https://www.remigiuszkurczab.pl/aspergeraut.php
Ocena pośrednia
Ocena pośrednia odnosi się do metod stosowanych w celu gromadzenia informacji o możliwych funkcjach zachowania, bez bezpośredniej obserwacji zachowania. Podczas ocen pośrednich informatorzy proszeni są o podanie opisu zachowania i informacji o typowych zdarzeniach środowiskowych związanych z docelowym zachowaniem. Dostępnych jest wiele formatów oceny pośredniej, począwszy od wywiadów nieformalnych po wywiady o bardziej ustrukturyzowanym charakterze), kwestionariusze oraz skale ocen. Większość ustrukturyzowanych formatów próbuje zidentyfikować możliwe źródła wzmocnienia docelowego zachowania, w tym społeczne wzmocnienie pozytywne (np. udzielanie nagan lub zapewnień o zapewnieniu komfortu, dostęp do preferowanych przedmiotów), społeczne wzmocnienie negatywne (np. ucieczka od wymagań akademickich, ucieczka z bliskiej odległości od innych) oraz pozytywne lub negatywne wzmocnienie automatyczne (np. stymulacja sensoryczna, tłumienie bolesnych bodźców fizycznych lub wewnętrznych). Generalnie informatorzy proszeni są o ocenę trafności stwierdzeń opisujących relacje pomiędzy reakcją a zdarzeniami środowiskowymi. Na przykład w narzędziu przesiewowym analizy funkcjonalnej (FAST) informatorzy proszeni są o podanie opisu topografii, nasilenia i częstotliwości zachowania, czasu, w którym zachowanie jest najczęstsze oraz najmniej prawdopodobne, że wystąpi oraz „tak” lub „nie” odpowiedzi na serię pytań (np. „Czy problematyczne zachowanie pojawia się, gdy dana osoba jest proszona o wykonanie zadania lub wzięcie udziału w zajęciach?”). Podobnie w ocenie pytań dotyczących funkcji zachowania (QABF) informatorzy proszeni są o ocenę, jak często w skali od 0 do 3 występują określone zdarzenia poprzedzające i następujące. Na przykład informator zostanie poproszony o ocenę stwierdzenia: „Zaangażuje się w SIB, aby zwrócić na siebie uwagę”, a wyższa ocena tego stwierdzenia może wskazywać, że SIB wzmacnia się poprzez dostęp do uwagi. Oceny pośrednie stanowią integralną część każdej kompleksowej oceny behawioralnej, ponieważ inicjują dialog pomiędzy terapeutą a opiekunami i stanowią forum do gromadzenia wstępnych informacji na temat SIB. Na przykład oceny pośrednie mogą pomóc w określeniu obiektywnych opisów docelowej reakcji (definicje operacyjne), a także informacji o częstotliwości i dotkliwości SIB. Ponadto oceny te dostarczają informacji o wspólnych zdarzeniach poprzedzających (zdarzeniach, które bezpośrednio poprzedzają) i konsekwencjach (zdarzeniach, które bezpośrednio następują w wyniku) zachowania. Inne zalety ocen pośrednich polegają na tym, że można je przeprowadzić stosunkowo szybko (np. 15–20 minut), a ich przeprowadzenie wymaga niewielkiego przeszkolenia. Co więcej, oceny pośrednie mogą uwzględniać zachowania, których nie można poddać bezpośrednim metodom oceny. Może to obejmować reakcje, które pojawiają się zbyt rzadko, aby można je było wiarygodnie zaobserwować metodami oceny bezpośredniej, lub reakcje, do których wystąpienia nie można dopuścić ze względu na powagę zachowania (np. uderzanie głową w ostre przedmioty, wyłupywanie oczu). Jednakże w większości przypadków zaleca się, aby oceny pośrednie nie były jedynym sposobem zdobywania informacji na temat SIB. Istnieje wiele udokumentowanych ograniczeń ocen pośrednich jako oceny samodzielnej. Po pierwsze dlatego, że opierają się na