drogę do miasta.


Wczesna Grecja

•  Około 1200 p.n.e. Mykeńczycy zaczęli opuszczać swoje miasta, a lud zwany Dorami przejął Grecję.
•  Wielu Mykeńczyków uciekło za morze w dużej flocie bojowej, a Egipcjanie nazywali ich Ludami Morza. Niektórzy wylądowali we Włoszech i być może byli przodkami tamtejszego ludu etruskiego.
•  Wraz z końcem cywilizacji mykeńskiej Grecja wkroczyła w średniowiecze, gdy sztuka pisania zaginęła.
•  Około roku 8OOBC Grecy zaczęli wynurzać się ze średniowiecza, gdy ponownie nauczyli się pisma od Fenicjan, ludu handlującego we wschodniej części Morza Śródziemnego.
•  Okres greckiej historii od 800 do 500 pne nazywany jest okresem archaicznym (starożytnym).
•  W okresie archaicznym populacja Grecji gwałtownie rosła. Stanami rządziło kilku bogatych arystokratów.
•  Wcześni Grecy kochali lekkoatletykę i zorganizowali cztery ważne wydarzenia. Nazywano je Igrzyskami Panhelleńskimi i przyciągały konkurentów z całego greckiego świata.
•  Cztery Igrzyska Panhelleńskie to Igrzyska Olimpijskie, Pythian, Isthmian i Nemean.
•  Igrzyska Olimpijskie rozpoczęły się w 776 p.n.e. i były najważniejsze. Odbywały się co cztery lata w Olimpii.
•  Grecki poeta Homer napisał swoje słynne wiersze o wojnach trojańskich około 700 p.n.e.


Wcześni Amerykanie

•  Ameryki były ostatnimi kontynentami zajętymi przez ludzi.
•  Pierwsi Amerykanie mogli być australijskimi aborygenami, którzy przybyli łodzią 50 000 lat temu.
•  Przodkowie dzisiejszych rdzennych Amerykanów prawdopodobnie przybyli do Ameryk 20-35 000 lat temu z Azji. Uważa się, że przeszli przez pas lądu, który niegdyś łączył Azję i Amerykę Północną przez Cieśninę Beringa.
•  Do 6OO p.n.e. pierwsi rdzenni Amerykanie rozprzestrzenili się na południe od Alaski i daleko w głąb Ameryki Południowej.
•  Istnieją dowody na to, że ludzie żyli w Meksyku ponad 20 000 lat temu. W El Jobo w Kolumbii znaleziono wisiorki datowane na rok 1492 p.n.e.
•  10 000 lat temu grupy "paleo-indyjczyków" na Wielkich Równinach Ameryki Północnej polowały na wymarłe obecnie zwierzęta, takie jak wielbłądy i mamuty. W suchych zachodnich górach ludy Pustyni sadziły dzikie nasiona traw.
•  W Meksyku ludzie zaczęli uprawiać kabaczek, paprykę i fasolę co najmniej 8500 lat temu.
•  Kukurydza była prawdopodobnie po raz pierwszy uprawiana około 7000 lat temu.
•  Kukurydza, fasola i dynia dostarczały pożywienia wczesnym cywilizacjom amerykańskim, takim jak Olmekowie i Majowie.


Wcześni Amerykanie z Ameryki Północnej

•  Kukurydza była uprawiana w południowo-zachodnich Stanach Zjednoczonych ok. 2000-1OO r. p.n.e. •  Pierwsze rolnicze wioski na południowym zachodzie należały do ludów Anasazi, Mogollon i Hohokam i datowały się na 100 r. n.e. Żyli albo w jaskiniach, albo w podziemnych "domach studni" wykutych w pustynnej skale.
•  Anasazi to Indianie Navajo dla "starożytnych".
•  Pierwsi Anasazi są również znani jako Basket Makers ze względu na ich umiejętność wyplatania koszyków.
•  Około 700 r. n.e. Anasazi zaczęli budować duże kamienne wioski zwane pueblo, dlatego od tego czasu nazywa się ich również Indianami Pueblo.
•  W "klasycznym" okresie Pueblo, od 1050-1300 r. n.e., Anasazi mieszkali w ogromnych mieszkaniach wykutych w klifach, takich jak Pueblo Bonito. Kultura Pueblo zaczęła zanikać ok. 1300 r. n.e.
•  Najbardziej znane pueblo klifowe znajdują się w Mesa Verde w Kolorado.
•  Na wschodzie pierwsze wioski rolnicze należały do ludów Hopewell z dolin Illinois i Ohio, między 1OO r. p.n.e. a 200 r. n.e.
•  Mieszkańcy Hopewell są znani ze swoich kurhanów. Rzeczy znalezione w tych kopcach pokazują, że handlowali w całej Ameryce.
•  Około roku 700 w pobliżu St Louis nad Missisipi rozwinęły się wioski rolnicze z kopcami świątynnymi.


Wczesna Irlandia

•  Irlandia została zasiedlona późno. Pierwszym dowodem istnienia osadników są 8 000-letnie krzemienie pozostawione przez myśliwych i rybaków na plażach na północnym wschodzie, w pobliżu współczesnego miasta Larne.
•  Nowa epoka kamienia (neolit) rozpoczęła się, gdy pojawiły się pierwsze farmy i domy stałe 5000 lat temu.
•  Neolityczni ludzie czcili swoich zmarłych długimi kopcami lub kurhanami - zwanymi "grobami dworskimi", ponieważ mają dziedziniec przy wejściu. Zbudowali także kurhany zwane grobami portalowymi z trzema ogromnymi kamieniami ustawionymi jak drzwi.
•  Najbardziej dramatyczne pozostałości z najdawniejszych czasów to groby "przejściowe". Wewnątrz kopca ziemnego długi korytarz prowadzi do kamiennej komnaty. Ze 150 w Irlandii, najbardziej znanym jest Newgrange w dolinie Boyne niedaleko Dublina.
•  Celtowie najechali Irlandię w epoce żelaza, około 400 p.n.e., a wiele z bogatej kolekcji irlandzkich heroicznych mitów prawdopodobnie opiera się na tym czasie.
•  Celtycka Irlandia została podzielona na 150 królestw orklanów zwanych tuatha, a później na pięć prowincji - Ulster, Meath, Leinster, Munster i Connaught. Po AD500 Irlandią rządził wysoki król (ard-ri) z Tary w Leinster.
•  Irlandzcy Celtowie byli zarówno wojownikami, jak i pasterzami, którzy wysoko cenili krowy. Czcili także poetów (teczek), a ich metaloplastyka, ujawniająca się w przedmiotach takich jak broszka Tara i kielich Ardagh, jest niezwykle piękna.
•  Wcześni kapłani celtyccy byli druidami, ale legenda głosi, że w 432 r. św. Patryk przybył, aby nawrócić Irlandię na chrześcijaństwo.
•  Irlandzkie klasztory stały się rajami sztuki i nauki w średniowieczu, tworząc słynną Księgę z Kells.


Wczesne cywilizacje afrykańskie

•  Pierwsze cywilizacje pojawiły się w Afryce wzdłuż doliny Nilu, w Egipcie i dalej na południe w Nubii.
•  Pierwsza cywilizacja nubijska, zwana kulturą grupy A, pojawiła się około 3200 p.n.e. na północy Nubii, znana jako Wawat. Została przejęta przez Egipcjan w 2950 p.n.e.
•  Około roku 2000 p.n.e. na żyznym wówczas południu pojawiła się nowa kultura nubijska, zwana Kush. W przeciwieństwie do Nubijczyków z Wawat, którzy byli Azjatami, Kuszyci byli czarnymi Afrykanami.
•  Egipt podbił Kusz w 1500 r. p.n.e., ale Kuszyci pod wodzą króla Szabaka podbili Egipt w 7156 r. p.n.e. Przez 50 lat Kuszyci byli faraonami, a ich stolica Napata była centrum starożytnego świata.
•  W 666 p.n.e. Asyryjczycy wypędzili Kuszytów z Egiptu. Ale od Asyryjczyków Kuszyci nauczyli się wyrabiania żelaza.
•  Napata miał rudę żelaza, ale mało drewna do wytopu rudy. Dlatego Kuszyci przenieśli swoją stolicę do Meroe, gdzie zbudowali wielkie pałace, świątynie, łaźnie i piramidy.
•  Z Kush produkcja żelaza rozprzestrzeniła się na zachód do Nigerii.
•  Od 100 roku n.e. miasto Aksum - obecnie w północnej Etiopii - wzbogaciło się i wzbogaciło na kości słoniowej. Około roku AD350 król aksumicki Aezanas najechał i obalił Kush.
•  Królowie Aksum (późniejsza Etiopia) byli podobno potomkami żydowskiego króla Salomona i królowej Szeby. Szeby byli Arabami, którzy osiedlili się w Aksum.
•  King Aezanas nawrócił się na chrześcijaństwo, ale przez 1500 lat Aksum/Etiopia była jedynym chrześcijańskim krajem Afryki.