sprawozdaniach werbalnych, które często są opóźnione w czasie od faktycznego wystąpienia zachowania; informacje zebrane w drodze ocen pośrednich mogą być niewiarygodne. Oznacza to, że informatorzy mogą nie być w stanie dokładnie przypomnieć sobie zdarzeń środowiskowych lub mogą dostarczyć informacji nieistotnych dla funkcji danego zachowania. Ustrukturyzowane wywiady i listy kontrolne mogą zapewnić sposób skierowania informatora do odpowiednich zdarzeń środowiskowych. Jednakże drugim ograniczeniem tych ocen jest to, że zebrane informacje mają charakter korelacyjny. Dlatego możliwe jest, że informator dokładnie pamięta otaczające go zdarzenia środowiskowe, ale zdarzenia te nie są przyczynowo powiązane z zachowaniem. Na przykład nauczycielka może trafnie zgłosić, że zazwyczaj udziela nagan po uderzeniu głową, jednak nagany nie są funkcjonalnie powiązane z danym zachowaniem. Wiarygodność kilku ustrukturyzowanych metod oceny pośredniej została oceniona poprzez porównanie wyników uzyskanych u dwóch lub większej liczby informatorów lub tego samego informatora w czasie. Badania nad rzetelnością metod oceny pośredniej przyniosły mieszane rezultaty. Chociaż niektóre badania wykazały wysoki poziom niezawodności międzygatunkowej , większość odnotowała słabe wyniki, co podważa użyteczność kwestionariuszy i list kontrolnych jako samodzielnych ocen. Niektórzy badacze argumentują jednak, że oceny pośrednie mogą być nadal przydatne na poziomie indywidualnym i należy je oceniać indywidualnie dla każdego przypadku . Ponadto niska wiarygodność między dwoma obserwatorami może wynikać z faktu, że dane zachowanie pełni różne funkcje w obecności różnych osób lub środowisk. Co więcej, jeśli te dwie oceny są odległe w czasie, słabe wyniki wiarygodności mogą być spowodowane zmianą funkcji behawioralnych w czasie . Zatem wiarygodność ocen pośrednich można poprawić, przeprowadzając je w krótkim przedziale czasowym osobom w tym samym środowisku, które mają podobną ekspozycję na SIB. W kilku badaniach oceniano ważność ocen pośrednich, porównując wyniki z innymi metodami oceny, takimi jak analizy opisowe i funkcjonalne. Takie badania ważności również przyniosły mieszane wyniki. W kilku badaniach wykorzystano korelacje między wynikami pośrednich i bezpośrednich metod oceny jako wskaźniki trafności. Na przykład Arndorfer i in. porównali wyniki wywiadów ustrukturyzowanych z analizami funkcjonalnymi i stwierdzili zgodność między obiema metodami. Podobnie Durand i Crimmins odkryli, że wyniki Skali Oceny Motywacji (MAS) odpowiadają wynikom analiz funkcjonalnych w przypadku wszystkich ośmiu uczestników badania. Z drugiej strony, kilka badań wykazało słabą trafność lub brak zgodności między wynikami pośrednich i bezpośrednich metod oceny . Biorąc pod uwagę te zróżnicowane wyniki, przyszłe badania mogą pomóc w określeniu czynników, które mogą poprawić zgodność między różnymi formatami oceniania i ostatecznie poprawić ważność ocen pośrednich. Podsumowując, oceny pośrednie mogą stanowić punkt wyjścia dla kolejnych elementów oceny (np. analiz opisowych i funkcjonalnych), a także mogą stanowić alternatywę, gdy nie można przeprowadzić ocen bezpośrednich. Jednakże ze względu na korelacyjny charakter informacji i problemy nieodłącznie związane z raportami ustnymi, do wyników ocen pośrednich należy podchodzić ostrożnie i, jeśli to możliwe, uzupełniać je środkami oceny bezpośredniej.