Wikingowie

•  Wikingowie byli śmiałymi najeźdźcami z Norwegii, Szwecji i Danii. Między AD8OO a noo wtargnęli na wybrzeża północno-zachodniej Europy na swoich długich statkach, szukając bogatych łupów do wywiezienia.
•  Ludzie byli przerażeni najazdami Wikingów. Modlitwa czasu brzmiała: "Wybaw nas, Panie, od gniewu Norsemen (Wikingów). Pustoszą nasze ziemie. Zabijają nasze kobiety i dzieci."
•  Wikingowie szczycili się odwagą w walce. Większość walczyła pieszo z mieczami, włóczniami i toporami. Bogaci Wikingowie jeździli konno
•  Atak poprowadziły oddziały szturmowe zwane berserkerami. Berserk to Norse z "nagiej koszuli", ponieważ nie nosili zbroi. Przed bitwą oszaleli od walki z powodu picia i narkotyków i zaufali swojemu bogu Odinowi aby zapewnił im bezpieczeństwo.
•  Słowo "Wiking" zostało użyte dopiero później. Ludzie tamtych czasów nazywali ich Norsemenami. Słowo to prawdopodobnie pochodzi od Vik, ośrodka piratów w Norwegii. Kiedy Norsemen został "wikingiem", mieli na myśli walkę jako pirat. Szwedzcy wikingowie, którzy osiedlili się w Europie Wschodniej, mogli być nazywani Rusami, więc od nich nazwano Rosję.
•  Nie wszyscy Wikingowie byli piratami. W domu byli rolnikami i rybakami, kupcami i rzemieślnikami. Wielu poszło z najeźdźcami i osiedliło się na północy Francji, 1 w północnej Anglii i Dublinie.
•  Wikingowie zaatakowali głównie Wielką Brytanię i Irlandię, ale najechali aż do Gibraltarandu na Morzu Śródziemnym
•  W Europie Wschodniej statki Wikingów przewoziły ich w głąb lądu różnymi rzekami. Zapuszczali się daleko przez Rosję i Ukrainę, czasami grasując tak daleko na południe, jak Konstantynopol, który nazywali "Miklagardem", wielkim miastem.
•  Norsmeni, którzy osiedlili się w północnej Francji, nazywani byli Normanami. Normański król Wilhelm Zdobywca, który najechał Anglię w 1066 r., był potomkiem ich przywódcy, Rollo


Węgrzy

•  Równiny nad Dunajem (obszar obecnie na Węgrzech) zostały zasiedlone na początku historii ludzkości, ale niewiele wiadomo o tym obszarze, zanim utworzyły rzymskie prowincje Dacja i Panonia. W tym czasie był domem dla Celtów i Słowian.
•  Rzymska Dacja i Panonia wcześnie padły ofiarą barbarzyńskich najeźdźców - Gotów, Hunów i Awarów.
•  W 796 Awarowie zostali zmiażdżeni przez Karola Wielkiego.
•  W 892 inny król Franków, Arnulf, poprosił lud zwany Madziarami o pomoc w walce z Morawianami, którzy teraz mieszkali na równinie Dunaju.
•  Węgrzy byli ludem żyjącym od 3000 do 800 lat p.n.e. na stepach w pobliżu rosyjskiej rzeki Don.
•  W 889 roku Madziarowie zostali wypędzeni na skraj ich ziemi przez lud zwany Pieczyngami, więc byli wdzięczni za wezwanie Arnulfa.
•  Prowadzeni przez legendarnego Arpada, Madziarowie wkroczyli na Węgry i uczynili z nich swój dom.
W 975 r. prawnuk Arpada, Geza, został chrześcijaninem i zaczął formować Madziarów w naród węgierski.
•  Syn Gezy Stefan (997-1038) kontynuował jego dzieło i został pierwszym królem Węgier.
•  Król Stefan, zwany także św. Szczepanem, został koronowany przez papieża w Boże Narodzenie 1000 r. n.e.


Wyprawy wikingów

•  Wikingowie byli wspaniałymi żeglarzami, którzy odbyli jedne z najbardziej niezwykłych podróży starożytności.
•  Wikingowie popłynęli na wschód przez Bałtyk oraz w górę Wisły i Dniepru.
•  Wikingowie popłynęli na zachód wokół Wysp Brytyjskich, na południe wokół Hiszpanii do Morza Śródziemnego.
•  Najbardziej odważne wyprawy wikingów odbyły się przez nieznany wówczas otwarty ocean Północnego Atlantyku.
•  Od 900 Wikingowie przypłynęli i osiedlili się na odludziu na wyspie na dalekiej północy - w tym Islandii, Wyspach Owczych i Grenlandii.
•  Około 800 Wikingowie pod wodzą Ohthere dotarli do odległych syberyjskich wysp Nowej Ziemi w Arktyce.
•  W roku 1000 Bjarni Herjulffson został zepchnięty z kursu, płynąc do domu z Grenlandii i zobaczył nieznany brzeg.
•  LeifEriksson popłynął na zachód, aby znaleźć ten nieznany brzeg. Sagi opowiadają, jak znalazł nową ziemię. Wikingowie nazywali ją Vinland, ponieważ podobno obfitowała w "jagody wina", które były prawdopodobnie żurawiną.
•  Większość ekspertów uważa, że Winlandia to Ameryka Północna, a Leif był pierwszym Europejczykiem, który do niej dotarł.
•  W 1004 rne VikingThorfinn zabrał 130 osób na osiedlenie się w Vinlandii i pozostał tam przez trzy lata. Pozostałości osady Thorfinn zostały znalezione w 1963 w L′Anse aux Meadows, na północnym krańcu Nowej Fundlandii.


Wcześni Szkoci

•  Pierwsi osadnicy przybyli do Szkocji około 7000 lat temu, a pozostałości ich chat można zobaczyć na Skara Brae na Orkadach.
•  Ludzie zwani Pietami przybyli tu na krótko przed czasami Rzymian, którym nie udało się podbić Szkocji.
•  Pietowie mogli pochodzić z regionu Morza Czarnego. Swoją nazwę otrzymali od wytatuowanych obazów na ich ciałach.
•  Brochs to 15-metrowe kamienne wieże zbudowane do obrony wokół IOO BC - być może przez przodków Pietów.
•  Celtowie zwani Szkotami przybyli z Dalriady w Irlandii ok. 470 r. Wkrótce podbili zachód.
•  Po tym, jak w 563 r. św. Columba założył klasztor Iona, Szkocja powoli przeszła na chrześcijaństwo.
•  W 563 Szkocja została podzielona na cztery królestwa: szkocką Dalriadę na zachodzie; Pietów na północy; Strathclyde Brytyjczyków na południowym zachodzie; i Bernicia lub Lothian of the Angles na wschodzie.
•  W 685 Pietowie wypędzili Anglów, a w 863 król Dalriady Kenneth McAlpin podbił Pietów, aby stworzyć kraj zwany Alba, pierwszą Szkocję.
•  W latach 90. i 1000. wielu ludzi walczyło o bycie królem w Szkocji. Kenneth III zabił Konstantyna III, aby zostać królem. Malcolm II zabił Kennetha III, a Duncan I, który podążał za nim, został zabity przez swojego generała Makbeta. Makbet został zabity przez Malcolma III.
•  Żoną Malcolma III była św. Małgorzata (1045-1093), wychowana na Węgrzech, gdzie jej ojciec przebywał na wygnaniu.

---

[ 113 ]

---